Grant NPRH "Gniazdo Gryfa"

Cezary Obracht-Prondzyński

Grant NPRH "Gniazdo Gryfa"

Cezary

Obracht-Prondzyński

Grant NPRH

Gniazdo

Gryfa

Rok2016 byłdrugim rokiem realizacji grantu Narodowego Programu Roz­ woju Humanistyki pt. Gniazdo Gryfa. Słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury. Podstawowym celem projektu jest stworzeniekompendium wiedzy o kaszubskich symbolach, mitach, tradycjach kulturowych,pamięci, świecie wyobra¿onym i narracjach to¿samościowych, przekonaniach i stereo­

typach (jako wa¿nym atrybucie określania granic grupowych: co jest własne,

cojestobce). Prowadzone w trakcie badań pracedokumentacyjne orazanalizy

uwzględniaćmają wszelkie istniejące przejawy (niematerialnego i materialne­

go)kaszubskiegodziedzictwa kulturowego, w różnorodnychjego formach, tak

historycznych, jak i współczesnych. Ponadto przygotowywane kompendium będzie brało pod uwagę specyfikę procesów etnicznych, kulturowych i spo­ łecznychna (zmiennym) terenie zamieszkiwanymprzezspołeczność kaszubską,

¿ywotność, autentyczność oraz twórcze rozwijanie kultury kaszubskiej (arte­

fakty, dzieła, twórcy), jej rozwój instytucjonalny, ideowy, artystyczny. Przed­ miotem badań jest także tradycja, wtym „tradycja wynaleziona”, a więc zło¿ony

iwielopoziomowy zasób wartościitreści kulturowych, ¿ywy, stale reinterpre- towany,ulegający zmianom wczasie,ale jednocześnie z wielomaelementami trwałymi (takimi są np. cechy autostereotypu). Nacisk położonyjest na bada­

niu, opisie, analizie i udokumentowaniutych zasobówkulturowych, które są budulcem tożsamości kaszubskiej, które tworzą wartości, leżące ujej podstaw,

są jejźródłem.

Projekt ma charakter wieloletni.W 2016 roku odbyły się czteryseminaria metodologiczne.

Pierwszept.Kaszubskie dziedzictwokultury i jego transformacje miałomiej­

sce 18marca 2016 r. w Gdańsku, w Domu Kaszubskim. W jego ramachzapre­

zentowane zostały cztery referaty: prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński

(Uniwersytet Gdański, InstytutKaszubski): Dziedzictwo kulturowe Kaszub

- między nostalgią a komercjalizacją, prof. AP dr hab. Daniel Kalinowski

wehikułkulturowy, drWitosława Frankowska (Akademia Muzyczna wGdań­

sku, Instytut Kaszubski): KaszubskiedŸwiêki. Muzyczne dziedzictwo Kaszub i jego transformacje oraz dr Tomasz Siemiński (Muzeum Zachodniokaszubskie

w Bytowie, Instytut Kaszubski):Siłaobrazówi symboli - dziedzictwowizualne Kaszub. Trzyostatnie z nichzostały zamieszczone w niniejszym numerze„Acta Cassubiana”.

Drugie seminarium odbyło się trzymiesiące pôŸniej w dniu 17 czerwca

2016 r. i nosiło tytuł: Leksykony, słowniki, encyklopedie... Problemy metodolo­ giczne. Tym razemzaprosiliœmy osoby, które mająduże doœwiadczenie w pracy

zespołowej lub indywidualnej nad leksykonami i podobnymi słownikami. Byli to:dr MagdalenaSaryusz-Wolska (Niemiecki Instytut Historyczny w Warsza­

wie, Uniwersytet £ódzki), która przedstawiła referat Modi memorandi. Praca nad wielodyscyplinarnym leksykonem kulturypamiêci; dr Bernard Linek (Instytut Śląski w Opolu), który mówił o Doœwiadczeniach związanych zpo­ wstaniem„Leksykonu mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX-XX w”

oraz dr Jan Chłosta (Towarzystwo Naukoweim. W. Kętrzyńskiego, Instytut

Kaszubski), któryzaprezentował wystąpieniept. Dziedzictwo historyczno-kul- turowew słownikach Warmii i Mazur. Te trzy głosy uzupełnionezostałyrefe­ ratemdr Magdaleny Lemańczyk(InstytutKaszubski): Kaszubi w leksykonach, słownikach tematycznych iencyklopediach. Przegląd.

Było to bardzo wa¿ne seminarium,które pozwoliło skorzystać z

doœwiad-czeń zespołów badaczy, którzy juzmają zasobą pracę nad podobnymi przed­

sięwzięciami.Stanowiło to jednoczeœniewstęp do kolejnego etapu, jakimbyła

praca nad makrostrukturą planowanego słownika.

Trzecie seminarium poœwiêcone temu wfaœnie zagadnieniu odbyło się 14 paŸdziernika 2016 r. W ramachtego seminariumzespół autorski raz jeszcze

poddałdyskusji zakres przedmiotowy, chronologiczny i przestrzenny słowni­

ka. Istotnymwtym kontekœcie jest integralne traktowaniekaszubskiejkultury i dziedzictwa, z uwzględnieniem dynamiki,różnorodnychwpływów, społecz­ negokontekstuetc.

Pracanad wstępnym zestawem haseł okazałasię być ¿mudna,ale jednocze- œnie inspirująca. Wpierwszym etapie każdy z członków zespołu przygotował

własnepropozycje, przyporządkowując je okreœlonymobszarom problemowym.

Zostałyone następnie scalone oraz skomasowane i stały się punktem wyjœcio-wym do dyskusji podczas seminarium. Celem było też uzyskanie listy haseł

ujmowanychw interdyscyplinarnej perspektywie. Podczasseminarium wypra- cowaliœmyrównież kryteriawyboru haseł.

Lista zostaładopracowana w węższymgronie jużpo seminariuminastęp­ nie przekazana czterem recenzentom do oceny. Recenzentami tymi byli: prof. Adela Kuik-Kalinowska, dr Witosława Frankowska, dr Magdalena Sacha idr Christian Pletzing.

Przygotowane przez recenzentów oceny i uzupełnienia stały sięprzedmio­ tem dyskusjipodczas czwartego seminarium metodologicznego,które odbyło się9 grudnia 2016 r. W wyniku tej dyskusji powstała(niemal) ostateczna lista

haseł, które zostały przyporządkowane poszczególnymosobom z zespołu do opracowania. Pracanad gromadzeniem materiałówdo haseł będzie trwała do połowy 2018roku.