Jerzy Parvi
Jean Fabre
Biuletyn Polonistyczny 21/1 (67), 87-88
ZMARLI
87
-JEAN FABRE
(13 Xn 1904 - 21 VIII 1975)
N agły zgon p r o fe s o r a Jean a F a b r e p o grąży ł w smutku i żalu nie tylko w szystk ich jego współpracow ników i uczniów , le c z tych w szy stk ich , któ r z y choćby r a z jeden zetknęli się o so b iśc ie z uczonym . M iał w sobie n ie w yczerpane pokłady żywiołowej ży czliw o ści i entuzjazmu dla każdego se n sownego pomysłu badaw czego, dla każdej zalążkow ej m yśli naukow ej, a ten d ar w sp ie ra ł głęboką eru d ycją i umiłowaniem lite ra tu ry . K rąg jego zain teresow ań i badań był bardzo sz e ro k i i obejmował piśm iennictw o fra n c u sk ie , p o lsk ie o ra z lite ra tu rę porów naw czą. W każdej z tych dziedzin stw orzył r z e c z y wybitne, które na długo pozostan ą żywe w sk arb n icy n a u k i.
Jean F a b re u ro d ził się 13 grudnia 1904 r . w M u rat-su r-V è b re (d e partam ent T arn ). Dyplom E cole N orm ale S u p é rie u re u zy sk ał w r . 1925, a a g re g a c ję - w r . 1927. W latach 1928-1939 pełnił funkcję p ro fe so ra i zastę p cy d y rek to ra Instytutu F ran cu sk ie g o w W arszaw ie, a od roku 1936 byl ta k ie p ro feso rem tytularnym U niw ersytetu W arszaw sk iego . Dok to rat państwowy (th èse d Etat) u zy sk ał w r . 1950 za p ra c ę " S ta n is la s -
-A uguste Poniatow ski et 1 Europe d es L u m iè r e s". W latach 1952-1969 był p ro feso rem Sorbon y, z k tórego to stanow iska od 1 X 1969 r . na w ła
sną p ro śb ę p rz e sz e d ł na em eryturę.
S p o śró d wielu godności i stanow isk F a b r e ’ a pełnionych w u czeln iach , akadem iach i tow arzystw ach naukowych wymieńmy przynajm niej n astę p u ją c e : był członkiem zagranicznym P o lsk ie j Akademii Nauk (1959), członkiem korespondentem B ritish Academy (1970), doktorem hon oris c a u sa U niw er sytetu Poznań skiego (1966) i U niw ersytetu B ru k se lsk ie g o (1969).
Zm arł trag icz n ie 21 sie rp n ia 1975 r . w sw oich stron ach rodzinnych. W ielkie z a słu g i położył Jean F a b re w dziedzinie badań nad ośw
iece 88 iece
-niem fran cu skim : zrew idow ał m etodologicznie i in terp re tacy jn ie stan badań nad XV111 wiekiem i dał p oczątek odnowie owych studiów , które w o sta t nim ćw ierćw ieczu p rzy n io sły św ietne re z u lta ty . Nie ma w yb itn iejszego p i
s a r z a XVTU w ieku, któremu by nie p o św ięcił odkryw czej u w agi, le cz n a j w iększy i n a jtrw a lsz y w ysiłek badaw czy skupił na d ziełach dwóch autorów :
D iderota i R o u sse a u . "T en w ielb iciel R o u sseau i D iderota - p is a ł René Pomeau - miał w najw yższym stopniu p oczu cie dram atycznej w a rto śc i id e i, dynam icznej potęgi zaw artej w m y śli". S z c z e g ó ln ą w rażliw o ść na u rok i p o ezji obok głębokiej znajom ości przedm iotu w ykazał w syntetycznej p r * - cy "A ndré C h én ier, l'homm e et l ’ o eu v re" (1 9 5 5 ).
O siąg n ię cia naukowe p ro f. F a b r e ’ a w z a k re sie kom paratystyki n ajlep iej re p re ze n tu ją dwie jego fundamentalne p r a c e : " S ta n isla s- A u g u ste P on iato w ski et l ' Europe d es L u m iè re s" (1952) i "L u m iè re s et Rom antism e: E n e r gie et N o sta lg ie . De R o u sseau à M ickiew icz" (1963). W m onografii o S tan isław ie A uguście po r a z p ie rw sz y tak w szech stron n ie zobrazow ane zo stały ośw ieceniow e pow iązania fran cu sk o -p o lsk ie o raz z a słu g i na tym polu ostatn iego monarchy R z e c z y p o sp o lite j. W d ru giej p ra c y dał uczony w łasne w idzenie p o lsk ie j p o ezji rom antycznej, pow iązanej ideowo z n a j w a rto ścio w szą m yślą ośw iecen ia e u ro p e jsk ie g o .
Był także Jean F a b re znawcą lite ra tu ry p o lsk ie j epok p ó źn iejszy ch : w studium o " L a lc e " (1962) zaprezentow ał czytelnikowi zachodniemu B o le sław a P r u sa jako wybitnego ep ik a, równego Gogolowi i D ickensow i; w p ra c y o te a trz e W yspiańskiego (1968) w ykazał now atorstw o dram aturgiczne au tora "W e se la" , w idząc w nim na w sk ro ś w sp ó łczesn ego w izjon era scen y .
U czony, eru d yta, p r o fe s o r , p rz y ja c ie l i k rzew iciel kultury p o lsk ie j, był Jean F a b re p o sta c ią niezw ykłej sz la c h e tn o śc i, p ro sto ty , dobrej w oli. C i, k tó rzy go znali o so b iśc ie , zachow ają w żywej pam ięci w izerunek p e ł nego C złow ieka. Wielu pochylać się będzie nad mądrymi kartam i jego k s i ą
żek , c z e rp ią c z nich w iedzę, in sp ira c ję i otuchę. K rąg ten pow iększy się zn aczn ie, gdy n asz czytelnik otrzym a niedługo o b szern y wybór pism F a b r e 'a w p rzek ład zie na język p o lsk i.
