Marek Florek
Usarzów, gm. Lipnik, woj.
tarnobrzeskie, St. 4, AZP 89-71
Informator Archeologiczny : badania 24, 35
Informator Archeologiczny 3 5
Turkow ice, gm. Werbkowice w o j. z a m o j s k i e AZP 9 0 - 9 2 / 1 7 ______________________
B adania prowadzi! m gr Jerzy K uśnierz.Finansow ał WKZ w Zam ościu. Drugi sezon badań. Kurhan.
W 1990 r. p race koncentrow ały się n a rozpoznaniu badanego rok wcześniej k u rh a n u n r 10. zaliczanego do cm entarzyska kurhanow ego w Tyszowcach. Wyniki b ad a ń z 19139 r. sugerow ały istnienie bardzo bogatej w m aterial zabytkowy osady wczesnobrązowei, n a terenie której usypano kopiec n r 10. Wykop o wym iarach 6x5 m został założony n a kulm inacji pobliskiego piaszczystego pagórka (wykop n r 1). W trakcie b ad a ń nie zarejestrow ano śladów obiektów osadowych, zaś w kolejno zdejmowanych 10-centymetrowych w arstw ach znaleziono dość liczne fragm enty ceram iki neolitycznej i wczesnobrązowej oraz fragm enty polepy, odłupld i wiórki krzem ienne a także kilka rdzeni. Do najciekawszych zabytków znalezionych w wykopie n r 1 należy przepalony w ogniu rdzeń krzem ienny w ykonany ze zniszczonej, gładzonej siekierki w tórnie użyty Jako tłuk, rdzeń z krzem ienia wołyńskiego oraz fragm enty ceram iki z o rn a m e n tem typowym d la k u ltu ry trzciniecklej. Negatywne w sto su n k u do spodziew anych wyniki bad a ń w wykopie n r 1 n ak a zu ją ściste powiązanie znalezionego w 1989 r. charakterystycznie zdobionego naczynia z k u rh an e m n r 10. a nie z ew en tu aln ą osadą.
Podczas penetracji pobliskiego otoczenia natrafiono n a kopiec położony na podmokłej łące. przepołowiony przez rów melioracyjny. Założono wykop (nr 2) 1 oczyszczono profile w rzynające go się w kopiec n r 28 (wg num eracji kurhanów cm entarzyska w Tyszowcach] rowu n a odcinku od hipotetycznego centrum kopca do linii obwodu. Kopiec zbudowany był z m ocno zbitej Ilastej gliny i zaw ierał dużo polepy oraz niewielkie ilości neolitycznej ceram iki oraz krzem ieni. Oczy szczenie profilu do calca było możliwe dzięki obniżeniu się wód gruntow ych spowodowane suszą. Głęboko, około 30 cm poniżej norm alnego poziomu wody w rowie melioracyjnym znaleziono duże fragm enty d n a wypalonego n a czarno naczynia oraz uszkodzoną siekierkę krzem ienną przerobioną n a rdzeń. Planuje się odsłonięcie całego profilu kopca n r 28 i w yjaś nienie Jego funkcji.
W m iejscu w skazanym przez miejscową ludność, n a piaszczystej wydmie, w połowie drogi między kopcem n r 10 a kopcem n r 28 założono sondażowy wykop n r 3 o w ym iarach 5x5 m. Natrafiono tam n a ślady osadnictw a neolitycznego m .in. n a ślady ogniska. Pozyskano wiele charakterystycznych dla k u ltu ry p ucharów lejkowatych zdobionych fragmentów ceram iki oraz duże ilości polepy i krzemieni. Najciekawszym znaleziskiem z wykopu n r 3 J e s t połowa pionowo przełam anej misy kultu ry lu bełsko-wołyńskiej ceram iki malowanej oraz rdzeń z krzem ienia świeciechowskiego używany ja k o tłuk.
Biuro Badań i D okum entacji Zabyt- ków w Tarnobrzegu________________ B adania prowadził m gr Marek Florek. Finansow ał BBiDZ w T arnobrze gu. Pierwszy sezon b ad ań . Stanow isko w ielokulturow e, głównie wczesny okres epoki brązu, ponadto neolit, okres wpływów rzym skich i w czesne średniowiecze.
S tanow isko odkiyte podczas b ad a ń powierzchniowych. Zajmuje kulm inację i górne partie stoków niewielkiego cypla lessowego. Ze względu n a intensyw ne procesy niszczące podjęto natychm iastow e b a d a n ia ratownicze ujaw niających się obiektów. W Jednym m iejscu, n a po wierzchni ok. 1,5 m1 wystąpiło sku p isk o dużych fragmentów ceram iki k u ltu ry mierzanowlckiej pochodzących z co najm niej 4 naczyń. W założonym w tym miejscu wykopie o w ym iarach 4 x 3,5 m, pod ok. 20 centym entrow ą w arstw ą oraniny, stwierdzono zarys niewielkiej, zachowanej jedynie w części przy dennej, owalnej Jamy o w ym iarach 1,3 x 0,95 m. 0.1 m głębokości od poziomu zaobserw ow ania (0,3 m od powierzchni gruntu), płaskim dnie i jednolitym , szaro-bru- natno-żółtym w ypełnisku. W w arstw ie oraniny nad ja m ą 1 w jej w ypełnisku znaleziono 105 fragmentów ceram iki k u ltu ry mierzanowlckiej pochodzących z co najm niej 12 naczyń. 12 fragm entów ceram iki k ultu ry am for kulistych, z co najm niej 4 naczyń, w tym 2 m is. i skrobacz n a odłupku z krzem ienia czekoladowego, 6 odłupków z krzem ienia świeciechowskiego i p a s ia s tego. 6 drobnych fragm entów kości 1 3 bryłki polepy. Przeprowadzone obserwacje potwierdziły fakt znacznego zniszczenia stanow iska przez procesy erozyjne — w ciągu o statnich 30-40 lat jego pow ierzchnia obniżyła się o co najm niej 0,5 m.
M ateriały i dokum entację złożono w BBiDZ w Tarnobrzegu.
Badania ratow nicze będą kontynuowane.
I Zabielów, woj. piotrkowskie St. 1 patrz paleolit i mezolit
U B anów , gm . Lipnik woj. tar n obrzeskie St. 4 AZP 89 -7 1
Wojewódzki O środek Archeologicz no-K onserw atorski w Zam ościu
