V V — # w
Rytmika ukranSJąfcpMa i polska.
(Przegląd badań dotychczasowych, uwagi, dezyderata.)
Referent
Dr. A le k s a n d e r K o l e s s a ł).
I. R y t m i k a u k r a i ń s k o - r u s k a .
Badania nad rytmiką poezyi ruskiej okresu najdawniej
szego. Rytmiczny układ »Słowa o półku Igora«. Literackie
prace nad rytmiką »'Ś}owa«. Różnorodność kierunków i rezul tatów. Porównywanie rytmiki tegoż utworu z układem rytmi cznym » bylin «, '»duią«, pieśni obrzędowych, i wierszy o kla sycznych stopach metrycznych. Wolne metrum. Pewna syme- tryczność w następstwie wierszy. Uwagi J. Franki o układzie rytmicznym poematu staroruskiego p. t. »Słowo o zmartwych
wstaniu Łazarza«. Poezya w XVI — XVII wieku. Wiersze
»sylabiczne«. W pływ rytmiki współczesnej polskiej. Najda wniejsze zabytki wierszy tonicznych. Pieśni luterańskie rękopisu poznańskiego w. XVI. Interludya J. Gawatowicza (pocz. wieku
XVII) i inne. Pieśni o bitwie pod Beresteczkiem z rękopisu
wieku XVII. Dramat wertepowy. Kąnty w dramatach. Pieśni
cerkiewne i ich rytmika. »Bohohłasnyk«. Układ rytmiczny
humorystycznych wierszy ukraińskich na Wielkanoc i Boże Narodzenie. Rytmika poezyi sztucznej w. XIX i jej opracowa
nie w gramatykach szkolnych. Pierwiastki ludowe w rytmice
poezyi sztucznej i w pływy literackie obce. Rytmika ukraińskich pieśni ludowych. Uwagi o rytmice dum ludowych u Maksymo wicza i innych. Badania nad rytmiką innych rodzai pieśni lu dowych ukraińsko-ruskich. Spostrzeżenia Potebni. »Stopa mu
zyczna^ W ykluczanie pojęcia stóp i terminów klasycznych,
*) Referat podany w języku ukraińsko-ruskim.
III. ZJAZD HISTORYKÓW POLSKICH \\A KRAKOWIE.
chociażby zmodernizowanych, o charakterze tonicznym. Roz prawa Neumana o rytmie ukraińskich pieśni ludowych. Dwa
typy wiersza. Typ dawny bezstopowy. Typ nowy o stopach
tonicznych. Studyum Sokalskiego o rytmice ludowej wielko-
ruskiej i ukraińsko-ruskiej. W pływ Petebni. Półwiersz jako
jednostka rytmiczna. Paralelizm. Takt muzyczny a rytm
tekstu. Stosunek akcentu muzycznego do akcentu gramatycz nego. Przewaga akcentu muzycznego. Związek między długością tonu w tekście muzycznym a akcentem odpowiedniej zgłoski tekstu. Związek między wysokością tonu a akcentem odpowie dniej zgłoski. Akcent logiczny (retoryczny). Średniówka. Pół- wiersz. Grupy mniejsze w ramkach półwiersza. Stopy toniczne. Grupy pięcio- i czterozgłoskowe. Dalsza dyferencyacya. W pływ rytmów izometrycznych na akcent grup czterozgłoskowych.
Grupy rytmiczne mniejsze: trzy- i dwuzgłoskowe. W iększa
ilość akcentów stałych. Typ dawniejszy w dumach. Ślady typu dawniejszego w pieśniach obrzędowych. Dawność pieśni obrzę dowych pod względem treści i rozmiaru wiersza . Brak zasa-- dniczej różnicy między układem rytmicznym pieśni obrzędo wych — a rytmem innych rodzai poezyi ukraińsko-ruskiej.
W iersz i zwrotka. W pływ melodyi na* syntaktyczną budowę
pieśni ludowych. Dezyderata.
II. Rytmika polska.
Pierwsze próby badań. Rozprawka T. Nowaczyńskiego. »Panegiryk nowych rym ów« St. Okraszewskiego. Uwagi i roz prawy J. Królikowskiego Elsnera i Brodzińskiego o rytmicz ności języka polskiego. Zgoda tekstu z muzyką, akcentu z me-
lodyą. Znaczenie akcentu w prozodyi. Propagowanie miar
klasycznych opartych na akcencie. Zasady rytmiki polskiej
u H. Cegielskiego, L. Jenickiego. A. Małeckiego, i K. Ostrow
skiego. Jednostronność badań. Brak studyów historycznych
i porównawczych. Nowa faza badań. Uwagi o rytmice pol
skiej w pracach L. Ćwiklińskiego i R. Piłata. Porównawcze
studya M. Kawczyńskiego. Nieuznawanie pierwiastku swoj
skiego i twórczości ludowej. Przecenianie’ wpływów klasy
cznych. Kierunek historyczny w rozprawie W. Bruchnalskiego. Studyum M. Rowińskiego. Punkt wyjścia pracy: szukanie zasad
rytmiki polskiej na gruncie swojskim. Warunki rytmiki pols
kiej sformułowane przez Rowińskiego. Liczenie zgłosek. Zna czenie średniówki. Miejsce stałych akcentów.. Jednostki rytmi czne. Liczba zgłosek składających się na taką jednostkę. Negacya
stóp tonicznych odpowiadających stopom klasycznym. Wiersz.
Liczba zgłosek i stóp w wiersu. W pływ Sokalskiego na kie
runek pracy Rowińskiego. Główne tezy badacza polskiego.
Niezmienność zasad rytmiki polskiej od czasów najdawniejszych
do najnowszych. Tożsamość zasad rytmiki w polskiej poezyi
książkowej i ludowej. K rytyka tych zasad. Nieproporcyonalność badań i wniosków Rowińskiego. Gdzie należy szukać rodzim ych zasad rytmiki polskiej. Brak badań nad rytmiką polskich pieśni ludowych. Kilka uwag urvwkowTych o tym przedmiocie u ba daczy dotyczasowych. Zbiory pieśni polskich ludowych z me- lodyami. Nieodłączność rytmiki od melodyi w pieśniach ludo wych. Stosunek akcentu gramatycznego do akcentu wynikają cego z melodyi. Gzy istnieją w poezyi polskiej ludowej grupy
odpowiadające stopom klasycznym. O ile i w jakim czasie
możemy zauw ażyć w pływ polskiej rytmiki ludowej na rytmikę poezyi sztucznej. Niedostateczność badań historycznych w za kresie rytmiki polskiej. Rytmika polska przed Rejem i Kocha
nowskim. Pieśni religijne. Zasady rytmiki polskiej w okresie
następnym do początku w. XIX. Porzeba badań szczegółowych. W p ływ y obce: a mianowicie rytmiki klasycznej (pośrednie i bezpośrednie), średniowiecznej rytmiki łacińskiej, i nowożytnej rytmiki włoskiej i niemieckiej. Różniczkowanie w ramach da wnych grup rytmicznych. W iększa ilość akcentów stałych. Czy pojęcie stopy tonicznej jako jednostki rytmicznej było obcem poetom polskim od XVI do XVIII wieku. Rytmika poezyi pol skiej książkowej wieku XIX. Przeżytki fazy dawniejszej. Typy wiersza o rytmie wolniejszym. Rytm ika B. Zaleskiego. Rytmi
czny schemat klasyczny »Dumy o W acławie«. Stosunek ry
tmiki nowoczesnej poezyi polskiej do rytmiki klasycznej. Zgoda akcentu rytmicznego z akcentem gramatycznym. Stopy cztero-
zgłoskowe. W pływ rytmów izometrycznych na akcent słów
szczególnie w stopach czterozgłoskowych. Systematyka form
rytmicznych B. Zaleskiego. Wyniki. Typy wiersza i zwrotek. Melodyjność. Rytmiczna budowa wiersza uwarunkowana przez
melodyą, a syntaktyczny układ tekstu. W pływ ukraińskiej
