MU
VERSL_A_G:
OVER.
VAN
22123
December
1894.
TER ALGEIVIEENE LANDSDRUKKERIJ.
Het verslag is verdeeld in twee afdeelingen: 1°. Opgaven over den dampkring en den vloed. 2°. Schade door den storm te weeg gebracht.
I.
Opgaven over clen dampkring en den vloed.
're Leeu1Ntnle11 was de wind den 22sten December des voormiddag·s ten 8 uur zuidelijk en bleef dit, bij een gemiddelden druk van 41 kilogram per M2
. , bot den middag.
'foen liep hij zuid-zuidwest en werd, steeds aanwakkerende en meer en meer westelijk wordende, tegen den avond noordwest, wat hij tot den 23sten December tegen den
middag bleef. ·
De grootste windstooten bedroegen 130 kilogram per M2
• en werden waargenomen in
den namiddag van den 22sten December, ten ,J u. 10 m., 4 n. 30 m. en 6 u. 40 m. De la:1gste barometerstand, 736.6 millimeter, werd waargenomen des namiddags om-streeks 2 uur.
'11
e Groniuge11, waar de windkracht niet meer wordt waargenomen , was de wind-iMrichting· den 22sten December des voormiddags 8 uur zuid-zuidwest, des middags west-zuidwest, des namiddags 8 uur nool'dwest; den 23sten December des voorrniddags 8 uur noord-noordwest, des middags noordwest en des namiddags 8 uur west.
De laagste barometerstand werd waargenomen den 22sten December, omstreeks 4 uur namiddag, en was 736.3 millimeter.
Van de waarnemingen te Helder op den 2lsten, 22sten en 23sten December geeft de biern:1 volg·ende tabel een overzicht.
Daaruit blijkt dat de grootste winddruk aldaar werd waargenomen den 22sten Decem-ber ten 7 u. 55 m. namiddags, 115 kilogram per M2• , bij eene richting van den wind
west-noordwest.
De laagste barometerstand werd waargenomen den 22sten December ten 2 en 3 uur namidclags, en was 738.1 millimeter.
DATUM. 21 December. 22 December. 23 December.
Wind. 1 Stand van den Wind. Stand van den Wind. ·stand van den
Uur.
druk. richting. 1 Barom. J Therm. clrnk.l richting. Barom. l Therm. druk.1 richting. Barom,
I
Therm.i Voorm. 1 ' 1 0.2 N.N.O. 764.0 ~ ' 18.0 Z.W. 754.3
"
68.0 N.W. 753.8 " 2 0.2•
76-!.0"
23.0 " 753.0 " 44.0 " 755.1"
3 0.3 " 764.1"
27.0 " 751.0 " 32.0 " 756.3 " 4 0.2 " 764.1 " 30.0"
748.9"
34.0 " 757 5"
5 0.4 W. 764.2"
· 25.0 " 746.3 " . 2S.O"
759.0 " 6 0.4 " 764.1 " 40.0 " 744.4 " ! 24.0"
760.0 " 7 0.2w.z.w.
764.1 " 50.0 " 743.6 " 20.0 " 760.5"
8 0.1"
764.l 3.3 S6.0 " ' 743.2 7.5 20.0 " 762.37,1
9 0.1 Z.W. 764.1 " 70 0"
741.8 " 14.0"
763.l " 10 0.1 " 764.1 " ' 60.0 ' l) 741.2 " -13.0 " 7G3.8 " 11 0.6 " 764.0"
62.0 " 741.0"
12.0"
764.0 " 12 0.8"
763.6 5.6 66.0"
739.9 1 8.0 ]5.0"
764.3 7.5 Nam. 1 2.0 " 762.9"
68.0"
739.1"
12.0 " 764.5 " 2 1.4 " 762.5 " 88.0"
738.1 7.9 8.0''
764.8 7.5 3 7.0w.z.w.
762.1"
84.0 " 738.1"
8.0"
765.1 4 9.0 Z.W. 761.7"
80.0w.z.w.
738.6 " 7.0•
765.5 5 8.0 " 761.2"
· 95.0 W. 740.2"
s.o
"
766.0 6 9.0"
760.5 6.2 100.0 W.N.W. 741.6 6.9 4.6 " 766.3 ') 7 10.0"
760.1 6.4 106.0 " 743.6 6.9 3.8"
766.8 ') 8 10.0 " 759.l· 6.4 110.0"
7J6.4 6.4 3.0 W. 767.0 6.8 9 16.0 " 758.3"
95.0 " 747.2"
0.6"
767.1"
10 15.0"
757.6"
' 74.0 N.W. 749.2 " 0.6"
767.4 " ]l 14.0"
756.6"
70.0"
750.7 " 0.5"
767.6 " 12 17.0 " 755.5 " 60.0"
752.9 " 1 0.5"
767.4 " - -- - - - -115.61 Gemidd. in . 64.87 het etmaal. 5.08"
"
•
"
""
! ""
"- -
- - - ·- -
-Grootste Nam. Nam. 'Vrm.
7u.55
druk in het 9.5 , 115 0u.551\
etmaal. 19KG
"
"
"
K.G."
"
•
72KG."
"
"
De winddruk is uitgedrukt in K.G.; de hoogte van den barometerstand in m:\L De cijfers van den thermometerstand zonder teeken geven de· temperatuur aan bo\'en nul in graden Celsius.
UUR.
1
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24Te Elburg liep de wind in den namiddag van den 22sten December van het west-zuidwesten naar het noordwesten en wakkerde steeds aan.
De grootste winddruk werd des namiddags ten G u. 5 m. waargenomen en bedroeg 115 kilogram per JI.P.
De wind bleef tot na middernacht uit de zelfde richting waaien, nam daarna gaande-weg af en was den 23sten December des voormidclags ongeveer 6 uur bedaard.
Des nachts ten 2 u. 22 m. werd nog een windstoot waarg·enomen van 70 kilogram per M~. De volgende tabel geeft een overzicht van de windinrichtmg , den winddruk , zoo-mede van de standen van den barometer en den thermometer te Utrecht, van 21 De-cember voormiddag 1 uur tot 23 DeDe-cember namiddag 12 nm-.
21 December. 22 December. 23 December.
Wind Stand van den Wind Sbnd van den Wind Stand van den
druk.l richting. Barom. Therm. druk.\ richting. Barom. Therm. dnik.j richting. Barom. Therm. 1
0 N.N.W. 762.8 3.0' 11
z.
756.1 5.0° 18 W.N.W. 753.9 5.5° 0 " 76:J.8 2.6° 12 " 755.0 5.1 ° 11 " 755.0 5.6° 0"
762.9 2.10 14"
758.6 5.1 ° 11"
756.i 5.8° 0 " 763.0 2.0' 15"
752.2 5.5° 7 " 757.2 5.6° 0 " 763.3 2.5° 11"
750.9 5.7° 5"
758.6 5.6° 0 " 763.4 2.5° 17"
748.8 6.5° 2"
760.1 5.5° 0"
763.5 2.0' 2G " 747.5 6.7° 1"
761.2 5.40 0 " 763.5 2.1 ° 28 " 745.9 6.9° 1w.z.w.
762.2 5.1° 0 " 763.8 2 9, 27 Z.Z.W. 744.0 7.0' 0 " 763.l 5.5° 0"
763.9 3.4' 38 " 743.3 7.5° 0 " 7G3.5 6.8° 0 Z.Z.W. 763.8 4.1 ° 20"
743.1 7.0° 0"
763.8 7.0° 0"
763.1 5.0° 27"
742.8 7.9° 0"
764.0 7,10 0 " 763.0 5.1 ° 24"
742.5 8.0°.
0 " 764.37.5°
0 " 762.ö 5.1 ° 25"
742.2 8.1° 1 " 764.6 7.0' 0"
762.G 5.0' 41"
740.0 8.0° 1 " 765.2 6.9° 0"
762.3 4.9' 34 " 740.5 7.2° 1 " 765.5 6.6° 0z.
762.0 4.7° 32"
741.0 6.5° 1"
766.0 6.5° 1"
761.5 4.5° 35 W. 742.3 G.5' 0 Z.Z.W. 766.0 5.6° 2"
761.0 4.7° 33"
744.'3 6.1 ° ü"
766.l 5.1° 4"
760.2 4.5° 33"
746.1 6Jo 0 " 766.8 4.3° 3"
759.8 4.5" 31 " 748.3 6.2° 0"
766.5 4.5° 6 '"
758.8 4.8° 27"
751.5 5.7° 0 " 766.9 4.2° 8"
757.8 5.0' 26"
752.0 5.6° 0"
766.8 4.0° 9"
756.4 5.0° 25"
752.5 5.5° 0 " 766.9 4.0'De vloed,
Te Vlissingen werd een sterkste windstoot waarg·enomeD van 111 kilogram per :i'iP.
op 22 December ten 3
u.
15 m. des namiddags. De windrichting was toen west-noordwest. De laagste barometerstand werd waargenomen den 22sten December, des na,middags ten1 uur, en was 745.6 millimeter.
Aan den Hoek van Hol/crncl werd de grootste winddruk waargenomen den 22sten De-cember ten 3 u. 30 m. des namiddags, en wel 140 kilogram per JYP., bij een wind-richting van west-zuidwest.
De wind was in den voormiddag van den 22sten December zuid:-zuidwest, liep in den namiddag tot west-zuidwest en werd tegen den avond noord-noordwest. Hij nam daarbij in kracht af, zoodat de winddruk tegen middernacht nog s1echts 45 kilogram per M2• bedroeg.
De vloed van den nacht van 22 op 23 December bereikte op verscheidene punten eene grootere hoogte dan een van de vorige stormvloeden dezer eeuw.
De omstandigheden lieten zulk buitengewoon hoog·water niet verwachten , daar het den 19den laatste kwartier was geweest en de maan zich den 2lsten op den gemiddel-den afstand van de aarde bevond.
De storm was bovendien niet van langen duur en de kracht van den wind was op het oogenblik van den tijd van hoog·water reeds eenig·szins aan het afnemen.
De vloed was buitengewoon hoog op de Hollandsche kust; minder hoog langs die van Friesland en Groningen en in de Zuiderzee.
De voorafgaande eb was niet hoog lang·s de Hollandsche kust, doch wellangs de noord-kust van Friesland en Groningen.
Het verschil tusschen laag- en hoogwater was dan ook buitengewoon groot langs de Hollandsche kust en de Zeeuwsche eilanden ; daarentegen was het klein langs den noord-kant van Friesland en Groning·en.
De hoogst bereikte standen worden vermeld in bijlage I en zijn zooveel mogelijk ten opzichte van A. P. en van N. A. P. opgegeven.
Uit de bijlagen II en III blijkt de invloed van den storm op de Waal, de Merwede, het Hollandsche diep, enz. en op den Neder-Rijn, de Lek, de Nieuwe Maas en het Scheur.
II. Schade door de11 storm te weeg gebracht,
Gronlln;en. ProvinciClle ::,eewering ten i.V. TY. en ten Z.O. van Delfzijl. Aan de provinciale zeewering
is bij het dijkspanc1 bij Lutje buren 96 JYP. 8teenglooiing, 850 l'.P. krammat en 2000 M~. zodenbekleeding beschadigd, terwijl 340 JVI3. grond is weggeslagen.
Aan den Vierbuursterdijk is 140 JYr. krammat en 123 JYI'. zodenbekleeding heschadigcl en 45 M3• grond weggeslagen.
Van de provinciale zeewering ten oosten van Delfz\jl is 42 309 JYP. steenglooiing be-schadigd.
Lnndpunt Reide. Van de Rijksoeverwerken om de landpunt is 2043 JYP. steenglooiing
be-schadigd.
Tweede gedeelte van clen Reiderwolder polder. Het buitentalud is belangrijk ingeschaard.
De inscharing ontstond langs den teen van dat talud; van de geslagen gaten waren de twee belangrijkste , die tot ongeveer ,i M. van de buitenkruinlijn reiken , achtereen-volgens 80 en 50 M. lang.
)
1
I
1
l~
52\Tienwe Stcilenz~jt. Van de ter weerszijden aan de sluis aansluitende 1lijken, die b~j het
Rijk in beheer zijn , is eenige grond en bezoding weggeslagen.
Eilafül Rottum. De westduinrand is gemiddeld 23 M. teruggegaan. De
helmbeplan-ting en de stuifd~jken àp l111t noorder- en zuidooster strand hebben bebngrijk geleden, waarb~j ve0l rijshout is verloren g·egaan. V [til den nieuwen zomerdijk ter beveiliging
van de Middelplak ging aan de einden 20 à 25 M. verloren. De lage gedeelten van het eiland geraakten g'eheel onder water.
Fei-wenlemc/eels buiienpolder. De dijk is op verschillende plaatsen doorgebroken en
overi-gens zeer beschadigd.
Harlingen. In de basaltglooiing· van de N oorderzeewering sloegen drie g[l,ten, samen
ter oppervlakte van ongeveer 250 M2•
De bezetting met zware steen, basalt en Drentschc steen op de kruin van den Pol-lendam is over een oppervlakte van ruim 200 M2. beschadigd. Een baak van den rlam
sloeg weg.
Van de havenwerken geraakten eenige planken los en werd 140 NP. bestrating langs de havens beschadigd door losslaan of verzakkiug.
Hi11de/on11en. De lange hrug langs de buitenhaven is aan het zeeëinde besclrndigd en
van de korte brug in deze haven is het dek weggeslagen.
Ameland. De duinen hebben over bijna de geheele lengte veel geleden en zijn over
gemiddeld 14 JVI. breedte weggeslagen; de grootste afslag bedroeg 79 M., bij strandpaal 7. V ::m de Lang·eduinen tusschen Hollum en Ballum sloeg de huitenstuifdijk, zijnde de hoofdwaterkeering dezer duinen, even be,vesten strandpaa~ 6 over 150 M. lengte geheel, en over 325 M. ten westen en 800 M. ten oosten van dit' gat grootendeels weg.
De nog onvoltooide stuifdijk bij de Zwanewaterduinen werd aan het oosteinde over 580 M. geheel weggeslagen.
De buitenduinrij of zeelooper van de Bureduinen werd op verschtllende plaatsen door-broken , zoodat het water ver de duinvalleien instroomde.
De Kooi-Oerdstuifdijk is over gemiddelrl 3 M. breedte afgeslagen, met steile kanten van 1 tot 3 M. hoogte.
De laagwaterlijn is gemiddeld 13 M. landwaarts verplaatst, de grootste achteruitgang bedraagt 139 M., bij paa,1 23; de lijn is echter op verschillende plaatsen zeewaa,rts ver-plaatst, inzonderheid aan de westzijde van het eiland; de grootste voomitg·::rng bedraagt 54 JVI. bij de palen 1 en 3.
De hoogwaterlijn is gemiddeld 38.5 JVI. landwam·ts verplaatRt, de grootste achteruit-gang· bedraagt 84 JVI. hij paal 23 ; de lijn ging alleen bij paal 6 met 9 :M:. voornit.
Op het westerstrand werd van de afrastering langs de duinen 648 M. los geslagen, waarbij enkele palen verloreu gingen.
Van de oeverwerken [1,an de zuidzijde van het eiland beoosten de Oosterwijcle Slenk, langs het Schornm, de Schuitelei en Buregrie , werd steen en puin uitgeslagen.
Van çle in herstelling zijnde oevervoorziening tusschen den stroornleiclam en het Groote gat werd 73 M plankheschoeiing losgeslagen , waarvan 26 JVI. is weggedreven.
Scliiermon11ikong. De duinen hebben veel schade geleden, inzonderheid tnsschen de
De duinvoet g·ing bij de palen 2, 3 en 4 gemidtleld 53 M. landwaarts, de hoogwaterlijn 9 lYI. zeewaarts; bij de palen 5 en 6 ging de duinvoet gemiddeld 57.50 lYI. en de hoog-waterlijn 21 lYI. bndwaarts.
De kleine stuifdijken tot dichting· van openingen in den duinregel, die de eigenaar van het eiland was begonnen aan te leg·gen, zijn geheel weggeslagen.
Sclwklciucl. Aan de steeng-looiing aan de westzijde ontstond eenige schade van weinig
beteekenis.
Blokz,;jl. In de steenglooiingen der havendammen sloegen eenige gaten, ter oppervlakte
van ongeveer 200 lYI'.
Ten gevolge van het overloopen van de Dmntlie1'becl(jking zijn alle polders ten westen en ten zuiden van Kampen tot den straatweg van daar naar Oldebroek, behalve de Zanèljes en de Greente en de Onderdijkspolcler, overstroomd.
Van uit Kamperveen zijn de kaden lang·s de Geldersche gracht, die tot de hoogte van
1 lYI.
+
A. P. keeren, overgeloopen.Door het over1oopen is de Zanddijk - een klein gedeelte dijk tusschen den St. Nico• laasdijk en den Zwartendijk - gedeeltelijk afgeslagen.
Ook het Kampereiland en de buitenpolders bewesten Genemuiden en langs het Zwarte water werden, evenals bij elken eenigszins hoogen waterstand plaats heeft, overstroomd.
In
den rechter IJsseldijk langs het Kampereiland ontstond een gat van geringe af-metingen, dat door den storm van 30 December 1895 vergroot is tot een lengte van 60 lYI. bij een diepte van ongeveer 3 lYI. -;- A. P.Gcnemniden. Aan de steenbezetting op den Zuiderleidam van het Zwolsche Diep
ont-stond slechts geringe schade.
Sallcincl. Een gedeelte van den Rijks grooten weg van Deventer naar Zwolle te Hoog
Zuthem (gemeente Zwollerkerspel) stroomde over ongeveer lCO lYI. over. Het water werd, zonder schade te veroorzaken, over den overlaat in den Sekdoornpolder, aan den rech-teroever der Soestwetering , weggevoerd. Deze overlaat werkte gedurende eenige uren met een ornrstorting van ongeveer 10 c.lYI.
Overigens ontstond aan de waterkeerende werken der waterschappen en gemeenten in Overijssel geen of slechts onbeteekenende schade.
Gelded1rnd. Nadat door het overloopen van de Drontherbedijking, waarvan hiervoren onder Over-ijssel melding is gemaakt , een gedeelte van Kamperveen en ongevr.er 50 H. A. van den polder Oldebroek waren onder water gezet, stroomde het water over de noordoostelijke kade en bovendien door een gat in die kade op ongeveer 15 minuten gaans zuidoost-waarts van den lYiheeneweg · in de Geldersche gracht.
Vervolgens stroomde het over de zuidwestelijke kade van die gracht in den p0lder Oosterwolde , zoodat een gedeelte daarvan , namelijk het N oordermerk bijna geheel en het Bols- en Lummermerk elk voor ongeveer drie vierden, onderliep. Het vloedwater bereikte den stand van 0 30 lYI.
+
A. P. Ten gevolge van het van tijd tot tijd open~ zetten van de Zuiclersluis aan het Znidereinde der Geldersche gracht heeft Oosterwolde ook nog vloedwater van den polder Oldebroek ontvangen.1
11
1
1
1
7van de gesloopte oude krrk van Oosterwolde tot ongeveer 1000 M. noordwestwm,rts onder water.
Schade aan den zeedijk werd niet geleden.
Voor. het oostelijk hoofd van de haven van N(jkerk ZlJn eenig·è dekphmkeu en ankers los- en weggeslagen.
Te Harclcnvijk kwam het water over den weg tusschen den Stadsmuur en het badhuis en deed enkele tuinen en erven en een gedeelte van de stads weilanden onderloopen. Langs den stationsweg buiten de Smeepoort stond het water over ongeveer 25 M. tot achter de westelijke rij hoornen Directe schade werd daardoor niet veroorzaakt.
Evenals in 1889 werd ook bij dezen stormvloed de Eemstreek overstroomd. De inundatie Uh·eeht.
strekte zich westwaarts van de Eem uit tot langs den Veendijk - zijnde het noordelijk gedeelte van den Wakkerendijk - en den Wakkerendijk tot nabij het huis Groenevelcl, langs de hooge gronden ten oosten van Baarn tot den tol op den weg naar de Eembrug, langs de hooge bouwgronden tot nabij het Monument te Soestdijk, langs de Nieuwe steeg, langs den Brinkweg van Soest naar Amersfoort, over tlen Zwarten weg en den Isseltschen weg, langs de huizilige genaamd "de Pl_atlnis '' over het jaagpad langs de Eem tot den oprid van de spoorwegbrug te Amerfoort. Ten oosten van de Eem werden alleen over-stroomd de buitendijks gelegen gronden, benevens eenige lage gronden tnsschen de Grebbelinie en den Centraal- en Oosterspoorweg eu de kade langs de haven tot de stoepen der huizen.
Boven Amersfoort werden door opstuwing eenige gronden ter wederzijden van de Luntersche-, Bameveldsche- en Modderbee1rnn tot Randen broek en Heiligen berg onder
water gezet.
De Slaagsche d~jken zijn niet overgelo'open.
Te Amersfoort duurde de overlaat vau het vloedwater tot 24- December. Buiten den Kleinen Koppel stond het water tegen de huizen ; een gedeelte van de lengte der gracht genaamd het Kleine Spui werd over meei;. dan de halve breedte overstroomd.
Verscheiden tuinen en erven langs de binnengrachten liepen onder en enkele laag gelegen woningen hadden last van het water.
De dijken werden zeer weinig beschadigd.
De straatweg van Baarn tot Eembrugge stond onder water.
De buitenpolders langs de Lek in Utrecht werden niet overstroomd.
De dijken lcillgs de Zuirlerzee leden slechts weinig schade; alleen zijn enkele steenen in N oordholfand.
de bnitenglooiing van den zeedijk beoosten Muiden losgeslagen en had de steenglooiing langs den Noorclerdijk van Drechterland te lijden.
Te llfcclemhlik bekwamen de beide steenen hoofden van de haven eenige schade. Aan de zee/uwen "!tet Nienwedicp" sloeg een weinig grond achter het plankier langs de haven weg; 25 NL steenglooiing werd beschadigd en een hoofd paal van het plankier brak.
Heldersclte ::;cewecring. De Steenglooiing op het buitenbeloop werd over eene oppervlakte
van ongeveer 4000 M'. beschadigcl.
De keistraat op de kruin bij de batterij Kaaphoofd sloeg over een oppervlakte van
Nabij Kattphoofd ging ongeveer 500 lYP. bezodi11g en 130 JYI3. grond verloren.
Veel steen en puin sloeg op en over de kruin, en de grindweg werd op vele punten besclmdigd.
Aan het westelijk deel der zeewering bij Huisduinen ontstond een steile ranc}. De steenbezetting van het N oorclduinshoofd werd over eene oppervlakte van 79 M2•
beschadigd.
Peltemer zeewerino en zeewerken. Van de steenbezetting der zeewering en haren
plas-berm werd 375 M2. , van die der hoofden 450 M2
• beschadigd. ·
De krammat op den buitenbenn, die eene oppervlakte van8000M2.had, sloeg geheel
weg; evenzoo een als proef gemaakt vak bestrating op den buiten berm, groot 500 JYP.
V ttn de golfbrekers sloegen 170 stuks weg.
Ho11dsbossclw ;:;eewering. Aan deze zeewermg en de daarvóór liggende hoofden ontstond
zeer weinig schade.
Have11werl,e11 te IJinnicle11. Uit den golfbreker van het Zuiderhavenhoofd werden van den kop tot 40 M. daarbinnen, naar schatting, ongeveer 45 stuks betonblokken van 9 JYI3,
(20 · tons blokken) weggeslagen; op verschillende plaatsen gingen bovendien nog een 20tal blokken van dezelfde zwaarte verloren.
Enkele blokken of gedeelten daarvan werden over het hoofd geworpen en veroor-zaakten schade aan de ijzeren leuning , die over eene lengte van 40 M. geheel werd vernield en over ongeveer 50 M. lengte zal moeten worden hersteld.
De golfbreker van het noorderhavenhoofd heeft weinig schade geleden , alleen zijn aan de noordwestzijde van den kop een 14tal blokken van 5.1 M3
• (11 tons blokken)
weg-geslagen.
Het metsehverk op het zuiderhavenhoofd is plaatselijk beschadigd; voornamelijk is zulks het geval van 640-670, 870-920, 970-990 en 1085-1160 M. uit het worteleinde van het hoofd gemeten.
Daarbij gingen eenige rails en strekhouten verloren. .
Het metselwerk van het noorderhavenhoofd leed zeer we1mg; alleen aan den kop is de kant van de rollaag door het claarteg@ slaan van een betonblok beschadigd.
De bezuiden de voorhaven, binnen de hoofden, langs het strand liggendé straatweg van de Semaphore tot het Directiegebouw, met de op het beloop daarvan liggende steen-g·looiing· en de klei berm, werden weggeslagen.
De benoorden de voorhaven langs het strand binnen de hoofden liggende straatweg werd aan het noordelijk eincle met de op het beloop daarvan liggende steenglooiing uiteengeslagen.
De kop van den noordelijken lagen stranddam werd geheel uit elkander geslagen, waarbij veel basaltsteen en alle puin verloren ging.
Het daarop geplaatste lichtopstand bleef op zijne fundeering staan en alzoo behouden. De beloopen en boorden van het buitenkanaal werdrn op verschillende plaatsen in ,
maar het meest boven de steenglooiing beschadigd.
Aan de vischsteigers en den ponton ontstond eenige schade.
De schade aan de woningen bepaalde zich tot het breken van glasruiten en het weg-waaien van dakpannen.
De winddrukmeter op het havenkantoor geraakte onklaar.
De traveller en de kraan op het noorderhavenhoofd zijn ongeveer 2 M. landwaarts ver.plaatst.
g
Een b0tal reserveblokken , die op het noorderhavenhoofd stonden , zijn door elkander geworpen; één daarvan werd van het hoofd geslagen.
De duinvoet tusschen de havenhoofden werd tot ongelijke breedten weggeslagen, be-zuiden de voorhaven tot een maximum van 30 M. , benoorden de voorhaven tot een maximum van 60 M.
JJniuen op Te,,r:el en aan clen vasten wal van Noordhollctncl. De duinen werden langs de
geheele kust zeer sterk aangetast, zoodat bijna overal hooge steile kanten ontstonden. Op een aantal plaatsen onder Callantsoog en Petten en op een punt nabij strandpaal 30 brak de buitenduinregel door, hetgeen overstrooming van achterliggende duinvlakten ten
gevolge had. ·
De belangrijkste doorbraak had plaats bij strandpaal 10, aan de Groote Keeten onder Callantsoog , waar de buitenduinregel over eene lengte van ongeveer 300 M. wegsloeg en het zeewater landwaarts drong tot nabij den Voordijk.
Op het eiland Texel brak nabij strandpaal 32 de buitenduinregel door.
Na den storm werd de ligging van den duinvoet ten opzichte der strandpalen op-gemeten.
Dit werk was op Texel en het noordelijk gedeelte van den vasten wal van Noord-holland tijdig voltooid , doch het kustvak van paal 39 tot 71 kon eerst in het begin van Januari 1895 gemeten worden, zoodat op dit gedeelte ook de storm van 29 December 1894 invloed op de uitkomsten der meting kan hebben gehad. Van veel beteekenis kan die invloed echter niet zijn.
De uitkomsten det vorenbedoelde meting, vergeleken met die welke in den zomer vim 1894 was verricht, zijn vervat in de beide volgende staten.
DUINEN OP TEXEL. Nummer
der Afstand van den paal tot den duinvoet in M. Duinvoet Aanmerkii1ue11.
i afg·enomen
palen.
1 vóór den storm, 1 na den storm. in M.
6 96 104 8 1 7 38 30 8
)
8 208 199 91
de Hors. 9 0 11 11 10 56 42 14 1 11 152 · 168 16 12 242 260 18 13 1 138 1 158 20 14 16 36 20 15 34 16 18 16 2 14 16 2DUINEN OP TEXEL. Nummer
der Afstand van den paal tot den duinvoet in M. Duinvoet Ll.ctnmedtingeu.
palen. afgenomen
vóór den storm. / na den storm. in M.
17
84
68
lG
18110
98
12
19128
110
1820
134
108
26
Koog.21
156
62
94
22
104
10114
{l)
23
12
13G
148
24
76
36
40
25
1416
1438
22
26
1492
1506
14
27
1424
1424
0
28
94
76
1829
198..
182
16
30
80
70
10
31
9-±
108
14
Eijerland.32
220
246
26
33
5
21
1633462
27
.
19 8( ·I) De bijzcinder groote afneming- bij de palen 21-24 wordt door het volgende verklaard.
In den laatsten tijd har! op het strand aldaar eene nieuwe duiavorming plaats, die re~ds tot ongeveer 4 M. boven volzee reikte. :Bij de gewone strandmeting in de• zomer van 1804 werd de voet van deze duinvorming in de registers gebo, kt. '.!.'hans is echter deze nieuw gevor.nde duim·egel op vele plaatsen doorgebroken, zoodat weder tot den ouden duinvoet is gemeten.
Duinen op den vasten wal van N oordholland,
Nummer .Afstand van den paal tot den Duinvoet duinvoet in M.
der afgenomen Aamnerkingen.
palen. vóór clen storm,
!
na den storm. in M.0 56 79 1 23 1 0 17 17 2 22. 37 15 ' 3 22 35 13 4 83 97 14
5
66 77 11 6-
- - In December 1894 zijpaal en hulppaal weg
n
7
80 95 15 geslagen. 8 91 108 17 9 66 87 21 1087
112 25 Groote Keeten. 11 118 138 20 12 106 125 19 13 86 105 19 Callantsoog. 14 30 46 16 15 18 36 18 16 70 91 21 17 102 139 37 18 67 85 18 19 120 141 · 21 20 135 156 21 26 75 91 16 ~ Pettemer en Honds bossche zeewering. 27 106 120 14 28 102 122 20 29 104 122 18 30 96 117 21 31 74 91 17 32 56 74 18 33 50 72 22Duinen op den vasten wal van N oordholland.
Nummer 1 Afstand van den paal tot den Duinvoet
1 · duinvoet in lVI.
der afgenomen Anmnerkingen.
palen. vóór den storm. / na den storm. in lVI.
34
rî4
72
1835
78
92
14
36
60
74
14
37
30
47
17
38
23
56
33
Egmond aan Zee.30
49
165
16
40
64
183
19 141
43
1 !64
21
42
47
64
17
43
47
71
24
44
32
47
15
45
1635
1946
24
45
21
47
35
51
1648
17
38
21
49
1027
17
50
21
43
22
51
40
60
20
52
50
72
22
Wijk aan Zee.53
o::> 13 19l
Stort benoorden
IJnrni-._,..,
.54
48
28
20
, den .55
100
75
25
l
1 IJmuiden.56
56
32
24
57
12
6
18
58
6
21
15
59
30
42
12
60
18 3315
61 164
20
62
2
20
1863
(323
17
Duinen op den vasten wal van N oordholland.
Nummer Afstand van den paal tot den Duinvoet duinvoet in M.
der afgenomen Aa11merki11gc11.
palen.
1
vóór den storm,
!
na den storm. in M.64 12 1 11 23 1 1 i 1 65 10 1 8 18 1 ' 66 7 17 24 Zandvoort. 1 67 6 11 17 \ 68 4 17 13 i
G9
14 30 16 70 825
17 71 2 22 24R(jl.-s::oeewerin9en op Te.rel. De steenglooiing aan het Horntje verzakte over ongeveer 8 J\IF.
Die op den stuifdijk op de Hors werd over ongeveer 16 M'. beschadigd , terwijl daar boven eenige grond werd weggeslagen.
Polder de Volharding op Te.rel. De waterkeering van dit poldertje brak op twee punten
door; de eene doorbraak ligt in de zuidelijke waterkeering van den polder, is 35 M. lang en ongeveer 6 M. diep ; de andere doorbraak viel in de noordelijke waterkeering, is 16 M. lang en ruim 4 M. diep.
Watcrsclwp de 3() gemeensclwppel(.jl.e volders 011 Te.rel. De dijken van dit waterschap leden
geen beduidende schade.
Tusschen kilometerpalen 3 en 5 , waar de dijk eene hoogte van 2.45 à 3 M. boven volzee heeft, sloeg het water op verschillende punten daarover heen.
Men is begonnen op dit gedeelte een kade op te werken , die tot 3.20 M. boven volzee zal reiken.
Op 111.cirken keel de steenbekleeding van de omringkade eenige schade.
Op Urk bekwam de steenglooiing aan de ncordzijde van het eiland, zoomecle het paal-scherm en de omringkade, eenige schade , terwijl achter het paalpaal-scherm tusschen de nummerpalen 16 en 20 eene geul ontstond in den buitenberm der kade.
Op Wieringen bekwamen de steenbekleedingen rtan de noordzijde van het eiland en het geschulpt paalscherm bij de voormalige quarantaineplaats eenige schade; voorts had achter dit paalscherm en aan den Marskedijk eenig grondverlies plaats.
Aan de bestrate loskade van de haven bij de Haukes zijn eenige kleine bressen ontstaan. Op Terschelling leden de steenen havendammen en de plankierwerken een weinig· schade en ontstonden verzakkingen in de bestrating langs het dorp. Het buitenbeloop der duinen aan de noordzijde van het eiland heeft door afslag veel geleden.
Op Vlielcincl hebben de strandhoofden aan de noordzijde van het eiland veel geleden; het meest zijn beschadigd de hoofden n°'. 7, 12, 13, 16, 40, 42, 44, 46, 48 en 50. Ook de duinen leden veel door afslag. De buiteucluinregel is op 6, de binnenduinregel op 2 plaatsen doorgebroken. •
De groote en kleine stuifdijken bij het vVitte Lid en aan de Westpunt van het eiland zijn geheel verdwenen.
Voorts kwam grondverlies voor aan den dijk langs de zuidzijde van het eiland achter het dorp en ontstond een gat in den straatweg van het dorp naar de haven Ook de havendijken hebben veel geleden , terwijl de kop van den Oosthavendam beschadigd werd.
Zo:ldbolland Blijkens eene na den storm gedane opmeting van den toestand der dui:nen langs de
1\Toordzee, heeft op verschillende plaatsen beteekenende achteruitgang plaats gehad sedert
de metingen in het najaar van 1894. ·
De volgende staat geeft daarvan een overzicht.
Nummer tot den duinvoet in M. Afstand van den paal Duinvoet Nummer tot den duinvoet in M. Afstand van den paal Duinvoet
der Najaars- Meting afgenomen der Najaars- Meting afgenomen
palen. meting van in December 1894. 1894. in M. palen. meting van in December in IVL
1894. 1894. 1 i 72 0 18 1 18 96 2 21 23 1 73 16 :2 1 18 97 7 15 22 ' 74 3 14 17 98 10 33 23 75 4 18 22 99 22 42 20
76 2 22 20 ' Niet te bepalen wegens neergekard zand.
77 4 20 16 101 59 1 75 1 16 78 8 5 13 102 Mond ververschingskanaal. 79 12 28 16 103 114 133 19 80 23 38 15 104 130 143 13 81 24 42 18 105 62 80 18 82 14 6 20 106 42 61 19 83 16 8 24 107 18 34 16 84 13 5 18 108 16 39 23 85 10 4 14 109 25 45 20 86 20 5 15 110 31 55 24 87 10 28 18 111 23 43 20 88 1 18 17 112 29 · 51 22 89 13 32 19 113 34 55 21 90 2 21 23 114 36 49 13 91 5 16 21 115 44 61 17 92 16 2 18 116 18 34 16 93 17 40 23 117 8 21 13 94 7 24 17 118 26 --;- 10 16 95 14 7 21
-Door den afslag van den duinvoet werden de worteleinden van de Delflandsche hoof-den n". 3-21 van 1 tot 6 M. losgeslagen, hoofd n°. 2 over 11 M. en hooger, n°. 14 over ruim 10 M. en de worteleinden der hoofden n°. 27-34 van 1 tot 4 M.
Voorts werden eenige hoofden in het benedengedeelte beschadigd.
De ktmstmatig bewerkte zeewering van Delfland behield eene kruinsbreedte van: tusschen strandpaal 111-112 van 20 tot30 M.
" ll~-113 " 21.G • 18 " l! 113-114 n 20 • 16 • 114-115 " 18 " 12 115-116 116-117 12 20 en bij het Monstersche slag plaatselijk van 11 M. breedte.
25 " " 17 "
Tegenover de Keizerstraat te Scheveningen behield de zeewering eene breedte op de hoogte van 5.66 M.
+
A. P. van±
35 M. en op de hoogte die de stormvloed bereikte, van± 100 M.De rijweg langs het strand van af de Keizerstraat tot het Kurhaus leed belangrijk door afsh,g, terwijl een groot gedeelte der daar aanwezige visschersvloot in hooge mate werd beschadigd.
Aan de zeewering van Rlj11/cwcl ontstond geen andere schade clan eene zeer geringe aan cle van wege het Hoogheemraadschap aangebrachte helmbeplanting.
De duinverdediging aan de zuidzijde der Doorgraving te Hoek vnn Hollnncl en het westwaarts aan die duin verdediging aansluitende grondstort, met steenglooiing langs den zuidkant van het zuiderhoofd, heeft belangrijk geleden.
Aan de hoofden van den Rotlenlwmsclien wnte1'1VP[/ ontstond vrij aanzienl~jke schade. Het ijzeren lichtopstand aan het zeeeincle van het noorderhoofd werd vernield , terwijl benoorden dat hoofd de zuidelijkste der beide stuifdijken b\jna geheel en de noordelijkste over groote lengte werd weggeslagen.
Ook ontstond beteekenende schade aan den dam langs de oostzijde van het kanaal door Rozenburg en aan den strekdam aan het benedeneinde der plaat "Nooit gedacht". De duine11 langs de kn.,t van Voorne zijn van 6 tot 13 M. afgenomen, uitgezonderd clie achter het Groene strand, tusschen de strandpalen n"8
• 8 en 9.
Tusschen de standpalen 11 en 14 brak de buitenste duinenrij op meerdere plaatsen door. Door overloop der lage duinen is de Kminiugergorspolder onder Ûo3tvoorne , buiten den Heind\jk gelegen , overstroomd.
In den ri11g1lljh der eilanden Voorne en Pnllen kwam op vele plaatsen ovPrloop of over-spoeling der golven voor, en wel op een enkel punt van den dijk van den polder Klein
OostPl'lancl, bewesten Brielle, in de bebouwde kom van Brielle, nabij den steenen beer
in de vestinggracht aan de oostzijde der stad; in de bebouwde kommen der gemeenten
Zwarlewnal, Heenvl·iet, Geervliet, Spijkenisse; over de geheele lengte van de dijken der polders
.1.Viewv Sclmcldebeurs, l1Iole11gorzen en Nieuw Velgersdfjk langs het. Spui en plaatselijk bij het
aan-sluitingsdijk aan de oostzijde van de schutsluis van het ka11cuû door Vuor11e te Hellevoetslui:;. Ook stroomde het water over <.le stormdenren dier sluis en min of meer over het g·eheele
sluisempbcement in het kanaal door V oorne.
-Behalve eenige plaatselijke uitspoeling der dijksbeloopen en het dras zetten van enkele gejeelten der polders werd door het overloopen der dijken echter geen schade veroorzaakt. De lmilenpolrlers van liet eiland Voorne en Pntten werden bijna alle door overloop of
dijk-breuken overstroomd , te weten:
de Ifrni11i11r;ergorspolder aan zee; de polders O1ul- en Nieuw J{/ei/rnrr;, Rwmmelwncl,
Oud-en Nieuw Noordland en Nieuw lliarkenburg aan de Nieuwe Maas en het Hartelsche gat,
Oud- en Nieuw Oostbrock ,en O11d Hongerland aan de Oude Maas ; waardoor de in 1894
aangebrachte dijkverhooging van laatstgenoemden polder bijna g·eheel is weggeslagen. Voorts werd de polder Znidoorcl door overloop der bedijking dras gezet en overstroomde de polder Beeningerwa.arcl, beide nab~j den benedenmond van het Spui.
Dij!,·- en oeverwerken /n'j Hel/evoetslnis e11 de beide Hoornse/ie hoofilen. Aan den
contre-escarpe-dijk ontstond door overstorting eenige uitspoeling van het binnentalnd , terwijl de ver-harding van de kruin daardoor eveneens beschadigd werd.
Het met N oordschen steen voorziene buitenbeloop van den dijk nabij het noordelijk einde werd door den golfslag gedeeltelijk uit elkaar geslagen.
Enkele planken van het westerhoofd der JliClriuehaven sloegen los.
Van de PClrnlleldcunmen en de Hoornsche hoofden gingen alleen de scheepvaart baken dezer laatste verloren.
Kanaal door Voorne. De registreerende peilschaal te Hellevoc/slnis geraakte in het
onge-reede , doch werd onmiddellijk weder hersteld.
Eenige geringe uitspoeling ontstond door overloop van den aansluitingsdijk ten oosten van de schutsluis te Hellevoetsluis.
Aan de zeewel'ken va.11 de voormalige Quarantaineplaats op de Tien Gemeten werd geen noemenswaardige schade toegebracht, hoewel door den golfslag eenig water over den :,;uidelijken dijk, en op een enkel punt ook over den noordelijken dijk, spoelde.
De duinen op Goedereede hebben veel geleden en zijn het meest afgenomen aan de west• kust tusschen de strandpalen 24 en 32, waar de duinvoet 18 à 26 M. achteruitging.
De sedert jaren onder het zand bedolven holle steenglooiing aan het Flaanu•e werk kwam bloot , evenals de worteleinden der strandhoofden.
Aan deze werken ontstond geen andere schade dan dat een klein vak oude steen-glooiing van den berm vóór de holle steensteen-glooiing en van één der dammen werd be-schadigd.
De kleine duintjes beoosten de haven van Goedereede werden grootendeels weggeslagen. Aan de Ondelandsche en Kleine Zuidel'polller-zeed1'jken ontstond hier en daar eenige zeer geringe afslag van het buitentalud boven de steenglooiing.
Het werk spoelde op enkele plaatsen door den hevigen golfslag op- en zelfs over- de dijken.
Op Goecle/'eede en Overf'lnkkee overstroomden de volgende polders :
de Groote Znidel'polde1· door een 38 M. lange doorbraak m den oosthavendijk te Goe-dereede;
de Grno/e Adriana 1'/ierHlompolrlel' onder Ooltgenspbat door een 150 M. lauge dijkbreuk nabij de Galatheesche sluis;
voorts de buitenpolders : Gorspoldel' en poli/el' van Lollr/e1· weduz\jds den mond van de
haven te Goedereede; Nieuw Ftelle11dam door rlijkbreuk en Scharldrlee door overloop van den scheidingsdijk tnsschen <leze beide polders ; de Molen- of' Weipolder ten westen van de haven van Stellendam door overloop en cl\jkbreuk en de Scliarrezeepolde1· aan de
oost-zijde dier haven door overloop, benevens de Bospolder ten westen van de haven van Dirksland onder Stellendam.
Voorts overstroomden alle bekade gorzen.
Het binnentaiud van den dijk van den polder Nieuw Weslel'loo is, dicht bij de aan-sluiting aan den Kleinen Zuiderpolderzeedijk , over 120 M. lengte geheel weggevnllen; op een enkel punt is zelfs de geheele kruin mede weggevallen.
De polder bleef evenwd voor overstrooming bewaard.
Te Oude 1'011ge liep eenig water over den vYesthavendijk, waardoor enkele moestuinen werden overstroomd.
Groote massa's zand geraakten in den mond der haven van Goede/'eede, doch de
scheep-vaart werd niet gestremd.
De 1mkberm aan de westzijde der haven, nabij het hoofd, verzakte over 25 M. lengte.
Eiland Ysselmonrle. 'l'e Charlois stroomde het water over den rivierdijk, waarop de
Rijksweg is gelegen, in den po/del' vnn Charlois, zonder echter daaraan eenige schade te berokkenen.
Aan de bestratingen bi1111endijks ontstond :,;]echts geringe schade.
In
de na den stormvloed van 1880 verbeterde hulpwaterkeering oflrnde op den Rietd(jl, in de kom van Charlois waren , door het wnterhalen der bewoners van de aanliggende huizen, paden geloopen , waarover het water in den polder Robbennord en Plomz ertstroomde en het binnentalud van den dijk werd beschadigd. Ook de kisting op dezen dijk liep op vele plaatsen over.
De dijk. langs de petrolenm-établissementen bezweel, , waardoor de spoorweg onbruik-baar werd.
De polder Conl'~a11ll vloeide in.
De DeUff'elsclie dUI,· liep nabij Pernis over.
In de kade van den polder .Mculroel sloeg een gat, wanrdoor deze overstroomde.
Rotlenhimsclte wcucrweq, 1Yieu11•c 111aas bo1•en Rntfel'(/am, en Lel,, In de kade van den Taan-schuurpolder bij Maassluis vielen 2 doorbraken , één nabij de Boonerhaven ter diepte van 3 M., ge1manl met veel nfslag aan de binnenzijde der kade, en één in de knde aan de westzijde van het bassin der Maasslnissche drinkwaterleiding.
Van den Deijffelbroekschen polder liepen de dijken over zonder schade.
'l'e Schiedam brak de wnterkeerende tijdel\jke dam bij den Frankelandschen dijk door, waarna het binnenstroomende water veel schade nan bestrating en woonhuizen toe-bracht.
Van den Boschpolder overstroomde rle dijk, doch zonder schade.
Te Rotterdam ontstond hno·s de Nassaukade een val van onrreveer 80 M. in den knaimnur en bezweek de dam die het nien~e bezinkino·sbnssin der drinkw:terleidi11g aan de Oude Plrmt8ge
ö '
van de rivier :i,_;heidt. Door eerst,~·enoem<l onheil werd de s1101rwegverbincling lnngs de N assanlrnde verbroken.
In de buitenstad zijn door de inunclatie tal van gaten in de binnenbeloopen gevallen en werd veel schf1de aan de bewoners toegebrncht.
De kelders der basculebrnggen liepen vol , hetgeen veel stoornis veroorzaf1kte. Ook ontstoncl belangrijke sdrncle arm een gedeelte kaaimuur langs do Tanvenakker bezllideu de Scheluwe bn1g; door uitspoeling van grond brak daar ter plaatse een buis der waterleiding·.
Het Park vloeide onder, zom;vel van de Maaszijde als van den kant der vVesterhaveu, waardoor het plantsoen belangrijk werd beschadigd.
Voorts vloeide het water oven den noorclwestelijken hoek der Z:tlmlrnven, zeer ten nacleele der nabij gelegen woningen. Evenzoo 011 enkele punten der Schans te Delfshaven en aan de zijde van Feijenoord, wa2r de spoorbaan naar de petrolenmpakhnizen op
enkele Jnmten bezweek.
Te Kmli11!7l'II liep de Schielanclsclie dijk bij de krni~ing met den Staatss:,oorweg over , zouder noemenswaardige schade.
Nabij de Hoflaan spoelde over flO iVI. lengte het binneubeloop ter dikte Y::m 11\1. nit. De ,lijk van den Slor111pol1f<>r liep over, waardoor een afschuiving v,m het biuuenbelooJ_l en een gat ontstond van 10 M. lengte doch vrrn geringe dieJJte.
Overigens overstroomden nagenoeg alle bniten11olders.
Brielsc/rn Maas, Harll'l en Botlek. In den dijk van den Jantjes 110lcler langs de Brielsche
Maas vielen 3 doorbraken, lang achtereenvolgens 35, G2 en G7 M., waarbij de dijk tot
1 M.
+
N.A. P. werrl weggeslagen , terwijl b\i den middelsten cloorlmmk zich een wiel vormde tot GO M. binnen de as van den dijk'.· met eene diepte van 3 M. onder het maaiveld.Het meest oostel(jke dezer drie gateu heeft ter pbatse van de as van den dijk eene grootste diepte van 2 M. onder het maaiveld. Ten gevolge tler overstrooming brak de scheirlingsdijk mot den N oorclbankpolder door over 48 M. Ook vielen 2 g8!en i_n den dijk langs het kanaal rloor tle westzijde van Rozenhur;,5 , elk GO l\I. breed, ,vaarbti de buiten-berm langs dat lrnnaal gedeeltelijk wegspoelrlc en een wiel ge,•ormcl werd fot 30 M. binnen de as van den dijk De grootste diepte clezer doorbraken is 2,:'; M. onder het maaiveld.
Van den polder I{{ei/Jnr!7 bezweek de dijk op 3 phtatsen, waardoor g·aten van 25 à, 30 M. ontstonden met eene gTootste diepte van 2 r1, 2 L 2 M. 0111ler het maaiveld.
In den dijk van clen Grooten Ifraf/,e11o!clCI' vielen 4 doorbraken , waarv::m de benedenste, 55 M. lang, tot 40 M. binnen de dijksas reikte en 3 M. onder het maaiveld diep was, de volgende 35 M. lang was en ecme grootste diepte van 2 M. beneden maaivelclshoogte ha1l; de derde en vierde waren minder diep en achtereenvolgens 80 JVI. en 30 M. lang. De dijk van den polder Z11i1l Ro3eulmr!7 en 1Jla11!.·enlmr!7 i, op 2 plaatsen ingebroken. De eene doorbraak , f)7 M. lang, strekte zich , met eene diepte van 3 ii, 5 M. onder het maaiveld, uit tot 80 M. binnen de dijlrnas, de andere, 40 M. bng, was 3 tot 7 M. diep. In den dijk van den J{{einrn polder op de Wel plaat vielen G doorbraken. Die langs
den Hartel was 20 M. lang en reikte tot 26 M. binnen de dijksas , met eeue grootste diepte van G M. 0111ler het maaiveld. Van de S doorbraken aan rle zijde der Botlek bedroeg de lengte van beneden af gerekend achtereenvolgens 22, 28, 22, 10 en 17 l\'I.; bij de 2de en 3de heeft eene uitspoeling plaats gelmd, waarvan de grootste diepte respectievelijk G en 4 M. onder het maaiveld bedroeg.
Door den drftng van het inunclatiewater vau voornoemden polder is een gat gevallen in den dijk van den Veel'lig Jlforge11polrler lang 2:2 M., reikende tot 30 M. binnen de as des dijks, met een maximumdiepte van
G M.
onder het maaiveld.Ook viel nog een doorbraak in den dijk van den Jagel'splaatpolclel' bij het Rartelrnhe gat, lang 3G M. , met een wiel van de dijbas tot 35 M. daarbinnen , diep 5 à G M.
onder het maaiveld.
Ten slotte moet nog vermeld worden een doorbraak van 9
1\1.
lengte in de Ramme-landsche kade (bugs de Bernisse) op ruimGO M.
uit den 'l'oldijk tusschen Heenvliet en Geervliet.De bniteupoluers overstroomden rntgenoeg alle.
Langs de Bo11e11 ll[e/'wede, 1lc Beneden 111enve.lc en de Nienive 1lfcl'IVe<le zijn alle
buiten-polders volgeloopen.
Jfalleynt en Donllschc Kil. De buitendijks gelegen polders: Jfrabbepolder, Groot J{ oningrijli,
J{ilpolde!', Nienw- of Landigje Be11asool'd, Mce1111'e1100/'ll, O!lll Beversoo1 den Sloopepolcll'r zijn ondergeloopen door doorbraken in den Kilcl(jk boven de TPcicht en in den Wciclitclijl, be-neden 111eerkout; het Bijlcpolllerl;je, de Onde Gors en het poldertje te 7Yillems<lorp tusschen den Rijksweg en den Staatss11oorweg door doorbraken in den zuidelijken dijk.
Langs het Znid .Mcwrtensgcit, ten oosten van den spoorweg, werden nog ondergezet de polders Oude dijk, Iî.upel'enberg, Brnberspolder en Nienwe volder.
Noonl. Yan de bnitenpolders bleven alleen Nienwlcind, het Zand, Donkers/oot en
Woude voor geheel inloopen gespaard, hoewel zij door plaatselijk overlo:'lpen der lrnden
werden dras gezet.
Ow/i, llfaa . .", Alle buitendijks gelegen 11olders liepen vol , met uitzondering van den
Bee1'PJ1oldel', die alleen door het overloopen der dijken is dras gezet.
Te Dordrel'/1t werd de buitenstad geheel onder water gezet. Op verschillende plaatsen liepen de bandijken lang,; de rivier over.
Spui. De gorzen boven en beneden Oud BrJierl[(,ntl, het TT10/ve11j1oldel'(ie, de
Bie11in-,qer11•ru11·clpolrle1·, de Kleine Piel'sfiilsc/Je po/del', P,iersliilsc/11' No1mlpolder, Noonlpolder,
Oost-71ol<lr1·, llfole111)(Jlder, Leen!ie1•re11,r;or~r1111oltll'I' en 's Lcwclsbekadegor~rn onder Gondsu•awrll, werden alle overstroomd; de drie eerstgenoemde door doe ,rbraken. Het water liep op vele plaaben over de bandijken.
Jlollcini/srl1 Di<'p en Jlariugvli,,f. Alle buitenpolders werden overstroomd.
Op verscheidene plaatsen is het water over de bandijken geloopen. In de dijken van den 111ciricipoldm· en van den Jo/Jcwnapolder aan den rechteroever, ontstonden doorbraken, in den eersten twee , 1ang 11 en 15 M. , en in den tweeden één, lang 50 M.
Langs de rivier de Jlollcrndsclie IJssel lîep het water op verschillende plaatsen over den dijk, en wel:
1 °. over den Goej[(,11ve1·11·elle- of Jlooge IJssrldl)k tusschen de Haastrechtsche brug en de vVaaiersluis op twee plaatsen ter lengte van 1.0 tot 12 M. Door dit overloopeu spoelde een gedeelte van het hinneubeloop en ougeveer 1 M. van den kruin weg.
De tramlijn van Goudn naar Oudewcit1·r , over de dijk:'kruin loopeucle., werd op ge-noemde plaa'vs ontgrond, waardoor .de locomotief van een uit Goudn vertrekkende tram omsloeg en van den dijk viel.
Bij de vVan.ierslnis bereikte het water de hoogte van de kruin van deri znidel\jken af-sluitdam ;
2 '. over den d[jk van de Jfri111 penenu:rard nabij Stol wijkersluis over ongeveer 14 M. lengte. Hier stroomde het water door vier benedendijks gelegen huisjes binnen, waardoor een gedeelte · van den achtergevelmnur instor.tte , verschillend huisraad en goederen medevoerenrle en besclrndigende,
Te Go111lerak werd de dijk in het dorp opgekist, waardoor de schade zich bepaalde tot benedendijks g·elegen bergplac1,tsen en kelders ;
3 ·. te O111l1•rlierl,· , waar met de opkisting te lang werd gewacht, stroomde het snel stijgende water over den dijk, waardoor veel scluvle werd toegebnicht m,n de binnen-en buitbinnen-endijks gelegbinnen-en hni7,binnen-en binnen-en inboedels.
Te Capelle vloeide het water over Sdüeland's hoogen zeed\jk.
Ri)kswegen.
In
den Rijlrnweg te Jlfcwsslnis, plaatselijk genaa1ml de Taanstrnat, nabij het begin cler haven, spoelde een gat over de volle breedte van den weg , lang 22 M. , diep ongeveer 1 M.Gelijktijdig was zoowel bestrating als groud weggespoeld van het gedeelte straat langs de haven tegenover de 'l'aanstraat.
Langs de Lek in Z11i1l/1olla1ul overstroomden de buitenpolders beneden Tien lmven, he-halve de uiterwaanl beneclt!n lan,tstgenoemde phmts.
Noordbrabant. Oosiersc!telde en Ee111lragt. De d~jk van den noordel\iken rit! Rru11po/der werd ten oosten van de nitwateringslnis over 35 M. geheel on over ruim 20 M. aan de binnenzijcle weg-geslagen.
De nieuwe kunstweg op den Slaakcln,m verzakte op verscheidene plaatsen door uit-spoeling van het zand bed.
In den d\ik van den Prins Willem Frederik Jforelpolda werden 5 gaten in het buiten-beloop geslagen, waarvan twee tot in de krnin v1111 den dijk.
I o/1.·eraJ,. De cl~k van den Drie Ge/Jroellerspoldl'r verkreeg· oenige afülag.
Do11ue. Over den R\jksweg tLlsschPn Ousterho11l en G1•cr!rnide11berr; bezuiden de
Donge-Û/'11{/ stroomde het water g·edurende eenige uren ter maximum hoogte van ongeveer 0.30 M. Het zand tnsschen de bestrating werd hier en daar weggespoeld.
De dienst van det1 Znicler stoomtram moest een hrtlven dag gestaakt worden.
De zomerkade aan den linkeroever van den Nieuwen 1lJcwsm1111,/ beneden en langs do inlaatsluis , gelegen even boven het Drongelensche veer, brak door. De kruin en rle be-loopen vµn een gecleelt9 dier kade beneden de sluis werden beschadigd .
.d111er; Oude M1wsje, Donge en 1,,iewve JVUicis11w1ul De volgende polders liepen in:
Prinses Louise, Kwistge/d, · Vas~ltnrepolder (/Je1worden Boc:;em en Nienw-Zwat11wsce!ipo/der),
Harnrnnie, J{etr,/, Oud Gors, Bra.11d71older, Bnitenu111·s, Kor//a,ul, Alula8polder, T/ollrnl'lling, Rib, Ri/Jsc!iepolder, Speryie-, Ossekop- en Farl,ensp11/der, 7:Villem Frederikspolder, Bol, Kleine
J{uekoek, Koekoek, Nienwe Znidpolrler, Raagsl.011, Polder van den J11orr, .Nie11u•e A1d,·ers,
Oude Ald,crs, ll11imersdijk, Slil,polrler, Alle111ansliil, 1Yie11we Domûas, Oude Domûas, Acliler
de J-Ioeve11 , ,Geco111/Ji11cerde acwwassen, 1Vieu11•e Buil1•ndijksc/1e {((lJIWa.sseJt, de polders van het
Van 1le werken aan de Oude Ilneue werd op de hoofüe11 lG, 24 en 27 te zamen 143 _ Zeeland!. M ·. Doorniksche steenbezetting· weg·g·es1agen en beschadigd.
De hoofden 13 , 1 ..J , 15 , 17 , 2:) , 23, 24, 2G en 27 werden achterloops , zoodat de worteleinclen 7:\jn blootg·ekomen; alle rijsschuttingen zijn weggeslagen.
Op hoofd D sloeg de eikenhouten paal met peilschaal weg.
De duinvoet verplaatste zich gemiddeîd 17.50 lVI. landwaarts, het meest in raai 19, namelijk 28 M. De in de laatste jaren aangewonnen , zeer gevulde, duinvoet ging nage-noeg geheel verloren; het oude 1l .Ün is bijna overal aangetast en nagezakt, op ver-scheidene plaatsen tot i11 de duinkam, voornamelijk nabij de hoofden 10 en 12 , voorts tusschen de hoofden 13 en 14, 14 en 15, 15 en lG, 17 en 18, 22 en 23, 23 en 24,
2:") en 2G en van hoofd 2G tot de grens met den Oosteren Ban van Schouwen. Het be-loop stond bij b ,tstgenoemd hoofd over 10 M. hoogte steil.
Vóór de lichttorens der l\Iarinewerken ging eveneens veel z::md verloren, en hier is de duinkam nag·ezakt; de duinvoet verplaatste zich gemiddeld 0.30 M. landwaarts en ter weerszijde van den ijzeren toren g·emicldeld 18 M. Al de rijsschnttingen zijn weg-geslagen.
De basaltb2ldeeding vóór den ijzeren toren werd over de geheele oppervlakte van zand ontbloot; zonder de aanwezigheid van dit kunstwerk zonde de fnncleering van den toren gevaar hebben g<èloopen
Aan de beide vleugel::: der bn,saltglooiing en de hoofden 1 en 3 ontstond geringe schade; hoofö 4 werd over 12 lYL lengte achterloops; 4::l l\F. rijsbeslag is daar weg-geslagen.
Aan het noorderstrand ,an Sdwnu•cn werd de dninvo~t gemiddeld 5.G5 M. landwaarts verplaatst; alle schermen en rijssclrnttingen gingen verloren. ielfä boven de basaltglooiing is het duin nog afgenomen.
rrotaal werd 773 JYP. basa\t,glooiing uitgeslagen of beschadigd.
Te ,':clwre11dUl,c werd 718 M2• Vilvoordsche steen- en 1813 lYP. basaltglooiing, 310 lYP.
steenstrook, 8 J\iF. rijsbeslag en 300 M·. krammat beschadigd en ontstond grondverlies. Aan het district Ln11r;e11di)/,: werd 424 !\F. Vilvoordsche glooiing, 100 l\iF. steenstrook en 70 !\P. rijsbeslag beschadigd; het grondverlies was gering.
Aan het district Brmrn·ers/1rwe11 werd 357 ]VP. Vilvcorclsche glooiing, 14G M2 •
steen-strool,, 1350 l\P. krammat en 1150 lYP. bezoding besclrndigd en ontstond grondverlies. 'l'usschen de d\ik11alen 20 en 21 , . aan den Keetpolder (inlaag) bewesten cle haven van Brouwershaven en tl13scheu de dijkpalen 25 en 29, aau den Grooten St. Jacohsrolder (inlaag) beoosten de_ haven vau llrouwershavel\., ontstonden tengevolge van overslag van water op G plaatse:1 lJelangrijke afachnivinge11 in het binnenloop, waardoor laatstge-noemde inlaag inundeerde. De buitendijk bleef met behulp van opkistingen behouden.
Aan het district Borrendl/111.111.e werd 829 M2
• Vilvoordsche- en 23 NF. basaltglooiing,
289 JVP. steenstrook, GG5 JVF krammat en 430 lYP. bezoding beschaclig·d; terwijl voorts grondverlies ontstoncl.. Tusschen de dijkpalen 29 en 32 en. 34 en 41, Kisters- en Su-zanna's inbag, werd op eerstgenoemd punt het buitenbeloop zwaar beschadigd; op laatstgo1oemcl gedeeHe ontstonden , door overslag vn,n water, op 4 plaatsen belangrijke afschuivingen in het binnenbeloop. De buitendijk werd door opkistingen behouden.
Aan het district Fliw1111•1'/'S werd alleen GG0 M'. krmmnat en 10) M'. bezoding
bescha-digd ; het grond verlies was gering.
Verder gingen a;i,n het waterschap .'c!ion1l'en num 700 stuks perkoenen verloren. Van het waterschap Nieuw Bommenede werd 25 M~. Vilvoordsche steenglooiing bescha-digd en gingen G00 stuks perkoenpalen verloren.
De rijsschuttingen van den calamiteuzen polder Burgh en Westlllwl werden weggeslagen,
terwijl eenige steenglooiing beschadigd werd en belangrijke afschuivingen in het buiten-beloop der duinen ontstonden.
Van den calami 1enzen polder Stnvenisse en de polders Noonl en Ondeland werden de
steenglooiingen eenigszins beschadigd en eenige perkoenen weggeslagen.
De d\jk van den NiPuw Slr(jeupolcler bekwam bij den vloed van 22/23 December uog weinig schade.
Aan den calarniteuzen A111111-F'l'i"opoltler ·werd 495 M'. steenglooiing vernield. De Snp!iiapolder werd geïnundeerd.
Tusschen de dijkpalen 4 en 5 van den 1'/wo'l'upolder ontstond een gat tot in de binnen-kruinslijn; 1800 M '. rijsbeslag werd vernield.
Aan de noordwestnol , de oostnol en op eenige punten van den dijk van den cala-miteuzen Vlietepolde1· ontstond eenig grondverlies, terwijl 430 M\ steenglooiing en 240 M~. rijsbeslag werden beschadigd en 700 perkoenpalen verdwenen.
De dijk van den calamiteusen Anna.polder brak dooi tnsschen de dijkpalen Oen 2, over eene lengte van GO M.
Polder lVctlcheren. Te Zo11telctnile en te Domburg ontstond belangrijke schade aan de
duinen en den duinvoet. Op laatstgenoemde plaats ook aan de uit rijspakwerk bestaaude verdedigingswerken van dien voet over de volle lengte. Aan den W estkappelschen dijk,-waar de golven opliepen tot G M. boven gewoon hoogwater, werden verschillende gaten geslagen , grootendeels in het met krammat verdedigde bovenbeloop , maar ook in ète basaltglooiing. Van het plankierpaalhoofcl werd een gedeelte van het plankier weggeslagen.
Aan de .Noordwateri11r1 werden beschadigd 1G25 lVP. Doornitsche steen- en 38:'J0 l\'I'.
basaltglooiing en i">G0 lVP. steenstrook, terwijl het grondverlies zeer aanzienl(ik waR. Aan de Oosf11'(//eri11g was de schade weinig beteekenencl.
Aan de Zuidmnlering werd 300 l\F. steenglooiing beschadigd ; aan de Weslwaleriny 1250 M '. Doorniksche-, 1830 JVP .. Vil voordsche glooiing en G50 1\1 '. rijsbeslag en was voorts grond verlies.
Een gedeelte van l lissinr;en en het emplacement der buitenhaven aldaar werden o-ver-stroomd. Aau de oostelijke basaltkacle langs de buitenhaven werden eenige dekz.erken verplaatst, terwijl de klep, die van den wal toegang geeft tot de brug van den ooste-lljke-1 aanlegponton, wegge~lagen en verbrijzeld werd. Het plankier der l\farinehaven werd beschadigd, terwijl voorts grond verloren ging.
Een gedeelte kaairnnur bij het Rondeel aan de oostzlille der haven te Veere stortte over 30 M. lengte in ; de dam tusschen de spuikom en de haven werd emstig bescha 'igd. De calamiteuze polder Onstl1e1•e/a//ll bekwam geringe schade :urn de Vilvoordsche ~teen-glooiing.
Vóór het gebonwtje der registreerende 11eilschaal te Onslu<'veta/l(l werd de bestrating· uitgeslagen en ontstond eenige schade aan de Vilvoorrlsche steenglooiing-.
J{cl/laCll nan Znidbc1Jela11d. Op den kop rler havendammen te We111eldinqe ontstond eenig grondverlies. Het lernrningwerk in dr buitenhaven en de deurenloods bekwamen schade.
Te H11.11sw1·er/. werd een ijzeren duwpers van de kleine schutsluis kromgebogen. Aan den Jfare/1111/der en aan den Oostpolrler ontstonrl eeuig groml verlies
Aan den polder Onst-I11kelen (waterschap Kruiningen) werd eenige Vilvoordsche steen-glooiing beschadigd.
Tusschen de cl(ikpalen 25 en 27 van het calamiteuze waterschap 1'i<'11l1!J11derrl en Z11•ff•r/e
werden 300 M'. steenbe,;eUing en 820 M'. krammat weggeslagen en ging eenige grond
verloren. ·
Op de nol werd GlO JVP. Vilvoordsche Steenglooiing beschadigd, terwijl ook aan de houfden 14, 19 en 20 eenige schade ontstond.
Tusschen de dijkpalen 4 en G van den caJamiteuze Ad11r11ispolder wenl eenig·e glooiing-en krammat weggeslagglooiing-en; ook werd hoofd N°. 2 eglooiing-enigszins beschadigd.
Van het 11lateau der in a:.mleg zijnde losplaats van de haven te Brns!.·e11s word gr911d weggeslagen. Het met krammat verdedigde talud van den oostspuiboezem werd vernield. Aan den dijk vau het waterschap Groede en Bacwsl b\i de Groedsche kil werd een opper-vlakte van 110 J\IF. Lessinesche steenglooiing beschadigd; de duinen namen 6 à 10 M. af.
Aan den calamiteuzen Il1111ftlplaa.t- en Tl1'111aes110ltl1"1' werd 150 ::VF. rijsbeslag van de we,;telijke nol weggeslagen.
Storinvloedshoogten bo-ven A P.
aan onderscheidene waarnemings:punten in 1825 , 1853 , 1855 , 1860 , 1862 , 1868 ,
1865, 1867, 1868, 1877, 1881, 1883, 1889 en 1894.
Storinvloedshoogten bo-ven A P.
aan onderscheidene waarnemings:punten in 1825 , 1853 , 1855 , 1860 , 1862 , 1868 ,
1865, 1867, 1868, 1877, 1881, 1883, 1889 en 1894.
W AAR.NEMINGS-1 Februari 1
1
1
September Januari Mei December Januari December Januari Februari 1
1' PUNTEN. 1825. 1853. 1855. 1860. 1862. 1863. 1863. 1865. 1867. 1 i i 1 1 1
GRONINGEN. Meter. Meter. Meter. Meter. Meter. Meter. Meter. Meter. Meter. 1
1 1
Zoutkamp 4.68 3.18 4.18 2.58 3.63 3.68 4.08 2.98 2.15
i
Eiland Rottum
.
onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend 11 1 V Delfzijl 4.87 3.22 4.32 2.57 3.77 3.89 4.37 2.87 2.37 ! Nieuw-Statenzijl . 5.18 3.78 4.83 2.98 4.03 4.18 4.98 2.88 2.GO FRIESLAND. Friesche sluis . "
"
""
"
""
"
"
Nieuwe zijlen . 4.23 2.83 3.97 2.13 3.68 3.53 3.93 3.05 2.31\/ Ezumazijl onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend
Nieuw Bildt "
"
"
""
""
"
" Roptazijl."
2.35 1.95 1.85 2.55 2.65 2.55 2.45 1.51 Harlingen 3.19 2.24 2.89 1.64 2.99 3.04 2.94 2.39 1.84 Makkum. 3.04 onbekend 2.50 1.75 2.80 2.80 2.55 2.25 1.35 Workum. 3.82 " 2.47 1.67 3.07 2.87 2.77 2.11 1.41 Hindeloopen 3.13 1.99 2.41 1.41 2.71 2.41 2.61 2.21 1.51 ' Molkwerum. onbekend 1.99 2.43 1.31 2.65 2.43 2.41 2.15 1.49 Stavoren. 2.64 1.91 2.29 1.17 2.27 2.33 2.29 1.95 1.43Tacozijl . 2.86 onbekend onbekend onbekend 2.45 2.12 2.61 2.01 1.23
Lemnier. · 2.95 2.13 2.44 1.85 2.61 2.47 265 2.05 1.56 Schoterzijl 2.89 1 2.03 2.461 2.11 1 2.71 2.66 2.61 2.06 1.21
