Agnieszka Synowiec-Wojtarowicz, Azad Maou, Małgorzata Kolańska-Rosół, Małgorzata Derewniuk1, Katarzyna Pawłowska-Góral
WPŁYW DODATKU SOKÓW OWOCOWYCH LUB NAPARU Z MIĘTY NA AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCĄ I STABILNOŚĆ BARWY MIESZANYCH SOKÓW JABŁKOWYCH TYPU NFC
Zakład Nutrigenomiki i Bromatologii, Katedra Biologii Molekularnej 1Zakład Biologii Molekularnej, Katedry Biologii Molekularnej
Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Kierownik: prof. dr hab. U. Mazurek
W ostatnich latach notuje się coraz większe spożycie soków typu NFC, a także wzrost popularności soków mieszanych i z nie owocowymi dodatkami. Celem pracy była ocena wpływu dodatku soków owocowych lub naparów z mięty na aktywność antyoksydacyjną i stabilność barwy mieszanych soków jabłkowych typu NFC w trakcie ich 14-dniowego przechowywania. Badania obejmowały oznaczanie stężenia polifenoli, potencjału antyoksydacyjnego oraz parametrów barwy soków jabłkowych oraz soków z dodatkiem innych owoców. Stwierdzono, że w trakcie przechowywania maleje aktywność antyoksydacyjna soków, ale dodatek soków owocowych do soku jabłkowego pozytywnie wpływa na stabili-zację barw soków NFC.
Słowa kluczowe: soki mieszane NFC, interakcje, polifenole, potencjał antyoksy-dacyjny.
Key words: mixed juices NFC, interactions, polyphenols, antioxidant capacity. W ostatnich latach zaobserwowano rosnące zainteresowanie konsumentów żywnością bogatą w naturalne składniki wykazujące aktywność antyoksydacyjną. Owoce są podstawowymi produktami dostarczającymi w diecie substancji prze-ciwutleniających, jednak ze względu na sezonowość, coraz częściej owoce zastę-puje się przetworami, z których najbardziej popularne są soki. Wzrost świadomości konsumentów na temat walorów prozdrowotnych soków mętnych i przecierowych wpłynął na zwiększoną popularność tych produktów. Na Polskim rynku, w ostatnim czasie, nastąpił gwałtowny wzrost spożycia soków naturalnie mętnych typu NFC (ang. not from concentrate), co jest prawdopodobnie efektem wprowadzenia przez Instytut Żywności i Żywienia nowej piramidy zdrowego żywienia i aktywności fi zycznej oraz promocji zdrowego stylu życia, bowiem pierwsze miejsce wśród produktów zalecanych do codziennego spożycia zajęły warzywa i owoce.
Soki typu NFC wytwarzane są przez bezpośrednie wyciskanie lub tłoczenie su-rowych warzyw i owoców. Soki te nie zawierają żadnych dodatków takich jak cukier, koncentraty lub woda. Soki NFC stanowią dobrą alternatywę dla soków
klarowanych, przede wszystkim z uwagi na proces produkcji, podczas którego soki nie poddaje się procesom enzymatycznej obróbki miazgi, klarowania i fi ltracji, co pozwala na zachowanie znacznej ilości polifenoli oraz pektyn. W trakcie wytwa-rzania soków mętnych, aby nie dopuścić do utleniania związków polifenolowych i zmiany barwy soku konieczny jest dodatek witaminy C oraz atmosfera pozbawio-na tlenu. Soki typu NFC są pasteryzowane w temp. 80–84°C przez 30 sek. Szcze-gólnym uznaniem konsumentów cieszą się soki sprzedawane w opakowaniach typu
Bag in Box, z powodu pojemności opakowania wynoszącej 3 lub 5dm3, a przede wszystkim, wydłużenia czasu przydatności do spożycia, do 14 dni od otwarcia, przy zachowaniu wartości odżywczych (jak zapewniają producenci). W opakowaniach tych zastosowano innowacyjny zawór dozujący, który dzięki swojej konstrukcji ma zabezpieczać sok przed dostawaniem się powietrza oraz drobnoustrojów (1, 2).
Polscy konsumenci chętnie kupują soki jabłkowe, również z domieszką innych owoców, z uwagi na dostępność, popularność i cenę. Soki te są produktami boga-tymi w naturalnie występujące składniki bioaktywne, zwłaszcza te o działaniu prze-ciwutleniającym, z których najliczniejszą grupę stanowią związki z grupy polifenoli takie, jak katechina, epikatechina, fl orydzyna oraz kwercetyna (3, 4).
W skład mieszanych soków jabłkowych mogą wchodzić zarówno soki z trady-cyjnych owoców, jak również z tzw. superowoców, odznaczających się zwiększoną zawartością substancji bioaktywnych. Jednak składniki zawarte w różnych owocach mogą wchodzić pomiędzy sobą w interakcje, więc dodatek owoców czy naparu z mięty do soku jabłkowego może spowodować zarówno wzrost, jak i obniżenie właściwości antyoksydacyjnych, a także wpłynąć na barwę soków mieszanych w porównaniu do soku jabłkowego. Celem podjętych badań była ocena wpływu dodatku soków z innych owoców i naparu z mięty do soku jabłkowego, na zawar-tość związków przeciwutleniających i stabilność barwy w trakcie ich 14 dniowego przechowywania.
MATERIAŁY I METODY
Przebadano soki typu NFC (ang. not from concentrate) dwóch polskich wytwór-ców, które zostały zakupione w lokalnym sklepie i przechowywane były zgodnie z zaleceniami producenta (tab. I).
We wszystkich badanych sokach oznaczono stężenie polifenoli wykorzystując metodę Folina-Ciocalteu’a oraz wartość potencjału oksydacyjnego metodą ABTS (kwas 2’2-azynobis-3-etylobenzotiazolin-6-sulfonowy) (5, 6). Dla zastosowanych metod analitycznych oceniono precyzję wewnątrz- i między – seriami. Zarówno współczynnik zmienności wewnątrz seryjnej, jak i współczynnik zmienności mię-dzy seriami był niższy niż 10% (CV<10%). Oznaczono również parametry barwy badanych soków w przestrzeni barw CIELab, za pomocą spektrofotometru CM-5 Konica-Minolta.
Uzyskane wyniki przedstawiono jako średnia ± odchylenie standardowe, wyko-nując trzy serie oznaczeń w trzech powtórzeniach. Soki badano w dniu otwarcia, a następnie w 3, 7, 10 i 14 dobie przechowywania. W analizie statystycznej zasto-sowano ogólnie przyjęty poziom istotności p<0,05. Hipotezę dotyczącą zgodności
rozkładu danego parametru z rozkładem normalnym zweryfi kowano testem Sha-piro-Wilka, a porównanie pomiędzy dwiema zmiennymi dokonano z wykorzysta-niem testu t-Studenta. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą programu komputerowego STATISTICA 12 (StatSoft).
Ta b e l a I. Skład badanych soków typu NFC Ta b l e I. The composition of NFC juices
Producent Smak Skład soku (%)
A
jabłko jabłko 100
jabłko–kiwi jabłko 70, kiwi 30
jabłko–mięta jabłko 90, napar z mięty 10 jabłko–brzoskwinia jabłko 70, brzoskwinia 30
jabłko–porzeczka jabłko 80, porzeczka 20
jabłko–malina jabłko 90, malina 10
jabłko–gruszka jabłko 55, gruszka 45
jabłko–wiśnia jabłko 70, wiśnia 30
B
jabłko jabłko 100
jabłko–gruszka jabłko 50, gruszka 50
jabłko–wiśnia jabłko 70, wiśnia 30
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Stężenie polifenoli oraz związana z nią wartość całkowitego potencjału antyok-sydacyjnego była zróżnicowana w pierwszym dniu badania, zarówno w zależności od producenta soku jak i jego składu (tab. II, tab. III). Stężenie polifenoli w sokach jabłkowych bez dodatków wynosiło 43,50 mg/dm3 – u producenta A i 69,10 mg/dm3 – u producenta B, natomiast wartość potencjału antyoksydacyjnego wynosiła 1,02 mmol/dm3 – u producenta A, a 1,21 mmol/dm3 – u producenta B. Zaobserwowane różnice mogą wynikać z wykorzystania do produkcji soków odmian jabłek o różnej jakości i różnym stopniu dojrzałości. Analizując wartość potencjału antyoksydacyj-nego 25 popularnych odmian jabłek, Krośniak i współpr. (7) zaobserwowali nawet 4-krotnie wyższe jego wartości dla odmian Antonówka i Złota Reneta w porówna-niu do pozostałych odmian jabłek.
Dodatek do soków jabłkowych soków z kiwi, porzeczki, maliny, wiśni oraz napa-ru z mięty spowodował istotny statystycznie wzrost stężenia polifenoli i potencjału antyoksydacyjnego oznaczony w dniu otwarcia soków. Wysoka wartość potencjału antyoksydacyjnego tych soków wynika prawdopodobnie z faktu, że owoce te obfi -tują w antocyjany. Kalisz i współpr. (8) badając aktywność antyoksydacyjną mie-szanych soków owocowych zaobserwowali najwyższe stężenie antocyjanów w soku jabłko–wiśnia, jabłko–porzeczka i jabłko–malina, co korespondowało z wysokim stężeniem polifenoli w tych sokach w porównaniu do innych soków mieszanych. Rosnąca liczba nie owocowych dodatków do soków, nadających nowych walorów prozdrowotnych i smakowych, spowodowała wzrost ich popularności. Badany w ni-niejszej pracy sok jabłkowy z dodatkiem naparów z mięty odznaczał się ok.
4-krot-nie wyższym potencjałem antyoksydacyjnym niż sok jabłkowy bez dodatków. Z ko-lei Średnicka-Tober i współpr. (9) zbadali wpływ dodatku naparu z zielonej herbaty na właściwości antyoksydacyjne soku jabłkowego i stwierdzili ok. 2-krotny wzrost stężenia polifenoli w soku mieszanym. Jedynie w soku jabłko–gruszka stwierdzono niższe o ok. 50% (producent A) i 80% (producent B) stężenie polifenoli w odniesie-niu do czystego soku jabłkowego, co potwierdza znany fakt, że zawartość polifenoli w gruszkach nie jest wysoka. Ponadto, połączenie soków z różnych owoców może skutkować utlenieniem, kompleksowaniem polifenoli z innymi składnikami soku lub przejściem polifenoli z formy przeciwutleniającej w proutleniającą (10).
Oceniono również wpływ czasu przechowywania na właściwości antyoksy-dacyjne soku jabłkowego i soków z dodatkiem owoców lub mięty. Pomimo naj-wyższego początkowego potencjału antyoksydacyjnego soków z dodatkiem wiśni, maliny i porzeczki po 14 dniach przechowywania stwierdzono obniżenie ich wła-ściwości antyoksydacyjnych o ok. 70% (producent A) i ok. 20% w soku z dodat-kiem wiśni producenta B. Odnotowane różnice mogą wynikać z degradacji an-tocyjanów, odznaczających się niską stabilnością w trakcie przechowywania (8). Z kolei w sokach z dodatkiem gruszki lub brzoskwini zaobserwowano wzrost po-tencjału antyoksydacyjnego po 14 dniach przechowywania soków. Według Wang i współpr. (11) całkowita zdolność antyoksydacyjna może wynikać z oddziaływań antagonistycznych, synergistycznych lub sumarycznych, które zachodzą między składnikami żywności. Zwiększenie zdolności inhibicji wolnych rodników może następować w efekcie reakcji polimeryzacji polifenoli, dzięki czemu powstałe oli-gomery zyskują większą powierzchnię do przyjmowania zdelokalizowanych ładun-ków. Z drugiej strony nadmierna polimeryzacja może prowadzić do przekroczenia wartości krytycznej, kiedy to złożoność cząsteczki doprowadza do utrudnionego dostępu do wolnych grup hydroksylowych (12).
Ta b e l a II. Stężenie polifenoli w sokach jabłkowych z dodatkiem innych owoców Ta b l e II. Polyphenols concentration in apple juices with other fruits
Pro- du-cent Smak Stężenie polifenoli (mg/dm3) dzień 0 3 7 10 14 A jabłko 43,50±0,22 37,00±0,26 33,70±0,37 32,60±0,02 9,90±0,12 jabłko–kiwi 122,06±0,53 165,60±0,43 190,80±0,22 104,00±0,43 83,80±0,22 jabłko–mięta 293,00±0,85 251,90±0,35 234,40±0,39 225,90±0,22 224,40±0,28 jabłko–brzoskwinia 48,20±0,04 96,80±0,16 61,80±0,14 53,50±0,30 39,00±0,18 jabłko–porzeczka 322,80±2,56 279,20±0,39 224,00±0,33 213,20±0,28 197,90±0,28 jabłko–malina 220,10±0,26 254,30±0,73 176,90±0,45 168,10±0,16 151,00±0,06 jabłko–gruszka 22,30±0,10 46,80±0,06 33,70±0,10 31,10±0,28 29,40±0,04 jabłko–wiśnia 187,70±0,18 165,02±0,14 152,50±0,67 147,60±0,14 135,50±0,08 B jabłko 69,10±0,10 107,40±0,04 96,20±0,12 93,60±0,06 91,50±0,08 jabłko–gruszka 14,80±0,04 40,80±0,12 46,90±0,24 50,70±0,10 56,00±0,30 jabłko–wiśnia 402,50±0,20 445,50±0,59 356,80±0,73 355,40±0,22 352,80±0,112
Ta b e l a III. Wartość potencjału antyoksydacyjnego w sokach jabłkowych z dodatkiem innych owoców Ta b l e III. Antioxidant potential in apple juices with other fruits
Pro- du-cent
Smak
Potencjał antyoksydacyjny (mmol/dm3)
dzień 0 3 7 10 14 A jabłkowy 1,02±0,02 0,81±0,02 0,54±0,01 0,44±0,02 0,35±0,01 jabłko–kiwi 1,11±0,09 1,46±0,01 1,64±0,01 1,61±0,04 0,81±0,04 jabłko–mięta 3,83±0,35 3,22±0,02 3,09±0,02 2,98±0,10 2,42±0,07 jabłko–brzoskwinia 0,49±0,09 0,92±0,01 0,86±0,01 0,63±0,09 0,63±0,02 jabłko–porzeczka 3,37±0,15 3,31±0,04 3,21±0,10 2,93±0,09 1,17±0,17 jabłko–malina 2,44±0,02 3,55±0,04 2,08±0,05 1,98±0,09 0,86±0,03 jabłko–gruszka 0,25±0,00 0,83±0,06 0,65±0,05 0,63±0,04 0,42±0,04 jabłko–wiśnia 6,03±0,04 2,54±0,15 2,16±0,02 1,95±0,09 1,59±0,04 B jabłko 1,21±0,04 1,80±0,09 1,69±0,05 1,65±0,11 1,25±0,02 jabłko–gruszka 0,68±0,44 0,72±0,04 0,78±0,05 1,26±0,45 1,61±0,02 jabłko–wiśnia 6,43±0,17 6,50±0,13 5,88±0,12 5,45±0,09 5,33±0,28
Barwa jest istotnym wskaźnikiem jakości produktów spożywczych decydują-cym o ich akceptacji przez konsumentów. Analiza parametrów barwy w przestrzeni barw CIELab pozwoliła określić w jakim stopniu przechowywanie soku jabłkowego i soków mieszanych wpłynęło na modyfi kację zawartych w nich substancji bioak-tywnych prowadzącą do zmiany zabarwienia soków. Oceniając uzyskane wartości parametru ΔL (tab. IV), można stwierdzić, że sok jabłkowy bez dodatków uległ pociemnieniu, co prawdopodobnie ma związek z działaniem oksydazy polifeno-lowej oraz brunatnieniem enzymatycznym. Oksydaza polifenolowa jest enzymem odpowiedzialnym za procesy brązowienia uszkodzonych tkanek owoców i warzyw podczas ich przechowywania. Skłonność do ciemnienia soków jabłkowych jest związana ze składem owoców, z których wytwarzano sok, głównie z zawartością polifenoli. Jabłońska-Ryś i współpr. (2) badając potencjał brązowienia wybranych odmian jabłek stwierdzili istnienie wprost proporcjonalnej zależności pomiędzy stężeniem polifenoli a wartością potencjału brązowienia. W procesach technolo-gicznych produkcji soków jabłkowych zaleca się stosowanie kwasu askorbinowego w celu zahamowania procesów brązowienia i stabilizacji barwy soków (13). Barwa pozostałych soków wraz z upływem czasu była jaśniejsza, o czym świadczą dodat-nie wartości parametru ΔL, co może wynikać z występowania w badanych sokach mieszanych antocyjanów, które charakteryzują wysoką wrażliwością na przechowy-wanie, temperaturę lub zmiany pH. Barwniki antocyjanowe ulegając degradacji do bezbarwnych lub brunatno-żółtych związków wpłynęły na zmianę parametrów bar-wy soków mieszanych. Jednocześnie bar-wykazano, że całkowita różnica barbar-wy (ΔEab) spowodowana przechowywaniem była istotnie wysoka od 6,41 (jabłko – producent B) do 31,61 w soku jabłko-brzoskwinia, a uważa się, że człowiek dostrzega zmianę barwy przy ΔEab> 5 (8).
Ta b e l a IV. Zmiany parametrów barwy soków jabłkowych z dodatkami innych owoców Ta b l e IV. Changes in color parameters of apple juices with additions of other fruits
Pro- du-cent
Sok
Zmiany parametrów barwy parametry barwy dzień 3 7 10 14 A jabłko ΔL –4,11 –6,51 –7,06 –10,31 Δa 1,51 2,11 2,39 3,41 Δb 2,06 2,96 3,30 5,02 ΔEab 4,84 7,46 8,15 11,97 jabłko–kiwi ΔL 5,23 14,52 16,38 18,50 Δa –1,27 –3,37 –3,70 –4,14 Δb –0,47 –3,13 –3,68 –4,45 ΔEab 5,40 15,23 17,19 19,47 jabłko–mięta ΔL 8,97 6,51 18,66 25,11 Δa –2,88 –2,10 –6,21 –8,28 Δb –1,66 –1,03 –6,78 –7,64 ΔEab 9,56 9,92 20,80 27,52 jabłko–brzoskwinia ΔL 10,65 25,13 26,08 27,79 Δa 3,50 9,31 9,65 10,22 Δb –1,67 –9,40 –9,97 –11,08 ΔEab 14,33 28,40 29,54 31,61 jabłko–porzeczka ΔL 6,89 13,59 15,49 17,47 Δa 0,69 0,75 0,55 0,50 Δb 10,25 18,15 19,80 21,25 ΔEab 12,37 22,68 25,14 27,51 jabłko–malina ΔL 1,25 10,90 12,12 13,39 Δa –0,03 –2,62 –2,82 –3,19 Δb –0,46 –0,28 –0,39 –0,59 ΔEab 1,34 11,28 12,44 13,78 jabłko–gruszka ΔL 3,56 15,29 15,61 16,12 Δa –1,20 –5,46 –5,62 –5,81 Δb –1,66 –9,95 –10,30 –10,74 ΔEab 4,11 19,04 19,53 20,23 jabłko–wiśnia ΔL 2,77 10,91 14,88 16,17 Δa 0,49 2,32 3,66 4,15 Δb –0,25 –1,12 0,58 0,28 ΔEab 2,82 11,21 15,33 16,70 B jabłko ΔL 1,43 2,06 3,44 4,06 Δa 0,52 0,60 1,11 1,31 Δb 1,60 1,97 3,78 4,78 ΔEab 2,21 2,92 5,31 6,41 jabłko–gruszka ΔL 4,10 4,41 4,37 5,27 Δa 1,66 1,73 1,87 2,30 Δb 2,70 3,01 4,05 5,38 ΔEab 5,18 5,71 6,24 7,70 jabłko–wiśnia ΔL 1,72 4,71 4,87 5,08 Δa –1,73 –4,05 –2,97 –4,03 Δb –2,34 –3,17 –2,64 –2,54 ΔEab 3,38 6,97 5,33 6,97
WNIOSKI
Otrzymane wyniki pozwalają stwierdzić, że czynnikiem wpływającym na za-wartość związków przeciwutleniających soku owocowego jest odpowiednia jakość użytego surowca. Soki mieszane, szczególnie z dodatkiem owoców jagodowych są bardzo dobrym źródłem związków przeciwutleniających. W sokach jabłkowych oraz z dodatkiem soków z innych owoców lub naparu z mięty zawartość polife-noli maleje począwszy od 3 dnia po otwarciu opakowania, wyjątek stanowił sok jabłko–kiwi, w którym stężenie polifenoli malało dopiero od 7 dnia po otwarciu opakowania. Wzbogacanie soków jabłkowych w soki z innych owoców szczególnie wiśni, malin oraz naparu z mięty wpływa pozytywnie na stabilność barwy soków, co jest istotne w produkcji soków NFC.
A. S y n o w i e c-W o j t a r o w i c z, A. M a o u, M. K o l a ń s k a-R o s ó ł, M. D e r e w n i u k, K. P a w ł o w s k a-G ó r a l
EFFECT OF FRUIT JUICES ADDITION OR MINT INFUSION ON THE ANTIOXIDANT ACTIVITY AND COLOR STABILITY OF APPLE NFC TYPE JUICES
S u m m a r y
Introduction. In recent years there has been an increasing consumption of non from concentrate
(NFC) juices as well as increased popularity of mixed juices and non-fruit additives.
Aim. The aim of the work was to effect of addition of fruit juices or mint infusions on the antioxidant
activity and color stability of NFC apple juices during their 14 days storage.
Material and methods. The research included the determination of polyphenols concentration using
Follin-Ciocalteau’a method, antioxidant potential using ABTS method and the color parameters with Konica Minolta CIELab of NFC apple juices and in apple juices with fruit juices or mint infusions. Statistical analysis was performed by the use of STATISTICA.
Results. The concentration of polyphenols in apple juices without additives was 43.50 mg/dm3 at
producer A and 69.10 mg/dm3 at producer B, while the value of antioxidant potential was 1.02 mmol/
dm3 – producer A and 1.21 mmol/dm3 – producer B. Addition to apple juices currant, raspberry, cherry
juices and mint infusion caused a statistically signifi cant increase in polyphenol concentration and antioxidant capacity determined in fi rst day of research.
Conclusions. It was found that during storage the antioxidant activity of juices was decrease but
addition of fruit juices to apple juice positively affects the color stability of NFC juices.
PIŚMIENNICTWO
1. Ucherek M.: Charakterystyka opakowań „bag in box” do wód mineralnych. Agro Przem., 2009; 1: 33-37. – 2. Jabłońska-Ryś E., Gustaw W., Latoch A.: Ocena przydatności technologicznej wybranych odmian jabłek pod względem potencjału brązowienia. Żywność Nauka Technologia Jakość., 2014; 1(92): 114-123. – 3. Gheribi E.: Związki fenolowe w owocach i warzywach. Med. Rodz., 2011; 4: 111-115. – 4. Nowicka P, Wojdyło A, Teleszko M.:Effect of mixing different kinds of fruit juice with sour cherry puree on nutritional properties. J Food SciTechnol, 2017; 54(1): 114-129. – 5. Singleton V.L., Orthofer
R., Lamuela- Raventos R.M.: Analysis of total phenols and other oxidation substrates and antioxidants
by means of folin-ciocalteureagen. Method. Enzmol., 1999; 299: 152-178. – 6. Re R.,Pellergrini N.,
Pro-leggente A., Pannala A., Yang M., Rice-Evans C.: Antioxidant activity applying an proved ABTS radical
cation decolorization assay. Free Rad. Biol. Med., 1999; 9-10: 1231-123. – 7. Krośniak M., Piotrowska
A., Błaszczyk J.: Potencjał antyoksydacyjny oraz kwasowość w zależności od odmiany i zastosowanej
S., Ścibisz I., Mitek M.: Wybrane wyróżniki jakościowe soków mieszanych. Bromat. Chem. Toksykol.
2016; 42(3): 296-301. – 9. Średnicka-Tober D., Kazimierczak R., Rembiałowska E., Strok T., Świąder
K., Hallmann E.: Bioactive compounds in organic apple juices enriched with chokeberryand green tea
extract. J. Res. Appl. Agri. Eng; 2017; 62(4): 173-177. – 10. Szeto Y.,T., Tomlinson B., Benzie I.: Total antioxidant and ascorbic acid content of fresh fruits and vegetables: implications for dietary planning and food preservation, Br. J. Nutr. 2002; 87: 55-59.
11. Wang S., Meckling KA., Marcone MF., Kakuda Y., Tsao R.: Synergistic, additive and antagonistic effects of food mixtures on total antioxydant capacities. J. Agric. Food Chem. 2011; 59(3): 960-968. – 12. Kim SY.: Fluctuations in Phenolic Content and Antioxidant Capacity of Green Vegetable Juices during refrigerated storage. Prey Nutr. Food Sci. 2015; 3: 169-175. – 13. Felicetti E., Mattheis J.P.: Quantifi cation and histochemical localization of ascorbic acid in Delicious, Golden Delicious and Fuji apple fruit during on-tree development and cold storage. Post-harvest Biol. Technol. 2010; 56: 56-63.
