Tadeusz Januszewski
Z działalności Muzeum Literatury im.
Adama Mickiewicza w Warszawie
Biuletyn Polonistyczny 20/4 (66), 77-80
77
- c z y ta ró ż n e g o r o d z a ju k s ią ż k i . N ie s ą to z a m ie rz e n ia p r o s te a n i p r o b l e my łatw o p o d d a ją c e s i ę b a d a w c z e j p e n e t r a c j i . N iem niej p o d ję c ie ic h j e s t k o n ie c z n e , bowiem b e z te g o r o d z a ju d an y c h n ie sp o s ó b w y ja ś n ić s o c jo -
-k u ltu ro w e g o z n a c z e n ia k s ią ż k i , u k a z a ć je j m ie js c a w o b r a z ie k u ltu r y w s p ó łc z e s n e j.
Dr Ja n u sz A nkudow icz
Z DZIAŁALNOŚCI MUZEUM LITERATURY IM. ADAMA MICKIEWICZA
W WARSZAWIE
S p ra w o z d a n ie z d z ia ła ln o ś c i M uzeum L i t e r a t u r y u k a z a ło s i ę d o ty c h c z a s w " B iu le ty n ie P o lo n isty c z n y m " d w u k ro tn ie : p ie r w s z e (B P 1974-, z . 53) sta n o w iło p o d su m o w a n ie , z k o n ie c z n o ś c i b a r d z o s k ró to w e , p o n ad 2 0 - le tn ie j d z ia ła ln o ś c i M uzeum M ic k ie w ic z a , a n a s tę p n ie M uzeum L i t e r a tu r y ; d ru g ie (B P 1976, z . 62) obejm ow ało o k r e s od p o c z ą tk u ro k u 1974- do la ta 1976. O b e c n ie , p r z e c h o d z ą c do s y s te m a ty c z n y c h , r o c z n y c h s p r a w o zd a ń , n a le ż y p o w ie d z ie ć o d z ia ła ln o ś c i M uzeum w o k r e s ie do 1 s i e r p n ia 1977 r .
P r a c e M uzeum b ie g ły z a w sz e d w u to ro w o : ob ejm o w ały , z je d n e j s t r o ny ~ g ro m a d z e n ie , o p ra c o w a n ie i u d o s tę p n ia n ie z b io ró w , z d r u g ie j — w y
s ta w y , w ie c z o ry i in n e form y d z ia ła ln o ś c i n a u k o w o - p o p u la ry z a to r s k ie j.
S p o ś ró d ty c h o s ta tn ic h n a le ż y p r z e d e w sz y stk im w ym ienić e k s p o z y c ję p o św ię c o n ą S ło w ack iem u p t. "W o g n ia c h - w s z e le s ta c h - w z a c h w y c ę - n ia c h - w ś p ie w ie " , w łą c z o n ą do p ro g ra m u W a rs z a w s k ie j J e s ie n i P o e z j i 1976, a o tw a rtą 20 w rz e ś n ia 1976 r . T w ó rc z o ś ć p o e ty p re z e n to w a n a j e s t n a te j w y sta w ie - n a p r z y k ła d z ie n ie k tó ry c h u tw o ró w - śro d k a m i t e a t r a l nym i, p r z y s z c z e g ó ln ie ro z b u d o w a n e j s c e n o g r a f ii, a p r ó c z te g o p o p r z e z o ry g in a ln e m a la r s tw o (np. Ja ck a M a lc z e w sk ie g o ). P o n a d to cz y n n a j e s t w M uzeum ( c z e r w ie c - s i e r p i e ń 1977) w y sta w a ry su n k ó w d z ie c i r o s y j s k ic h za ty tu ło w a n a " P u s z k in o cz am i d z i e c i" , n a d e s ła n a p r z e z M uzeum P u s z k in a w M o sk w ie .
W d a lsz y m c ią g u tr w a ją p rz y g o to w a n ia do o tw a r c ia n o w e j, s ta łe j w y sta w y m ic k ie w ic z o w s k ie j, co w ią ż e s i ę z m ającym i n a s tą p ić w c z e ś n ie j p r a c a m i re m o n to w o -a d a p ta c y jn y m i c z ę ś c i p o m ie s z c z e ń m u z e a ln y c h . E k s p o z y c ję m ic k ie w ic z o w sk ą z a s tą p i cz a s o w o w y sta w a p o św ię c o n a " P a n u T a d e u s z o w i" , k tó r e j o tw a r c ie p la n u je s i ę w 122 r o c z n i c ę ś m i e r c i p o e ty — 26 XI 1977 r . W ra m a c h te g o ro c z n e j W a r s z a w s k ie j J e s ie n i P o e z ji p o k a z a n a z o s ta n ie w M uzeum e k s p o z y c ja p la s ty c z n a Ja ck a R e s z e tk i p o św ię c o n a w y branym utw orom K. I. G a łc z y ń s k ie g o , a w g ru d n iu — w y sta w a o W ło d zi m ie rz u M ajak o w sk im , z o rg a n iz o w a n a p r z e z Z SR R i ek sp o n o w a n a w w ie lu k r a ja c h E u ro p y .
M uzeum L ite r a tu r y o rg a n iz u je je d n a k w y sta w y n ie ty lk o w e w ła s n e j s ie d z ib ie : w lis to p a d z ie 1976 r . p o k a z a n a z o s ta ła w T e a tr z e im . W achtan- gowa w M oskw ie - w zw iązk u z ta m te js z ą p r e m i e r ą " L a ta w N oh an t" Iw a sz k ie w ic z a - w y sta w a p o św ię c o n a p is a r z o w i, p rz y g o to w a n a głów nie w o p a r c iu o je g o p ry w a tn e z b io r y , o r a z w y sta w a p o ls k ie g o p la k a tu t e a tr a ln e g o z la t 1 9 7 0 -1 9 7 6 . W ra m a c h Dni L i t e r a t u r y P o ls k ie j na U k ra in ie p r e z e n to w a n a b y ła - od 19 IV do 14- V 1977 r . — w C e n tra ln y m P a ń s tw o wym A rch iw u m -M u zeu m L i t e r a t u r y i S z tu k i U SRR w K ijow ie m a te ria ło w a w y sta w a "Od M ic k ie w ic z a do P r z y b o s ia " , u k a z u ją c a tw ó r c z y d o ro b e k n a jw y b itn ie js z y c h p i s a r z y p o ls k ic h o s ta tn ic h 150 l a t . W c z e r w c u 1977 r . M uzeum L i te r a tu r y z o rg a n iz o w a ło w B ia łe j P o d la s k ie j w y s ta w ę p o ś w ię c o n ą " K w a d ry d z e " , tra k to w a n ą ja k o u z u p e łn ie n ie u r o c z y s to ś c i w 5 0 - le c ie p o w sta n ia te g o p is m a , k tó r e g o p ie rw s z e n u m e ry były w ła ś n ie tam d r u k o w ane .
. M uzeum L ite r a tu r y k o ntynuuje — re a liz o w a n y od k ilk u la t i c ie s z ą c y
s i ę dużym z a in te re s o w a n ie m s łu c h a c z y - c y k l "W ie czo ró w p a m ię c i" . W o sta tn im ro k u z o rg a n iz o w a n o w ie c z o r y : C e z a re g o J e lle n ty , R o sy B a illy
(z p o k az em ), H. L a x n e s s a (z p o k az em ) i S ta n is ła w a P ię ta k a (p o łąc zo n y z w rę c z e n ie m n a g ro d y im ien ia p o e ty ). P o n a d to odbył s i ę w ie c z ó r p o e z ji Adama M ic k ie w ic z a — w w y b o rz e i i n t e r p r e t a c j i Z o fii M a ły n ic z , o r a z k o n c e r t p o e z ji w ra z z p r e z e n ta c ją fo to g ra f ii p t. "D la m nie P a r y ż " w w y konan iu R y s z a r d a O stro m ę c k ie g o .
C ykl "W ie czo ró w p a m ię c i" o r a z o rg a n iz o w a n ie now ych w y sta w — ju ż od p a r u la t - n a d ni W a rs z a w s k ie j J e s ie n i P o e z ji s ą w ynikiem b lis k ie j
79
w s p ó łp r a c y ze Z w iązkiem L ite ra tó w P o ls k ic h . W ra m a c h J e s ie n i P o e z ji odby w ają s i ą ta k ż e n ie k ie d y w s a la c h M uzeum sp o tk a n ia i w ie c z o ry p o e
z ji: 23 IX 1976 r . odbyło s i ą s p o tk a n ie z T ad e u sz e m R ó ż ew ic ze m , na któ ry m p o e ta c z y ta ł o b s z e r n e fra g m en ty sw ej s z tu k i " O d e jś c ie g ło d o m o ra " .
R ozw ija s i ą ta k ż e w s p ó łp r a c a M uzeum L i t e r a t u r y z m uzeam i l i t e r a c kim i za g r a n ic ą : M uzeum P u s z k in a w M o sk w ie , M uzeum P e td fie g o w B u d a p e s z c i e , a od ro k u - z M uzeum G oethego w W e im a rz e i M uzeum H is to r i i M ia s ta D re z n a w D re ź n ie . N ie z a le ż n ie od w ym iany w y s ta w , p r a c o w n i cy M uzeum k o r z y s ta ją z m o ż liw o śc i w y jaz d ó w , d a ją c y c h o k a z ją p o z n a n ia d z ia ła ln o ś c i i o s ią g n ią ć a n a lo g ic z n y c h m uzeów z a g r a n ic z n y c h . W yjazdy ta k ie p o łą c z o n e s ą zw ykle z o d c z y ta m i.
Od k ilk u m ie s ią c y d z ia ła w M uzeum L i te r a tu r y n ow y, dw uosobow y D zia ł F o n ic z n y . P ro g r a m D z ia łu , k tó r y p r z e j ą ł d o ty c h c z a so w y z a s ó b ta śm i p ły t (b lisk o 300 p o z y c ji) , p rz e w id u je p r z e d e w sz y s tk im g ro m a d z e
n ie n a g r a ń w y p o w ied z i p i s a r z y w s p ó łc z e s n y c h (d o ty c h c z a s 20 n a g r a ń ).
Z b io ry M uzeum L i te r a tu r y w z b o g a c iły s i ą w m inionym ro k u o k ilk a c e n n y c h a rc h iw ó w . N a le ż y w ś r ó d n ic h p r z e d e w sz y s tk im w ym ienić a r c h i wum , b ib lio te k ą i p a m ią tk i po J u lia n ie T u w im ie, z n a jd u ją c e s i ą w M uzeum od 19&4- r . ja k o d e p o z y t, a o s ta tn io p r z e k a z a n e na w ła s n o ś ć p r z e z ż o n ę i c ó r k ą p o e ty . P r z e ją to ró w n ie ż p o z o s ta łą c z ą ś ć arc h iw u m K. I. G a łc z y ń s k ie g o : u tw o ry l i t e r a c k i e o fia r o w a ła k ilk a la t temu żona p o e ty , N a ta lia , a po je j ś m ie r c i c ó rk a p r z e k a z a ła do M uzeum r e s z t ę p a p ie ró w po o jc u . B ib lio te k a p o e ty i p a m ią tk i po nim , z n a jd u ją c e s i ą c z a s o w o w M uzeum L i t e r a t u r y , ek sp o n o w a n e b ąd ą w p r z y s z ł o ś c i w M uzeum G a łc z y ń s k ie g o w P r a n iu na M a z u r a c h . P o n a d to d u że arc h iw u m l i t e r a c k i e z o s ta tn ic h 10 l a t p r z e k a z a ł ja k o d ep o z y t Jan B rz ą k o w s k i; T a d e u s z R ó ż ew ic z o f ia r o w a ł w ie le sw y ch rę k o p is ó w , a M a rin a B e rs a n o B egey — b lis k o 250 lis tó w W ład y sław a M ic k ie w icza do A tillio B egeya o r a z to w ia n ik a , m .in . o b r a z W alen teg o W ańkow icza " E c c e hom o".
W śró d nabytków z o s ta tn ie g o ro k u z n a jd u ją s i ą m . i n . : rę k o p is y w i e r s z y i "H io b a " K a z im ie rz a B ro d z iń s k ie g o , 3 li s t y Z ygm unta K ra s iń s k ie g o i 10 W in cen teg o K r a s iń s k ie g o , p ie r w s z a c z ę ś ć w ie lk ie g o z e sp o łu lis tó w H e n ry k a S ie n k ie w ic z a do M a rii B a b s k ie j, fra g m e n t p rz e d w o je n n e g o a r c h i
wum C z e s ła w a S t r a s z e w i c z a , w ie r s z e J u liu s z a K rz y z e w s k ie g o . P o s ia d a n y fra g m e n t arc h iw u m Z o fii N ałk o w sk iej p o w ię k s z y ł s i ę o 27 le g ity m a c ji i z a ś w ia d c z e ń .
Do n a jc e n n ie js z y c h nabytków b ib lio te k i m u z ea ln ej n a le ż ą : " V ir g ilii M a ro n is O p e r a " - e g z e m p la rz w rę c z o n y F . S k a rb k o w i w 1808 r . p r z e z N a jw y ż s z ą Izb ę E d u k a c ji P u b lic z n e j, z p o d p isa m i S t a s z i c a , K o p c z y ń sk ie g o , L in d e g o i in n y c h ; d z ie ła J. S ło w a c k ie g o i S . W y sp ia ń sk ie g o z d e d y k a c ja m i a u to ró w ; 3 d r u k i k o n s p ir a c y jn e : K. K. B a c z y ń s k ie g o , C z . M iło s z a i T . B o ro w sk ie g o ; 110 w o l. k s ią ż e k z b ib lio te k i Jó z e fa J e d lic z a - K a - p u ś c ie ń s k ie g o z lic z n y m i d e d y k a c ja m i; p r a w ie k om plet c z a s o p is m "K w ad ry -
g a " i "N ow a K w a d ry g a ".
D zia ł S z tu k i i D o kum entacji p o w ię k s z y ł sw e z b io ry o a k w a re lę A le k s a n d r a O rło w s k ie g o " T a ta r n a k o n iu " (ok. 1800 r . ), i l u s t r a c j e Z . P r o n a s z k i do " P o w sin ó g b e s k id z k ic h " Z e g a d ło w ic z a , o b r a z o le jn y S te fa n a P o p o w sk ie g o "A n h e lli" (ok. 1907 r . ), 20- k a r y k a tu r p i s a r z y p o ls k ic h r y s o w a n y c h p r z e z E d w a rd a G ło w ack ieg o w la ta c h 4-0-ych i 5 0 -y c h , r z e ź b ę
F . S tr y n k ie w ic z a " O c z y s z c z e n ie " ( il u s t r a c j a do w ie r s z a T . R ó ż e w ic z a ).
P o w ię k sz y ły się te ż s u k c e sy w n ie g ro m ad z o n e k o le k c je p r a c p la s ty c z n y c h S . 1. W itk ie w ic z a i B. S c h u lz a . W g ru p ie p am ią te k po p i s a r z a c h w y r ó ż n ia s i ę z ie ln ik E liz y O rz e s z k o w e j.
M gr T a d e u s z Ja n u s z e w s k i K u sto sz M uzeum L i t e r a t u r y
VII OLIMPIADA LITERATURY I JĘZYKA POLSKIEGO*
W p o ło w ie lip c a 1977 r . w s z y s tk ie u c z e ln ie w k r a j u o g ło s iły l i s t y k an d y d a tó w p r z y ję ty c h na s tu d ia . W śró d n ic h z n a le ź li s i ę la u r e a c i 11 o lim p ia d p rz e d m io to w y c h o r a z " p ry m u s i" w ytyp o w an i p r z e z s z k o ły .
O ile co do p rz y w ile jó w "prym usów -d a n ia s ą p o d z ię lo n e , to n ik t
