Michał Gawlikowski,Maria
Krogulska
Wyspa Bidżan
Informator Archeologiczny : badania 15, 291-292
Badania w roku b ieżącym ekuptîy s i ę głów nie na bardzo dokładnym kartowaniu g eo lo g icz n y m l ek ologiczn ym stan ow isk p radziejow ych Wadi Kubbanlya, a ponadto na ro zw in iętej e k sp lo r a c ji dwóch n a jw ażn iejszych s t a nowisk za w ie ra ją c y ch od ponad 30 do 10 poziom ów kulturow ych. Na sta n o w iskach tych w roku b ieżącym rozkopano d o ść zn aczn e p ow ierzch n ie kultu row e o ra z uzyskano bardzo bogaty zb ió r szczątk ów ro ślin n y ch , a w śród nich k ilk a set zia re n zb óż.
P r a c e będą kontynuowane. IR A K
WYSPA BIDŻAN P olsk a Stacja A rch eo lo g ii ś ró d ziem n o m o rsk ie j UW w K airze
B adaniam i k ierow ali doc. d r hab. M ichał G aw likow ski oraz d r M arla K rogulska. F inansuje D yrek cja G en e ralna S taro ży tn o ści Iraku oraz P o lsk a Stacja A r ch eo lo g ii Ś ród ziem n om orsk iej. T r z e c i 1 czw arty sezo n badań /1 .I V . - .1 0 . V. 1 2 2 .X . - 25. XI. 1981 г . / . Wyspa B idżan znajduje s i ę na E u fra cie w o d le g ło ś c i około 100 km od gran icy s y r y jsk ie j. B adania m ają ch arak ter ratunkowy i zw iązane s ą z budową zb iorn ika wodnego /tz w . Haditha P r o j e c t /.
Wyspa stanow i tw ierd zę a sy r y jsk ą , w ykorzystyw aną w o k resa ch p artyjsk lm , rzy m sk im , sa san id zk im 1 isla m sk im .
Badania tr z e c ie g o sezon u m ia ły na celu zbadanie str a ty g r a fii za b u dowy w yspy na odcinku otw artym w poprzednim s e z o n ie b ezp ośred n io na zew nątrz m uru tw ierd zy a sy r y jsk ie j s ta r s z e j fazy, Stw ierdzono, że w arstw a partyjska /I -I I w. n. e . / znajduje s i ę tam na ca lcu utworzonym p rze z wydm ę r z e c z n ą jaka n arosła p rzy m u rze. Wydma ta była początkow o w y k o rzy styw a na jako cm en ta rzy sk o . W yeksplorow ano trzy groby; zm arłych składano w dostosow an ych do tego celu n aczyn iach zasobow ych z bardzo skrom nym w ypo sa że n iem w p o sta ci jedn ego lub dwóch naczyń. B ezp o śred n io nad grobam i znajdują e ię kam ienne fundam enty budowli o ch a rak terze m ieszk a ln y m ora z zapew ne m agazynow ym . Zabytki ru ch om e jak ie m ożna w ią za ć z tą w arstw ą s ą bardzo n ie lic z n e 1 m ało ch ara k tery sty czn e.
W o p u szczon ej budowli zain stalow an o p ie c ce ra m icz n y wkopany w c a le c do g łęb o k o śc i 2 m . J e s t on prawdopodobnie n iem al w sp ó łcze sn y budyn kom położonym pow yżej, k tó re w yk orzystu ją fundam enty w c z e ś n ie js z e j w ar stw y, Z achow ały s i ę one rów n ież na p oziom ie fundam entów, jednakże nagłe ich o p u sz cze n ie sp ra w iło , że w yp ełn isk o zachow ało lic z n e zabytki ruchom e, m ian ow icie cera m ik ę, w sz c z e g ó ln o ś c i w ielk ą Ilo ść za czyń zasób owych, oraż rzy m sk ie m onety z I połowy III w. n. e. W iążem y tę w a rstw ę z okupacją rz y m sk ą w o k r e s ie d yn astii Sew erów . C h ociaż o b ecn ość garnizonu rzy m sk ieg o wynikała już z e z n a le z isk poprzedniego sezon u , tym razem m o g liśm y s tw ie r d zić, że zabudowa z nim zw iązana je s t zn aczn ie s o lid n ie js z a n iż początkowo p rzyjm ow aliśm y.
W czw artym se z o n ie badania koncentrow ały s i ę na w schodnim skraju w yspy, w m ie jsc u gd zie narożnik s ta r s z e j fazy um ocnień a sy ry jsk ich łą czy s i ę z m urem fazy m ło d sz e j. O dsłon ięto zn aczn ą p o w ierzch n ię w raz z n a roż nikiem muru 1 p rzyległym płytowaniem d zied ziń ca s ta r s z e j fo r tec y .
-292
M a teria ł ce ra m iczn y datuje m ło d sz ą fa z ę u m ocn ień na o k res neoa sy r y jsk i /1X -V II w. p , n, e. / . Odcinek te a w ym aga j e s z c z e d a lsz y ch badań.
O dsłonięto rów n ież j e s z c z e jeden grób z epoki p arty jsk lej, tym r a zem m urowany; j e s t to p odziem na konstrukcja sk rzyn iow a z w tórnie u tytym b lok iem konstrukcyjnym jako elem en tem p rzy k ry c ia . W g rob ie zn alezio n o dwa s z k ie le ty i sk rom n ą za sta w ę, a n alogiczn ą do w yp o sażen ia w c z e śn ie j ek sp lorow an ych grobów .
B adania b ęd ą kontynuowane w 1982 r . , głów n ie c e le m le p sz e g o zb a dania w arstw y a s y r y jsk ie j.
J U G O S Ł A W I A
DEBR ES T E, S. R. M acedonia P o lsk a A kadem ia Nauk Stanow isko "GradlSte" Instytut H isto r ii Kultury
M aterialn ej w W arszaw ie Instytut Kultury S tarosłow iań sk ie j w P r ile p le
B adaniam i k ierow ała z e stro n y p o lsk iej dr Jadwiga Kauhutowa, z e stron y m aced ońsk iej d yrek tor In sty tutu Kultury S taro sło w iań sk iej w P r ile p le d r BoSko B a b ic. N adzór naukowy sp raw ow ał p ro f, dr hab. W itold H en sel, Ó sm y sez o n badań. F in a n sow ał In sty tut H is to r ii Kultury S ta rosłow iań sk iej w P r ile p le . O sadnictw o n eo lity cz n e , p ó żn o rzy m sk le, w c z e sn o - b iza n ty jsk le l w c z e sn o śr e d n io w ie c z n e .
W roku sp raw ozd aw czym kontynuowano badania na stan ow isku "Gra d li te" w m ie js c o w o ś c i D ebveSte. P r a c e koncentrow ały s i ę w c z ę ś c i p o ło
żonej na zachód 1 północny zachód od b azy lik i w czeen ob lzan tyjsk lej /V I w . /* W ich tr a k c ie odkryto elem en ty d a ls z e j zabudowy w c zesn o b iza n ty jsk ieg o m ia sta D ebreSte / z V -V I w. / oraz sło w ia ń sk ie osad nictw o w tym m ie jsc u
z VU do XII w ieku. S z c z e g ó ln ie w ażne b yło o d sło n ię c ie dwóch grobów c i a
łopalnych, sło w ia ń sk ich o ch a ra k terze przyj ś c ło wy m m ięd zy obrządkiem ciałop aln ym a szk ieleto w y m , co jak dotąd stan ow i w ielk ą rz a d k o ść w śród z n a le z is k na te r e n ie Ju go sła w ii. G roby t e p ochodzą w p rzy b liżen iu z VII w ieku.
B adania d o sta r c z y ły tak że dużej ilo ś c i ułam ków naczyń pochodzą cych z n a js ta r sz e g o , w c zesn o śred n io w ieczn eg o osadnictw a sło w iań sk iego na te r e n ie M aced onii, a ta k ie z wieków m ło d szy ch . Są to okazy m , in. c a ł k ow icie r ę c z n ie lep io n e , n lezd oblon e o ra z g ó rą i ca łk o w icie obtoczone. In teresu jąco p rzed sta w ia s i ę tak że z e sta w c e r a m ik i w czesnoblz& ntyjsklej, której a n aliza pozw ala s tw ie r d z ić wpływ g a rn ca rstw a b izan tyjsk iego na rozw ój lok aln ej, m aced oń sk iej, sło w ia ń sk iej c e r a m ik i w c z e sn o śr e d n io w ie c z n e j.
