K. Cyrek,T. Madeyska,A.
Nadachowski
Kostkowice, st. 4, Jaskinia Deszczowa,
gm. Kroczyce, woj. częstochowskie,
AZP
91-52/-Informator Archeologiczny : badania 27, 4-5
4 Paleolit i m ezolit
półsurowiec wiórowy odbity z tego typu rdzeni, liściaki, rylce, drapacze krótkie wiórowe, ciosak i przewężec. D rugą fazę osadnictw a należy odnieść do epoki brązu, ew entualnie również początków epoki żelaza, na co wskazuje znaleziona ceram ika, k tórą w całości m ożna łączyć z g rupą tarn o b rzesk ą k u ltury łużyckiej. Prawdopodobnie z tym okresem należy też wiązać form y bifacjalne, przede w szystkim noże sierpowate oraz zgrzeblą, skrobacze i czop od toporka.
B adania na st, 4 w Kopcu ujaw niły po raz pierwszy istnienie pracowni przy kopalnia nych k u ltu ry świderskiej oraz z późnych Faz epoki b rązu {kultury łużyckiej?), bazujących n a surowcu świeciechowskim, w sto p n iu mniejszym gościeradowskim.
Badania będą kontynuow ane.
K o s t k o w i c e , s t . 3, J a s k i n i a M uzeum A rcheologiczne i E tn o g ra
-K r o c z y c k a ficzne w Łodzi
g m . K r o c z y c e , w o j. c z ę s t o c h o w s k ie
A Z P 9 1 -5 2 /—
B adania prow adził d r K. C yrek (MAiE) przy współudziale doc. doc. T. Madeyskiej i A. Nadachowskiego oraz mgr. P M arosika. Realizowa ne w ram ach projektu badawczego KBN pt. „Osadnictwo pradziejowe w Skalach Kroczyckich na tle zm ian środowiska przyrodniczego” , przy współpracy Państwowej Służby Ochrony Zabytków. Pierwszy sezon badań. Osadnictwo z późnego okresu wpływów rzymskich, halsztackiego i z paleolitu schyłkowego.
Jask in ia Kroczycka, odkryta w 1936 r„ leży na zachodnim zboczu Góry Popielowej w obrębie Skal Kroczyckich. Wykop sondażowy o powierzchni 15 m2 został zlokalizowany na płaszczyźnie przed wejściem do jaskini. Celem badań było spraw dzenie ew entualnej obecności paleolitycznej w arstw y kulturow ej.
W obrębie holoceńskiej próchnicy z dużym i blokam i skalnym i odkryto w tym samym poziomie ok. tysiąca fragm . ceram iki k ultury łużyckiej z okresu halsztackiego oraz kilka dziesiąt fragm. naczyń lepionych ręcznie i toczonych na kole z późnego okresu wpływów rzymskich. Wśród znalezisk z tego okresu wyróżnić należy im portow any paciorek szklany, brązow e zakończenie pasa i żelazny nożyk. Zaobserwowane niewielkie skupisko węgli drzewnych, przepalonych kam ieni i kości zwierzęcych można interpretow ać jak o ślad paleniska z IV w. n. e. Poniżej, w poziomie piasków bezstrukturałnych, w układzie bez- krzemienicowym, znaleziono 30 artefaktów krzem iennych, w tym 7 form zaretuszow a- nych. Stylistyka pólsurow ca i jedynego tylczaka sugerują przynależność do późnomagda- leńskiej tradycji kulturow ej z paleolitu schyłkowego.
Z uwagi n a m ałą miąższość sedym entów i ograniczoną dostępność w nętrza jask in i nie podjęto jeszcze .decyzji co do ew entualnych dalszych badań obiektu.
K o s tk o w ic e , s t . 4, J a s k i n i a D e- M uzeum A rcheologiczne i E tn o g ra
-s z c z o w a ficzne w Łodzi
g m . K r o c z y c e , w o j . c z ę s t o c h o w s k ie
A Z P 9 1 -5 2 /—
B adania prow adził dr K. Cyrek (MAiE) przy w spółudziale doc. doc. T. Madeyskiej i A. Nadachowskiego. Realizowane w ram ach projektu badawczego KBN pt. „Osadnictwo pradziejowe w Skałach Kroczyc kich na tle zm ian środowiska przyrodniczego", przy współpracy P ań
/ nfùrm ator Archeologiczny 5
stwowej Stużby Ochrony Zabytków. Pierw szy sezon badań. Kilku fa zowe osadnictwo z paleolitu górnego.
Ja sk in ia Deszczowa leży na północno-wschodnim zboczu Góry Popielowej wchodzącej w sktad Skal Kroczyckich i liczy ok. 30 m2 powierzchni.
Wykop usytuow any w partii przyotworowej i centralnej objął 13 m2 powierzchni i się ga! od 80 do 300 cm głębokości. W nam ulisku wyróżniono 4 główne serie sedym entacyjne, tzn. wymieniając od góry: piasek warstwowany, less bez strukturalny, piaski pylaste z po ziomami organicznym i oraz glinę z dom ieszką piasku i gruzu.
O dkryto stratygraficznie dobrze uchw ytne 4 poziomy kulturow e. W najmłodszym z nich znaleziono m.in. wiórowiec oryniacki oraz dyskoidalny arte fa k t z zaretuszow aną krawędzią. Wśród wyrobów kościanych w yróżnia się kilkucentym etrow a rzeźba schem a tycznie przedstaw iająca postać ludzką. W niżej leżącym, drugim poziomie kulturow ym znaleziono m .in. k rzem ienny drapacz oryniacki oraz ornam entow e szydło kościane. W trzecim — obok krzem iennego pólsurowca znaleziono masywny krąg zwierzęcy ze śladam i obróbki. W nąjstarszym stratygraficznie poziomie kulturow ym , w sąsiedztwie kilku wyrobów krzem iennych w ystąpiło skupisko węgielków drzewnych. W obrębie wszystkich poziomów antropogenicznych znaleziono sporą ilość kości zwierzęcych, m.in. nosorożca, renifera, niedźwiedzia i lisa.
Na podstawie analizy stylistyczno-typologicznej odkrytych zabytków, a przed w ynika mi analizy sedymentologicznej, relikty wielokrotnego osadnictw a w ja sk in i można w stęp nie wiązać z górno paleolityczną tradycją oryniacką.
Badania będą kontynuow ane.
K r a s ie e , s t. 7 K onserw ator Zabytków
Archeologicz-gm . M stów , w oj. c z ę s to c h o w s k ie nych w Częstochowie
A Z P 8 6 -5 1 /1 3 M uzeum Śląskie w Katowicach
M uzeum Okręgowe w Częstochowie Badania prowadzili m gr m gr M ałgorzata Przybylska (autorka sp ra wozdania), Iwona M lodkow ska-Przepiórow ska, Jacek Koj. Finanso w ane przez Państw ow ą Służbę Ochrony Zabytków w Częstochowie. K rótkotrw ale badania ratownicze, pierwszy sezon badań. Pracow nia schylkow o-paleolityczna — cykl mazow szański i osada k u ltu ry łu życkiej,
W trakcie badań powierzchniowych prowadzonych wiosną 1993 r. w okolicy Krasie natrafiono na eksploatow aną piaskownię z częściowo zniszczoną jam ą, zawierającą liczne wyroby krzem ienne i drobne skorupy. M ateriał archeologiczny wystąpi! również na po wierzchni stanow iska w obrębie piaskowni. Przebadano najbliższe, niezniszczone otocze nie jam y (sam a jam a została zniszczona przed przystąpieniem do badań). O dkryto słabo czytelną drugą jam ę, zawierającą drobne skorupy k u ltu ry łużyckiej i wyroby krzem ienne związane ze schyłkowym paleolitem. Zabytki archeologiczne, zwłaszcza krzem ienie, wy stąpiły także w piasku poza jam ą. Nie było ich natom iast w trzeciej jam ie, zawierąjącej drobne węgielki drzewne.
Drobne fragm. ceramiki, wśród których znalazły się pojedyncze okruchy tzw. placków glinianych, m ożna wiązać z okresem halsztackim k u ltu ry łużyckiej. Wśród wyrobów krze m iennych, z których większość wykonana byta z szarego krzem ienia narzutow ego bałtyc kiego, wyróżniono m.in.: wióry i ich fragm. noszące ślady dwupiętowości, od lup ki, pojedyn cze podtępce, świeżaki odnawiaki, nieliczne rdzenie odlupkowe i wiórowe jednopiętowe, rdzeń wiórowy dwu piętowy, pojedyncze narzędzia, takie jak drapacz odlupkowy, odlupek retuszowany, 1 fragm. wiórowca.
D okum entacja i m ateriały do czasu opracow ania złożono w Państwowej Służbie O chro ny Zabytków w Częstochowie.
