Nowe wydawnictwa popularnonaukowe
Muzeum Geologicznego PIG-PIB
W pierwszych dniach 2017 r. Pañstwowy Instytut Geo-logiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB) wyda³ dwie interesuj¹ce pozycje popularnonaukowe, przygo-towane w Muzeum Geologicznym (MG), przeznaczone dla szerokiego krêgu odbiorców. Ich zamierzeniem jest szero-ka popularyzacja wiedzy dotycz¹cej ró¿nych aspektów geologii dynamicznej oraz geologii historycznej.
Pierwsza z pozycji, zatytu³owana „Oblicza Ziemi”, to swego rodzaju album, w którym informacjom geologicz-nym towarzysz¹ reprodukcje prac plastycznych wykona-nych przez dzieci ze szkó³ podstawowych w 17 edycjach konkursu geologiczno-œrodowiskowego „Nasza Ziemia – œrodowisko przyrodnicze wczoraj, dziœ i jutro”, który MG organizuje z sukcesem we wspó³pracy ze S³u¿b¹ Geolo-giczn¹ Litwy. Ka¿dej stronie tekstu towarzyszy rysunek nawi¹zuj¹cy do poruszanej problematyki geologicznej. Ju¿ samo „zderzenie” tekstów z rysunkami wykonanymi przez dzieci sugeruje, ¿e jest to publikacja przeznaczona przede wszystkim dla dzieci i m³odzie¿y. Tak jest w isto-cie, teksty s¹ przygotowane w przystêpnej formie i na wysokim poziomie merytorycznym. Ich autorami s¹ pra-cownicy instytutu zarówno z Warszawy, jak i oddzia³ów regionalnych PIG-PIB, wspó³pracuj¹cy od lat z MG w dziedzinie edukacji. Album jest podzielony na dwie czêœci. Pierwsza z nich – „Procesy geologiczne” jest poœwiêcona procesom endogenicznym (dryf kontynentów, ruchy góro-twórcze i orogenezy, wulkanizm, trzêsienia ziemi, tsunami) oraz egzogenicznym (wietrzenie fizyczne, dzia³alnoœæ wia-tru czy rzek, zjawiska krasowe, dzia³alnoœæ fal morskich, lodowców górskich i l¹dolodów). Czêœæ druga – „Dzieje Ziemi” dotyczy historii planety i rozwoju ¿ycia na niej. Cztery rozdzia³y tej sekwencji publikacji przedstawiaj¹ Zie-miê i rozwijaj¹cy siê na niej œwiat organiczny w ci¹gu pre-kambru, paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku. Na pocz¹tku ka¿dej z nich s¹ przedstawione najwa¿niejsze wydarzenia zwi¹zane z ewolucj¹ skorupy ziemskiej (w tym wêdrówk¹ kontynentów, epizodami górotwórczymi, zmianami klimatu itp.), a nastêpnie ró¿ne grupy zwierz¹t i roœlin charakte-rystycznych dla tych przedzia³ów czasowych. Nale¿y pod-kreœliæ, ¿e mimo i¿ jest a¿ 17 autorów poszczególnych tek-stów, to s¹ one jednolite i prezentuj¹ ten sam wysoki poziom merytoryczny, przy zachowaniu ich przystêpnoœci. To wa¿na zaleta albumu, a jest ona zas³ug¹ jego redaktora – mgr in¿. Moniki Krzeczyñskiej. Pozycja bêdzie siê nie-w¹tpliwie cieszy³a popularnoœci¹ wœród dzieci i m³odzie¿y interesuj¹cych siê histori¹ Ziemi i procesami zachodz¹cymi na niej, jak równie¿ przyczyni siê zapewne do jeszcze wiê-kszego zainteresowania prowadzonym przez muzeum kon-kursem, w którym wziê³o do tej pory udzia³ ok. 60 tys. osób.
Drug¹ pozycj¹ wydawnicz¹ jest siedem niewielkich ksi¹¿eczek wydanych pod wspólnym tytu³em „Historia Zie-mi. Ka¿da z nich zawiera informacje o jednym z okresów paleozoiku oraz prekambru i taki te¿ maj¹ g³ówny tytu³ (tzn. „Kambr”, „Dewon” itp.). Ich autork¹ jest mgr Marlena Œwi³o z Muzeum Geologicznego. Ka¿da z tych niewielkich publikacji kieszonkowego formatu zawiera podstawowe informacje dotycz¹ce okreœlonego okresu geologicznego:
paleogeografii, klimatu, ¿ycia, ska³ tego czasu na obszarze Polski. Tekstowi towarzysz¹ ilustracje (w ka¿dej broszurze znajduj¹ siê m.in. mapy ilustruj¹ce rozk³ad kontynentów i oceanów w danym okresie geologicznym), w tym rysunki ilustruj¹ce œwiat organiczny Ziemi, wykonane przez arty-stê plastyka mgr Agatê Olszyñsk¹. Teksty s¹ przyarty-stêpne, nieprze³adowane informacjami, ale tak¿e interesuj¹ce, po-niewa¿ w wiêkszoœci maj¹ formê barwnych opowiadañ, w tym z zakresu historii nauk geologicznych. Bêd¹ to wiêc broszury interesuj¹ce zarówno dzieci i m³odzie¿, jak i do-ros³ych odbiorców chc¹cych dowiedzieæ siê czegoœ cieka-wego o ró¿nych okresach dziejów Ziemi. Zamierzeniem Autorki jest kontynuacja serii, ¿eby objê³a ona równie¿ mezozoik i kenozoik. Wówczas by³aby to interesuj¹ca lek-tura uzupe³niaj¹ca dla uczniów szkó³ ponadpodstawo-wych, któr¹ mo¿na by³oby polecaæ tym wszystkim, którzy s¹ zainteresowani tak¿e geografi¹ i biologi¹.
Obie pozycje s¹ przyk³adem w³aœciwej popularyzacji geologii. Mo¿na je nabywaæ po bardzo atrakcyjnych cenach w Sekcji Dystrybucji i w sklepiku na terenie Muzeum Geologicznego PIG-PIB.
W³odzimierz Mizerski
357
