Sulejów, st. 1, gm. loco, woj.
piotrkowskie, AZP 75-55
Informator Archeologiczny : badania 27, 117-118
inform ator Archeologiczny 117
S e r o c k , s t. Π P aństw ow e M uzeum A rcheologiczne gm . lo c o , w o j. s t. w a r s z a w s k ie w W arszawie
A Z P 5 1 -6 7 /2
B adania prowadziła mgr U rszula P erlikow ska-P uszkarska. Finanso wane przez Urząd M iasta i Gminy w Serocku. Pierw szy sezon badań. Rynek XTV-XIX w.
Badania archeologiczne, których celem było przebadanie północno-wschodniej pierzei Rynku, podjęto w związku z planow aną budową ratusza. Wytyczono 13 wykopów o łącznej powierzchni 325 m2. Po zdjęciu b ru k u , który położono w latach 1846-1848, stw ierdzono we wszystkich wykopach występowanie w arstw y kulturow ej o miąższości 1-1,5 m.
Wydzielono 3 fazy użytkow ania rynku pomiędzy XVII-XVIII i XIX w. Pod w arstw ą b ruku z 1. poi. XIX w. stw ierdzono występowanie w arstw niwelacyjnych ze śladam i poża rów. Zadokum entow ano fragm. bruku? (utw ardzania naw ierzchni) datow ane na koniec XVIII w. W w arstw ie kulturow ej związanej z brukiem znaleziono tzw. boratynek — m ie dziany szeląg litewski J a n a K azim ierza z 2. pol. XVII w. i m iedziany grosz z 1797 r. z wize runkiem Fryderyka W ilhelma. W najstarszym poziomie osadniczym znaleziono miedziany szeląg litewski J a n a K azim ierza z 1665? r. z m ennicy w Kownie.
W wykopach wytyczonych w centralnej części ry n k u nie uchwycono śladów dawnego ratu sza. Mogła to być budowla drew niana, która uległa spaieniu, a teren został zniwelowa ny, o czym świadczy przemieszany, niwelacyjny ch a ra k te r w arstw kulturow ych. Zadoku m entow ano prym ityw ną studnię (płytkie zagłębienie w ziemi) datow aną w stępnie na XVIII w. Mogło to być n a tu ra ln e źródło w ykorzystane na poidło, z którego wypływała woda wymywąjąc piasek i splywąjąc w kierunku południowo-wschodnim. W ystępowanie napły wowej w arstwy piasku stw ierdzono w całym południowym ciągu wykopów.
O częściowo przem ieszanym ch arak terze w arstw kulturow ych n a rynku w Serocku świadczy występowanie w nąjmłodszych w układzie stratygraficznym w arstw ach k u ltu ro wych n a jsta rsz e g o chronologicznie m a te ria łu zabytkow ego, datow anego na koniec XIII-XTV w., co potw ierdza średniowieczną genezę m iasta.
W yróżniono poziomy użytkow ania rynku w XIV/XX XVI i XVII w. — na przebadanym odcinku nie uchwycono śladów ratusza.
Badania wykopaliskowe dostarczyły nowych m ateriałów do historii i rozwoju prze strzennego Serocka.
M ateriały i dokum entacja znajdują się w Państwowym M uzeum Archeologicznym w W arszawie.
Badania zostały zakończone.
S u le jó w , s t. 1 M uzeum A rcheologiczne i E tn o g ra -gm . lo c o , w o j. p io t r k o w s k i e ficzne w Łodzi.
A Z P 75-5 5 /6
B adania eksploatacji wykopaliskowej M uzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Opactwo cysterskie w Sulejowie.
Celem badań było sprecyzowanie przebiegu zachodniego i południowego odcinka naj starszego obwodu obronnego opactw a i roli w nim baszty m auretańskiej. Wy eksplorowano łącznie 6 wykopów o powierzchni 35 m2.
Najważniejszym osiągnięciem badawczym było stw ierdzenie, iż zachodni odcinek m uru obronnego stanowi przedłużenie zachodniego hoku baszty m auretańskiej: odsłonięto prze wiązanie obydwu m urów w partii fundam entow ej (wykop n r 1/93). Kilkoma wykopami potwierdzono istnienie reliktów zachodniego odcinka m uru obwodowego pod resztkam i
128 Okres nowożytny
spalonej w 1953 г starej plebanii. M ur ten, grubości 2,1 m, prawdopodobnie byl przerw any wjazdem, jed n ak jego usytuow anie nie je st jeszcze znane.
Przy okazji eksplorow ania wykopu n r 1/93 natrafiono n a dobrze zachow any kanał odwadniający, odprowadzający wody opadowe z dziedzińca gospodarczego. K anał sklepio ny cegłą, o ścianach i dnie z piaskowca, m iał wymiary 1,4 (szerokość) x 1 m (wysokość) i przebiegał z północnego wschodu ku południow em u zachodowi, by w bezpośrednim są siedztwie baszty m auretańskiej opuścić teren opactw a prow adząc wodę do Pilicy. Został wykonany prawdopodobnie w XVII w.
W C2asie prac znaleziono 80 ułam ków ceram iki, 16 fragm . szkła, 12 ułam ków kości zwierzęcych, 6 ułam ków kafli, 2 fragm . przedm iotów metalowych i m onetę (szeląg koron ny Ja n a Kazim ierza, bity w 1, 1660-1666). Ogólnie m ateriał m ożna datow ać na okres od XV do XIX w.
Prace badawcze przy sulejowskim obwodzie obronnym winny być kontynuow ane, je st on bowiem jednym z najlepiej zachowanych opactw cysterskich w Europie.
I T araó w -S tare Miasto, st. 14 — patrz: późne średniowiecze
T y k o c in , s t. 39, p i. C z a r n ie ć - W ojewódzki K o n se rw a to r Z abytków
k ie g o w B iałym stoku
gm . lo c o , w o j. b i a ł o s t o c k i e A Z P 3 6 -8 3 /—
Badania prow adziła mgr U rszula Stankiewicz. Finansow ane przez Wojewódzkiego K onserw atora Zabytków w Białym stoku. D rugi sezon badań. S tary Rynek (XV-XX w.).
Kontynuow ano prace n a pl. Czarnieckiego. Badaniam i objęto wschodnią część byłego parku, koncentrując się na rozpoznaniu zasięgu wschodniego placu targowego oraz zagos podarow ania tej części Starego Rynku.
Założono 2 wykopy o łącznej powierzchni 66 m2. Pierwszy, o wym iarach 3 x 5 m, usytuow ano przy wschodniej granicy b ru k u okalającego pom nik S tefana Czarnieckiego. Drugi, o tych samych w ym iarach, w odległości ok. 28 m na zachód od m urów kościoła parafialnego, na osi bram y wejściowej i drzwi kościelnych, tuż przy wschodniej granicy byłego parku.
W wykopie pierwszym, n a głębokości 36 cm od pow ierzchni ziemi, odkryto fragm, b ru k u z m ateriałem XIX-XX-wiecznym. Poniżej, w południowej partii, na głębokości 60 cm odsłonięto fragm. zniszczonego m u ru kam ienno-ceglanego z zapraw ą w apien no-piaskow ą (zachowana grubość m uru 148-150 cm, wysokość 70-90 cm). W wykopie nie stw ierdzono warstw, które m ożna byłoby wiązać z budową naw ierzchni rynkowej przez J. K. Branickiego w 2. pol. XVIII w.
W wykopie drugim do głębokości 100 cm od powierzchni układ w arstw zaburzony je st współczesnymi wkopami. Poniżej, na głębokości 100-105 cm od pow ierzchni odsłonięto fragm . spalonych belek konstrukcyjnych budynku drew nianego. Odkryto zachow ane do wysokości 60-80 cm fragm . ściany zew nętrznej oraz fragm, ścian działowych, dwie belki Iegarowe położone na kam ieniach oraz w arstw y przepalonej głiny Î polepy z okrucham i węgli drzewnych. W trakcie eksploracji w arstw gruzu odsłonięto zarysy dwóch pieców kaflowych.
Pierw szy piec, w części południow o-zachodniej budynku, wykonany był z kafli garnko wych i miskowych o otworach okrągłych, kw adratowych, koniczynkowatych. Część kafli miskowych zdobiono ornam entem rozetowym. W w arstw ach g ruzu związanych z piecem znaleziono kilka fragm . oraz jeden cały kafel garnkow y o otworze zam kniętym ażurow ą płytką ceram iczną z o rnam entem architektonicznym . U zyskany m ateriał oraz układ w arstw wskazują, iż był to prawdopodobnie piec k ształtu owalnego, postaw iony n a cokole
