ZBIGNIEW ZAGÓRSKI1, SYLWIA GRELA-BRZYCHCY1, LESZEK SIECZKO2
ZASTOSOWANIE KOMPUTEROWEJ ANALIZY OBRAZU
DO MEKROMORFOLOGICZNEJ CHARAKTERYSTYKI
NIEKTÓRYCH CECH MIKROSTRUKTURY W GLEBACH
WYTWORZONYCH Z IŁÓW DOLNEGO TRIASU
W GÓRACH ŚWIĘTOKRZYSKICH*
APPLICATION OF COMPUTER DETECTION
IN THE MICROMORPHOLOGICAL CHARACTERISTICS
OF SOME MICROSTRUCTURE FEATURES OF SOILS
DEVELOPED FROM LOWER TRIASSIC CLAYEY
DEPOSITS IN THE HOLY CROSS MOUNTAINS
'Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, 2Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW Warszawa
Abstract: The objective of the research was the characteristics of selected microstructure features obser ved in thin sections of soils developed from Lower Triassic clays o f the Holy Cross Mountains by micromorphological computer image analysis. Application of the computer image analysis software in soil micromorphology allowed a quantitative and qualitative estimation of cracks occurring in the soil substrate. The calculated distribution of the probability density coefficients of the degree of irregularity Sn and degree of cracks curvature shows a minor cracks shape modification in the Bbr horizon. Micromor phological analysis showed that the specific crack microstructure in the lower and middle part of soil developed from Triassic clays is a lithogenic feature. The occurrence of the characteristic crack micro structure in the parent material is the main feature which determines the formation of the prismatic structure in the soil.
Słowa kluczowe: mikromorfologia, analiza obrazu, Góry Świętokrzyskie, dolny trias.
Key-words: micromorphology, image analysis, Holly Cross Mountains, Lower Triassic.
WSTĘP
Jednym z najważniejszych problemów gleboznawczych jest określenie kontynuacji cech skały macierzystej w poziomach genetycznych wytworzonych w wyniku procesów glebotwórczych. Często jest to przyczyną trudności w interpretacji niektórych właściwości gleb. Jedną z bardzo często spotykanych właściwości jest występowanie szczelinowatości w glebach wytworzonych ze skał ilastych. Przyjmuje się, że główną tego przyczyną są
procesy wysychania i pęcznienia minerałów ilastych [Sharma, Verma 1977]. W niektórych przypadkach tworzenie się szczelin może być wywołane innymi zjawiskami, jak na przykład postdiagenetyczne odprężenie skały ilastej («overconsolidation). Zagadnienie to może być istotne w przypadku, gdy skałą macierzystą są utwory stanowiące zwarte warstwy (ławice) skał ilastych dawnych formacji geologicznych [Kaczyński 2003; Russell, Parker 1979]. Przykładem mogą być osady ilaste dolnego triasu - pstrego piaskowca (Buntsandstein) [Barczuk 1979; Mizerski 1995]. W niektórych rejonach Gór Świętokrzyskich, np. w okolicach Pierzchnicy, Mniowa, Starachowic i Wąchocka, osady te stanowią charakte rystyczne skały macierzyste dla powstających gleb [Zagórski, Brzychcy 2009; Zagórski, Kisiel 2010; Zagórski, Kaczorek 2002]. W glebach tych występują: pryzmatyczna struktura oraz zbity układ, które mogą być następstwem cech litologicznych skały.
Jedną z najbardziej obiektywnych metod służących do śledzenia przemian skały macierzystej jest analiza mikromorfologiczna. Analiza ta oparta na badaniu próbek gleby o nienaruszonej strukturze za pomocą mikroskopowych i ultramikroskopowych technik pozwala na identyfikację różnych składników substratu glebowego in situ, oznaczenie ich wzajemnych relacji w pedonie, a także wykazanie następstwa w czasie [Zaniewski, Van der Meer 2005; Elliot, Heck 2007; Todisco, Bhiry 2008]. Stosowanie metod opartych na mikroskopii optycznej w świetle spolaryzowanym przechodzącym i odbitym umożliwia obserwację wielu niewidocznych gołym okiem cech substratu glebowego (np. kształt i wielkość porów czy ich układ), które wpływają na mikrostrukturę gleby (soil fabrics) [Kowaliński 1974; Brewer 1976]. Szczegółowe rozpoznanie elementów mikrostruktury daje możliwość oceny przemian zachodzących w pierwotnej skale macierzystej pod wpływem procesów glebotwórczych, co ma kluczowe znaczenie przy interpretacji właściwości i genezy gleby [Fitzpatric 1984; Stoops 2003]. Wykorzystanie cyfrowej rejestracji obrazów mikromorfologicznych oraz specjalistyczne komputerowe programy obróbki danych stwarzają możliwość obiektywnej oceny niektórych cech mikromorfologicznych [Eliot, Heck 2007; Marcelino i in. 2007; Zaniewski, van Der Meer 2005].
Celem badań była mikromorfologiczna charakterystyka mikrostruktury szczelinowej występującej w glebach wytworzonych z iłów dolnego triasu w Górach Świętokrzyskich z zastosowaniem komputerowej analizy obrazu.
TEREN I METODY BADAŃ
Badano profile gleb wytworzonych z iłów dolnego triasu - pstrego piaskowca (Buntsandstein) w Górach Świętokrzyskich, zlokalizowane w miejscowościach Osiny i Serbice (południowe obrzeżenie gór - rejon Chęciny - Pierzchnica) oraz na Górze Brzuśnica i na Górze Cmentarnej (północne obrzeżenie - rejon Mniów - Skarżysko-Kamienna - Starachowice).
Próbki do badań mikromorfologicznych pobierane były wg metodyki Kowalińskiego i Bogdy [1966] i Jarosińskiej [2000]. Z każdego poziomu genetycznego pobrano próby o nienaruszonej strukturze do pudełek Kubieny [1964], z których wykonano utwardzone monolity, a następnie szlify cienkie. Badania mikromorfologiczne przeprowadzono przy użyciu mikroskopu polaryzacyjnego Olympus BX-41. Do określenia cech mikromorfologicznych zastosowano terminologię Brewera [1976], Bullocka i in. [1985] oraz Stoopsa [2003].
Wykonano fotografie obejmujące całość szlifów oraz ich niektóre fragmenty stosując według zaleceń Zaniewskiego i van Der Meer [2005] to samo oświetlenie i powiększenie. Analizę obrazu wykonano za pomocą programu AxioVision 4.5 z modułem Auto Measure. Z każdego szlifu cienkiego wybrano losowo zdjęcia zaznaczając do analizy jedynie pory typu szczelina {planar
voids [Stoops 2003]) (fot. 5, 8). Oznaczono parametry liczbowe każdej szczeliny, takie jak obwód (c), pole powierzchni (b), średnica koła o polu powierzchni równym polu powierzchni szczeliny (d), wysokość (e) i szerokość prostokąta opisanego na szczelinie (f).
Wyznaczono współczynniki: Sn równy ilorazowi obwodu szczeliny do obwodu prostokąta opisanego na tej szczelinie, który w przybliżeniu opisuje stopień nieregulamości („gładkości krawędzi szczeliny”) oraz współczynnik Sk równy ilorazowi pola powierzchni prostokąta opisanego na szczelinie do pola powierzchni tej szczeliny, który w przybliżeniu odzwierciedla stopień krzywizny każdej szczeliny.
Sn = [c(2e+2f)]"1 i Sk = [(ef)*b]-!
Na podstawie zmierzonych parametrów i współczynników Sn i Sk wykonano analizę porównawczą pomiędzy poziomami Bbr i C. Użyto standardowej analizy porównania średnich dwóch populacji z użyciem testu t i Welcha przy poziomie istotności a = 0,05. Przetestowano hipotezę o równości średnich badanych współczynników dla poziomu Bbr z poziomem C ,(HQ: mBbr=mc).
WYNIKI
W glebach wytworzonych z iłów dolnego triasu na terenie Gór Świętokrzyskich interesującym zagadnieniem jest występowanie w środkowej i dolnej części profilu charakterystycznej struktury, polegającej na rozpadzie substratu glebowego na fragmenty w kształcie pryzmatów. Obserwacje mikromorfologiczne w szlifach cienkich wykazały występowanie w poziomie skały macierzystej licznych charakterystycznych mikroszczelin (icraks [Bullock i in. 1985\,planar voids [Stoops 2003]), które dzielą materiał ilasty na ostrokrawędziste fragmenty (fot. 1, 3-5).
Obserwacje mikroskopowe rozszerzono wykorzystując komputerową ewaluację obrazu. Dokładne pomiary zdjęć mikroskopowych oraz analiza danych liczbowych wykazały, że występujące w skale macierzystej szczeliny mają długość 1000-3500 m oraz szerokość nieprzekraczającą kilkudziesięciu mikrometrów (fot. 1). Są one zorganizowane w siatkę krzyżującą się pod kątem zbliżonym do 90° (fot. 1).
TABELA 1. Średnie wartości parametrów liczbowych dla szczelin w poziomach Bbr i C profilu Osiny
TABLE 1. Mean values o f cracks numeral parameters in horizons Bbr and C in Osiny profile Poziom Horizon Liczba szczelin Amount o f cracks (a) Pole pow. szczeliny Area o f cracks (b) N 2] Obwód Perimeter (C) Średnica Diameter (d) Wysokość High (e) Szerok. Width (f) Sn Sk (JL m Bbr 86 21852,47 1603,01 124,76 131,92 436,89 1,25 4,13 C 190 3642,46 417,66 44,59 34,68 147,76 0,94 2,51 (e) - Wysokość prostokąta opisanego na szczelinie — High o f rectangle scribed on crack; (f) - Szerokość prostokąta opisanego na szczelinie - Width o f rectangle scribed on crack; Współczynnik nieregulamości krawędzi szczeliny - Coefficient o f irregularity o f crack edge: Sn = [c(2e+2f)]_1; Współczynnik zakrzywienia szczeliny - Coefficient o f crack curve: Sk = [(ef)*b]_1
W substracie glebowym poziomów leżących ponad poziomem skały macierzystej - Bbr oraz ABbr, również stwierdzono występowanie szczelin. Sposób ich ułożenia jest podobny jak w poziomie C, natomiast różnią się one gładkością krawędzi i krzywizną (fot. 2, 6-8). W poziomach Bbr szczeliny były szersze średnio o 250 |im, a także miały większą powierzchnię niż w poziomie C (tab. 1).
Statystyczna analiza porównawcza badanych współczynników Sn i Sk, wykonana z użyciem testu t i Welcha [Weissel i in. 2006], wykazała istotne różnice pomiędzy szczelinami w poziomach Bbr i C. Średnia wartość współczynnika Sn dla poziomu Bbr wynosiła 1,248 i była statystycznie różna (wartość P-value wynosiła 0,00) od średniej wartości tego współczynnika dla poziomu C (0,942). Analiza porównawcza wartości współczynnika Sk dla badanych poziomów dała podobne wyniki. Średnia wartość tego współczynnika dla poziomu Bbr wyniosła 4,131 i była istotnie różna od wartości średniej dla poziomu C, w którym współczynnik ten wynosił 2,509.
Na wykresach 1 i 2 przedstawiony został rozkład gęstości wystąpienia poszczególnych wartości współczynnika Sn i Sk. Rozkład średnich wartości współczynnika Sn był zbliżony do normalnego, co wskazuje, że stnieje niewielka grupa szczelin o dobrze wyrównanych krawędziach, dla których wartość tego współczynnika będzie zbliżona do 0. Szczeliny o krawędziach bardzo nieregularnych będą miały wartość współczynnika Sn zbliżoną do 3. Z wykresu możemy odczytać, że w poziomie C jest najwięcej szczelin o współczynniku od 0,7 do 1,4. Dla poziomu Bbr następuje przesunięcie linii aproksymacji do rozkładu normalnego częstości współczynnika stopnia nieregulamości Sn. Oznacza to, iż w poziomie tym znajduje się więcej szczelin o nieregularnych krawędziach w stosunku do poziomu skały macierzystej C (współczynnik Sn dla większości szczelin wynosi od 0,8 do 2,0) (rys. 1).
Współczynnik zakrzywienia Sk dla szczelin w poziomie C jest znacząco niższy niż w poziomie Bbr. Na wy kresie większość jego wartości dla poziomu C zawiera się w przedziale od 1 do 6. Z kolei przesunięcie linii aproksymacji do rozkładu normalnego dla poziomu Bbr w stronę wyższych jego wartości oznacza obecność w tym poziomie większej niż w skale macierzystej ilości szczelin zakrzywionych. Większość szczelin w tym poziomie ma wartość współczynnika w zakresie od 1 do 11 (rys. 2).
DYSKUSJA
Przedstawione wyniki badań wykazały, że specyficzna skała macierzysta, jaką jest ił triasowy, może mieć wpływ na niektóre właściwości fizyczne gleb, jak struktura i układ. W badanych glebach makroskopowa ocena genezy wymienionych właściwości fizycznych jest utrudniona. Znaczna unifikacja substratu glebowego jest przyczyną braku morfolo gicznych różnic w profilu. Wykorzystanie analizy mikromorfologicznej pozwoliło na identyfikację zróżnicowania cech poziomów genetycznych. Dotyczy to przede wszystkim mikrostruktury. Charakterystyczna szczelinowatość iłu triasowego, jaką stwierdzono za pomocą badań mikroskopowych, jest typową cechą mikromorfologiczną definiowaną jako mikrostruktura szczelinowa («cracks structure [Bullok i in. 1985]), która jest uwarunkowana cechami litogenicznymi. Zarówno charakter szczelin, jak i sposób ich ułożenia wskazują na postdiagenetyczne odprężenie ilastego osadu. Jest to częstym zjawiskiem w iłach różnych formacji geologicznych: triasowych, jurajskich, kredowych, trzeciorzędowych [Kaczyński 2003; Russell, Parker 1979].
Badania makroskopowe poziomów wyżej leżących nie wykazały istotnych zmian substratu glebowego, np. w zakresie uziamienia, barwy, składu mineralogicznego. Nie zaobserwowano również wyraźnych różnic w cechach mikromorfologicznych, takich
RYSUNEK 1. Wykres częstości występowania szczelin o danym przedziale współczynnika Sn (współczynnik obrazujący stopień nieregulamości krawędzi szczelin): a) w skale macierzystej C; b) w substracie glebowym Bbr w profilu Osiny
FIGURE 1. Cracks frequency occur by relevant interval coefficient Sn (coefficient shows degree of the cracks edge irregularity): a) in parent rock C; b) in soil substrate Bbr in Osiny profile
RYSUNEK 2. Wykres częstości występowania szczelin o danym przedziale współczynnika Sk (współczynnik obrazujący stopień krzywizny szczelin): a) w skale macierzystej C; b) w substracie glebowym Bbr w profilu Osiny
FIGURE 2. Cracks frequency occur by relevant interval coefficient Sk (coefficient shows degree o f the cracks curvature): a) in parent rock C; b) in soil substrate Bbr in Osiny profile
jak: występowanie innego typu wolnych przestrzeni (kanałów, komór), nacieków i wypełnień (fot. 9, 10). Jedyne widoczne wyraźne zmiany cech mikromorfologicznych dotyczą mikrostruktury. W poziomach glebowych (ABbr, Bbr, CBbr) zachowana została mikrostruktura szczelinowa, jednak wyniki komputerowej analizy obrazu wskazują na charakterystyczną modyfikację niektórych cech szczelin. Wartości współczynników Sn i Sk potwierdzają zakrzywienie, zmianę kształtu i zwiększenie rozmiarów szczelin w poziomie Bbr w porównaniu z rozmiarami szczelin w skale macierzystej. Przyczyną tego może być nieznaczne przemieszczanie substratu glebowego wywołane czynnikami lokalnymi, np. zmianami wilgotności (skurcz z wysychania) lub sezonowymi, np. zamarzaniem i rozmarzaniem [Chamberlain, Gow 1979] Charakterystyczny dla badanych gleb jest brak innych cech mikromorfologicznych świadczących o przebiegu procesów glebotwórczych. Brak jest wypełnień (infillings [Stoops 2003]) i otoczek iluwialnych (hypo coatings [Stoops 2003]) wewnątrz szczelin typowych dla procesów przemywania (lessivage), a także organizacji domen ilastych plazmy (vosepic structure [Brewer 1976]) wokół szczelin (fot. 9, 10).
WNIOSKI
1. Przeprowadzone badania wykazały dużą przydatność do komputerowej ewaluacji ob razu do badań mikrostruktury gleby.
2. W glebach wytworzonych z ilastych osadów dolnego triasu w Górach Świętokrzy skich istotnym problemem jest zakwalifikowanie zmian w mikrostrukturze, jako efek tu postępującej pedogenezy.
3. Nie stwierdzono wyraźnych przejawów przebiegu procesów glebotwórczych. Badany problem ma szczególne znaczenie w kontekście występowania w poziomie Bbr struk tury pryzmatycznej.
4. Uzyskane wyniki badań wyraźnie wskazują że mikrostruktura poziomów glebowych jest ściśle związana z kontynuacją cech skały macierzystej.
LITERATURA
BARCZUK A. 1979: Studium petrograficzne utworów pstrego piaskowca w północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Archiwum M in eralogiczn e 35, 2: 8 7 -1 6 5 .
BREW ER R. 1976: Fabric and mineral analyses o f soil. 2-nd printing. Kreiger Publishing Co., Huntington, N ew Jork: 470 ss.
BULLOCK P., FEDOROFF N ., JONGERIUS A ., STOOPS T., T U R SIN A T. 1985: Handbook for soil thin section description. Waine Research Publication. Wolverhampton: 152 ss.
CHAMBERLAIN E., GOW A. 1979: Effect o f freezing and thawing on the permeability and structure o f soils. E n gin eerin g G eo lo g y 13, 1—4: 7 3 -9 2 .
ELLIOT T.R., HECK J.R. 2007: A com parison o f optical and CT techniques for void analysis in soil thin sections. G eoderm a 141: 6 0 -7 0 .
FITZPATRICK E. A. 1984: M icrom orphology o f Soils. Champman and Hall, London: 433 ss.
JAROSIŃSKA U. 2000: Metoda utwardzania próbek osadów spoistych pobranych w stanie nienaruszonym do sporządzania średnioform atowych płytek cienkich. P rzegl. Geol. 48, 9: 7 8 7 -7 8 9 .
K A C Z Y Ń SK I R. 2003: O verconsolidation and m icrostructures in N eo g en e clays from the Warsaw area. G e o lo g ic a l Q u arterly 47 (1): 4 3 -5 4 .
KOW ALINSKI S. 1974: Soil M icroscopy. Rutheford (red.) The Limestone Press: 428—440.
KOWALIŃSKI S., BO G D A A. 1966: Przydatność polskich żyw ic syntetycznych do sporządzania mikrosko pow ych szlifów gleb. Rocz. G lebozn. 16, 2: 3 2 7 -3 5 6 .
K U B IE N A W. L. 1964: R ole and m ission o f m icrom orphology and m icroscopic biology in a modern soil science. W: Jongerius A. (red.) Soil M icromorphology. Elsevier, Amsterdam, London, N ew York: 1 -13. MARCELINO V., C N UDD E S., VANSTEEL A N D T S., CARO F. 2007: An evaluation o f 2D -im age analysis
techniques for measuring soil microporosity. European J. S oil Science 58: 133-140.
MIZERSKI W. 1995: G eotectonic evolution in the Holy Cross Mts. in Central Europe. Biul. Państw. Instyt. G eol. 372: 1 -4 7 .
RUSSELL D. J., PARKER A. 1979: Geotechnical, mineralogical and chemical interrelationships in weath ering profiles of an overconsolidated clay. Quarterly J. Engineering Geology & Hydrogeology 12: 107—
116.
SHARMAR. B., VERMAG. P. 1977: Characterization of shrinkage cracks in medium black clay soil of Madhya Pradesh. I. Pattern and size of cracking in relation to vegetative covers. Plant and Soil 48: 3 23- 333.
STOOPS G. 2003: Guidelines for analysis and description of soil land regolith thin section. Soil Science Society of America, Madison, Wise.: 184 ss.
W EISSEL N ., M ITESSER O ., LIEBIG J., POETHKE H., STROHM E. 2006: The in fluence o f soil temperature on the nesting cycle o f the halictid bee Lasioglossum malachurum. Insectes Sociaux 53, 4: 3 9 0 - 3 9 8 .
TODISCO D ., BHIRY N. 2008: M icrom orphology o f peryglacial sedim ents from the Tayara site, Qikirtaq Island, Nunavik (Canada). Catena 76: 1—21.
ZANIEWSKI K., V A N DER MEER J.J.M. 2005: Qantification o f plamic fabric trough image analysis. Catena 63: 1 0 9 -1 2 7 .
ZAGÓRSKI Z., BR ZYCH CY S. 2009: K aolinit - w skaźnik litogenezy w glebach wytworzonych z osadów dolnego triasu w Górach Świętokrzyskich. Rocz. G lebozn. 60, 4: 104- 112.
ZAGÓRSKI Z., KISIEL M. 2010: Lepidokrokit jako mineralogiczny wskaźnik procesów glejowych w glebach wytworzonych na osadach dolnego triasu w Górach Świętokrzyskich. Rocz. Glebozn. 61, 1: 7 7 -8 7 . ZAGÓRSKI Z., KACZOREK D. 2002: Haematite - a lithogenic form o f iron in soils from the southern part
o f the Holy Cross Mountains. Ann. Warsaw Agricult. Univ. - SG G W A griculture 43: 17-24.
Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa,
F O T O 1. S z c z e lin y { p la n a r v o id s ) o d łu g o śc i 1 0 0 0 - 3 5 0 0 m z o r g a n iz o - w a n e w s ia tk ę p o d k ą te m 90°. P ro fil O sin y , p o z io m C (P P L )
P H O T O 1. C r a c k s { p la n a r v o id s ) o rg a n iz e d in n e tw o rk a t an a n g le o f 9 0 ° h as le n g th 1 0 0 0 - 3 5 0 0 ^ m . O s in y p ro file . C h o riz o n (P P L )
F O T O 2. Z m ia n a k s z ta łtu sz c z e lin { p la n a r v o id s ) w w y n ik u n ie z n a c z n y c h p rz e m ie s z c z e ń w s u b s tra c ie g le b o w y m . C h a ra k te r y s ty c z n ą c e c h ą j e s t z a c h o w a n ie p ie rw o tn y c h k ie ru n k ó w p rz e b ie g u s z c z e lin . P ro fil O s in y , p o z io m B b r ( P P L )
P H O T O 2. C h a n g e s h a p e o f c r a c k s { p la n a r v o id s ) by m in o r m o v e m e n ts in so il s u b s tra te . C h a ra c te r is tic fe a tu re is p r e s e rv e o f p rim a ry c ra c k s d ir e c tio n s . O s in v p ro file . B b r h o riz o n (P P L )
F O T O 3. S z c z e lin y u ło ż o n e w c h a r a k te r y s ty c z n ą s ia tk ę p o d k ą te m 9 0 °. p r o fil C m e n ta r n a G ó ra . p o z io m C (P P L ) P H O T O 3. C r a c k s o rg a n iz e d in c h a ra c te ris tic n e tw o rk at an a n g le o f 90°. C m e n ta rn a G ó ra p r o file. C h o riz o n (P P L )
F O T O 4. S z c z e lin y u ło ż o n e p o d k ą te m b lis k im 9 0 ° d z ie lą c e su b s tra t ilasty n a a g re g a ty stru k tu ra ln e {p e d s). p ro fil G ó ra B rz u ś n ic a . p o z io m C ( P P L ) P H O T O 4. C ra c k s o rg a n iz e d in n e tw o rk at an a n g le sim ila r to 9 0 ° d iv is iv e c la y s u b s tra te fo r s tr u c tu ra l a g g r e g a te s (p e d s). G ó ra B rz u ś n ic a p ro file . C h o riz o n (P P L )
F O T O 5. S z c z e lin y z o r g a n iz o w a n e w sia tk ę . N a z ie lo n o z a z n a c z o n e s z c z e lin y o z n a c z o n e d o c y fro w e j a n a liz y o b ra z u , p ro fil O sin v . p o z io m C ( P P L ) ‘ P H O T O 5. C ra c k s o rg a n iz e d in n e tw o rk . G re e n c o lo r s h o w s c ra c k s m a rk e d to d ig ita l im a g e a n a ly sis, O s in y p ro file . C h o r iz o n (P P L ) F O T O 6 . Z a c h o w a n e w p o z i o m i e B b r , c h a r a k te r y s ty c z n e d la s k a ły m a c ie rz y s te j, g łó w n e k ie ru n k i p r z e b ie g u sz c z e lin , p ro fil C m e n ta rn a G ó ra . p o z io m B b r (P P L )
P H O T O 6. In B b r h o riz o n p re se rv e d , c h a r a c te ris tic fo r p a re n t ro ck , m ain d ire c tio n s o f crack s. C m e n ta rn a G ó ra p ro file , B b r h o riz o n ( P P L )
F O T O 7. U k ła d sz c z e lin n a w ią z u ją c y d o k ie r u n k ó w p r z e b ie g u s z c z e lin w s k a le m a c ie r z y s te j, p r o fil S e rb ic e . p o z io m B b r (P P L )
P H O T O 7. C ra c k s a r ra n g e m e n t r e fe re n c e to c ra c k s d ir e c tio n s in p a re n t ro c k . S e rb ic e p ro file . B b r h o r i zo n (P P L )
F O T O 8 . P i e r w o t n y s y s t e m s z c z e l i n p r z e b u d o w a n y p o d w p ły w e m n ie z n a c z n e g o p r z e m ie s z c z a n ia s u b s tra tu g le b o w e g o . N a z ie lo n o z a z n a c z o n e s z c z e lin y p r z e z n a c z o n e d o c y fro w e j a n a liz y o b ra z u , p ro fil O sin y , p o z io m B b r (P P L ) P H O T O 8. P rim a ry sy s te m o f c r a c k s r e o rg a n iz e d by m in o r so il s u b s tra te m o v e m e n t. G re e n c o lo r sh o w s fissu res m ark ed to dig ital im ag e a n a ly sis. O s in y p ro file . B b r h o riz o n (P P L )
F O T O 9. O s tre k ra w ę d z ie s z c z e lin y w p o z io m ie s k a ły m a c ie rz y s te j, p ro fil O sin y , p o z io m C (X P L ) P H O T O 9. S h a rp e d g e d c ra c k s in p a r e n t ro c k h o r i z o n . O s in y p ro file . C h o riz o n ( X P L ) F O T O 10. B ra k w y p e łn ie ń ( in fillin g s ), o to c z e k il u w i a l n y c h ( h y p o c o a t i n g s ) w e w n ą t r z o r a z o r g a n i z a c j i d o m e n i l a s t y c h p l a z m y w o k ó ł sz c z e lin y , p ro fil O s in y , p o z io m B b r ( X P L ) P H O T O 10. A b s e n c e o f in fillin g s , h y p o c o a t in g s in s id e th e c ra c k a n d a b s e n c e o f c la y p la s m a o rg a n iz e d a ro u n d th e c ra c k s , O s in y p ro file , B b r h o riz o n ( X P L )
