Międzynarodowa sesja naukowa: Joachim Lelewel - księgoznawca - bibliotekarz - bibliograf - w 200. rocznicę urodzin (1786-1986)

260

Jej talentom, wiedzy oraz wielkie kulturze ukształtował się ów f e n o m e n : włączenie d o r o b k u Stasziców (wraz z ich d o m k i e m na Z a m o ś c i u ) d o żywej i wciąż rozwijającej się kultury regionu. W pracy tej d y r e k t o r P o r b a d n i k m a sojuszników w b a r d z o sympatycznym zespole w s p ó ł p r a c o w n i k ó w , których nie z a ł a m u j e ciasnota pracowni i m a g a z y n ó w oraz brak sal ekspozycyjnych.

N a w e t ludzie z największą pasją nie są w stanie d o k o n a ć c u d ó w na ugorze. 35 lat istnienia muzeów na terenach dzisiejszego w o j e w ó d z t w a pilskiego — t o okres wszechstronnej edukacji k u l t u r a l n e j społeczeństwa. W ostatnich latach n a u k o w e j i oświatowej działalności muzeów sprzyjają także specjalne okoliczności, a w tym życzliwa p o s t a w a władz wojewódzkich i miej-skich, a zwłaszcza wojewody Bogdana D y m a r k a . Jego z a a n g a ż o w a n i u M u z e u m Okręgowe im. Stanisława Staszica zawdzięczać będzie z a p e w n e już w niedalekiej przyszłości nową siedzibą, a M u z e u m Stanisława Staszica — pomieszczenia d o g r o m a d z e n i a niezbędnej d o pracy literatury n a u k o w e j . M u z e u m Piły jest b a r d z o p o t r z e b n e takie właśnie wsparcie.

Zbigniew J. Wójcik (Warszawa)

M I Ę D Z Y N A R O D O W A SESJA N A U K O W A : J O A C H I M L E L E W E L — K S I Ę G O Z N A W C A — B I B L I O T E K A R Z — B I B L I O G R A F — W 200. R O C Z N I C Ę U R O D Z I N (1786—1986).

Sesja poświęcona Joachimowi Lelewelowi w dwustetną rocznicę igo urodzin, zorganizowana przez Bibliotekę Uniwersytecką i Instytut Bibliotekoznawstwa oraz Informacji N a u k o w e j Uniwersytetu Warszawskiego, odbyła się w dniach 20—22 marca 1986 r.

Referaty w p r o w a d z a j ą c e wygłosili p r o f . dr Jerzy S k o w r o n e k i doc. dr R a d o s ł a w Cybulski. Pierwszy z nich z a j ą ł się działalnością Lelewela-historyka. drugi s k o n c e n t r o w a ł się na problematyce księgoznawczej, w y s t ę p u j ą c e j w pracach tego uczonego. Wypowiedzi następne należały d o bar-dziej szczegółowych, ograniczających się d o j e d n e g o w y b r a n e g o zagadnienia. W ś r ó d nich

szcze-gólnie żywe zainteresowanie wzbudził szkic nadesłany przez prof. dra K o n r a d a G ó r s k i e g o ( T o r u ń ) pt. Lelewel i Mickiewicz. W s p o m n i j m y tu jeszcze take teksty, j a k : doc. dra K o n -rada Z a w a d z k i e g o (Warszawa) pt. Związki rodziny Lelewelów z Warszawą; dr Elżbiety Sło-d k o w s k i e j ( W a r s z a w a ) — B i e ż ą c a informacja o książce w' Polsce na początku XIX wieku; Vitautasa Boguśisa — Więzi J. Lelewela z obywatelami państwa rosyjskiego po roku 1831, k t ó r e dla nich nie były ani łatwe, ani bezpieczne; m i m o to k u l t y w o w a n e i utrwalane.

D o ciekawszych zagadnień, p o r u s z o n y c h na Sesji, należała sprawa nieznanego rękopisu Lelewela, k t ó r y m zajęła się d r Maria Biernacka (Warszawa), a mianowicie Projektu utrzymania i urządzenia biblioteki. Oczywiście chodzi tu o książnicę uniwersytecką w Warszawie. N a s t ę p n i e należy wymienić o p r a c o w a n i a : dr A n n y Z b i k o w s k i e j - M i g o n i o w e j (Wrocław) ó s t o s u n k u Bibliograficznych ksiąg dwoje d o wcześniejszej literatury światowej w zakresie bibliologii; dr Krystyny B e d n a r s k i e j - R u c z a j o w e j ( K r a k ó w ) o czytelniczych zainteresowaniach Lelewela w okresie wileńsko-warszawskim; doc. dr M a r i a n n y Mlekickiej (Warszawa), która mówiła o założeniu Towarzystwa Stereotypów Polskich i udziale Lelewela w tej imprezie. Odnaleziony przez prelegentkę w A r c h i w u m m.st. Warszawy d o k u m e n t pozwolił na odtworzenie nieznanego d o t ą d epizodu z życia Lelewela, u k a z u j ą c e g o go j a k o współzałożyciela spółki wydawniczej, k t ó r e j inspiratorem był Walerian Krasiński. D o faktycznej realizacji tego przedsięwzięcia wszakże nie doszło, stanęły temu na przeszkodzie wydarzenia nocy listopadowej, choć a k t powstania firmy p o d -p i s a n o dnia 10 grudnia 1830 r.

D o c . dr Bartłomiej Szyndler (Lublin) przedstawił Lelewela j a k o ilustratora własnych dzieł; n a t o m i a s t dr A d a m S k u r a wraz z doc. drem Ryszardem Ergetowskim (Wrocław) omówili Przyjaźń J. Lelewela : J. S. Bandtkiem iv świetle ich korespondencji. D r Zbigniew Żmigrodzki

Kronika

₂₆₁

(Katowice) ukazał problemy informacji naukowej w Bibliograficznych ksiąg dwojgu, zaś dr Kazimierz Warda (Kielce) badania historyka nad dziejami książnic klasztornych. Spośród innych tekstów przypomnijmy: doc. dra Edwarda Potkowskiego (Warszawa) o książce ręko-piśmiennej jako źródle badań nad przeszłością w ujęciu Lelewela; dra Andrzeja Kłossowskiego (Warszawa) o listach emigracyjnych uczonego jako źródle do poznania dziejów książki polskiej na obczyźnie; doc. dra Jerzego Włodarczyka (Łódź) o Lelewelu-bibliotekarzu; prof. dr Kazi-miery Maleczyńskiej (Wrocław) o tradycjach lelewelowskich w księgarstwie polskim oraz prof. dra V. Zukasa (Wilno) o roli i pozycji Lelewela w litewskim księgoznawstwie.

Rolę l.elewelowskiej inspiracji w codziennej praktyce ukazały następujące opracowania: dr Mieczysławy Adrienek (Lublin) — Recepcja dorobku naukowego J. Lelewela w środowiskach szkolnych w pierwszej polowie XIX wieku: dr Bronisławy Woźniczki-Paruzel (Toruń), która zajęła się ukazaniem wpływów historiografii Lelwela na popularne wydania dziejów dla ludu; dr Marii Radwańskiej (Kraków) dążącej śladami dzieł warszawskiego badacza po regionach najnowszej literatury księgoznawczej. a także Algierdasa Kanclerisa. ustalającego wpływy prac Lelewela we współczesnej informatyce.

Referaty uzupełniły komunikaty: dra Józefa Długosza (Wrocław) o miscellaneach wrocław-skich związanych z postacią uczonego; dr Krystyny Korzon (Wrocław) o materiałach w Bibliotece PAN im. Ossolińskich, odnoszących się do Lelewela; mgra Jana Rogali (Warszawa) o listach Pawła i Wojciecha Jarkowskich do Lelewela; dra Juozasa Tumelisa (Wilno) o litewskich pamiątkach po autorze Bibliograficznych ksiąg dwoje, a także mgr Teresy Wysokińskiej (Bruk-sela) o śladach jego pobytu w Belgii; wreszcie prof. dr Friedhilde Krause (Berlin) o lelewelianach w bibliotekach niemieckich.

Wprawdzie nie wszyscy referenci mogli przybyć na sesję, ale nadesłane przez nich teksty odczytano in procura. Ponieważ mają one być opiiblikowane w księdze pt. Studia Leleveliana, zatem wzystkie znajdą dostęp do szerokich kręgów odbiorców naukowej literatury zarówno w kraju, jak i za granicą. Jeżeli chodzi o środowiska obce, to reprezentowali je przedstawiciele Litwy, Rosji, Belgii, N R D . Zastanawia w tym zestawieniu brak odzewu na sesję ze strony Francji.

W czasie dyskusji podniesiono kilka istotnych spraw: wydania dodatkowego tomu listów Lelewela; opracowania kalendarium jego działań i prac; kontynuowania jego bibliografii. W odmiennym tonie utrzymany był nadesłany na sesję list dra Lecha, który miał być głosem w dyskusji. Autor tego tekstu zdyskwalifikował w zasadzie wszystkie (z pominięciem zagranicz-nych, chyba ze względu na przysłowiową polską kurtuazję wobec obcych) referaty, zarzucając ich autorom miałkość zainteresowań, wąski krąg widzenia, odkrywanie spraw oczywistych. Postulował perspektywiczne spojrzenie na postać Lelewela, wypunktowanie istotnych wartości w jego naukowej działalności. Szkoda zatem, że nie dał dobrego przykładu i nie przedłożył rozprawy o takich walorach, jakich żądał.

W pierwszym dniu narad ich uczestnicy zwiedzili wystawę w Pałacu Potockich — zorgani-zowaną przez Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie. Pokazano na niej zarówno oryginalne, jak i reprodukowane dokumenty, ryciny, podobizny, autografy i książki związane z osobą Lelewela. Dzięki temu zarówno autorzy referatów, jak i słuchacze mogli jeszcze bardziej zbliżyć się do niecodziennej postaci brukselskiego samotnika.

Marek Szrenica (Wrocław)

I O G Ó L N O P O L S K A SZKOŁA HISTORII M A T E M A T Y K I

W dniach 1—6 czerwca 1986 r. zorganizowano w Pokrzywnej (woj. opolskie) I Ogólno-polską Szkołę Historii Matematyki dzięki staraniom Komisji Historii Matematyki Polskiej, Towarzystwa Matematycznego oraz instytutów matematycznych Wyższej Szkoły Pedagogicznej