Witold Gieszczyński
Uroczystość otwarcia Alei Ofiar
Katyńskich podczas XVIII
Powszechnego Zjazdu Historyków
Polskich w Olsztynie
Echa Przeszłości 11, 453-457
2010
KRONIKA NAUKOWA
Witold Gieszczyński
I n s t y t u t H is t o r ii i S to s u n k ó w M ię d z y n a ro d o w y c h U n iw e r s y t e t W a r m iń s k o - M a z u r s k i w O ls z ty n ie
UROCZYSTOŚĆ OTWARCIA ALEI OFIAR KATYŃSKICH
PODCZAS XVIII POWSZECHNEGO ZJAZDU
HISTORYKÓW POLSKICH W OLSZTYNIE
W 7 0 . r o c z n i c ę a g r e s j i s o w i e c k i e j n a P o l s k ę 1 7 w r z e ś n i a 2 0 0 9 r. P r e z y d e n t R P L e c h K a c z y ń s k i 1, w t o w a r z y s t w i e J M R e k t o r a U n i w e r s y t e t u W a r m i ń s k o - M a z u r s k i e g o J ó z e f a G ó r n i e w i c z a i p r e z y d e n t a O l s z t y n a P i o t r a G r z y - m o w i c z a , d o k o n a ł o t w a r c i a A l e i O f i a r K a t y ń s k i c h b i e g n ą c e j w z d ł u ż c i ą g u p i e s z e g o n a G ó r c e K o r t o w s k i e j . A l e j ę t w o r z y 2 7 d ę b ó w p o s a d z o n y c h k u c z c i p o m o r d o w a n y c h p r z e z f u n k c j o n a r i u s z y N K W D a b s o l w e n t ó w w y ż s z y c h u c z e l n i z w i ą z a n y c h z O l s z t y n e m , w t y m t a k ż e z a s a d z o n y o s o b i ś c i e p r z e z L e c h a K a c z y ń s k i e g o p a m i ą t k o w y „ d ą b p r e z y d e n c k i ” . K a ż d e z d r z e w e k z a o p a t r z o n o w t a b l i c z k ę z i m i e n i e m i n a z w i s k i e m o s o b y , k t ó r e j j e s t p o ś w i ę c o n e . W a r t o w y j a ś n i ć , ż e u t w o r z e n i e A l e i O f i a r K a t y ń s k i c h t o i n i c j a t y w a S e n a t u U W M n a w i ą z u j ą c a d o o g ó l n o p o l s k i e j a k c j i s a d z e n i a D ę b ó w P a m i ę c i 2 . W u r o c z y s t o ś c i w z i ę l i r ó w n i e ż u d z i a ł z a p r o s z e n i g o ś c i e m . i n . K a t a r z y n a H a l l - m i n i s t e r e d u k a c j i n a r o d o w e j , J a c e k J e z i e r s k i - b i s k u p p o m o c n i c z y d i e c e z j i w a r m i ń s k i e j , J a n u s z K u r t y k a 3 - p r e z e s I n s t y t u t u P a m i ę c i N a r o d o w e j , a t a k ż e d e l e g a c i n a X V I I I P o w s z e c h n y Z j a z d H i s t o r y k ó w P o l s k i c h ( 1 6 - 1 9 I X 2 0 0 9 r .) o r a z l i c z n a g r u p a m i e s z k a ń c ó w O l s z t y n a , w ś r ó d k t ó r y c h n i e z a b r a k ł o r ó w n i e ż c z ł o n k ó w S t o w a r z y s z e n i a R o d z i n a K a t y ń s k a .
1 Lech A leksander K aczyński (1949-2010), d r hab. n a u k praw nych, od 2005 r. prezydent RP, zginął tragicznie 10 IV 2010 r. pod Sm oleńskiem w k a ta stro fie rządow ego sam olotu w drodze n a uroczystości 70. rocznicy Zbrodni K atyńskiej.
2 „Wiadomości U niw ersyteckie” 2009, n r 10 (122), s. 8.
3 Ja n u s z M arek K u rty k a (1960-2010), d r hab. n a u k historycznych, od 2005 r. prezes In s ty tu tu Pam ięci Narodowej, zgniął tragicznie 10 IV 2010 r. pod Sm oleńskiem w katastrofie rządowego sam olotu w drodze n a uroczystości 70. rocznicy Zbrodni K atyńskiej.
4 5 4 Kronika naukowa W d a l s z e j c z ę ś c i u r o c z y s t o ś c i p r e z y d e n t R P d o k o n a ł o d s ł o n i ę c i a o b e l i s k u z p a m i ą t k o w ą t a b l i c ą p o ś w i ę c o n ą : P a m i ę c i o f i a r k a t y ń s k i c h - a b s o l w e n t ó w w y ż s z y c h u c z e l n i z w i ą z a n y c h z O l s z t y n e m , k t ó r y m i b y l i : P a w e ł A l e k s a n d r o w i c z 4 , R o m a n W i n c e n t y B ł a ż e j e w s k i 5 , K a z i m i e r z A l e k s a n d e r K a r c z e w s k i 6 , F e l i k s S z c z ę s n y K a r n i c k i 7 , K a z i m i e r z K o b o r d o 8 , J ó z e f F r a n c i s z e k K o m a r s k i 9 , K a z i m i e r z K o r y b u t - D a s z k i e w i c z 10, K a r o l K o s i ń s k i 11, S t e f a n S t a n i s ł a w K w i a t k o w s k i 12, B o l e s ł a w L e m a n 13, W ł a d y s ł a w L i n s e n m a n 14, G r a c j a n W a c ł a w Ł a p c z y ń s k i 15, L u c j a n M a ł e c k i 16, W i t o l d N i c z y p e r o w i c z 17, A n d r z e j P e l c z a r 18, S t a n i s ł a w P i s z c z 19, A n t o n i R z e s z o t a r s k i 20, T a d e u s z S m o l e ń s k i 21, W a 4 P aw eł A leksandrow icz (1901-1940), s. P io tra, inż. leśnik, absolw ent U n iw ersy tetu im. A dam a M ickiewicza w Poznaniu, ppor. rez. WP, w ięziony w K ozielsku, zam ordow any w K atyniu.
5 Rom an W incenty Błażejewski (1907-1940), s. W incentego, lek. w eterynarii, absolw ent U niw ersytetu W arszawskiego, ppor. rez., więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
6 K azim ierz A lek san d er K arczew ski (1902-1940), s. A dam a, m gr chem ii, absolw ent U niw ersytetu Jagiellońskiego, por rez. WP, więziony w Starobielsku, zam ordow any w C h ar kowie.
7 Feliks Szczęsny K arnicki (1906-1940), s. K arola, m gr rolnictw a, absolw ent Szkoły Głównej G ospodarstw a Wiejskiego w W arszawie, por. rez. WP, w ięziony w Starobielsku, zam or dowany w Charkowie.
8 K azim ierz Kobordo (1891-1940), s. Józefa, inż. geodeta, por. rez. WP, w ięziony w S taro bielsku, zam ordow any w Charkowie.
9 Jó zef F ranciszek K om arski (1913-1940), s. Józefa, m gr praw a, ppor. rez. WP, więziony w S tarobielsku, zam ordow any w Charkowie.
10 Kazim ierz K orybut-Daszkiewicz (1905-1940), s. Bonifacego, absolw ent Szkoły Morskiej w Tczewie, ppor. WP, w ięziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
11 K arol K osiński (1887-1940), s. Dionizego, lek. medycyny, m jr rez. WP, w ięziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
12 Stefan S tanisław K w iatkow ski (1893-1940), s. J a n a , m gr praw a, k pt. rez. WP, więziony w S tarobielsku, zam ordow any w Charkowie.
13 Bolesław L em an (1892-1940), s. J a n a , lek. medycyny, por. rez. WP, więziony w S taro bielsku, zam ordow any w Charkowie.
14 W ładysław L insenm an (1884-1940), s. Antoniego, lek. w eterynarii, absolw ent U niw er sy tetu w Dorpacie, m jr rez. WP, więziony w Starobielsku, zam ordow any w Charkowie.
15 G racjan Wacław Łapczyński (1892-1940), s. A leksandra, m gr praw a, absolw ent U ni w ersy tetu W arszawskiego, rtm . WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
16 Lucjan Małecki (1896-1940), s. J a n a , inż., absolw ent Wydz. Inżynierii Wodnej Politech niki W arszawskiej, ppor. rez. WP, więziony w S tarobielsku, zam ordow any w Charkowie.
17 W itold Niczyperowicz (1910-1940), s. Floriana, m gr praw a, por. rez. WP, więziony w S tarobielsku, zam ordow any w Charkowie.
18 Andrzej Pelczar (1899-1940), s. Ja n a , lek. medycyny, absolw ent U niw ersytetu im J a n a K azim ierza we Lwowie, por. rez. WP, więziony w Starobielsku, zam ordow any w Charkowie.
19 Stanisław Piszcz (1911-1940), s. Tomasza, nauczyciel, absolw ent S em inarium N auczy cielskiego w K rotoszynie, por. rez. WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
20 A ntoni R zeszotarski (1896-1940), s. T adeusza, absolw ent Wydz. P ra w a i N a u k Poli tycznych U n iw ersy tetu W arszaw skiego, por. rez. WP, w ięziony w K ozielsku, zam ordow any w K atyniu.
21 Tadeusz Sm oleński (1898-1940), s. Stefana, m gr praw a, absolw ent U niw ersytetu W ar szawskiego, kpt. rez. WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
c ł a w S z y m k o w s k i 22, R y s z a r d W i l a m o w i c z 2 3 , K a z i m i e r z H e n r y k W o ź n y 24, J ó z e f Z a p a ś n i k 25, W i t o l d Z y g m u n t Z a p a ś n i k 2 6 , E d w a r d M a r i a n Ż o ł n i e r k i e - w i c z 27, K a z i m i e r z Ż u ł a w s k i 2 8 , S t a n i s ł a w L u d w i k Z u r a k o w s k i 29. W k r ó t k i m p r z e m ó w i e n i u L e c h K a c z y ń s k i n a z w a ł z b r o d n i ę k a t y ń s k ą l u d o b ó j s t w e m 30. D e c y z j a o w y m o r d o w a n i u P o l a k ó w z a p a d ł a 5 m a r c a 1 9 4 0 r ., k i e d y n a w n i o s e k l u d o w e g o k o m i s a r z a s p r a w w e w n ę t r z n y c h Ł a w r i e n t i j a B e r i i c z ł o n k o w ie B i u r a P o l i t y c z n e g o K C W K P ( b ) z a d e c y d o w a l i o r o z s t r z e l a n i u 1 4 ,7 t y s . j e ń c ó w w o j e n n y c h i 11 t y s . w i ę ź n i ó w u z a s a d n i a j ą c t o , iż s ą o n i „ z a w z i ę t y m i w r o g a m i w ł a d z y s o w ie c k i e j, p e ł n y m i n i e n a w i ś c i d o u s t r o j u s o w i e c k i e g o ”31. 22 Wacław Szymkowski (1913-1940), s. Antoniego, nauczyciel, absolw ent S em inarium N a uczycielskiego w B iałym stoku, ppor. rez. WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
23 R yszard Wilamowicz (1901-1940), s. J a n a , inż., ppor. rez. WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
24 K azim ierz H enryk Woźny (1895-1940), s. J a n a , d r medycyny, absolw ent U niw ersytetu im. A dam a M ickiew icza w P oznaniu, por. rez. WP, w ięziony w K ozielsku, zam ordow any w K atyniu.
25 Józef Z apaśnik (1909-1940), s. B ronisław a, inż. rolnictw a, absolw ent Szkoły Głównej G ospodarstw a Wiejskiego w W arszawie, ppor. rez. WP, w ięziony w Starobielsku, zam ordowany w Charkowie.
26 W itold Zygm unt Z apaśnik (1890-1940), s. K azim ierza, absolw ent In s ty tu tu Technolo gicznego w P etersburgu, m jr WP, w ięziony w Starobielsku, zam ordow any w Charkowie.
27 E dw ard M arian Zołnierkiewicz (1908-1940), s. M ichała, ekonom ista, absolw ent Wyższej Szkoły Handlowej w W arszawie, ppor. rez. WP, w ięziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
28 K azim ierz Ż uław ski (1901-1940), s. L udw ika, inż. rolnik, ppor. rez. WP, w ięziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
29 Stanisław Ludw ik Zurakow ski (1886-1940), s. E dm unda, ukończył stu d ia praw nicze w Kijowie, ppor. rez. WP, więziony w Kozielsku, zam ordow any w K atyniu.
30 Zob. G d y g a śn ie p a m ię ć lu d zk a , d a le j m ó w ią kam ien ie... Lech K a c zy ń sk i P rezyd en t R zeczyp o sp o litej P o lsk iej n a U n iw ersytecie W arm iń sko-M azu rskim w O lsztyn ie. Publikacja wy d a n a pod red. J. Górniewicza, O lsztyn 2010, s. 13-14.
31 N a te m a t zbrodni katyńskiej istnieje już bogata lite ra tu ra , m. in. zob.: K a tyń . D o k u m en ty zb ro d n i, t. 1: Jeńcy n ie w yp o w ied zia n ej w ojn y sierpień 1939-m arzec 1940, oprac. zbior., W arszaw a 1995; K a tyń . D oku m en ty zb ro d n i, t. 2: Z a g ła d a , oprac. zbior., W arszaw a 1998; K atyń . D oku m en ty zb ro d n i, t. 3: L osy ocalałych. L ipiec 1940-m arzec 1943; oprac. zbior. W arszaw a 2001;
K a tyń . D oku m en ty zb ro d n i, t. 4: E cha K a ty n ia , oprac. zbior., W arszaw a 2006; K atyń , lis ta ofiar i zagin ion ych jeń ców . K ozielsk, O staszków , S ta ro b ie lsk , oprac. A.L. Szcześniak, W arszaw a 1989;
R o zs tr ze la n i w K a tyn iu : a lfa b etyczn y sp is 4 4 1 0 je ń có w p o lsk ich z K o zie lsk a ro zstrzela n y ch w k w ietn iu -m a ju 1940 r., w ed łu g źró d eł sow ieckich, p o lsk ich i niem ieckich , red. M. Skrzyńska- P ław ińska, W arszaw a 1995; L is ta katyń ska. Jeńcy obozów: K ozielsk, O staszków , S tarobielsk,
oprac. A. M oszyński, W arszaw a 1989; Z b ro d n ia k a tyń sk a w św ietle dok u m en tó w , Londyn 1989;
P a m ię tn ik i zn alezion e w K a tyn iu , oprac. J.A. Stepek, Paryż-W arszaw a 1990; K atyń . D oku m en ty ludo b ó jstw a . D oku m en ty i m a teria ły arch iw aln e p rzek a za n e Polsce 14 p a ź d z ie r n ik a 1992 roku,
W arszaw a 1992; K atyń . K sięg a C m en ta rn a P olskiego C m en ta rza Wojennego, oprac. J . K iński i in., W arszaw a 2000; K a ty ń w św ietle b a d a ń terenow ych 1994-1995. P raca zbiorowa pod red. M. Głoska, Toruń 2003; C harków. K sięg a C m en ta rn a P olskiego C m en ta rza Wojennego, oprac. J . Ciesielski i in., W arszaw a 2003; J . Mackiewicz, The K a ty n Wood M urders, London 1951; idem, K atyń . Z b ro d n ia bez s ą d u i ka ry, Wyd. ANTYK 1997; Z. Peszkowski, W spom n ien ia jeń ca z K o zielsk a , W arszaw a 1989; J. Łojek, D zieje sp r a w y K a tyn ia , B iałystok 1989; J.K . Zawodny,
K atyń , Lublin-Paryż 1989; A.L. Szcześniak, K atyń: tło historyczne, fakty, dokum enty, W arszawa 1989; idem, Z b ro d n ia katyń ska, Radom 2006; S. Swianiewicz, W cieniu K a tyn ia , W arszawa 1990;
4 5 6 Kronika naukowa Z k o l e i n i e z a l e ż n i e o d d e c y z j i z g ł a d z e n i a j e ń c ó w w o j e n n y c h Ł a w r i e n t i j B e r i a 2 2 m a r c a 1 9 4 0 r. w y d a ł r o z k a z n r 0 0 0 3 5 0 „o r o z ł a d o w a n i u w i ę z i e ń N K W D U S R S i B S R S ” . W i ę ź n i o w ie , k t ó r y c h b y ł o n i e m n i e j n i ż 7 3 0 5 j u ż w k r ó t c e z o s t a l i z a m o r d o w a n i , j e d n a k m i e js c e i c h p o g r z e b a n i a n a d a l p o z o s t a j e n i e z n a n e . Z o r g a n i z o w a n a e k s t e r m i n a c j a j e ń c ó w p o l s k i c h z a c z ę ł a s i ę 3 k w i e t n i a 1 9 4 0 r. i t r w a ł a s z e ś ć t y g o d n i . P o d o s ł o n ą n o c y w p i w n i c a c h s i e d z i b y Z a r z ą d u N K W D w K a l i n i n i e ( T w e r z e ) s t r z a ł e m w t y ł g ło w y z a m o r d o w a n o 6 3 1 1 j e ń c ó w z o b o z u s p e c j a l n e g o w O s t a s z k o w i e p r z e z n a c z o n e g o d l a p o l i c j a n t ó w , ż a n d a r m ó w i f u n k c j o n a r i u s z y s ł u ż b p a ń s t w o w y c h . W C h a r k o w i e w m i e j s c o w y m w i ę z i e n i u w e w n ę t r z n y m w t e n s a m s p o s ó b z a m o r d o w a n o 3 8 2 0 j e ń c ó w z o b o z u s p e c j a l n e g o w S t a r o b i e l s k u , n a t o m i a s t w K a t y n i u i S m o l e ń s k u - 4 4 2 1 j e ń c ó w z o b o z u s p e c j a l n e g o w K o z i e l s k u , g d z i e p r z e t r z y m y w a n o o f i c e r ó w 32. U n i c e s t w i o n o z n a c z ą c ą c z ę ś ć p r z e d w o j e n n e j p o l s k i e j e l i t y i n t e l e k t u a l n e j , p o n i e w a ż o p r ó c z z a w o d o w y c h o f i c e r ó w W P w y m o r d o w a n o r ó w n i e ż o f i c e r ó w r e z e r w y , k t ó r z y w c y w i l u b y l i i n ż y n i e r a m i , l e k a r z a m i , a d w o k a t a m i , n a u c z y c i e l a m i i t p . 33 S p o w o d o w a ł o t o n i e p o w e t o w a n ą s t r a t ę d l a P o l s k i z a r ó w n o w c z a s i e w o jn y , j a k i p o j e j z a k o ń c z e n i u .
K. Skarżyński, K a ty ń , Paryż 1990; S.M. Jankow ski, E. Miszczak, P o w ró t do K a tyn ia , Rzeszów 1990; J. Tucholski, M o rd w K a tyn iu . K ozielsk, O staszków , S tarobielsk. L is ta ofiar, W arszawa 1991; V. Abarinov, K a ty n s k ij la b ir in t, M oskva 1991; idem , The m u rd erers o f K a tyn , New York 1993; J . Trznadel, P o w ró t ro zstrzela n ej A rm ii. K a ty ń - fakty, rew izje, p o g lą d y; Wyd. ANTYK 1994; P. Zaroń, O bozy jeń có w w ojennych w Z S R R w la ta ch 1 9 3 9 -1 9 4 3 , W arszaw a-Londyn 1994; idem, A g resja Z w ią z k u R adzieckiego n a P olskę 17 w rześn ia 1939 r. L os jeń có w p o lsk ich , Toruń 1999; R o zstrzela n i w K a tyn iu , O środek KARTA, W arszaw a 1995; I I p ó łw iecze zbrodn i: K atyń, Twer, Charków, pod red. M. Tarczyńskiego, W arszaw a 1995; J . Jeżborow ska, A. Jabłokow, J. Zoria, K a tyń . Z b ro d n ia chron iona ta jem n icą p a ń s tw o w ą , W arszaw a 1998; N. Lebedeva, K a tyń. Z b ro d n ia p rzec iw k o lud zk o ści, W arszaw a 1998; S. Mikke, „Spij, m ężn y” w K a tyn iu , C harko w ie i M iednoje, W arszaw a 1998; T. M ikulski, B io g ra m y jeń ców : K ozielsk, S tarobielsk, O sta sz ków, Wrocław 1999; H. de M ontfort, M a sa k ra w K a tyn iu , W arszaw a 1999; G. Kaiser, K a tyn : d a s S taatsverbrech en , d a s S ta a tsg e h e im n is, B erlin 2002; A. Siomkajło, K a tyń w p o m n ik a ch św ia ta ,
W arszaw a 2002; A. Kola, A rcheologiczn a zb ro d n ia , Toruń 2005; W. W ołk-Jezierska, K u lisy zb ro d n i k a tyń sk iej, Wrocław 2005; M a teria ły m ięd zyn a ro d o w ej konferencji p t. P ra w d a , pam ięć, tożsam ość K a ty n ia i golgoty W schodu, W arszaw a, 28 IX 2006 r., w: „G olgota W schodu. K a tyń - S yb ir-K resy”, t. 5/2006; P. Allen, K atyń . S ta lin o w sk a m a sa k ra i tr y u m f p r a w d y , W arszaw a 2006; W. Abarinow, O praw cy z K atynia, K raków 2007; W.R. Wawrzonek, Z b ro d n ia k a tyń sk a i je j „białe p la m y ”, Łódź 2008; T. Wolsza, „ K atyń to j u ż n a za w sze k a ty i k a to w a n i”. W p o lsk im L o n d yn ie o so w ie ck ie j zb r o d n i w K a ty n iu (1 9 4 0 -1 9 5 6 ), W arszaw a 2008; W. M aterski, K a- tyń ...n a sz ból p o w sz e d n i, W arszaw a 2008; F. Kadell, K ła m s tw o katyń skie. H isto ria p e w n e j m a n i p u la cji. F akty, dokum enty, świadkowie, Wrocław 2008; K atyń. Z b ro d n ia n ieu k a ra n a , red. nauk. K. Komorowski, W arszaw a 2009; J. W ilamowski, K ła m s tw o stulecia. W cieniu K a tyn ia , Wyd. C inderella 2009; R o sja a K a tyń , red. A. Dzienkiewicz, W arszaw a 2010; A.K. K unert, K atyń. O calon a p a m ię ć , W arszaw a 2010; Z b r o d n ia k a ty ń sk a . W k ręgu p r a w d y i k ła m s tw a , red. S. K albarczyk, W arszaw a 2010; J.R . K rzyżanowski, K a ty ń w litera tu rze. M ięd zyn a ro d o w a a n to logia poezji, d r a m a tu i p ro z y, Lublin 2010; „Zeszyty K atyńskie”, 1990-2010, n r 1-25.
32 S. Ciesielski, W. M aterski, A. Paczkowski, R epresje sow ieckie wobec P ola k ó w i o byw ateli po lsk ich , W arszaw a 2002, s. 33; W. M aterski, Jeń cy w ojenni i in tern ow an i w la ta ch 1 9 3 9 -1 9 4 1 ,
w: P o ls k a 1 9 3 9 -1 9 4 5 . S tr a ty osobow e i o fia ry re p re sji p o d d w ie m a o k u p a c ja m i, pod red. W. M aterskiego i T. Szaroty, W arszaw a 2009, s. 220-221.
W ł a d z e s o w i e c k i e o d p o c z ą t k u s t a r a ł y s i ę u k r y ć k u l i s y p o p e ł n i o n e j z b r o d n i . K i e d y w k w i e t n i u 1 9 4 3 r. N i e m c y o g ł o s i l i k o m u n i k a t i n f o r m u j ą c y o o d k r y c i u m a s o w y c h g r o b ó w w K a t y n i u s t r o n a s o w i e c k a w ł a ś n i e i c h o b a r c z y ł a o d p o w i e d z i a l n o ś c i ą z a t e n m o r d . W o b e c i s t n i e j ą c y c h k o n t r o w e r s j i r z ą d g e n . W ł a d y s ł a w a S i k o r s k i e g o z w r ó c i ł s i ę d o M i ę d z y n a r o d o w e g o C z e r w o n e g o K r z y ż a z p r o ś b ą o p r z e p r o w a d z e n i e n i e z a l e ż n e g o ś l e d z t w a . P o d o b n y w n i o s e k z ł o ż y ł a t a k ż e s t r o n a n i e m i e c k a . D l a S t a l i n a b y ł t o d o s k o n a ł y p r e t e k s t d o z a w i e s z e n i a , a w p r a k t y c e d o z e r w a n i a s t o s u n k ó w d y p l o m a t y c z n y c h z P o l s k ą . P o l a k ó w o s k a r ż o n o o r z e k o m e w s p ó ł d z i a ł a n i e z N i e m c a m i . P o d c z a s p r o c e s u n o r y m b e r s k i e g o s o w i e c c y p r o k u r a t o r z y - b e z p o w o d z e n i a - u s i ł o w a l i o b c i ą ż y ć n a z i s t o w s k i c h z b r o d n i a r z y o d p o w i e d z i a l n o ś c i ą z a K a t y ń , k w a l i f i k u j ą c j ą w ó w c z a s j a k o z b r o d n i ę l u d o b ó j s t w a . T a k r o d z i ł o s i ę s o w i e c k i e „ k ł a m s t w o k a t y ń s k i e ” , k t ó r e j e d n o c z e ś n i e s t a ł o s i ę k ł a m s t w e m z a ł o ż y c i e l s k i m P R L . P r z e z n a s t ę p n e p ó ł w i e k u w ł a d z e k o m u n i s t y c z n e ś w i a d o m i e f a ł s z o w a ł y i z a t a j a ł y p r a w d ę o K a t y n i u ! D o p i e r o w 1 9 9 2 r. w ł a d z e R o s j i u j a w n i ł y u c h w a ł ę B i u r a P o l i t y c z n e g o K C W K P ( b ) z I I I 1 9 4 0 r ., c h o ć j e d n o c z e ś n i e w a r t o d o d a ć , iż d o t y c h c z a s z a r ó w n o ż a d e n z o r g a n i z a t o r ó w , j a k i b e z p o ś r e d n i c h w y k o n a w c ó w n i e z o s t a ł u k a r a n y z a m o r d n a P o l a k a c h ! D o d n i a d z i s i e j s z e g o i s t n i e j e w i e l e k o n t r o w e r s j i w o k ó ł m o r d u k a t y ń s k i e g o . C h o d z i m . i n . o w y j a ś n i e n i e w s z y s t k i c h o k o l i c z n o ś c i z b r o d n i , u j a w n i e n i e d o k u m e n t ó w ś l e d z t w a k a t y ń s k i e g o u m o r z o n e g o w 2 0 0 4 r. p r z e z N a c z e l n ą P r o k u r a t u r ę W o j s k o w ą F e d e r a c j i R o s y j s k i e j , w s k a z a n i e m i e j s c a k a ź n i w s z y s t k i c h p o m o r d o w a n y c h o r a z p e ł n ą r e h a b i l i t a c j ę o f i a r „ lu d o b ó j c z e g o r e ż i m u s o w i e c k i e g o ”34.
Irena Makarczyk
I n s t y t u t H is t o r ii i S to s u n k ó w M ię d z y n a ro d o w y c h U n iw e r s y t e t W a r m iń s k o - M a z u r s k i w O ls z ty n ieMIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA:
„D ZIE JE W Y Z N A N IO W E O B U C Z Ę Ś C I P R U S W E P O C E
N O W O Ż Y T N E J . R E G IO N E U R O P Y W S C H O D N IE J J A K O
O B S Z A R K O M U N IK A C J I M IĘ D Z Y W Y Z N A N IO W E J ”.
ELBLĄG 20-23 WRZEŚNIA 2009 ROKU
D z i e j e w y z n a n i o w e o b u c z ę ś c i P r u s w e p o c e n o w o ż y t n e j . R e g i o n E u r o p y W s c h o d n i e j j a k o o b s z a r k o m u n i k a c j i m i ę d z y w y z n a n i o w e j . [ R e l i g i o n s g e s c h i c h t e d e s P r e u s s e n l a n d e s i n d e r F r ü h e n N e u z e i t . E i n e o s t m i t t e l e u r o p ä i s c h e R e
-34 „Monitor Polski” 2010, n r 21, poz. 198. U chw ała Sejm u RP z 9 IV 2010 r. up am iętn iają ca 70. rocznicę Zbrodni K atyńskiej.
