Kobylanki, gm. Skulsk, woj. konińskie, st. 2

Krzysztof Gorczyca

Kobylanki, gm. Skulsk, woj.

konińskie, st. 2

Informator Archeologiczny : badania 22, 13-14

info rm a lor Arclieologtcz rtij I 9 S 8

13

Poza o b rę b e m k o n s tru k c ji k a m ie n n e j, w odległości ok. 2 m n a p ó łn o cn y -w sch ó d od niej o d k ry to p o jed y n cz y g ró b z z a c h o w a n ą w b ard zo d o b ry m s ta n ie k o m o rę g robow ą. Z m arły u ło żo n y był n a w z n a k , z głow ą s k ie ro w a n ą k u zachodow i. Przy Jego głow ic, po praw ej s tro n ie zn ale zio n o a m fo rę z o rn a m e n te m p la sty c z n y c h w ąsów p rzy u c h a c h i s z n u r a Jed n o d zieln eg o p rzy w ylew tc o ra z flaszę z k ry zą. Pom iędzy d u ż ą k o n s tru k c ją k a m ie n n ą a p o jed y n cz y m g ro b em zao b serw o w an o ś la d y w k o p u .

Z Ja m g robow ych p o b ra n o p ró b y do d a to w a n ia m e to d ą С 14.

M ateria ły i d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w K atedrze A rcheologii UMCS. B a d a n i* b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

K ic h a r y N o w e, g m . D w i k o iy . w o j. t a r n o b r z e s k i e ,

■t. “ P o le B o le n ia "

P olska A k a d e m ia N a u k I n s ty tu t i lis- lorli K u ltu ry M a te ria ln e j w W a rs z a ­ wie, Z ak ład M etodologii B a d a ń A r­ ch e o lo g ic z n y c h _____________________

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr H a n n a K o w alew sk a-M arszalek przy u d z ia le m gr D oroty C yngot. F inansow ały: BBIDZ w T a rn o b rz e g u o ra z IHKM PAN. D rugi sezo n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o n eo lity czn e k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych.

C elem p ra c było o d sło n ięcie I z a d o k u m e n to w a n ie cało ści “b ru k u " k a m ie n n e g o , ro z p o z n a ­ nego częściow o w 1987 ro k u . u s ta le n ie Jego funkcji l ch ronologii o raz o k re ś le n ie c h a r a k te r u całeg o s ta n o w is k a .

W ykop, założony w środkow ej części s ta n o w isk a (na p o la c h I I. B olenia I B. R ^ha) pokryw ał się częściow o z w ykopem 1 /8 7 , obejm ow ał 84 m2 pow ierzchni l o d p o w iad ał zasięgow i w y stę p o ­ w a n ia “b r u k u ” (o k re ślo n e m u p o p rz e d n io p rzy pom ocy so n d o w an ia). W Jego o b rę b ie o d sło n ięto sz e re g z a c ie m n ie ń I s k u p is k k a m ie n n y c h , b ęd ą c y c h - Jak się w ydaje - p o z o sta ło śc ia m i d u żeg o o b ie k tu o c h a ra k te rz e se p u lk ra ln y m . Na o b ie k t te n sk ła d a ły się: n ie is tn ie ją c y Ju ż dziś n a s y p z bliżej n ie o k re ślo n ą k o n s tru k c ją po Jego s tro n ic p ó łnocnej, z w arty "b ru k " k a m ie n n y o raz z n a jd u ją c e się w p o b liżu " b r u k u ” g ro b y (Jeden z n ic h p rz e b a d a n o w se z o n ie 1987, c z te ry d a ls z e w 1988 r.). B a d a n ia o b ie k tu pro w ad zo n o w p a sie pom iędzy d w o m a profilam i, p ro sto p ad ły m ) do Jego d łu ższej osi.

"B ru k ” o p o w ierzch n i ok. 10 m 2 tw orzyły o k ru c h y k a m ie n n e różnej w ielkości, najczęściej n iezb y t d u ż e . ch o ć było w śró d n ic h rów nież k ilk a w iększych płyt. U k ład k a m ie n i byt c h a o ty c z ­ ny, leżały o n e J e d n e n a d ru g ic h , tw o rząc pokryw ę o m iąższo ści do k ilk u d z ie się c iu c e n ty m e ­ trów.

Dw a s p o ś ró d c z te re c h b a d a n y c h g ro b ó w były s iln ie zniszczone; zaw ierały o n e pojedyncze k o śc i l śla d y k o n s tru k c ji k a m ie n n y c h . T rzeci g rób był g ro b em Jam ow ym , p rzy k ry ty m p o je­ d y n czą p ła s k ą p ły tą k a m ie n n ą : w Je g o w y p ełn isk u zn alezio n o trzy ru rk o w a te pacio rk i, w yko­ n a n e z m u sz li lu b w a p ie n ia . C zw arty g ró b był ro d zajem s k rz y n k i k a m ie n n e j z b u d o w a n e j z n iew ielk ich , p ła s k ic h płyt, tw orzących ś c ia n y boczne, b ru k n a d n ie o raz pokryw ę. W o b u g ro b a c h zn alezio n o pochów ki dzieci.

M ateria ł a rch eo lo g iczn y , n iezb y t bogaty, stan o w iło k ilk a d z ie s ią t d ro b n y c h frag m en tó w c e ra m ik i zw iązanej głów nie z k u ltu r ą p u c h a ró w lejkow atych [m. In. fra g m e n ty flaszy z kryzą), n ieliczn e w yroby k rz e m ie n n e I p ojedyncze k ości zw ierzęce. Z naleziono rów nież zd o b io n y p rzęś- lik g lin ia n y , d w a w yroby o b sy d ian o w e o ra z liczne pacio rk i z k ości, m u sz li 1 w apienia!?).

B a d a n ia p o zw alają przy jąć z d u ż y m p raw d o p o d o b ień stw em , że b a d a n y o b ie k t J e s t zn iszczo ­ n y m grobow cem m eg ality czn y m zw iązan y m z k u ltu rą p u c h a ró w lejkow atych. N aw iązuje on do k o n s tru k c ji tego ro d z a ju z n a n y c h z W yżyny L ubelskiej. Na le re n le S a n d o m le rsz c z y z n y byłby to n a to m ia s t pierw szy tego ty p u o biekt.

M ateria ły z teg o ro czn y ch b a d a ń s ą przech w y w an e w Z akładzie M etodologii B a d a ń A rch eo ­ logicznych IHKM PAN w W arszaw ie.

B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

K o b y la n k i, g m . S k u la k , w o j. k o n i ń s k i e ,

s t . 2

M u zeu m O kręgow e w K oninie

B a d a n ia prow adził m gr K rzysztof G o r c ^ a . F in a n s o w a ło M u zeu m O k rę­ gowe w K oninie. Pierw szy sezo n b a d a ń . O s a d a p u c h a ró w lejkow atych.

S ta n o w is k o położone Je s t ok. 1000 m n a S S E od z a b u d o w a ń w si n a p iaszczy sty m , w y d łu żo ­ n y m n a o si NS w y n iesien iu . O b ejm u je Jego k u lm in a c ję l z a c h o d n i s to k o p a d a ją c y łag o d n ie ku ry n n ie w ytopiskow ej. P o w ierzch n ia, n a której z ao b serw o w an o w y stęp o w an ie m a te ria łu , w ynosi

14

ok. I h a . B a d a n ia m iały c h a r a k te r w stęp n eg o ro z p o z n a n ia c h a r a k te r u l c h ro n o lo g ii o sa d y . Ł ą c z n a p o w ie rz c h n ia w ykopów w ynosiła 3 0 0 m 2.

Z b a d a n o całk o w icie n a jb a rd z ie j n a półn o c w y su n ię te sk u p ie n ie m a te ria łu d o k u m e n tu ją c e n a jp ra w d o p o d o b n ie j o d rę b n ą J e d n o s tk ę o sa d n ic z ą w ra m a c h o sad y . O je j c h a ra k te rz e tr u d n o o b e c n ie w yrokow ać. Jako że z o b iek tó w n ie ru c h o m y c h u ch w y co n o Jed y n ie 2 do łk i p o słu p o w e I 1 Jam ę (gł. 1.0 5 m , śr. 1,5 m] w o rk o w atą. Z n a c z n a Ilość je d n o ro d n e g o ch ro n o lo g iczn ie m a te r­ ia łu o ra z o b e c n o ś ć p olepy w sk a z u je p rz y p u sz c z a ln ie na d łu ż s z y o k re s 1 b ard ziej s ta ły c h a r a ­ k te r z a m ie sz k iw a n ia tego d o m o stw a. C ało ść zało ż en ia n a p o d sta w ie w y stę p o w a n ia w a rstw y k u ltu ro w e j (m ax. m iąższo ść 2 0 cm ) I ro z r z u tu m a te ria łu ok. 2 0 0 m 2.

B u d o w la m ie sz k a ln a {dołki p osłupow e) zn a jd o w a ła s ię w część i p ó łnocnej zało żen ia. Ok. 7 m n a p o łu d n ie zn ajd o w ała s ię p raw d o p o d o b n ie cz ę ść g o sp o d a rc z a Ц а т а I k o n c e n tra c ja m a te ria łu ). 6 m n a p ó łn o c n y z a c h ó d od J a m u i 3 m n a zach ó d od dołków z a re je stro w a n o p rz y p u s z c z a ln ie śla d y p raco w n i k a m ie n ia rsk ie j w p o sta c i s k u p is k a rozcleraezy, p ły tek szlifier­ s k ic h , frag m en tó w ż a re n o ra z zw ykłych oto czak ó w ze śla d a m i o b ró b k i ro zrz u c o n y c h n a p o ­ łu d n ie o d d u żeg o k a m ie n ia .

M ateria ł m ocn o ro z d ro b n io n y w ystąpi! w dużej Ilości. U zy sk an o 1 7 2 0 0 frag m en tó w c e ra m i­ ki. 5 0 4 w yroby k rz e m ie n n e fw w ięk szo ści z k rz e m ie n ia czekoladow ego), ok. 5 0 0 d ro b n y c h b ry łe k polepy, 3 0 0 siln ie ro zd ro b n io n y c h k ości, 21 wyżej w y m ien io n y ch a rte fa k tó w k a m ie n ­ n y c h o ra z fra g m e n t o strz a sie k ie rk i k a m ie n n e j.

Z b a d a n a c z ę ś ć o s a d y J e s t w stę p n ie d a to w a n a n a fazę ΙΙ1Λ g ru p y w sc h o d n ie j k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch I w iązać Ją n a le ż y z tzw. s ty listy k ą Jezu ick ą.

M a te ria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w M u zeu m O kręgow ym w K oninie. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

i K ościelna W ieś, gm . O życlny, woj. w rocław skie - p a trz późne średniow iecze. I K raków - K urdw anów , s t. В 1 12 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich .

[

B a d a n ia prow adził zespól: d r M ałgorzata K aczan o w sk a, m g r P a u lin a P o lesk a, d r J a c e k R ydzew ski (kiero w n ik b a d a ń ). O s a d a w ie lo k u ltu ro w a k u ltu r y le ńd zielsk lej c e ra m ik i p ro m ie n iste j, łu ż y c k a , trz e ln te c k a . P ier­ w szy s e z o n b a d a ń ( nie licząc b a d a ń rato w n iczy ch w la ta c h 1950 - 1953).

P ra c e w W yclążu m iały n a c e lu ro z p o z n a n ie o sa d n ic tw a p r a h ls t o tycznego w p ołudniow ej części d łu g ieg o cy p la te ra s y n a d zalewowej W isły, n a o b sz a rz e n ie o b jęty m b a d a n ia m i ra to w n i­ czym i w la ta c h 1950 - 1953. A naliza m ateriałó w p o ch o d zący ch z ty ch b a d a ń pozw alnia p rz y p u s z c z a ć , że w o m aw ian e j części sta n o w is k a n a le ż y spo d ziew ać się śla d ó w o sa d n ic tw a lu d n o ś c i k u ltu r y łużyckiej o raz ślad ó w o sa d n ic tw a z o k re s u la te ń sk ie g o . W zw iązku z ty m b a d a n y te re n p o k ry to s ia tk ą niew ielkich w ykopów so n d ażo w y ch ( 5 x 2 m), k tó re rozm ieszczono rów nolegle (N-S) I p o p rzeczn ie !W-E) do osi cypla te ra sy . Ł ączn ie p rz e b a d a n o p o w ierzch n ię 100 m a . Na s ta n o w is k u w y stę p u je n a ogół g ru b a , n a sy c o n a b o g aty m m a te ria łe m w a rstw a k u ltu ro w a , d o c h o d z ą c a do głęb o k o ści 1 m , co w pływ a n a tem po p r a c I p rz e s ą d z a z a ra z e m o m eto d zie p ro w a d z e n ia b a d a ń w la ta c h n a s tę p n y c h . O dkryto 31 obiektów , w ty m c h a ty (KCP1, Ja m y zasobow e (KL. KCP, KŁ) I g ro b y (KT, KŁ), z czego w iększość p rz e b a d a n o tylko częściow o ze

w zględu n a niew ielkie w ym iary w ykopów sondażow ych. W w y n ik u b a d a ń stw ierdzono:

1. N ikłe ś la d y o b e c n o śc i g r u p lu d z k ic h zw iązan y ch z fazą n u to w ą k u ltu r y c e ra m ik i w s tę ­ gow ej ry tej. S ą to p o jed y n cz e fra g m e n ty n a c z y ń d e lik a tn e j roboty, z n a le z io n e n a w tó rn y m zło że n iu w m ło d szy ch Ja m a c h .

2. Ś la d y o sa d n ic tw a cneoU tycznego zw ązan eg o z h o ry zo n tem o d p o w ia d a ją c y m schyłkow i rozw oju g ru p y W ycląże-Z łotnlkl I k sz ta łto w a n iu się k u ltu r y c e ra m ik i p ro m ie n iste j (tzw. g r u p a W ycląże-K slężnlce). Z tą fazą o sa d n ic tw a n a s ta n o w is k u z w iązan y J e s t m a te ria ł z obiektów (Jam y zasobow e) 1 z w a rstw y k u ltu ro w ej.

3. Ś la d y o sa d n ic tw a lu d n o ś c i k u ltu ry c e ra m ik i p ro m ie n iste j, o d k ry te w z a c h o d n ie j części b a d a n e g o te r e n u , w p o s ta c i o b iek tó w m ie sz k a ln y c h (2 c h aty ) I Ja m zasobow ych.

4. J e d e n z p rz e b a d a n y c h o b iek tó w zaw ierał n aczy n ie k u ltu ry m lerzan o w lck lej.

5 . Ś la d y o sa d n ic tw a lu d n o ś c i k u ltu ry trzcln leck lej, raczej z późnej fazy tej k u ltu ry . N a jp ra ­ w d o p o d o b n iej n a le ż y tu zaliczyć p odw ójny g ró b szk ieleto w y o ra z m a te ria ł z k lik u o b iek tó w (Jam y zasobow e) I z w a rstw y k u ltu ro w e j.

6 . Ś la d y o sa d n ic tw a lu d n o ś c i k u ltu r y łużyckiej, przed e w sz y stk im I III o k re s u epoki b rą z u . N ależy t u zaliczyć dw a g ro b y popielnicow e (am fory guzow e) o raz m a te ria ł z o b iek tó w o s a d o ­ w ych 1 w a rstw y k u ltu ro w e j. R e p re z e n to w a n a Je s t też, ta k w m a te ria le z ob iek tó w J a k 1 z w a rstw y k u ltu ro w e j, p ó źn iejsza faza tej k u ltu r y ze s c h y łk u e p o k i b rą z u .