Wyspa Bidżan

Maria Krogulska,Piotr

Bieliński,Franciszek

Stępniowski,Andrzej Reiche

Wyspa Bidżan

Informator Archeologiczny : badania 17, 249-250

. a i o

-1 9 .x . do -14.X X .-1983 r . , n a w tą p n io od 13 do 2 8 .X I.1 9 8 3 P i ł o · o k cn o an tro w en o b y ły i ł d u u n a »»пуп k a m i· , a J a t o p ó łn o c n e j o z y ż o l 1 b y ły k c n ty n u a o ją p r » o p rowed*cnyoh « p o p rz e d n im r a ż e n i a , z ró w n ie ż * c o n d itu ¥ położonym o a południow y wschód od komu. N aczelnym zadańlam t e g o r o o io s g o se z o n u b y ło d a ł a z a e k s p lo ro w a n ie z a sy p n , a t a k s a sp ra w d z a n ia d a l ­ i a · go p r a i b l a t u m uru z n a g ły z ie m n e j.

Badany w tym ro k u o d o ln e k , o k r a d ł on у mianem T 3, z o s t a ł p o s u n i ę ty a k ie r u n k u zach o d n im ok. 5 ( 5 - 6 m etrów . Z a w a rto ż d w arstw y b y ła a n a lo g lo z n a z e k s p lo ro w a n ą ■ l a t a c h p o p rs e d D lc h . К c e ty n u - a n j a p r a c w tym k i e r u n k u J e s t k o n ie c z n a , bowiem bez w ydobycia c a łe g o z a s y p u n l a można w yolągnąó o a ta ta c z n y c h w ło s k ó w . W wykopie u d a ło a l ą p o tw ie r d z ili t r z y z t a a d n lo z o w a rstw y .

W w a rs tw ie d r u g i e j , z n a j d u j ą c e j s l y pod w arstw ą p r z e m ie s z a n ą , z o s t a ł o o d k ry ty c h w ie lo fra & - m entdw harwnwj o e r a u i k l kop t y j s k l e j . g łó w n ie poohodząoyoh z d u ży ch am for 1 t a l e r z y , Tym z n a l e z i s k a · t o warzy ssy łw z n a o z n a l l o d ó m onet b iz an ty J sk i c h z 7 I - 7 I I w, a r a z l n t a r e s u j ą o a nad ład o w n io twa monwt b la a n ty J s k lo h ,

W w a rs tw ie z a s y p o w e j, a n a l o g i c z n e j do o d k ry w an ej w l a t a c h p o p r z e d n ic h , z o s t a ł y z n a l e z i o n a fra g m e n ty a r c h i t e k t o n i c z n e r o z b i t e n a d ro b n e ozy d o i , sd ró d n l o h p ł y t y o r a z fra g m e n ty z k o lo ro w y sh a a ru urów 1 in n y c h k o m la n l. Z n a le z io n o t e ż fra g m e n ty d e t a l i a r c h i te k to n ic z n y o h ze dio d am i z ł o c e ń ) p o z a tym f r a g e o n ty n a c z y ń zaso b o w y ch , z k t ó r y c h Jedno n o s i ł o g r e c k i n a p i e , d a l s z a fra g m e n ty Ś w iecz­ n ik ó w , lam pek s z k la n y c h o r a z pewną l l o d ó d u ży ch Ż e la z n y c h g w o źd zi. W p o p i e l e t a j w arstw y z o s t a ł a Z n a le z io n a m o n e ta z o k r e s u p ó ź n e g o o o s a r s t s a /1 Т - Т w . / .

Pod w ara twą zasypow ą z o a t a ł o d k r y ty n a g ro b e k usytuow any w sc h ó d -a a c h ó d , wykonany z o a g ly s i e n n e ] w k s z t a ł o i e s k l e p i e n i a b a o a k n a e g o , z c e g la n y m i p l e i d o l e n i a m i n a ło ż o n y m i c a o b u k o ń o e o h . O ó re l u k u b y ła um ocniona c e g ł ą p a l o o ą . Po p r a e o l e r i u połow y grobow ce o k a z a ło a l e , 2» je g o m ą t r z e j s e t w y p ełn io n e c a ł k o wio l e g l i n ą 1 n i e ma d la d u pochów ku.

Z w ykopie T3 mdołamo i t w l w r d s i ó , ża m lą ż sz o d ó w arstw y z a s y p u z m n ie js z a a l ą , on w ake*uJ* ma t o , że dochodzim y d o Jego k o ń o a.

» so n d a ż u M p r a o a sk o n c e n tro w a ły s i ę t y l k n n a w y J a d n la n iu m uru w ldooznego n a p r o f i l u p ó łn o c n y m . Po o d s ł o n i ę c i u c a t o d o l o k a z a ło a l ą , że J e s t t o k o n s t r u k c j a schodkowa od z a c h o d n i e j s t r o ­ n y w y ra ź n ie u s z k o d z o n a , z w ią z a n a z z a ło ż e n ia m i bramy o d k r y t e j w p o p rz e d n im s e z o n i e . K o n s tr u k c ja

ao h o d k n aa n o s i w y ra ź n ie d le d y p rzeb u d o w y . Bożo to byó łą c z o n o z ogólnym i p rso b u lo w a n la m i z a ł o ż e ń o d k r y ty c h w 1969 r . a b a z ę p r z e o z n la « w ią z a n y c h ze z n a jd u ją c y m i a l g w so n d a ż u U .

P o s z u k iw a n ia w p o łu d n lo w o -ż a o h o d n la n a r o ż n i k u a /w so n d a ż u n i e d a ły żad n y ch r e z u l t a t ó w . Ż n al* siw k a poohodzącw z te g o so o d a ż u s ą b a rd z o b l l i k l n do o d k r y ty c h w s o o d a ta c h к 1 С w 1969 r .

V u s a a l t tr w a n i a k a r p en 11 1 p o j a j z a k o d o z e n iu b yły pro w ad zan a prw oe s y a ts m w ty su ją o a m a t e r i a ł zabytkow y o d k r y ty o a tw ta lo 1 w Iw ta o h p o p r z e d n ic h . K ie k t ó r e fra g m e n ty a r o h l t e k t o n lo s n e z n a ­ l e z i o n a w tym r o k u ł ą c z ą a l e z s o a lo g lo z n y m l, poohodząoym i 1 p o p r z e d n ic h k o m p a n ii, s te n ow ląo ma­ t e r i a ł do r e k o n s t r u k c j i , d ó k t ó r a J by dziw m ożna p r z y s t ą p l ó p o o a łk o w lty m w yeksplorow ać l u w arstw y zasy p o w ej 1 p r z e j r z e n i a zmagazynow anych p c z o s i a ł o ź o l k o p ie c 1 ,

i - S L ł - 5 WI3P1 BIDilM P o la k a S t a c j a A r c h e o lo g ii Ś ró d z ie m n o m o rsk ie J MW w K a irz e B a d a n ia p r o w a d z i l i w s e z o n ie 15)82 / w i o s n a / : d r M a rla K r o g a l- s k a , d r P i o t r B i e l i ń s k i , m gr f r a n c i s s a k S tę p n io w s k i. W p o z o s ­ t a ł y oh s e z o n a c h ! d r M a rla K r u g u ls k a , mgr i n d r s e j № lo h a , mgr f r a n o l s z e k S tę p n io w s k i, f i n a n s u j e Dyrwfcoja D e n e ra ln a S t a r o t y tn o ź o l I r a k u o ra z S t a c j s . P i ą t y -пащу se zo n bad ań / 1 4 . 0 4 - 2 2 .0 5 I 8 9 .1 0 - 2 2 .1 1 .1 9 8 2 ) 1 2 .0 3 - 2 8 .0 5 1 3*18 - 1 1 . 1 1 ,1 9 8 3 / i k o n ty n u a c ja b ad ań prowmdzonyoh od 1979 ro k u / t o b . *11 1978 - 1 9 8 1 * /.

Myąpa B id ża n z n a j d u j e a l g n a K u f r a c ls w o d l e g ł o ! o l o k o ło 100 kn od g r a n ic y s y r y j s k i e j . B a d a n ia m ają c h a r a k t e r ratunkow ych p r a o w y k o p alisk o w y ch i zw ią z a n e s ą z budową z b i o r n i k a wodnego / t s w , S a d l t j a F r o j s o t / ·

ano

-Wyniki baled шуякаое w tr a k c ie αζ ta rac h omawianych sezonów wykopaliskowy oh p o*walają n e stw le r d s e - a l · , la

*7

В id tan Jaal s tanowi zklen wielowarstwowym. Wyodrębniać o e s t ary podstawowa aa rat ay z e -

a la d la o la syapyl nsoaw yryjzką, p arty Jaką, rzymską 1 islam sk ą. la retwy t a , jakkolw iek o ró to e) m ię t-

1

1

a t a m a f u · tw ierdzy, Jak 1 Je) r o z tz sr ssn la n a lo ty datomad, na p cd a ta a la oaram ikl znale s ło n e ] w

a a lo ta o la o h obronnych, na o k rei naoaay ry J a k i, Z o sta ły zbadana sury o tacza Jąoa t a l a rdzę naoasy ry lsk ą wraz ■ brssią i t i r a i j fa zy oraz przy sta d i bramą m łodszej fazy na oazy ry j a k ie ].

O kupacja p a lty je k a wyspy p o io ita w iła groby 1 rw aztk i buóowsiotwa m iesz k aln eg o o ra z ceram ik ą, l a a k ra rzym ski p rzypada p on o wn a p rz e budowa a io o n le d obronny oh. Odkopano brauzę wraz s p rz y le g e ją o y e i p o - M laaaosaaiam l usytuow aną « m urza zamykającym t s la r d z ę od p o łu d n ia . Ponadto S tu la rdzooo rótnorodnodó zabudowy raym akla] ww wnąt n tw la rd z y , r y ró in łono bowiem : kom pleks bramy, o iąd d o f l o j a l n ą , osądó

m ie sz k a ln ą o ra z magazyny 1 w a rs z ta ty . Wir ód droboyoh o h a ra k ta ry sty o sn y o h rzymUkloh z n a le z is k w ystę­pow ały monety i lam p k i.

Wra s z o ta okrw a I s la m s k i, to k i l k a waratw » w iązanych z budowolotwma m ieszkalnym , k tó r a motamy d a to - wad o a o k ra s w czesnoabbaeydskl

1

o y r ó z n ló > mona t y , s z k ł a , o a ra m lk ę lu k su so w ą

1

-m lo ty s b r ą z u

1

I A S J L S S P o ls k a I k a d s m la Wauk I n s t y t u t H i s t o r i i K u ltu r y M a t e r i a l n a ] Z ak ład I r o h a o l o g l l Wad o d rz e we W rocław iu B a d a n ia p r o w a d z i l i p r o f . Le oh Le o l a J e w lo a , m gr M a ria n B ule wl o s . F in a n so w a ł Un Itw rw i tw d a g i l S t u d l d l T enez iw. P ie rw s z y a a so n h -a a k - O sada ś rw d n lo w ieo zn a.

P ra o a p o d j ę t o w ram aoh s z e r s z e g o p ro g ra m u badad n a d p o o z ą tk a m i Ś re d n io w ie c z n a ] W anw ojl. maaliZDwaoe b y ły p r z y w s p ó łu d z ia le a rc h e o lo g ó w w ło s k ic h . B oapom aco n a w a r o t a i a n l a i re d o ło w i woźna w p o łu d n io w a ] o z ę d o i p l a c y k u p r z e d k o i o l n l e o dw. F o s k i . W tr z a o h d z l a ł k z o h , a k t ó r y o h Je d n a d o - o h o d z l ł a do food amantów k o d o l n ł a , o d s ł o n i ę t o ł ą c z n i a 3 1 , 5 mB. Pod wwpółoze wcya humusew /w -w a I / w ystąp I ł y p o z o a t a ł o d o l n o wo ty to y o h o i w o l z o j i / w - w а I I / 1 g ł ę U a j - n a w a r s tw ia n ia p d d n o d rw d n lo - w la n z n · a n ie r e g u la r n y m bru k iem a ułamków o a g l s ł , k a m ie n i 1 I n , n a s p ą g u /w-ww I I I / . I l t s ] a α­ ία g a ł Z z ie m ia a gruzem 1 bogatym a a t e t l a ł e m osram loanym s ΙΖ-Χ w. /w -w a TT/a Wkopane w n i ą b y ły fu n d am en ty k o d o i o ł a dw. F o s k i o r a z l l o z n o po o h ó w k i e z k l e l e t o w e . F y ró tn ln m o 3 f o t y omam t a r z a , a k t ó r y c h n a j a t a r c z a , s ą d a ą o a k i e r u n k u p o ł a t a n i a w z k la le tó w , k o ro ep o m d u ja a momentam budowy l u b p o m s a rs a n la k o d o i o ł a . Orne o t » rż y sk o d ato w só m o tn a n a H - J t l l w ·, f n i daman ty k o d o i o ł a - n a K /rT u , l i t e j n a t r a f i o n o n a g l i n ę la g tm a m ą a w arstew k ą m u sm alek , w ę g li d r z e M y c h i p l a s k a n a s t r o p i ą / w - a a Т / , F i rodkow e] o z ą d o l badanego o d o ln k a o d k r y to n u r a o lo z a c y o h k a n ia m i 1 o e g l e ł , k t ó r y od­ d z i e l a ł g l i n ę od p r z e g ł ę b i e n i a , S p e ł n i o n e g o w a rstw ą IT /w n ę tr z u a b m łynku?, a a t a k a ? / . Z n a l e z i s k a J Wied o s ą , Ze J e s t t o p o sło m a T U - T U I w. M a te r ia ły aab y tk o w o z n a j d u j ą a l ę w l a t i t u t o d l S t e a l O l a a a l o l - i r o b s o l o g l a , Ua l e e r e U a d e g l i B tu d i d l T a n s a l a w W a n a o jl, P r a s w id u ] · a l ę k n m ty n o a a ją b ad ad . KBOFLLO S ta n o w lu k o 1