Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. IV, 1999
K o n f e r e n c j a a r c h e o l o g i c z n a w Ba r a n o w i e Sa n d o m i e r s k i m Ba r b a r a Ba r g ie l, Ma r e k Fl o r e k
W dniach 16-17 kw ietnia 1998 r. w gościnnych pro gach Zam ku w Baranow ie Sandom ierskim odbyła się XV konferencja spraw ozdaw cza ,,B adania archeologiczne
w Polsce środkow o-w schodniej w roku 1 9 9 7 ”. Została
ona przygotow ana przez O ddział W ojewódzki Państw o wej Służby O chrony Zabytków w Tarnobrzegu, M uzeum w Baranow ie Sandom ierskim i O ddział Lubelski Sto w arzyszenie N aukow ego A rcheologów Polskich.
W konferencji uczestniczyło praw ie 50-ciu arche ologów reprezentujących Instytut A rcheologii i Etnolo gii PAN w W arszawie, Instytut A rcheologii U niw ersyte tu W arszawskiego, Instytut Prahistorii U niw ersytetu im. A. M ickiew icza w Poznaniu, Zakład A rcheologii M ało polski PAN w K rakow ie, K atedry A rcheologii U niw er sytetu M arii C urie-Skłodow skiej w Lublinie, Z akładu Studiów i B adań W schodu U niw ersytetu Łódzkiego, PM A w W arszawie, M uzeum A rcheologicznego i E tno graficznego w Łodzi, m uzeów okręgow ych i regional nych oraz w ojew ódzkich oddziałów Państw ow ej Służ by O chrony Zabytków z w ojew ództw : lubelskiego, cheł m skiego, zam ojskiego, tarnobrzeskiego i siedleckiego a także W ojewódzcy K onserw atorzy Zabytków z C heł m a i Tarnobrzega. Ten ostam i, m gr D om inik Kom ada pow itał gości w im ieniu w łasnym ja k i w ładz lokalnych.
W śród praw ie 30 zaprezentow anych referatów i w y stąpień można w yróżnić cztery główne bloki tematyczne. Pierw szy z nich obejm ow ał problem atykę m egali tycznego budow nictw a grobow ego na cm entarzyskach kultury pucharów lejkow atych (KPL). Były to spraw oz dania J. N ogaj-C hachaj o kolejnym , dziesiątym ju ż se zonie w ykopalisk na cm entarzysku w K arm anow icach, H. K ow alew skiej-M arszałek o w ynikach badań w Ki- charach N ow ych, B. Bargieł, M. Florka i J. Libery podsu m ow ujący drugi rok prac na cm entarzysku w M alicach Kościelnych. Problem atyce tej pośw ięcone było rów nież w ystąpienie B. M atraszak i S. Sałacińskiego, którzy zre ferow ali efekty pierw szego sezonu badaw czego w Stry- czow icach. Trzy ostatnie stanow iska zlokalizow ane na terenie W yżyny Sandom ierskiej są interesującym przy czynkiem do podjęcia now ych studiów nad problem aty k ą obrządku pogrzebow ego ludności KPL. U zupełnie niem tego bloku były w ystąpienia, pośw ięcone badaniom osad KPL w Parchatce i K arm anow icach - J. N ogaj-Cha- chaj położonych na Płaskowyżu Nałęczowski oraz w Zim nem na Wołyniu - A. Zakościelnej i A. Bronickiego.
Drugi blok tem atyczny dotyczył badań nad późnym neolitem i w czesnym okresem epoki brązu i zw iązany
był głównie z odkryciam i szeregu m ateriałów naw iązują cych do kultury środkow odnieprzańskiej rozwijającej się na obszarach U krainy N adnieprzańskiej. Zagadnienia tego dotyczyły w ystąpienia H. K ow alew skiej-M arszałek o ceramice pochodzącej z cm entarzyska w Kicharach N o w ych oraz J. Bagińskiej i W. K om ana przedstaw iające w yniki prac na stanow iskach 3 i 4 w H ubinku położonych na G rzędzie Sokalskiej. Podsum ow aniem tej problem a tyki był referat J. M achnika pt. „Zróżnicow anie kultury ceram iki sznurowej w m iędzyrzeczu Wisły, Bugu i D nie stru, a zagadnienie w ędrów ek pasterzy w III tysiącleciu przed C hrystusem ” . W ystąpienie to ja k i poprzedzające je w ypow iedzi, w yw ołało ożyw ioną dyskusję.
Trzeci blok wystąpień dotyczył badań nad w czesnym średniow ieczem . N ależy tu w ym ienić przede w szystkim referaty A. Buki na tem at badań nad osadnictw em w iej skim na Sandom ierszczyźnie na przykładzie pierw sze go sezonu prac w K aczycach koło O patow a i M. Florka o badaniach w eryfikacyjnych grodzisk w Opatowie i Słu pi N adbrzeżnej. J. G urba z A. U rbańskim pośw ięcili swoje w ystąpienie datow aniu drew nianych konstrukcji zespołu grodow ego w C zerm nie — „C zerw ieniu” nad H uczw ą - daty dla tego obiektu otrzym ał M arek Krą- piec za pom ocą m etody dendrochronologicznej w A kade mii G órniczo-H utniczej w K rakow ie.
O statni blok w ystąpień pośw ięcony był badaniom ratow niczym i nadzorom archeologicznym na stanow i skach średniow iecznych i now ożytnych na terenie po szczególnych wojew ództw . D użą aktyw ność w terenie w ykazali zw łaszcza archeolodzy z Chełma, co na konfe rencji zaow ocow ało kilkom a kom unikatam i (S. Gołuba, T. D zieńkowskiego, W. M azurka, I. Jarszak, orazK . Nad- kańskiego z UŁ) zw iązanym i z ochroną i dokum entacją zabytków nieruchom ych w tym m ieście. N iektóre z tych w ystąpień w zbudziły duże zainteresow anie.
Poza w ym ienionym i blokam i znalazły się referaty dotyczące m. in. ratow niczych badań na stanow iskach w ielokulturow ych (W. K om ana, J. N iedźw iedzia, J. B a gińskiej, H. Taras, W. M azurka) i z okresu przedrzym - skiego i w pływ ów rzym skich. Tych ostatnich okresów dotyczyły w yniki bardzo interesujących prac w ykopali skow ych na cm entarzysku identyfikow anym z germ ań skimi B astam am i w Pikulach koło Janow a Lubelskiego o raz z lu d n o ś c ią k u ltu ry p rz e w o rsk ie j w K ra śn ik u (Z. W ichrow ski). Z kolei M. G ład y sz p o d su m o w ała rezultaty 20 lat badań na nekropolii gockiej w M asłom ę- czu.
Kr o n ik a 2 7 1
K onferencji tow arzyszyła w ystaw a „N ajw ażniejsze odkrycia archeologiczne w Polsce środkow o-w schodniej w 1997 roku”, na której ukazano najciekaw sze zabytki odkryte w sezonie badaw czym . Tow arzyszył jej okolicz nościow y plakat i inform ator z katalogiem prezentow a nych zabytków . W ystaw ę otw orzył dyrektor m uzeum w B aranow ie S an d o m iersk im p. m g r A dam Z w olak. W śród prezentow anych zabytków , które eksponow ane publicznie były po raz pierw szy, na szczególną uw agę zasługiw ały narzędzia krzem ienne i kam ienne, ozdoby i naczynia stanow iące w yposażenie grobow e z cm enta rzysk w M alicach K ościelnych, H ubinka i H rebennego, m etalow e ozdoby i elem enty uzbrojenia z m łodszego okresu przedrzym skiego i w pływ ów rzym skich pocho dzące z cm entarzysk w Pikulach, M asłom ęczu i K raśni
ku oraz z osady w N ieszaw ie K olonii. Interesująco zo stał zaprezentow any pon ad to zespół grobow y kultury pom orskiej z K om acic. N a w ystaw ie pokazano rów nież niezw ykle interesujący zbiór zabytków — siekiery, sier py krzem ienne, fragm enty naczyń i przęśliki, pochodzą ce z pryw atnych zbiorów a odkryte przypadkow o na p o lach w si Stodoły K olonia.
W ystaw ę m ożna było oglądać na zam ku w B arano w ie do końca m aja, następnie prezentow ano j ą w innych m uzeach naszego regionu.
O prócz części stricte naukow ej, konferencji tow a rzyszyły liczne i długie dyskusje w kuluarach, a pierw szy dzień obrad zakończyła tradycyjna „B iesiada staro polska”, przygotow ana i sponsorow ana przez D yrekcję M uzeum na zam ku w B aranow ie Sandom ierskim .
Katedra Archeologii UMCS w Lublinie
