Robert Wenke,Lech
Krzyżaniak,Michał Kobusiewicz
Kom El-Hisn (zachodnia Delta)
Informator Archeologiczny : badania 18, 199
- 1 0 5
R ów nolegle d o badań a r c h i t e k t o n i c z n y c h p ro w ajzo n o ta k ż e b a d a n ia h i s t o r y c z n e , k tć r « z r a m ie n ia E g ip s k ie g o D e p a rta m e n tu S t a r o ż y t n o ś c i p ro w a d z ił Hedhad El M inabbaw i. Przeprow adzano w stę p n ą kw erendę h i s t o r y c z n a a e c z e tu S i t t Hadag. B ad an ia a n tr o p o lo g ic z n e prow adzone p rz e z p r o f . d r T a d e u sz a D z ic r ż y k r ą y a - R o g a ls k ie g o p o z w o liły n a o s t a te c z n ą i d e n t y f i k a c j e sz c z ą tk ó w k o stn y c h em ira Q urqum asa, d z i ę k i czemu itożna zak o ń cz y ć s t u d i a a n tr o p o lo g ic z n e w kom orach grobow ych.
W t r a k c i e p r a c p rzygotow aw czych do o g ro d z e n ia z esp o łó w Qurqumaaa i I n a l a prow adzona b e d a n i a a r c h e o l o g i c z n e , k t ó r e d o s t a r c z y ł y c e r a m ik i u ży tk o w ej z n a l e z i o n e j w k a n a ła c h f e k a ln y c h .
P o d c z a s o s t a t n i e g o sezonu p r a c zniw elow ano t e r e n pom iędzy u l i c a a p o łu d n io w ą p i e r z e j ą m eczetu gurqum asa w z n ie s io n o o g r o d z e n ie od s tr o n y p o łu d n io w o -w sc h o d n ie j, Dokonano m ontażu w ypeł n ie ń w s z y s tk ic h otw orów o k ie n n y c h p ię tro w y c h c z ę ś c i k a s r o r a z zakończono w y k ła d a n ie p o s a d z k i. K ontynuowane b y ły p r o j e k t y te c h n ic z n e s t o l a r k i d r e w n ia n e j w mauzoleum i w m a d r a s ie , a ta k ż e u zu p e ł n i a n o d o k u m e n ta c ję stro p ó w d re w n ia n y c h , Ł akońctono e k s p e r ty z ę k o n s e rw a to rs k ą w n a d r a s i c Эиг- qumaea* J e d n o c z e ś n ie prow adzono p r a c e przygotow aw cze w w a r s z ta ta c h do r e k o n s t r u k c j i d rzw i wew n ę tr z n y c h 1 s z a f .
S p o rz ą d z o n o o p i n i ę o e g i p s k i e j k o n s e r w a c ji ząhytków Islam u na t e r e n i e K airu i A le k sa n d r i i .
KOM EL-HISN A m erican R e se a rc h C e n te r in E ry p t wc
( z a c h o d n ia P e l t a ) w s p ó łp ra c y ze S t a c j a A r c h e o lo g ii ś r ó d
z ie m n o m o rsk ie j UW w E g ip c ie , Muzeom A rc h eo lo g iczn y m w P o zn an iu 1 I n s t y t u tem H i s t o r i i K u ltu ry M a te r ia ln e j PAN. E k sp e d y c ją k ie r o w a ł d r R o b e rt Wenke z ARCE, zc s tr o n y p o l s k i e j w b a d a n ia c h u d z i a ł w z i ę l i ; d o c .d r h a b . Lech K rz y ż a n ia k ( a u t o r sp ra w o z d a n ia ) i doc* d r h a b , M ichał K o b u sie w lc z . P ie rw sz y se zo n badań w ykopaliskow ych, o ś ro d e k m i e j s k i z o k r e s u S ta r e g o P a ń stw a .
Celem k a m p a n ii b y ło w stę p n e ro z p o z n a n ie p o łu d n io w e j c z ę ś c i s ta n o w is k a , g d z ie zachow ały s i ę p o z o s t a ł o ś c i In te n sy w n e g o o s a d n ic tw a . Kom e l - H i s n b y ło m iastem - s t o l i c a je d n e g o z nomów D e lty w o k r e s i e S ta r e g o P a ń stw a .
w z a c h o d n ie j c z ę ś c i domu z a ło ż o n o 6 wykopów sondażow ych o p o w ie rz c h n i 2 lu b 4 m^, E k sp lo row ano j e do g łę b o k o ś c i 1 ,5 - 2Л) m, na k t ó r e j n a t r a f i o n o na wodę g ru n to w ą , w wykopach o d k ry to p o z o s t a ł o ś c i murów zbudowanych z j a s n e j c e g ły s u s z o n e j o r a z ruchomy m a t e r i a ł zabytkow y: fragm en t y n a c z y ń g l i n i a n y c h i k am ien n y ch , p a c i o r k i fa ja n s o w e 1 z j a j a s t r u s i e g o , a m u le ty , n a r z ę d z ia k rz e m ie n n e (g łó w n ie s i e r p a k i ] , ' k a m ie n ie Żarnow e, pochówek s z k ie le to w y o r a z b o g a te s z c z ą t k i z w ie r z ę c e 1 b o ta n ic z n e * N jednym z wykopów n a t r a f i o n o n a mur o t a c z a j ą c y m i a s t o . P o z o s t a ło ś c i te d a tow ane s ą n a 5 i 6 d y n a s t ię ( S t a r e Państw oJ ,
W y k o p alisk a w Kom e l - H i s n , k t ó r e b ęd ą kontynuow ane z a p o c z ą tk o w a ły r e a l i z a c j ę d łu ż s z e g o p rogram u badań o s a d n ic tw a m ie js k ie g o w z a c h o d n ie j c z ę ś c i D e lty N ilu*
MINSHAT ABU OMAR Państwowe ż b io r y S z tu k i E g ip s k ie j w
{ w schodnia D e lta ) Monachium we w s p ó łp ra c y ze S t a c j ą
A r c h e o lo g ii śró d z ie m n o m o rsk ie j UH w E g ip c ie i Muzeum A rcheologicznym w P o zn an iu E k sp e d y c ją k ie r o w a ł p r o f , d r D i e t r i c h w i1dung z PZSzE, n a to m ia s t p ra c a m i terenow ym i k ie r o w a ł d o c , d r h a b . Lech K rz y ż a n ia k ( a u t o r s p r a w o z d a n ia ) , Obok n ie g o , ze s tr o n y p o l s k i e j # u d z i a ł w z i ę l i : mgr Jo a n n a A ksam it ( a rc h e o lo g ) o r a z W aldemar i Wanda J a rk o w ie ( d o k u m e n t a l iś c i ) - F in a n so w ał PfcSżE* S z ó s ty se z o n b ad ań w yko p alisk o w y ch . Cmen t a r z y s k o z o k r e s u p re d y n a s ty c z n e g o 1 n e k ro p o lą z o k re s u rz y m s k ie g o .
K ontynuowano b a d a n ia c m e n ta rz y sk a z końca o k re s u p r e d y n a e ty c z n e g o i n e k r o p o li z o k re su r z y m sk ie g o , z n a jd u ją c y c h s i ę na tym samym s ta n o w is k u : głównym o b ie k te m badań j e s t c m e n ta rz y sk o p r e d y n a s ty c z n e . W to k u 2- m ie s i ę c z n e j k a m p a n ii zbadano w ykopaliskow e d a ls z y c h 700 m2 s ta n o w is k a . O d k ry to d a ls z y c h 88 grobów p r e d y n a s ty c z n y c h , c o p o w ię k s z y ło ic h o g ó ln ą , d o tą d zb ad an ą i l o ś ć na tym c m e n ta rz y sk o do 3 4 2 . B yły t o pochów ki o t y p i e znanym ju ż na tym s ta n o w is k u . I l o ś ciow o p rz e w a ż a ły g ro b y ubogo w yposażone <1 -2 n a c z y n ia c e ra m ic z n e "k u ch en n e * ) : b o g a ts z e pochówki z a w ie r a ły do k i l k u d z i e s i ę c i u n a c z y ń c e ra m ic z n y c h (c e ra m ik a " s to ło w a " ) i k am ien n y ch , b i ż u t e r i ę o s o b i s t a i w yroby m ie d z ia n e . Po r a z p ie rw s z y n a c m e n ta rz y sk u z a r e je s tr o w a n o ś la d y m alow ania w n ę tr z a g ro b u kolorow ym i f a r b a m i. N ad al obserw ow ano p o z y c ję zw łok lu d z k ic h (u k ła d a n y c h w jam ie g ro b o w ej z nogam i p o d kurczonym i) w g ro b a c h b o g a ty c h - na lewyro b o k u , a w g ro b a c h ubogo wyposa ż onych - n a prawym.
Na n e k r o p o l i z o k r e s u rz y m sk ie g o zb ad an o d a ls z y c h 174 p o c h ó w k i, co p o d n io s ło ic h o g ó ln a l i c z b ę na tym s ta n o w is k u do 1049. P o d o b n ie ja k w p o p rz e d n ic h s e z o n a c h badaw czych# n a j c z * ś c i e l b y ły t o s z c z ą t k i łu d2k io bez w y p o s a ż e n ia .
