Ostrołęka. Grodzisko "Stare Miasto"

Marian Majka

Ostrołęka. Grodzisko "Stare Miasto"

Informator Archeologiczny : badania 13, 174-175

1 7 4

lu b o w a ln e w y p e łn io n e d ro b n o p o k r u s z o n y m i k a m ie n ia m i, g ra n ito w y m i, W w y p e ln is k u ja m w y s tą p iła c e r a m i k a k u ltu r y łu ż y c k ie j o r a z p r z e w o r s k i e j . O d k ry te Jam y u k ła d a ją s i ę w r z ę d y , z u w a g i je d n a k n a n ie w ie lk ie w y m ia r y w y k o p u , z a w c z e ś n ie j e s z c z e n a w y r ó ż n ia n ie o b ie k tó w m ie s z k a ln y c h . N ie u le g a je d n a k w ą tp liw o ś c i, że n a le ż y s i ę lic z y ć tu t a j z i s tn ie n ie m s łu p o w e ­ go b u d o w n ic tw a m ie s z k a n io w e g o . M a te r ia ły i d o k u m e n ta c ję z ło ż o n o w M u z e u m R e g io n a ln y m w O l e ś ­ n ie . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . O S T R O Ł Ę K A M a z o w ie c k i O ś r o d e k B a d a ń G r o d z is k o " S t a r e M ia s to " N au k o w y ch w W a r s z a w ie B a d a n ia p r o w a d z ił m g r M a r ia n M a jk a . F i n a n ­ s o w a ł W KZ w O e t r o ł ę c e . C z w a r ty s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e i ś r e d n i o ­ w ie c z n e / Х Ш -X V w . / . P r a c e b a d a w c z e s k o n c e n tr o w a n e b y ły w p ó łn o c n e j c z ę ś c i " m a jd a n u " i n a p ó łn o c n y m o d c in k u w ałów o b ro n n y c h g r o d z is k a . K o n ty n u o w an o r o z p o ­ c z ę t ą w s e z o n ie u b ie g ły m e k s p l o r a c j ę w a rs tw y z a w i e r a j ą c e j z w ę g lo n e s z c z ą t k i zab u d o w y d r e w n ia n e j, d a to w a n e j c e r a m i k ą n a XIV w ie k . N ie s tw ie r d z o n o w y ra ź n y c h ś la d ó w p o d z ia łó w w e w n ę trz n y c h n a jw ię k s z e j b u d o w ­ li o d s ło n ię te j w c e n tr u m g r o d z is k a . K o n s tr u k c ja te g o d re w n ia n e g o b u d y n k u u le g ła p r a w ie c a łk o w ite m u z n is z c z e n iu p o d c z a s p o ż a r u . S p e c y f ic z n e w a ­ r u n k i g le b o w e sp o w o d o w a ły c a łk o w ite r o z ło ż e n ie n ie z w ę g lo n y c h k aw ałk ó w d r e w n a . A n a liz a u k ła d u w a r s te w e k s p a le n iz n y w e w n ą trz b u d y n k u i f a k t je g o g łę b o k ie g o p o s a d o w ie n ia k a ż ą p r z y p u s z c z a ć , ż e m i a ł o n p iw n ic ę , p r z y z i e ­ m i e i k o n d y g n a c ję n a d z ie m n ą . P o s a d o w io n y b y ł n a p la n ie z b liż o n y m do k w a d r a tu o bo k u d łu g o ś c i n ie c o p o n ad 5 m . K o n s tr u k c je d r e w n ia n e s p o ­ c z y w a ły n a k a m ie n n y c h , n ie s p o jo n y c h z a p r a w ą f u n d a m e n ta c h , w k o p a n y c h w w a r s tw y s t a r s z e . W t r a k c i e e k s p l o r a c j i n a tr a f io n o n a b a r d z o lic z n e f r a g m e n ty naczyA X IV w ie c z n y c h , lic z n e g w o ź d z ie ż e la z n e , o k u c ia , k ilk a n o ż y ż e la z n y c h , e le m e n ty r z ę d u k o ń s k ie g o , h a c z y k i n a r y b y , g r o ty s t r z a ł , o z d o b n y p i e r ś ­ c ie ń w y k o n an y ż e sto p u z p r z e w a g ą m ie d z i. Z n a le z io n o r ó w n ie ż k ilk a s r e b ­ r n y c h m o n e t k r z y ż a c k ic h z p ołow y XIV w ie k u o r a z o g r o m n ą i l o ś ć k o ś c i z w ie r z ę c y c h n o s z ą c y c h n ie k ie d y ś la d y p r z e c in a n ia . W a r s tw a , w k t ó r ą w ko p an o b u d y n e k w y ż e j o p is a n y , z a w i e r a s z c z ą t ­ k i z a b u d o w y s t a r s z e j , d a to w a n e j c e r a m i k ą n a X III w ie k . Z a b u d o w a t a o b e jm o w a ła w ię k s z ą c z ę ś ć m a jd a n u i n a jp ra w d o p o d o b n ie j p o s ia d a ła ty lk o j e d n ą k o n d y g n a c ję n a z ie m n ą . Z w a r s tw ą t ą n a le ż y w ią z a ć s z c z ą t k i p ie c a k o p u łk o w e g o 'w p ó łn o c n e j c z ę ś c i m a jd a n u .

175

N a jn iż s z y p o z io m o s a d n ic z y g r o d z is k a z n a jd u je s i ę na p o z io m ie o k o ło 4 m . p o n iż e j o b e c n e j p o w ie r z c h n i m a jd a n u . W w a r s tw ę w k o p an e s ą k a m ie n n e p o s a d o w ie n ia b u d o w li m ło d s z y c h w z n a c z n y m s to p n iu j ą n i s z c z ą ­ c e . B r a k p o d s ta w d o c h a r a k t e r y s t y k i zab u d o w y z o w eg o n a jn iż s z e g o p o z io ­ m u , M o żn a je d y n ie s t w i e r d z i ć , że b y ła to z a b u d o w a c a łk o w ic ie d r e w n ia n a . W w a r s tw ie s p a le n iz n y o m i ą ż s z o ś c i ok. 5 -1 0 c m , g ó r ą z n iw e lo w a n e j z n a le z io n o n ie lic z n e z a b y tk i m e ta lo w e , ta k ie ja k g r o ty s t r z a ł i u ła m k i ż e la z n y c h n o ż y - b r a k c e r a m i k i . W a r s tw a p o w y ż s z a w ią ż e s i ę z n a j s t a r s z y m w a łe m o b ro n n y m g r o d u , z b u d o w a n y m , ja k k a ż ą p r z y p u s z c z a ć n ik łe s z c z ą tk ó w k o n s tr u k c ji s k r z y n i o ­ w e j. W y p e łn isk o s k r z y ń d re w n ia n y c h s ta n o w ił p ia s e k . N a jw y ż s z a c z ę ś ć w ału z b u d o w a n a b y ła w k o n s tr u k c ji p r z e k ła d k o w e j. W p o d s ta w ę te g o w a łu i w p r z e b a d a n y w ty m ro k u o d c in e k w a łu m ło d s z e g o , X III-X IV w ie c z n e g o , w k o p an e b y ły fu n d a m e n ty o b ie k tu X IV -X V w ie c z n e g o , z w ią z a n e g o z g r ó d ­ k ie m s to ż k o w y m , p ra w d o p o d o b n ie z b r a m ą w ja z d o w ą , W w y p e łn is k u w k opu, n a w a r s tw ie w y p a la n e j p o le p y z n a le z io n o w ie lk ą i l o ś ć p ó ź n o ś r e d n io w ie c z ­ n e j c e r a m i k i i n ie lic z n e z a b y tk i ż e la z n e /g w o ź d z i e / . P r z e w i d z i a n a j e s t k o n ty n u a c ja b a d a ń n a o b s z a r z e o s a d y p o d g r o d o ­ w e j. O TW O C K M A Ł Y , g m . K a rc z e w P P P r a c o w n ie K o n s e r w a c ji w o j. w a r s z a w s k ie Z a b y tk ó w A r c h e o lo g ic z n y c h P r a c o w n ia A r c h e o lo g ic z n o -K o n s e r w a to r s k a O d d z ia ł w W a r s z a w ie B a d a n ia p r o w a d z iła m g r M a r ia K u lis ie w ic z - K u b ie la s z u d z ia łe m m g r A g n ie s z k i K ru k , F i ­ n a n s o w a ła D y r e k c ja O k rę g o w a D r ó g P u b l i c z ­ n y c h , R e jo n B udow y D r ó g i M o stó w - M iń sk M a z o w ie c k i. P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . O s a d a ś r e d n io w ie c z n a /X III-X IV w . / . B a d a n iu m ia ły c h a r a k t e r r a to w n ic z y . S ta n o w is k o p o ło ż o n e j e s t n a p o łu d n io w o -z a c h o d n im s to k u w z n i e s i e ­ n ia t a r a s u o tw o c k ie g o , w c e n tr u m w s i O tw o ck M a ły . P r z e b a d a n o o b s z a r 1 050 m ^ , n a k tó r y m o d s ło n ię to 20 o b ie k tó w . B y ły t o p ó łz ie m ia n k i i ja m y o n ie o k r e ś lo n y m c h a r a k t e r z e . W o b r ę b ie c h a t z n a le z io n o lic z n y m a t e r i a ł c e r a m i c z n y i k o s tn y , a t a k i e n o ż e , s p r z ą c z k i , k ó łk a , z a ty c z k ę , o s t r o g ę z k ó łk ie m w y k o n an e z ż e la z a o r a z o b r ą c z k ę b r ą z o w ą i o s e ł k i k a m ie n n e . P o z o s t a ł e o b ie k ty z a w i e r a ł y f r a g m e n ty c e r a m i k i , k o ś c i z w ie r z ę c e i d r o b ­ ne g ru d k i p o le p y . Na p o d s ta w ie m a t e r i a ł u z a b y tk o w e g o o s a d ę m o ż n a d a to w a ć n a Х Ш - XIV w ie k . M a te r ia ł z a b y tk o w y z n a jd u je s i ę w PA K P K K w W a r s z a w ie , B a d a n ia z a k o ń c z o n o .