Maria Joczowa
"Pomniki i wiersz. Pamiątka i poezja
na przełomie Oświecenia i
Romantyzmu", Ireneusz Opacki,
"Roczniki Humanistyczne" T. XVIII
(1970) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 14/41, 162
/ 1 / MACIEJEWSKI M arian: T rad ycje e p ik i a rio s ty c z n o —w ie— la n d o w sk ie j w "G ra ż y n ie ". "R o czniki H um anistyczne". T. T V I I I :1 9 7 0 ,z. 1, s . 105-133.
Studium o funkcjonow aniu t r a d y c j i l i t e r a c k i e j w "Graży n ie " . Z a s ta n a w ia ją c s i ę nad sto su nk iem po ety do t r a d y c j i a - r i o s t y c z n e j , a u to r dochodzi do w niosku, że n ie b y ła to r e l a c j a b e z p o ś r e d n ia , le c z p o le g a ła na w łą c z e n iu w budowę poem atu s t r u k t u r e p ik i 3 k la sy c y sty c z n o -ro k o k o w e j, k tó ry c h przykładem by łb y w tym wypadku "Oberon" W ielanda. Obecność t e j t r a d y c j i w id z i a u to r p rzed e w szystkim we w łaściw e j wspom nianym s tru k tu ro m "p o ety ce z a g a d k i" , p rz e c iw sta w io n e j orga n iz u ją c e j rom antyczną powieść p o ety ck ą " z a s a d z ie tajem nicy". W k o n k l r z j i a u to r fo rm u łu je w n io sek , że " G ra ży n a",jak o poe mat s y tu u ją c y s i ę na p rzeło m ie dwóch p o ety k ,o sp rzeczn y ch z n a tu ry rz e c z y te n d e n c ja c h s tr u k tu r a ln y c h , n ie może być uwa żana za p ie rw sz ą pow ieść p o ety ck ą w P o ls c e .
BP/41 M .J.
/ 1 / OPAC_ 7 I r e n e u s z : Pomniki i w ie r s z . Pam iątka i poe z ja na p rz e ło m ie O św iecenia i Romantyzmu. "R o czn ik i Hu m a n is ty c z n e " . T. X V III:1970, ■*. 1 .
A utor a n a l iz u j e przem iany p o ję c ia " p a m ią tk i" w świado m ości świadków przełom u rom antycznego oraz f u n k c ję , ja k ą w dwóch odmiennych system ach e s te ty c z n y c h p e ł n i ł a w tym kon t e k ś c i e p o e z ja . W epoce O św iecenia "pam iątka" r e a l i z u j e s i ę w konkretnym k s z t a ł c i e p lasty czn y m , a rc h ite k to n ic z n y m , de koracyjnym - w " o b ie k c ie m a teria ln y m ", którem u p rzek o n an ie o s t a b i l n o ś c i i s t n i e j ą c e g o porządku rze c z y w yznaczało pozy c ję d o m in u jącą, gdy tymczasem w ie rs z , zgodnie z k la s y c y s ty - czną t e o r i ą o p is u przed m io tu s ta ty c z n e g o , p e ł n i ł fu n k c ję ak- c e s o r y jn ą , u p od rzęd n io n ą wobec s z tu k plastycznych.R om antyzm o d w ró cił k a te g o r ię w a r to ś c i: wobec k a ta s tr o f ic z n e g o załama n ia s i ę w ia ry w dotychczasow y p orządek i zw iązaną z nim trw a ło ś ć m a te ria ln y c h św iadectw p am ięci - sło w o ,a więc poe z j ę , uznano za je d y n ie zd oln ą do u trw a la n ia "wspomnień n ie z n i s z c z a ln y c h " ^ "monument p o e ty c k i" z a s t ą p i ł "pomnik m ate r i a l n y " .
