S
P
R
A
W
O
Z
D
A
N
I
A
DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2015.62.12-13 ROCZNIKI TEOLOGICZNE
Tom LXII, zeszyt 12 – 2015
KS. SŁAWOMIR PŁUSA1
SPRAWOZDANIE
Z KONFERENCJI NAUKOWEJ HOMILETÓW POLSKICH
Turno k. Białobrzegów, 20-21 pa
Ĩdziernika 2014 roku
W Turnie k. Białobrzegów Radomskich (diecezja radomska) odbyła siĊ doroczna sesja naukowa homiletów polskich pt. „Problemy z małĪeĔstwem w Biblii, czyli Dobra Nowina o związku mĊĪczyzny i kobiety”. Organizatorami konferencji były: Stowarzyszenie Homiletów Polskich, WyĪsze Seminarium Duchowne w Radomiu, Katedra Komunikacji Religijnej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Katedra Duszpasterstwa i Profilaktyki Dysfunkcji Rodziny Uniwersytetu Opolskiego.
Słowo wprowadzajace w konferencjĊ wygłosił ks. prof. Wiesław Przyczyna (Uni-wersytet Papieski Jana Pawła II), przewodniczący Stowarzyszenia Homiletów Pol-skich. W pierwszym wystąpieniu ks. Artur Malina z Uniwersytetu ĝląskiego podjął temat: „Kobieta pomocą dla mĊĪczyzny, czyli o początkach instytucji małĪeĔstwa”. Zwrócił uwagĊ na fakt, Īe małĪeĔstwo w Starym Testamencie nie jest tym samym, co małĪeĔstwo w staroĪytnym Izraelu. Praktyka Īycia narodu wybranego nie dorastała do zamysłu BoĪego wobec małĪeĔstwa. Biblia, mówiąc o małĪeĔstwie, podporząd-kowuje je „wiĊkszemu projektowi”. Jest nim udział w panowaniu Boga oraz przeka-zanie stworzeniu BoĪego błogosławieĔstwa. NieposłuszeĔstwo Bogu to duchowy upadek mĊĪczyzny i kobiety, który blokuje pierwotne dary Boga, dane najpierw Adamowi. Reakcją Boga na grzech człowieka nie jest jednak przekleĔstwo pierw-szych ludzi. PrzeklĊty jest tylko wąĪ. Natomiast ziemia jest pozbawiona błogosła-wieĔstwa. Przy tej okazji mówca zwrócił uwagĊ na sposób czytania tekstów na-tchnionych, zwłaszcza Starego Testamentu, na temat małĪeĔstwa. Obowiązuje zasada czytania łącznego, a nie harmonizacji. Prowadzi ona m.in. do odkrycia, Īe małĪeĔ-stwo jest wpisane w BoĪy plan; zadaniem człowieka jest panowanie nad resztą małĪeĔ- stwo-rzenia, nad samym sobą i przekazaniem stworzeniu BoĪego błogosławieĔstwa. MoĪe
Ks. SŁAWOMIR PŁUSA – egzorcysta, diecezja radomska; adres do korespondencji: ul. Główna 16, 26-600 Radom; e-mail: plusa.slawomir@gmail.com
SPRAWOZDANIA
224
ono siĊ realizowaü, gdy mĊĪczyzna otrzyma odpowiednią „pomoc”. BłogosławieĔ-stwo i panowanie moĪe byü przekazane tylko we wspólnocie.
Kolejnym prelegentem był ks. Maciej Basiuk (Uniwersytet ĝląski), który wygłosił referat pt. „Zapłata za ĪonĊ, czyli konstytutywne elementy małĪeĔstwa w Starym Te-stamencie”. Tytułowa zapłata za ĪonĊ to wynagrodzenie za dobre wychowanie kobie-ty dla jej ojca. Inne, waĪniejsze elementy małĪeĔstwa to wybór Īony czy mĊĪa, posag, zarĊczyny i ceremonia Ğlubna, na którą składał siĊ kontrakt wypowiedziany wobec współmałĪonka lub sam akt współĪycia. Do waĪnoĞci kontraktu wystarczał jeden element.
NastĊpny referat, zatytułowany „Problemy małĪeĔstw starotestamentalnych” wy-głosił Marcin Majewski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Wskazał w nim, Īe u początku instytucji małĪeĔstwa jest monogamia. Dopiero po grzechu pierworodnym pojawia siĊ poligamia. Królowie izraelscy powielali model pogaĔski i mieli wiele Īon. Kodeks Hammurabiego zezwalał na drugą ĪonĊ jedynie w przypadku bezpłodnoĞci pierwszej. Motyw bezpłodnoĞci pojawia siĊ w znaczących momentach historii zbawienia. Wybór niepłodnych kobiet na matki bohaterów poka-zuje BoĪy plan – małĪonkowie mają ufaü najpierw Bogu! PoniewaĪ Bóg jest miłoĞni-kiem Īycia, zamienia haĔbĊ w chlubĊ. Diabeł jest wrogiem Īycia. NiewiernoĞü wobec Boga to Ğmierü. W małĪeĔstwach izraelskich istniał problem rozwodu. Znani rabini byli podzieleni w kwestii jego uzasadnienia. Jedni uwaĪali, Īe tylko cudzołóstwo legi-tymizuje rozwód; inni – Īe wystarcza kaĪdy inny powód. Biblia mówiąc, Īe małĪon-kowie bĊdą „jednym ciałem”, wskazuje na nierozerwalnoĞü, gdyĪ po rozerwaniu ciała trudno mówiü, Īe Īyje.
Po prezentacji trzech referatów uczestnicy sesji podjĊli dyskusjĊ z prelegentami. Krystian Wojaczek doprecyzował myĞl jednego z prelegentów na temat zdolnoĞci człowieka do przebaczenia. W oparciu o BoĪą łaskĊ człowiek jest w stanie wybaczyü kaĪdą krzywdĊ. Innym tematem, który zaabsorbował uczestników, było panowania człowieka nad innymi stworzeniami. W zamyĞle BoĪym sposobem tego panowania jest wyłącznie przekazanie BoĪego błogosławieĔstwa. Kto nie przyjmuje błogosła-wieĔstwa, nie moĪe go przekazaü. Jedynie w dialogu z Bogiem człowiek moĪe budo-waü harmoniĊ w relacji mĊĪczyzna–kobieta, jak równieĪ z resztą stworzenia. W kwe-stii aranĪacji małĪeĔstw obowiązuje zasada, Īe to Bóg, a nie rodzice, ma moc spraw-czą. RównieĪ oddalenie Īony podlega ograniczeniom ze wzglĊdu na autorytet Boga. W to przekonanie wpisuje siĊ zasada, Īe kto zgwałcił dziewicĊ, musi byü jej mĊĪem.
Ks. Stanisław Hałas z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie wy-głosił referat pt. „Czy Īonie wolno opuĞciü mĊĪa, czyli o nierozerwalnoĞci małĪeĔ-stwa w nauczaniu Jezusa”. Wymaganie nierozerwalnoĞci małĪeĔmałĪeĔ-stwa przez Jezusa wywołuje zdziwienie uczniów. Nauczanie Jezusa podnosi małĪeĔstwo do poziomu pełnej realizacji BoĪego planu wpisanego w naturĊ człowieka. Ks. Marcin Kowalski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego podjął zaĞ temat: „ĝwiĊtego Pawła «kłopo-tliwe» wypowiedzi o małĪeĔstwie”. Referent wskazał, Īe Ğw. Paweł wpisał nauczanie o małĪeĔstwie, w pewnym stopniu, w praktyki kulturowe sobie znane.
SPRAWOZDANIA
225
Poza czĊĞcią naukową godziny popołudniowe wypełniło spotkanie członków Sto-warzyszenia Homiletów Polskich. Nowym prezesem wybrano ks. prof. dr. hab. Hen-ryka SławiĔskiego z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jego za-stĊpcą został ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk (KUL), a sekretarzem stowarzyszenia – ks. dr hab. Leszek Szewczyk z Uniwersytetu ĝląskiego. Eucharystii, która odbyła siĊ po zakoĔczeniu obrad, przewodniczył ks. bp Henryk Tomasik, ordynariusz diecezji radomskiej.
Drugi dzieĔ obrad rozpoczął siĊ od dyskusji panelowej na temat rodziny, w której wziĊli udział Małgorzata Górka i ks. dr Sławomir Adamczyk, pracujący w diecezjal-nym duszpasterskie rodzin w Radomiu, prof. Krystian Wojaczek (Uniwersytet Opol-ski) oraz Cezary SĊkaski z wydawnictwa „Homo Dei”. Ks. Adamczyk podniósł pro-blem braku ojców w polskich rodzinach. Około 2 mln dzieci w Polsce jest wychowy-wanych przez same matki. Duszpasterze nie zawsze dysponują odpowiednią wiedzą, by sprostaü współczesnym uwarunkowaniom rodzinnego Īycia. Postulowany jest roczny kurs poradnictwa rodzinnego dla ksiĊĪy. Potrzeba równieĪ lepszego kazno-dziejstwa podejmującego problemy rodziny.
Prof. Wojaczek mówił o koniecznoĞci podejĞcia synergicznego do małĪeĔstwa. Potrzebna jest reinterpretacja pojĊü w przysiĊdze małĪeĔskiej w kierunku dynamicz-nego aspektu wiĊzi małĪeĔskiej. Toczy siĊ batalia m.in. o zagospodarowanie aktyw-noĞci własnej małĪonków. Chodzi o to, by była ona ukierunkowana na pracĊ nad rela-cją. Jej waĪną czĊĞcią jest troska o „spójniĊ małĪeĔską”. Jest to wzglĊdnie trwała struktura w procesie budowania miłoĞci małĪeĔskiej. WiernoĞü w rozumieniu statycz-nym jest brakiem zdrady. Natomiast w interpretacji dynamicznej jest to praca nad po-głĊbianiem wzajemnej przynaleĪnoĞci, np. troska o atrakcyjny wygląd – to ułatwienie małĪonkowi ponownego wyboru. UczciwoĞü małĪeĔska to lojalnoĞü w stosunku do współmałĪonka.
Cezary SĊkalski zwrócił uwagĊ na zagadnienie sposobów mówienia o małĪeĔ-stwie. Mogą one ujawniaü powierzchowne podejĞcie do małĪeĔstwa. Potrzebne jest pokazywanie misterium małĪeĔstwa poprzez odniesienie go do działania łaski BoĪej. MałĪonkowie to prorocy, lecz bez odwołania siĊ do łaski BoĪej nie mogą zrealizowaü tej misji. Małgorzata Górka wskazała na problem braku chĊci pogłĊbiania wiedzy na temat płodnoĞci u ludzi młodych. Odpowiedzialne rodzicielstwo obejmuje poznawa-nie rytmu płodnoĞci, planowapoznawa-nie potomstwa roztroppoznawa-nie i wielkoduszpoznawa-nie oraz towarzy-szenie dziecku.
W ostatniej czĊĞci sesji dk. Łukasz Baranowski (WSD Radom) wygłosił kazanie związane z problematyką rodziny. Zostało ono omówione metodą dydaktyczną, którą opracował niemiecki homiletyk Rolf Zerfass. PrezentacjĊ tej metody przedstawił ks. Sławomir Płusa, wykładowca homiletyki w WyĪszym Seminarium Duchownym w Radomiu.
SesjĊ zakoĔczyło podsumowanie, jakie przedłoĪył ustĊpujący przewodniczący Stowarzyszenia Homiletów Polskich – ks. prof. Wiesław Przyczyna (UPJPII). PodziĊ-kował równieĪ za współpracĊ dotychczasowemu zarządowi.
