Edward Drużyłowski,E.
Małachowicz,J. Rozpędowski,J.
Kościuk
Wrocław, pl. 1 Maja
Informator Archeologiczny : badania 13, 241-242
241 P r o g r a m b a d a ń a r c h e o lo g ic z n y c h , u z u p e łn io n y c h b a d a n ia m i a r c h i te k to n ic z n y m i, m i a ł w p ie r w s z y m r z ę d z i e d o p r o w a d z ić d o o k r e ś l e n i a d a w n eg o k s z ta łtu f r a g m e n tu u r z ą d z e ń o b ro n n y c h z a w a r ty c h w b r y l e Z b o r u , j a k r ó w n ie ż do w y ja ś n ie n ia u s y tu o w a n ia p r z e s t r z e n n e g o 2 k a m ie n ic z n a n y c h z p rz e k a z ó w . W y n ik i b a d a ń u p o w a ż n ia ją do w y d z ie le n ia w r a m a c h b a d a n e j a r c h i te k tu r y 4 faz b a d a w c z y c h . F a z a 1 W p o łu d n io w o -z a c h o d n ie j ś c i a n i e z b o r u z a w a r ty j e e t w y r a ź n ie w y d z ie la ją c y s i ę f r a g m e n t ś r e d n io w ie c z n e g o m ie js k ie g o m u r u o b ro n n e g o z b u d o w a n e g o z k a m ie n i i d a to w a n y c h p r z e d p o ło w ą X IV w ie k u . F a z a 2 R o z b u d o w a d a w n y c h u m o c n ie ń o b ro n n y c h m ia s ta * M ia n o w ic ie n a s t ą p iła lik w id a c ja d a w n e j b r a m y m i e j s k i e j , z n a jd u ją c e j s i ę n a jp ra w d o p o d o b n ie j w l i n i i zab u d o w y m u r u m i e j s k i e g o i b u d o w a n o w ej w y s u n ię te j z n a c z n ie p r z e d l i n i ę o b w odu o b r o n n e g o . W b a d a n y m o b ie k c ie p o z o s t a ł o ś c i ą t e j f a z y j e s t p ó łc y l in d r y с z n a w ie ż a , m u r s z y j i b r a m n e j , o r a z k la tk a s c h o d o w a p r o w a d z ą c a n a II k o n d y g n a c je w ie ż y . W t e j s a m e j f a z ie b u d o w y d o k o n a n o r ó w n ie ż n adbudow y d a w n y c h m u ró w m i e j s k i c h . M u r y II fa z y b u dow y w y k o n a n e z o s t a f y z c e g Jy u k ła d a n e j w w ą tk u g o ty c k im . B u d o w ę u m o c n ie n ia b r a m n eg o, tz w . B r a m y P o l s k i e j z g o d n ie z e ź r ó d ła m i h i s t o r y c z n y m i n a le ż y w id z ie ć p r z e d I p o ło w ą XV w ie k u . F a z a 3 Z w ią z a n a j e s t z d a l s z ą r o z b u d o w ą B r a m y P o l s k i e j . N a s tę p u je m i a n o w ic ie ro z b u d o w a fa z y w n a r o ż u u tw o rz o n y m p r z e z m u r b r a m y o r a z d a w ny m i e j s k i m u r o b ro n n y . P o w s ta je c z w o ro b o c z n e , z a m k n ię te p o m ie s z c z e n ie z e s t r z e l n i c a m i w m u r a c h z e w n ę tr z n y c h . R o z b u d o w ę u r z ą d z e ń o b ro n n y c h B r a m y P o ls k ie j n a le ż y w ią z a ć z b u d o w ą tz w . p a r c a n u m n o v u m , o k tó r y m m o w a w d o k u m e n t, z 1444 r . F a z a 4 B u d o w la n a z w ią z a n a j e s t z a d a p t a c j ą o b ie k tu d la celó w z b o r u , k t ó r a n a s tę p u je od p o c z ą tk u X V II w ie k u . I W w yn ik u b a d a ń a r c h e o lo g ic z n y c h p ro w a d z o n y c h w o b ydw u o b ie k ta c h o d k r y to 3 k r y p ty w ią ż ą c e s i ę z fu n k c ją z b o r u . N ie s tw ie r d z o n o u r z ą d z e ń ła ź n i w z m ia n k o w a n y c h w ź r ó d ła c h ja k r ó w n ie ż n ie u z y s k a n o d a n y c h p o tw ie r d z a ją c y c h w c z e ś n i e j s z e i s t n i e n i e w ty m m ie js c u 2 k a m ie n ic m ie s z c z a ń s k i c h . W ROCŁAW p a t r z A r s e n a ł W r o c ła w s k i w c z e s n e ś r e d n io w ie c z e W ROCŁAW p l . l M a ja W o je w ó d zk i O ś r o d e k A r c h e o lo g ic z n o - K o n s e r w a to r s k i w e W ro c ła w iu
242
B a d a n ia p r o w a d z ił E d w a rd D r u ż y ło w e k i z r a m ie n ia W OAK w e W ro c ła w iu . K o n s u lta n ta m i b y li p r o f . E , M a ła c h o w ic z , p r o f . J .R o z p ę d o w s k i i d r J . K o ś c iu k z I n s ty tu tu H i s t o r i i A r c h ite k tu r y , S z tu k i i T e c h n ik i P o l i te c h n ik i W r o c ła w s k ie j. F in a n s o w a ł M ie js k i Z a r z ą d U lic i M o stó w we W ro c ła w iu . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . F o r t y f i k a c j e m i e j s k i e tz w . B r a m a M ik o ła js k a /X 1 V -X IX w . / i M o s t K ró le w s k i X 1X -X X w . P o d c z a s p r a c z ie m n y c h z w ią z a n y c h z p rz e b u d o w ą w ę z ła k o m u n ik a c y jn e g o n a p la c u 1 M a ja w e W ro c ła w iu n a tr a f io n o n a m u r y c e g la n e , n a z a p r a w ie w a p ie n n e j /w o d w ie r ta c h pod p a le 21, 24, 4 5 / . W w yn ik u b a d a ń a r c h e o l o g i c z n o - a r c h i t e k t o n i c z n y c h o r a z p o r o z p o z n a n iu t e r e n u m e to d ą e le k tr o o p o r o w ą w w y k o p a c h o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 480 m 2 , s tw ie r d z o n o 4 fa z y bud o w y o r a z c z t e r y p o z io m y u ż y tk o w e .
O d s ło n ię to f r a g m e n t m u ró w m i e j s k i c h , p o łu d n io w e s k r z y d ło B r a m y M ik o ła js k ie j z p r z y le g ły m f r a g m e n te m w n ę tr z a b u d y n k u b r a m n e g o " k o m n a ta z k o m in k ie m " , z d w o m a p o z io m a m i u ż y tk o w y m i: 1 p o z io m p o s a d o w ie n ia k o m in k a n a c io s a c h g r a n ito w y c h ; II p o z io m p o s a d z k i - b r u k k a m ie n n y ł ą c z o n y z n a j s t a r s z ą f a z ą fu n k c jo n o w a n ia b r a m y o r a z r e l i k t y s t a r s z e g o m o - Btu d r e w n ia n e g o w p o s t a c i d ę b o w y c h p a li. N a jm ło d s z e f r a g m e n ty m u ró w c e g la n y c h z o b lic ó w k ą z e w n ę tr z n ą w p o s t a c i r e g u l a r n y c h c io s ó w p ia s k o w c a s ą p r z y c z ó łk a m i ż e liw n e g o M o stu K r ó le w s k ie g o /1 8 2 2 r . / , k tó r y c z ę ś c io w o o p a r i s i ę n a m u r z e p o łu d n io w o - z a c h o d n im b a s t e j i po r e g u l a c j i k o r y ta fo s y m i e j s k i e j / n a j m ł o d s z y p o z io m u ż y tk o w y /. P o n a d to u z y s k a n o o k o ło 400 fra g m e n tó w c e r a m i k i g łó w n ie n o w o ż y t n e j i p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n e j, 12 k a m ie n n y c h d e t a l i a r c h ite k to n ic z n y c h , f r a g m e n t г г е З э у w k a m ie n iu p r z e d s t a w i a j ą c e j p ta k a , ty g ie l k a m ie n n y о г а г k la m r y - o k u c ia ko ń có w p a li d re w n ia n e g o m o s tu . N a d z ó r k o n s e r w a t o r s k i i b a d a n ia s ą k o n ty n u o w a n e . Z B R O JE W S K O , g m . L ip ie U n iw e r s y te t J a g i e l l o ń s k i w o j. c z ę s to c h o w s k ie I n s ty tu t A r c h e o lo g ii S ta n o w is k o 1 w K ra k o w ie B a d a n ia p r o w a d z iła m g r B a r b a r a G e d l. F in a n s o w a ł W K Z w C z ę s to c h o w ie . K o n ty n u a c ja p r a c b a d a w c z y c h z a p o c z ą tk o w a n y c h w 1973 r o k u . Ś r e d n io w ie c z n y g r ó d e k . K o n ty n u o w an o p r a c e w y k o p a lis k o w e n a m a jd a n ie c e n t r a l n e j c z ę ś c i g r ó d k a . B a d a n o ś r e d n io w ie c z n e n a w a r s tw ie n ia , z k tó r y c h u z y s k a n o d u ż ą i l o ś ć c e r a m i k i i l ic z n e w y ro b y ż e la z n e / g r o ty b e łtó w k u s z , o k u c ia , g w o ź d z i e / . D a ls z e b a d a n ia z n is z c z o n e j c z ę ś c i g r ó d k a n ie p r z y n i o s ł y w ty m r o k u p o z y ty w n y c h r e z u lta tó w . ŻY W IEC w o j. b i e l s k o - b i a l s k i e p a t r z o k r e s n o w o ży tn y
