A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S
K SZTA ŁC EN IE PO LO N ISTY CZN E CU D ZO Z IE M C Ó W 7/8, 1996
K rzy szto f Kalinowski, Ewa M endak
SPRA W D ZAN IE W IAD O M O ŚCI Z ZAKRESU CHEM II A SPR A W N O ŚĆ JĘZYKO W A STUD EN TÓ W W G RUPACH M EDYC ZNY CH W SJPC UŁ
Jednym z elem entów procesu dydaktycznego jest k on tro la wyników nauczania, zaś ostatecznym sprawdzianem efektywności tego procesu bywa zwykle egzam in końcow y. N auczanie chemii w Studium Języka Polskiego d la Cudzoziem ców U niw ersytetu Łódzkiego kończy egzam in ustny, p o -zwalający ocenić spraw ność językow ą oraz wiedzę m erytoryczną kan dy dató w zam ierzających pod jąć studia n a kierunkach, n a któ ry ch nau cza się chemii ja k o przedm iotu. Egzam in ten obejm uje podstaw ow e wiadom ości z chemii w zakresie średniej szkoły ogólnokształcącej o raz wym aga sam odzielnego k on stru o w a n ia złożonych wypowiedzi w języku polsk im 1.
K ilka lat tem u w M inisterstwie Z dro w ia i Opieki Społecznej p odjęto decyzję o zm ianie form y egzam inów z przedm iotów kierunkow ych dla cudzoziem ców k an dy d ató w na studia m edyczne (kierunek lekarski i sto -m atologiczny). Egza-m iny w for-m ie i treści -m iały być zbliżone do egza-m inów dla absolw entów polskich szkół średnich, tzn. wiedzę spraw dzałby test w ielokrotnego w y boru obejm ujący zagadnienia z biologii, fizyki i chemii. Językiem testu m iał być język polski. Po ra z pierw szy p rzetestow ano k an dy dató w na wydział lekarski i stom atologiczny według now ych zasad w rok u ak adem ickim 1992/1993. Test składał się z 60 p ytań , z czego 20 dotyczyło chemii. D o testu przystępow ali wszyscy studenci, niezależnie od wyników egzam inów ustnych kończących kursy przedm iotów kierunkow ych.
1 Program nauczania chemii >v Studium Języka Pobkiego dla Cudzoziemców w UŁ zatwierdzony przez Rektora UŁ w dn. 19.01.1987 r., U Ł (druk powielony); K . A n d r i j e w s k a , E. G r z e j -
d z i a k, Kształcenie sprawności językowych na lekcjach chemii, „A cta U niversilatis Lodziensis 1989, K ształcenie polonistyczne cudzoziem ców 2. M ateria ły m iędzynarodow ej konferencji naukow ej, s. 87-93.; B. B a r s k a , K. K a l i n o w s k i , Z prac nad Materiałami pomocniczymi
— ję z y k p olski na lekcjach chemii", „A cta U niversitatis Lodziensis” , Kształcenie polonistyczne
T rakto w an o go jak o pró bę przed właściwymi egzaminami w latach następnych i jego wyników nie bra n o pod uwagę przy ocenie k a n d y d a ta n a stud ia. W rok u akadem ickim 1993/1994 pró bę po w tó rzon o, jed n a k studenci, któ rzy otrzym ali poniżej 50% pun któw , nic zaliczyli testu i nie zostali skierow ani n a studia medyczne. T a k w pierwszym, jak i w drugim przy pad ku pytan ia pochodziły z dw u źródeł - od K rajowej R ady Egzam inów M edycznych i od wykładow ców SJPC w UŁ, przy czym zmalała liczba pytań przygotowywanych w Łodzi.
W roku akadem ickim 1994/1995 cudzoziemcy pragnący studiow ać w a k a -dem iach m edycznych (w szystkie kieru nki) zostali p o d d a ni koń co w em u egzam inowi testowem u przygotow anem u przez M inisterstwo Zdrow ia i Opieki Społecznej, obejm ującem u nic tylko py tan ia z przedm iotów kierunkow ych, ale także z języka polskiego. Studium rezygnuje z w łasnych egzam inów końcow ych w grupach m edycznych, pozostając przy zaliczeniu jak o form ie d opuszczenia d o egzam inu w stępnego n a akadem ie m edyczne.
D otychczasow e dośw iadczenia z o ceną wiedzy cudzoziem ców 2 skłoniły nas d o próby sym ulow ania testu K R EM i spraw dzenia, w jakim stopniu sposó b testow ania wpływa n a wyniki ko ntro li. D o tego celu w ybraliśm y za d an ia chem iczne, p oniew aż zaw ierają one w odp ow iedn iej p ro p orcji m iędzynarodo w ą sym bolikę i w arstw ę słowną.
Ułożenie testu w ielokrotnego w yboru z chemii ułatw iło op ublikow anie przez Zespół O rganizacyjny K rajow ej R ady Egzam inów M edycznych M a
-teriałów przygotowawczych dla kandydatów na akademie medyczne3. M ateriały...
dały przede wszystkim w yobrażenie o w arstw ie m erytorycznej i językow ej testu. Zało żenia fo rm alne m o żna było odnaleźć w w ytycznych op racow anych d la w ewnętrznych p otrzeb zespołu autorów K R E M 4.
2 Por.: J. M i c h o w i c z , Założenia ogólne stosowania testów w nauczaniu cudzoziemców, [w:] Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców. Studia i materiały, red. J. Mączyński, J. Michowicz, Łódź 1987, s. 186-195; J. J e r z e w s k i , Testy iv nauczaniu m atem atyki w Studium Język a
Polskiego dla Cudzoziemców UŁ, [w:] Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców. Studia i materiały,
s. 196-201; S. R u b a j , Testy u> nauczaniu fiz y k i h> SJPd C UŁ, [w:] Kształcenie Polonistyczne
Cudzoziemców. Studia i materiały, s. 202-208; G. K a r o w i c z , Rola testów w nauczaniu chemii
tv S JP C UŁ, [w:] Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców. Studia i m ateriały, s. 209-217; S. B e d n a r e k , Umiejętności rozwiązywania zadań z fiz y k i przez słuchaczy S JP C a determinujące
je czynniki, „A cta U niversitatis Lodziensis” 1990, K ształcenie polonistyczne cudzoziemców 3,
s. 75-91; Z. J ó ź w i a k , D. W r ó b e l , Organizacja nauczania m atem a tyki i sprawdzanie
wiadomości studentów w ramach sesji orientacyjnej, [w:] Kształcenie Polaków ze Wschodu, Lublin
1994, s. 155-161; Z. J ó ź w i a k , L. K o n d r a k , Test wstępny ja ko jeden z czynników
intensyfikacji procesu nauczania m atem atyki w SJPC, [w:] M etodičke Listy, Univerzita Karlova,
Praga 1993.
3 Chemia. M ateriały przygotowawcze dla kandydatów na akademie m edyczne. Testy z
roz-wiązaniami, FO SZ E. Z O K RE M , K raków , Rzeszów 1993.
4 Reguły i wskazówki na temat układania pytań do testów wielokrotnego wyboru. Material opracowany dla wewnętrznych potrzeb K R E M oraz członków zespołów autorów pytań, T I IK e n t
T est w ielok ro tn ego w yb oru skład a się z zad ań , k tó re m a ją fo rm ę pytania, polecenia lub stwierdzenia. Zadanie jest złożone z rdzenia i w ariantów odpow iedzi. W śród odpow iedzi jedn a jest kluczowa, tzn. p op raw n a lub najlepsza, a pozostałe są dystraktoram i, tzn. są nieprawidłowe lub prawidłowe, ale gorsze od odpowiedzi kluczowej. M ożna było założyć, że praw idłow e rozw iązanie zadania zależy od właściwego zrozum ienia rdzenia lub, inaczej m ów iąc, niezrozumienie rdzenia uniemożliwi prawidłow e rozw iązanie zadania. P rzeprowadzenie eksperym entu planowaliśm y na koniec pierwszego semestru. Z ad a n ia dobieraliśm y w ten sposób, aby nie stanow iły problem u sam e w sobie (tem aty ka chemii I sem estru), ale nastręczały trudn ości językowe. Z M ateriałów przygotowawczych... wybraliśm y dw a zestaw y po 20 zad ań zawierających nie objęte program em pierwszego semestru elem enty leksykalne (np. uzasadnienie, błędny, poszczególny, uproszczony, wyłącznie), gram atyczne (np. form y try b u rozkazującego ustal, wskaż, określ, nieosobow e form y czasow ników podano, badano) i syntaktyczne (np. stru k tury coś maleje
w miarę czegoś, coś ma tendencje do czegoś, zdan ia w ielokrotnie złożone).
N astępn ie napisaliśm y ich odpow iedniki m erytoryczne przystosow ane do m ożliwości językow ych studentó w oraz odpow iadające znanym regułom fo rm u ło w an ia zad ań testow ych.
Ek spery m ent m iał miejsce w m arcu 1995 r. W śród słuchaczy Studium Języka Polskiego dla Cudzoziem ców, kand yd atów na studia m edyczne, w ybraliśm y trzy grupy. G ru pę A stanowili cudzoziem cy (8 studentó w ) uczący się szęść m iesięcy języ k a polskiego, gru pę В cud zoziem cy (11 stud en tów ) po czterech m iesiącach kursu i grupę К - studenci polskiego po ch odzenia (7 studentów ) bez problem ów językowych. G ru p a К była g ru p ą k o n tro ln ą w stosun ku d o grup A i B. K a ż d a gru p a najpierw rozw iązyw ała oryginalną wersję testu nazw an ą A -l (dla grupy A i K ) oraz B -l (dla grupy B). W yniki testów A -l i B -l przedstaw iają tab. I , 2 i 3.
T a b e l a 1 Wyniki testu A -l w grupie kontrolnej К
Pytanie (1
-Odpowiedzi n a pytania
odpowiedź popraw na, 0 - odpow iedź błędna, - brak odpowiedzi
Suma punktów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 1 1 I 1 1 1 1 7 2 1 0 0 1 1 1 I 5 3 0 1 0 1 0 0 0 2 4 0 0 1 1 1 1 1 5 5 1 1 1 1 1 1 1 7 6 - 1 1 1 1 1 1 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 7 1 1 1 1 1 1 1 7 8 0 1 1 1 1 1 1 6 9 1 1 1 1 1 1 1 7 10 1 1 1 1 1 1 1 7 U 1 1 1 l 1 1 1 7 12 1 1 1 - 1 1 1 6 13 1 1 1 1 1 1 6 14 1 1 0 1 0 3 15 1 1 1 1 1 1 0 6 16 1 1 1 0 1 1 1 6 17 1 1 1 1 1 1 1 7 18 1 1 1 1 1 1 6 19 1 1 0 - 1 1 0 4 20 1 1 1 - 1 1 0 5 Sum a punktów 15 18 17 15 17 18 15 115 % punktów 75 90 85 75 85 90 75 82 T a b e l a 2 Wyniki testu A -l w grupie A
Pytanie (1
Odpowiedzi n a pytania
- odpowiedź popraw na, 0 - odpow iedź błędna, - brak odpowiedzi
Sum a punktów 1 1 0 1 1 1 1 - 1 6 2 0 1 0 0 0 0 0 0 1 3 1 1 - 1 1 1 1 - 6 4 1 1 1 1 1 1 1 - 7 5 1 1 1 1 1 1 - 6 6 1 1 1 1 1 1 1 0 7 7 1 - 1 1 0 1 1 1 6 8 1 1 1 1 0 1 1 - 6 9 1 — 1 1 1 1 1 6 10 1 1 1 1 1 1 1 0 7 11 1 1 1 1 1 1 1 1 8 12 0 0 0 0 0 1 0 - 1 13 0 0 0 0 0 0 0 0 0 14 0 - 1 0 1 0 - - 2 15 1 0 1 0 1 0 - 1 4 16 1 1 0 1 1 1 0 1 6 17 1 1 1 1 1 1 0 1 7 18 1 0 0 0 1 1 0 1 4 19 1 1 1 0 1 1 - 1 6 20 0 1 1 1 1 0 - 1 5 Sum a punktów 15 12 14 11 15 15 9 10 101 % punktów 75 60 70 55 75 75 45 50 63
T a b e l a 3
Wyniki testu B-l w grupie В
Pytanie (1
Odpowiedzi n a pytania
odpow iedź popraw na, 0 - odpowiedź błędna, - brak odpowiedzi
Sum a punktów 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 9 2 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 2 3 1 — 0 0 0 1 0 1 1 1 0 5 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 U 5 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 5 6 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 9 7 1 1 - 0 1 1 1 1 1 1 1 9 8 1 - 0 1 0 0 1 1 1 5 9 1 - 1 - 1 1 0 0 1 1 1 7 10 0 1 - 0 0 0 1 11 1 0 - 1 1 1 0 1 1 1 1 8 12 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 13 - - 1 1 1 0 0 1 1 1 6 14 1 - 1 1 1 0 1 1 1 7 15 1 - 0 1 1 1 0 0 1 5 16 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 9 17 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 10 18 0 0 0 0 0 0 1 1 2 19 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 10 20 0 - 1 0 1 1 1 1 1 0 1 7 Sum a pun któ w 14 10 9 8 15 13 10 12 17 14 15 137 % punktów 70 50 45 40 75 65 50 60 85 70 75 62
Założyliśm y, że w grupie К test spraw dził wiedzę m ery tory czn ą, a nie możliwości językow e stud en tów . Jeżeli przyjm iem y, że 75% do bry ch o d -powiedzi stanow i w ym agane m inim u m , to wszyscy studenci test przeszli z pozytyw nym wynikiem . W yniki w ahały się od 75% d o 90% . Ś rednia grupy wyniosła 82% . Jak n a tym tle wypadły grupy cudzoziemskie? W grupie A test A -l „zaliczyły” zaledwie 3 osoby i to z wynikiem m inim alnym (średnia grupy 63 % ) i w grupie В także 3 osob y (średnia grupy 62% ). Po kilkudniow ej przerwie poddaliśm y grupy A i В testom ad aptow any m A -2 i B-2. 1 za pierw szym , i za drugim razem studenci mieli po ok oło 3 m in u ty n a jed n ą odpow iedź. S tudenci osiągnęli następujące wyniki: p atrz tab . 4 -5.
O kazało się, że w grupie A wyniki polepszyły się o 21% i ty lk o jeden stud en t nie otrzym ałby oceny pozytywnej. N a średnią grupy, 84% , złożyły się wyniki od 70% do 100% (sic!) popraw ności rozw iązań. W grupie
T a b e l a 4 Wyniki testu A-2 w grupie A
Pytanie
Odpowiedzi na pytania (1 - odpow iedź popraw na,
0 - odpowiedź błędna Sum a punktów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Suma punktów 20 16 16 % punktów 100 80 80 18 90 14 19 15 70 95 75 115 84 T a b e l a 5 Wyniki testu B-2 w grupie В
Pytanie (1
-Odpowiedzi n a pytania
odpowiedź popraw na, 0 - odpowiedź błędna, - brak odpowiedzi
Sum a pu nktów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 1 1 8 2 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 3 3 0 0 0 1 0 1 1 1 1 5 4 1 1 1 I 1 0 1 0 1 1 1 9 5 1 1 1 - 1 0 1 1 1 1 1 9 6 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 9 7 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 8 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 1 9 9 1 - 1 0 1 1 0 0 1 1 1 7
Tabela 5 (cd.) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 3 11 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 10 12 1 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 9 13 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 9 14 1 1 0 1 1 1 0 1 1 1 8 15 1 1 I 1 0 1 1 1 0 1 1 9 16 1 1 0 - 0 0 0 1 1 1 1 6 17 0 1 0 0 0 0 0 0 1 18 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 19 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 20 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 9 Suma punktów 17 13 14 11 14 11 11 14 17 18 16 156 % punktów 85 65 70 55 70 55 55 70 85 90 80 71
В różnica wyników nie była ta k du ża (większa o 9 % ) przy m inim um 55% i m aksim um 90% , je d n ak gdyby to był test egzam inacyjny, przeszłyby go nie trzy, ale cztery osoby z o wiele lepszym wynikiem .
O gólne polepszenie wyników nie oznacza, że każde zadanie zo stało rozw iązane lepiej. N a przykład w teście A-2 pytanie 3 i 11 dały gorszy wynik w stosu nku do testu A -l, a pytan ia 4, 5, 6, 8, 10, 16, 17 i 20 - takie sam e wyniki. Z drugiej strony zw raca uwagę pytanie 13, na które nie p adła ani je d n a d o b ra odpow iedź w teście A -l, ale w wersji ad ap tow an ej - 5. N iek tóre z tych rezu ltatów tru d n o jest wytłum aczyć. N a przykład w naszej ocenie zadanie 12 w teście B-2 jest łatwiejsze pod względem językow ym niż odp ow iadające m u w teście B -l, je d n ak wyniki m ów ią co innego.
W tym m iejscu nasuw a się jeszcze jed n o pytanie. D laczego w ogóle nieada pto w ane wersje testów dały się w jak iś sposób rozwiązać? U w ażam y, że wpraw dzie rdzenie zad ań w testach A -l i B-l były w m ałym stop niu zrozum iałe dla cudzoziem ców po pierwszym sem estrze k ursu w S tudium , ale odpowiedzi kluczowe były popraw ne, a d ystraktory błędne. M o gło to być wskazów ką co d o sensu pierwszej części zadania. M ożna by też dla wytłumaczenia tego faktu posłużyć się badaniam i na tem at procesu rozum ienia pisanego tekstu, k tó re wskazują, że czytając „sk o ko w o ” zatrzym ujem y w zrok n a danym fragm encie. Jest to tak zw ana fiksacja. Lo kuje się o na w pierwszej części wyrazu u nie-Słow ian i obejm uje 68% tekstu. Właściwe czytanie, czyli po b ieranie inform acji z czytaneg o tek stu , d o k o n u je się wyłącznie pod czas fiksacji5. W ten sposó b m ożem y wyjaśnić, dlaczego nieznane sufiksy nie zakłó cają rozum ienia wypowiedzenia.
P rzy stępując do eksperym entu stawialiśm y sobie py tanie, czy istnieje zależność m iędzy p opraw n ością odpowiedzi a stru k tu rą językow ą zad an ia testow ego. Czy sprawność językow a n ab y ta przez cudzoziem ca w ciągu rocznego k u rsu językow ego będzie w y starczająca d o zd a n ia testow ego egzam inu n a akadem ię m edyczną? W dwóch grupach spraw dziliśm y d w u-krotn ie tę sam ą wiedzę za po m o cą dwu wersji testu różniących się m iędzy so b ą fo rm ą języ kow ą rdzenia. R dzeń (p ytanie, polecenie, stw ierdzenie) ułożony z m yślą o polskim uczniu adaptow aliśm y d o m ożliwości język o wych rozw iązujących zad an ia cudzoziemców. Zm iany spow odow ały p o lep -szenie w yników testów o ok oło 14% . Zastanaw iająca jest tu zbieżność z re zu ltatam i am erykańskich bad ań nad stru k tu rą testów, z któ ry ch wyni-k ało, że w adliw a wyni-k o n stru wyni-k cja testu w 10-15% zm niejsza szan se jeg o rozw iązania6.
N a podstaw ie p rzeprow adzon ego eksperym entu stwierdzam y:
1. Zrozum ienie treści zad ań w pływa n a pop raw ność rozw iązan ia testu. 2. N a stopień zrozum ienia zadania testowego m a wpływ d o b ó r środ kó w językow ych oraz ogólnie praw idłow a pod względem form alno-logicznym
k o nstru k cja testu.
3. Jeżeli test m a spraw dzić wiedzę a nie zdolność rozw iązyw ania testu w obcym język u, należy dostosować język zadań do możliwości perccpcyjnych rozwiązującego test.
Prezentujem y kilka w ybranych pytań testowych. Przykłady 1 i II ilu stru ją pytania zawarte w testach grupy A i B, gdyż obejm ują m ateriał m erytoryczny zrealizowany w ob u grupach (przykłady la i IIa - to wersje ad ap to w an e tych py tań). P rzykłady III i IV przedstaw iają py tania z testu d la grupy A ( I lia i IV a - to wersje ad apto w ane tych pytań). Z uwagi n a to , że p y tania te obejm ują m ateriał m erytoryczny jeszcze nie zrealizowany w grupie В zm ieniono ich tem atykę pozostaw iając tę sam ą stru k tu rę językow ą i dla grupy В m iały one p ostać, k tó rą ilustrują przykłady V i VI (V a i V ia - to wersje ad ap tow ane tych pytań).
Przykład I (pytanie 5 z testu A -l i B-l).
I. 2Ag + 2 H 2 S 0 4 --- A g2S 0 4 + S 0 2 + 2 H 20 II. M gO + H 2S 0 4 --- ► M g S 0 4 + H 20
III. C a(O H )2 + H 2S 0 4 --- ► C a S 0 4 + 2H 20 IV. B a (N 0 3)2 + 2H 2S 0 4 --- » B a S 0 4 + 2 H N 0 3
Zanalizuj powyższe ró w nan ia i n a ich podstaw ie wskaż, k tóre z poniższych zd ań jest niesłuszne.
A ) W ró w n aniu I kwas siarkow y m a właściwości utleniające. B) W ró w n aniu IV tworzy się osad substancji nierozpuszczalnej. C) R ó w nan ie III to przykład reakcji zobojętnienia.
D ) W reakcji II tlenek m agnezu m a cha rak ter kw asow y.
Przykład la (pytanie 5 z testu A-2 i B-2).
I. 2Ag + 2 H 2S 0 4 --- ► A g2S 0 4 + S 0 2 + 2 H 20 II. M gO + I I 2S 0 4 --- ► M g S 0 4 + H 20
III. C a(O H )2 + H 2S 0 4 --- ► C a S 0 4 + 2 I I20 IV. B a ( N 0 3)2 + 2 H 2S O „ --- ♦ B a S 0 4 + 2 I I N 0 3 K tó re z następujących zdań jest nieprawdziwe?
A) W rów na niu I kw as siarkow y m a właściwości utleniające. B) W ró w n an iu IV tw orzy się osad substancji nierozpuszczalnej. C) R ó w nanie III to przykład reakcji zobojętnienia.
D ) W reakcji II tlenek m agnezu m a ch arakter kwasow y.
Przykład II (pytan ie 8 z testu A -l i B -l).
Spośród niżej przedstawionych rów nań wskaż to (te), które przedstawia(ją) nieprawidłowy zapis reakcji dwóch soli.
A) A g N 0 3 + K C 1 --- ► AgCl + K N 0 3
B) N a2C 0 3 + C a ( N 0 3)2 --- » C a C 0 3 + 2 N a N 0 3 C) N a 2S 0 4 + 2 K C 1 --- ► K 2S 0 4 + 2NaCl
D ) N a 2S 0 4 + B a ( N 0 3)2 --- > B a S 0 4 + 2 N a N 0 3
Przykład Ila (pytanie 8 z testu A-2 i B-2).
K tó re ró w nanie przedstaw ia nieprawidłowy zapis reakcji dóch soli? A) A g N 0 3 + K C 1 --- ► AgCl + K N 0 3
B) N a2C 0 3 + C a ( N 0 3)2 --- * C a C 0 3 + 2 N a N 0 3 C) N a2S 0 4 + B a ( N 0 3)2 --- > B aS 0 4 + 2 N a N 0 3 D ) N a 2S 0 4 + 2 K C 1 --- ♦ K 2S 0 4 + 2N aC l
Przykład III (pytanie 15 z testu A -l). D an e są dw a zdania:
I. A k tyw ność chem iczna m etali należących d o tej samej grupy głównej rośnie ze wzrostem liczby atom owej.
II. Z do lno ść tw orzenia k ation ów jest m niejsza u atom ów o mniejszym prom ieniu i niższej liczbie atom ow ej.
Z powyższych zd ań prawdziwe A ) jest tylko zdanie I.
B) jest tylko zdanie II.
C) są obydw a, a zdanie II jest uzasadnieniem zdania I.
D ) są ob ydw a lecz stanow ią niepowiązane ze so bą stw ierdzenia.
Przykład li la (pytanie 15 z testu A-2).
I. A ktyw ność chem iczna m etali ralcżących d o tej samej grupy głównej rośnie ze wzrostem liczby ato* ,owcj.
II. Z doln ość tw orzen ia katio nó w jest m niejsza u atom ó w o m niejszym prom ieniu i mniejszej liczbie atom ow ej.
A ) Praw dziw e są obydw a zdania. B) Praw dziw e jest tylko zdanie I. C) Prawdziw e jest tylko zdanie II. D ) O bydw a zd ania są fałszywe.
Przykład IV (pytanie 19 z testu A -l) .
W skaż jo n (cząsteczkę), k tó ry w obrębie powłoki walencyjnej atom u centralnego zachowuje w olną parę elektronów .
atom centralny jo n (cząsteczka)
A tlen H 30 +
В bor B F 3
С azot n i i4+
D węgiel c h 4
Przykład IVa (pytanie 19 z testu A-2).
W którym jonie albo częsteczce atom centralny m a wolną parę elektronów?
atom centralny jon (cząsteczka)
A tlen H 30 +
В bor B F 3
С azot N 1 1 /
D węgiel C II 4
Przykład V (pytanie 15 z testu B-l). D an e są dw a zdania:
I. W od oro tlenk i am foteryczne w ykazują właściwości kw asow e albo za -sadow e w zależności z czym reagują.
II. W od oro tlenk i am foteryczne reagu ją z m ocnym i kw asam i i m ocnym i zasadam i.
Z powyższych zdań prawdziwe A) jest tylko zdanie I.
B) jest tylko zd an ie II.
C) są obydw a, a zdanie II jest uzasadnieniem I.
D ) są oby dw a lecz stanow ią niepowiązane ze sob ą stwierdzenia.
Przykład Va (p ytanie 15 z testu L D an e są dw a zdania:
I. W od oro tlenk i am foteryczne wykazują właściwości kwasow e alb o za-sadow e w zależności z czym reagują.
II. W o d oro tle nk i am foteryczne reagują z m ocnym i kwasam i i m ocnym i zasadam i.
A) P raw dziw e jest ty lk o zdanie I. B) Praw dziw e jest tylko zdanie II. C) P rawdziw e są oby dw a zdania. D) O bydw a zdania są fałszywe.
Przykład VI (pytanie 20 z testu B -l).
W skaż grupę związków, w której wszystkie w środow isku kwaśnym zachow ują się jak słabe zasady, a w środow isku zasadowym zachow ują się jak słabe kwasy.
A) N aO II, F e (O H ) 3, M n(O H )2. B) A l(O H )3, Z n (O H )2, C r(O H )3. C) K O II, M g (O H )2, CuO H . D ) B a(O II)2, N a O II, K O H .
Przykład Via (p ytanie 19 z testu B-2).
K tó ra gru p a zw iązków reaguje z m ocnym i kwasam i i m ocnym i zasadam i. A) N aO H , F e (O H )3, M n ( O I i) 2.
B) A l(O H )3, Z n (O H )2, C r(O H )3. C) K O II, M g ( O II )2, C uO II. D ) B a(O H )2, N aO H , K O H .
