Bronisław Gładysz
Novum argumentum apologeticum in
Matth. 28, 11-15
Collectanea Theologica 19/2, 228-230
Novum arg u m e n tu m ap o lo g etic u m in M atth . 28, 11—15. In C om m entariis trim estralib u s a S ocietate philolo gica P o - lonorum editis, qu ae „ E o s“ inscrib u n tu r, eru ditu s ph ilo lo g u s P o sn an ien sis inscriptionum explican d aru m p eritissim us, H iero nym us M arkow sk i doctam dissertatio n em „D e G raeca in sc rip tione N a z a re a “ pu blici iuris fecit *), cuiu s arg u m en ta th eolo gis q u o q u e u tilitates qu asdam p ra eb ere p o ssu n t. A gitur de edicto a caesare A ugusto lu d aeis P alestin en sib u s prom u lg ato , cuius co n tex tu s ap u d F ranciscum C u m o n t le g itu r2):
Α κχτα γμ α Κ αίσαρος Ά ρ έ σ κ ε ι μ οι τάφους τόνβους τε οΐτινες εις θρησκείαν προγόνων εποίησαν η τέκνψν ή οικείων, 5 τούτους μένειν άμετακεινήτους τόν αιώνα. Έ α ν δε τις επιδίξη τι- να η καταλελυκότα ή άλλω τιν'ι τρόπω τούς κεκηδευμένους εξερριφφότα ή εις ετέρους 10 τόπους δώλω τον ηρώ μ ε -τατεθεικότα επ ’ αδικία τη τών κεκηδευμένων ή κ α τόχου ς ή λ ί θ ο υ ς μετατεθεικότα , κατά τού τοιοότου κριτήριον εγώ κελεύω 15 γενέσ θ α ι, κ α θ ά π ερ περί θεώ ν, εις τας τών ανθρώ πων θ ρ η σ κ - κείας· πολό γάρ μ ά λλον δεήσει τούς κεκηδευμένους τειμάν· κ α θ ό λο υ μηδενί έξέστω μ ετα
-») Vol. XXXVIII, L eopoli 1937, p. 429—443. — Cf. eiusdem auctoris: D e C aesaris G raeco titulo P alaestino. M unera philologica Ludovico Ćwi kliński oblata, P osn an iae 1936, p. 128—137.
2) Un reserit im périal sur la violation de sépulture. R evue historique. 56 -e année CLXIII 2, m ars-avril 1930, p. 241—265.
2 0 κεινήααι. E i δε ρ,ή, τούτον εγώ κ ε φ αλής κατακριτον ονόματι
τορ,βω ροχίας θ ελω γενέσ θα ί.
A ccurata atq u e v erb o sa rei in v estig atio n e p eracta M ar kow ski se q u e n tia concludit: C aesa r ig itu r secu n d a p a rte edicti N azarei, vv. 6—20, in hom inem rite p ra e sc rip tis v erb is ap u d m a g istratu m R om anum delicti in sepulcro rum funeratum ve ad m issi accu satu m iudicium im p ietatis secundum leges sa c ra s in d ig e narum P alaestin ae , extrem a p arte , vv. 20 —22, in calum niatorem alterum sep u lcra reliq u iasv e revellisse false crim inatum iudicium ca p itis fieri iubet.
Itaqu e sim iliter atque in edictis C yrenaeis I et IV m odi iudiciorum capitis in C yrenaica p rov incia a d h o m icid ia v ind i c a n d a co n stituendo rum o rd in atu s, in edicto N azareo g en e ra iu di ciorum in P alaestin a ad delicta sep u lcro ru m violatorum iu d ican d a et ad calum n ias ad eiusm odi m aleficia sp e c ta n te s p e rse q u e n d a s faciendorum p raecip iu ntur.
Ad calum niatorem , n on ad verum sepulcri funerative vio latorem , optim e q u ad rat, quod in vv. 21—22 ονόματι τομ,βψρυχίας
locutio tan tu m m o d o nom en ac tio n is a tq u e causam eius ex p ra e scrip tis v erb is iuris, n o n ex ip sa re vere facta p ro m p tam d e n o ta t 3).
N unc vero, qu od m ag is theo lo g o ru m in te re st: O p e illius in terp retatio n is, quae extrem um edicti N azarei enuntiatum ad istu d g en u s calum n iatorum coërcendum scriptum esse explicat, etiam q u ae stio illa solvi p o sse v idetu r, q uae ex re b u s ap u d M a t t h a e u m 28, 11—7 5 m em oriae tra d itis o ritu r: cu r p rin cip es sac erd o tu m et p rim o res Iudaeorum A postolos, quam quam eo s co rp u s J e s u C h r i s t i ex sepu lcro fu ratos esse d iv u lg ab an t, crim ine sepu lcri corrupti funerative in iu ria affecti no n a rc e s- se rin t?
Si extrem o edicti N azarei en u n tiato calum niato r alteri cri m en sepulcri revulsi funerative co n trectati inferens iudicio c a p itis subiici iu betur, s a c e rd o te s et p rim o res Ju daeorum , quom inus A p o sto lo s illius crim inis ap u d m ag istratu m R om anum in sim u larent, ea re p ro h ib ito s esse apertum est, qu o d se ip so s, si istud crim en a p u d m ag istratu m R om anum p ro tu lissen t, nec p ra e sc rip tis v erb is d em o n strare p o tu issen t, p ericulum cap itis su b itu ru s fuisse hau d ig n o ra b a n t4).
R estat, qu o d in m argin e au c to r d issertatio n is adicit : C o n tro v e rsia s in ter p rin cip e s sacerdo tum p rim o resq u e Iu daeo ru m et
3) D e G raeca inscriptione N azarea, 1. c., p. 435 sq. 4) D e G raeca inscriptione N azarea, 1. c., p. 442.
A postolos ex h orum do ctrin a de re su rrec tio n e J e s u C h r i s t i p ra e d ic a ta o rta s a n sa s docum enti N azarei pro m u lg atio n is p ra e b u isse, id quod C u m o n t 1930, p. 265—266 opin atu s est, novis arg u m e n tis fulcire stu d et S tep h an L ö s c h , D iatag n a K aisaros. D ie Inschrift von N azareth und d a s Neue T estam e n t. Eine U n tersu ch u n g zur n eutestam entlich en Z eitgeschichte (F reib urg in B reisgau 1936) praesertim p. 6 4 —77 et 9 7 5).
Q uae docti philologi argu m en ta ad theologorum com m odi tatem n o tasse iuvat.
Poznań Bronislaus Gładysz.
