54
-Rozprawy Społeczne 2016, Tom 10, Nr 3 ISSN 2081-6081
Czasopismo Open Access, wszystkie artykuły udostępniane są na mocy licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC-SA 4.0, http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wkład autorów: A. Zaplanowanie badań B. Zebranie danych
C. Dane – analiza i statystyki D. Interpretacja danych E. Przygotowanie artykułu F. Wyszukiwanie i analiza literatury G. Zebranie funduszy Streszczenie
Celem bezpieczeństwa społecznego jest tworzenie warunków do rozwoju i umożliwienie uczestnictwa w życiu społecznym. W odniesieniu do uczelni wyższej z obszaru bezpieczeństwa społecznego schodzi się na poziom bezpieczeństwa edukacyjnego, w ramach którego prowadzone są badania w zakresie wyborów edukacyjnych studentów oraz stopnia zaspokojenia ich potrzeb kształcenia i rozwoju. W artykule podjęto próbę pozyskania informacji na temat oczekiwań i motywów wyboru uczelni, by zapewnić możliwość ich realizacji poprzez tworzenie właściwych warunków do nauki oraz adekwatną ofertę edukacyjną. Prowadzone analizy odniesiono do kierunku studiów celem poznania skali dywersyfikacji odpowiedzi 576 respondentów we wskazanym przedmiocie badań. Uzyskano zależności istotne statystycznie w zakresie planów na przyszłość, powodów podjęcia studiów, a także jednego z motywów wyboru uczelni. Efektem końcowym jest sformułowanie postulatów usprawniających proces kształcenia na uczelni. Słowa kluczowe: bezpieczeństwo społeczne, bezpieczeństwo edukacyjne, student, wybór uczelni i kierunku studiów, kompetencje
Summary
The purpose of providing social security is creating conditions for development and enabling participation in social life. With regard to the field of social security in higher education, the following research concerns the educational choices of students and their level of satisfaction with their educational needs and development.
The article attempts at obtaining information about expectations and motives for choice of the university with a view to providing the available courses and appropriate conditions for studying as well as a suitable educational offer. The conducted analyses were related to the chosen field of study in order to find out diversified replies from 576 respondents in the indicated subject of research. Essential statistical correlations were obtained concerning students’ future plans, i.e. reasons of undertaking studies, as well as motives for choosing the university. The final objective of the paper is to formulate expectations on the part of prospective students so that the educational process in the university is improved.
Keywords: social security, safety education, student, choice of university and faculty, competences
Adres korespondencyjny: Agnieszka Smarzewska, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, ul. Sidorska 95/97, 21-500 Biała Podlaska, e-mail: a.smarzewska@pswbp.pl, tel.: 83 344 99 44
Tabele: 2 Ryciny: 11 Literatura: 26
Otrzymano: 25.03.2016 Zaakceptowano: 21.04.2016
Smarzewska A., Melaniuk E., Szepeluk A. (2016), Wybory edukacyjne studentów Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej w kontekście bezpieczeństwa społecznego. Rozprawy Społeczne 3 (10), s. 54-63.
ORYGINALNY ARTYKUŁ NAUKOWY
WYBORY EDUKACYJNE STUDENTÓW PAŃSTWOWEJ SZKOŁY WYŻSZEJ
IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W BIAŁEJ PODLASKIEJ
W KONTEKŚCIE BEZPIECZEŃSTWA SPOŁECZNEGO
EDUCATIONAL CHOICES OF STUDENTS OF POPE JOHN PAUL II STATE SCHOOL
OF HIGHER EDUCATION IN BIAŁA PODLASKA IN THE CONTEXT OF SOCIAL SECURITY
Agnieszka Smarzewska
1(A,C,D,E), Ewelina Melaniuk
1(B,E,F), Adam Szepeluk
1(B,C,E)1Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wstęp
Poruszana problematyka ma swoje ukonstytu-owanie w ujęciu globalnym. W Boliwii zaobserwo-wano rezygnację z kształcenia w wyniku osłabienia sytuacji materialnej i pogorszenia warunków socjal-nych. Autorzy zauważyli, iż udział państwa wpływa na poprawę tej sytuacji poprzez transfer środków finansowych na edukację (Inchauste 2000). Z kolei w badaniu przeprowadzonym w grupie 111 stu-dentów azjatyckich, którzy podjęli naukę w trzech uniwersytetach w Australii skoncentrowano się na
barierach edukacyjnych. W grupie 40% badanych trudności dotyczyły problemów komunikacyjnych, samotności, tęsknoty, co skutkowało wzrostem lęku przed porażką. Autorzy wykazali, iż w grupie bada-nych, mniej niż 1/5 z nich miała problemy z nauką (Wilkinson i in. 1996).
Wybory edukacyjne studentów oraz ich poziom zadowolenia z procesu kształcenia stanowią proble-matykę badawczą przedstawioną w publikacjach, takich autorów jak: M. Dao, A. Thorpe (Dao, Thor-pe 2015), D. C. Moosmayer, F. U. Siems (Moosmayer, Siems 2012), K. M. Elliott, M. A. Healy (Elliott, Healy
55 -2001), J. Wiers-Jenssen, B. R. Stensaker, J. B. Groga-ard (Wiers-Jenssen i in. 2002), C. B. Schertzer, S. M. Schertzer, (Schertzer, Schertzer 2004), L. W. Mai (Mai 2005). Efektem prowadzonych badań przez wskaza-nych autorów jest stwierdzenie, iż szkoły wyższe są podmiotem, który ma wpływ na wzrost poczucia za-dowolenia studentów. Interesujące podejście, pole-gające na wykorzystaniu kwestionariusza SERVQU-AL, zastosowała inna grupa badaczy, co pozwoliło na zbadanie, w grupie 736 studentów, relacji pomiędzy poziomem zadowolenia ze studiowania a jakością kształcenia (Browne i in. 1998).
Biorąc pod uwagę, iż potrzeba rozwoju człowie-ka jest ulokowana wśród potrzeb wyższego rzędu w piramidzie Abrahama Maslowa, opublikowanej w 1943 roku, potrzeba wiedzy i zrozumienia utożsa-miana jest z rozwojem jednostki. Sprawia to, że czło-wiek, który tę potrzebę odczuwa, przywiązuje wagę do własnego rozwoju, a w swojej pracy jest bardziej zmotywowany (por. Maslow 1990; De Brouwer 2009). Działalność edukacyjna zaś stanowi środowi-sko rozwoju, które jest uwarunkowane rozwiązania-mi formalnyrozwiązania-mi na poziorozwiązania-mie ustawodawczym.
Zapewnienie określonego poziomu życia społe-czeństwu poprzez tworzenie warunków do ich roz-woju i uczestnictwa w edukacji, kulturze, w szeroko rozumianym życiu społecznym jest celem bezpie-czeństwa społecznego. Marek Leszczyński wyodręb-nia model bezpieczeństwa społecznego, składający się z trzech komponentów: bezpieczeństwa socjal-nego, bezpieczeństwa wspólnotowego i bezpieczeń-stwa rozwojowego (Leszczyński 2011, s. 58-59).
Szczególnie istotne jest dla Autorów bezpieczeń-stwo rozwojowe, odnoszące się do wiedzy, umiejęt-ności, kwalifikacji i stanu zdrowia człowieka, które stanowią kapitał ludzki. W literaturze przedmiotu kapitał ludzki został wszechstronnie przedstawiony, w zakresie jego elementów i struktury. W przypad-ku struktury wskazuje się na postawy, kompetencje, relacje, wartości, motywację i wiedzę oraz zdolności, zaś elementy struktury kapitału ludzkiego rozwijają systemy wartości i norm, relacje interpersonalne, in-nowacje, talenty, przedsiębiorczość oraz style działa-nia (por. Armstrong 2010; Bratnicki, Strużyna 2001; Fitz-enz 2001; Roos i in. 1997). Zasadna jest zatem alokacja bezpieczeństwa edukacyjnego (por. Sma-rzewska i in. 2015; SmaSma-rzewska, Melaniuk 2013) w obszarze bezpieczeństwa społecznego.
Z kolei bezpieczeństwo społeczne według Alek-sandry Skrabacz oznacza ochronę egzystencjalnych potrzeb i aspiracji życiowych człowieka z zapewnie-niem możliwości ich zaspokojenia, tworząc warunki do nauki i pracy, ochronę zdrowia i gwarancje eme-rytalne. Zaspokojenie to powinno uwzględniać indy-widualne, materialne i duchowe potrzeby jednostki ludzkiej (Skrabacz 2012).
Uwzględniając powyższe, Autorzy za cel artykułu przyjęli poznanie oczekiwań i motywów studentów w zakresie kształcenia, by zapewnić możliwość ich zaspokojenia poprzez tworzenie właściwych warun-ków do nauki. Uzyskanie odpowiedzi badanych po-zwoliło określić powody podjęcia studiów, motywy wyboru uczelni, zapotrzebowanie na kompetencje w procesie kształcenia oraz poznać plany na przy-szłość, uwzględniając kierunki studiów. Podjęcie de-cyzji w doborze selektywnych analiz ukazało silne dywersyfikacje odpowiedzi respondentów. W przy-padku planów na przyszłość oraz powodów podjęcia studiów, a także jednego z motywów wyboru uczelni wystąpiła zależność istotna statystycznie uwarunko-wana kierunkiem studiów.
Organizacja badań
Dnia 05.10.2015 r. na pierwszym roku studiów pierwszego stopnia w Państwowej Szkole Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej status studenta miało 749 osób. Z tej grupy, w badaniu udział wzięło 576 studentów (76,9 % ogółu), z czego kobiety stanowiły 55,9%, a mężczyźni 44,1% bada-nych. Uwzględniając miejsce zamieszkania, liczniej-szą grupę tworzyły osoby zamieszkujące obszary wiejskie (52,8%), natomiast biorąc pod uwagę na-rodowość badanych znaczącą przewagę stanowili Polacy (89,4%). Średnia wieku respondentów wyno-siła . Omówioną charakterystykę badanych prezentuje tabela 1.
Tabela 1. Charakterystyka badanej grupy
Zmienna n % Płeć kobiety 322 55,9 mężczyźni 254 44,1 Miejsce zamieszkania wieś 304 52,8 miasto 272 47,2 Narodowość polska 515 89,4 obcokrajowiec 61 10,6
Z kolei w tabeli 2 zamieszczono rozkład bada-nych studentów, uwzględniając kierunek studiów oraz płeć respondentów. Liczniejszą grupę w bada-niu tworzyli studenci z Wydziału Nauk Ekonomicz-nych i TechniczEkonomicz-nych (WNET) – 54,0% (n=311), gdzie dominowali studenci kierunków: bezpieczeństwo narodowe oraz finanse i rachunkowość. Natomiast respondenci z Wydziału Nauk o Zdrowiu i Nauk Spo-łecznych (WNoZiNS) stanowili 46,0% (n=265) bada-nych, z przewagą studentów fizjoterapii, pielęgniar-stwa i pedagogiki.
56
-Tabela 2. Rozkład badanych studentów I roku z uwzględnieniem kierunku studiów i płci
Wydział Kierunek studiów Ogółem kobiety W tym mężczyźni
n % n % n % W ydział Nauk o Zdr owiu i Nauk Społeczn ych
Filologia angielska (FA) 26 9,8 16 61,5 10 38,5
Filologia rosyjska (FR) 12 4,5 9 75,0 3 25,0 Fizjoterapia (F) 53 20,0 39 73,6 14 26,4 Pedagogika (P) 45 17,0 41 91,1 4 8,9 Pielęgniarstwo (Pi) 46 17,4 44 95,7 2 4,3 Ratownictwo medyczne (RM) 27 10,2 4 14,8 23 85,2 Socjologia (S) 33 12,5 19 57,6 14 42,4
Turystyka i rekreacja (TiR) 23 8,7 15 65,2 8 34,8
Ogółem 265 100 187 70,6 78 29,4 W ydział Nauk Ek onomiczn ych i T echniczn ych Bezpieczeństwo narodowe (BN) 78 25,1 36 46,2 42 53,8 Budownictwo (B) 27 8,7 12 44,4 15 55,6 Ekonomia (E) 20 6,4 8 40,0 12 60,0
Finanse i rachunkowość (FiR) 60 19,3 41 68,3 19 31,7
Informatyka (I) 37 11,9 2 5,4 35 94,6
Mechanika i budowa maszyn (MiB) 17 5,5 0 - 17 100,0
Rolnictwo (R) 26 8,4 13 50,0 13 50,0
Zarządzanie (Z) 46 14,8 23 50,0 23 50,0
Ogółem 311 100 135 43,4 176 56,6
Badanie przeprowadzono dnia 1 października 2015 roku metodą sondażu diagnostycznego, przy pomocy autorskiego kwestionariusza ankiety on-li-ne (załącznik 33 do Wewnętrzon-li-nego Systemu Zapew-nienia Jakości Kształcenia). Wyniki badań poddano analizie statystycznej przy użyciu programu STATI-STICA10. Ze względu na charakter zadawanych py-tań (pytania wielokrotnego wyboru) obliczono pro-cent wskazań każdej odpowiedzi na poszczególne pytanie oraz przy użyciu testu Chi kwadrat Pearsona zbadano istnienie zależności istotnych statystycznie pomiędzy studentami dwóch wydziałów (przy przy-jętym poziomie istotności p=0,05). Odpowiedzi stu-dentów różniące się istotnie statystycznie oznaczo-no gwiazdką (*).
Decyzje studentów o wyborze uczelni i kierunku studiów
Wybór uczelni i kierunku studiów stanowi pierwszą poważną decyzję, przed którą stają młodzi ludzie. Zdo-bycie wykształcenia na poziomie studiów wyższych po-winno zatem wpłynąć na wzrost szans na zatrudnienie absolwentów. Jak zauważa Urszula Jeruszka z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych „to studenci oraz absolwenci uczelni wyższych są siłą napędową rynku pracy, „moto-rem” innowacji, postępu, wdrażania nowych rozwiązań i nowych technologii do procesów wytwarzania, dys-trybucji i usług” (Jeruszka 2011, s. 1). W związku z tym, niezbędnym wydaje się prowadzenie badań, które wy-różnią działania szkół wyższych, służące wzmocnieniu potencjału przyszłych pracowników.
6
pytań (pytania wielokrotnego wyboru) obliczono procent wskazań każdej odpowiedzi na poszczególne pytanie oraz przy użyciu testu Chi kwadrat Pearsona zbadano istnienie zależności istotnych statystycznie pomiędzy studentami dwóch wydziałów (przy przyjętym poziomie istotności p=0,05). Odpowiedzi studentów różniące się istotnie statystycznie oznaczono gwiazdką (*). Sformułowanie
Decyzje studentów o wyborze uczelni i kierunku studiów
Wybór uczelni i kierunku studiów stanowi pierwszą poważną decyzję, przed którą stają młodzi ludzie. Zdobycie wykształcenia na poziomie studiów wyższych powinno zatem wpłynąć na wzrost szans na zatrudnienie absolwentów. Jak zauważa Urszula Jeruszka z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych „to studenci oraz absolwenci uczelni wyższych są siłą napędową rynku pracy, „motorem” innowacji, postępu, wdrażania nowych rozwiązań i nowych technologii do procesów wytwarzania, dystrybucji i usług” (Jeruszka 2011, s. 1). W związku z tym, niezbędnym wydaje się prowadzenie badań, które wyróżnią działania szkół wyższych, służące wzmocnieniu potencjału przyszłych pracowników.
* istotne zróżnicowanie przy p<0,05
Rysunek 1. Główny powód podjęcia studiów z ujęciem kierunków 59,3% 50,0% 50,0% 48,7% 43,4% 35,0% 33,3% 32,1% 29,6% 27,3% 26,1% 23,1% 18,2% 17,7% 17,4% 15,4% 22,2% 25,0% 34,8% 27,0% 22,6% 30,0% 41,7% 26,9% 48,2% 33,3% 34,8% 38,5% 52,3% 47,1% 30,4% 42,3% 11,1% 15,0% 4,4% 18,9% 22,6% 25,0% 8,3% 32,1% 7,4% 24,2% 28,3% 19,2% 15,9% 29,4% 39,1% 11,5% 7,4% 10,0% 10,9% 5,4% 11,3% 10,0% 16,7% 9,0% 14,8% 15,2% 10,9% 19,2% 13,6% 5,9% 13,0% 30,8% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Budownictwo Finanse i rachunkowość Pielęgniarstwo Informatyka Fizjoterapia Ekonomia Filologia rosyjska Bezpieczeństwo narodowe Ratownictwo medyczne Socjologia Zarządzanie Filologia angielska Pedagogika Mechanika i budowa maszyn Turystyka i rekreacja Rolnictwo
zdobycie dobrze płatnego zawodu zaspokojenie własnych potrzeb intelektualnych uzyskanie dyplomu wyższej uczelni inny
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=79,20; p=0,0012* * istotne zróżnicowanie przy p<0,05
57 -Na rysunku 1 zestawiono strukturę odpowiedzi, pozwalających poznać powody podjęcia studiów przez respondentów. W grupie odpowiedzi znalazły się takie, jak „zdobycie dobrze płatnego zawodu”, „zaspokojenie własnych potrzeb intelektualnych”, „uzyskanie dyplomu wyższej uczelni” oraz „inny”. Prezentowane zestawienie graficzne odzwierciedla dywersyfikację odpowiedzi w odniesieniu do kie-runku studiów. Odpowiedź „zdobycie dobrze płat-nego zawodu” stanowi główny powód podjęcia stu-diów w grupie takich kierunków, jak budownictwo, finanse i rachunkowość, pielęgniarstwo, informaty-ka, fizjoterapia oraz ekonomia. Z kolei „zaspokojenie własnych potrzeb intelektualnych” jest głównym powodem podjęcia studiów na pedagogice, filolo-gii rosyjskiej, ratownictwie medycznym, socjolofilolo-gii, zarządzaniu, filologii angielskiej, mechanice i budo-wie maszyn oraz rolnictbudo-wie, zaś „uzyskanie dyplomu wyższej uczelni” ma znaczenie przede wszystkim na turystyce i rekreacji oraz bezpieczeństwie narodo-wym.
Przedstawione kierunki studiów różnią się także motywami podjęcia studiów, co pozwala określić mo-tyw o najmniejszym znaczeniu. Jeśli chodzi o „zdo-bycie dobrze płatnego zawodu” to ma najmniejszą wagę na rolnictwie, turystyce i rekreacji, mechanice i budowie maszyn, pedagogice, filologii angielskiej oraz zarządzaniu. W przypadku „zaspokajania wła-snych potrzeb intelektualnych” najmniej ważny jest
na bezpieczeństwie narodowym oraz fizjoterapii, zaś „uzyskanie dyplomu wyższej uczelni” odnosi się do rolnictwa, pedagogiki, filologii angielskiej, socjologii, ratownictwa medycznego, filologii rosyjskiej, ekono-mii, informatyki, pielęgniarstwa, finansów i rachun-kowości oraz budownictwa.
Powyższe analizy wskazują, iż studenci I roku roz-poczynający studia świadomie dokonują ich wyboru, kierując się określonymi powodami. Co ważne, prze-prowadzona analiza badania zależności zmiennych pozwoliła stwierdzić, iż istnieje zależność istotna statystycznie pomiędzy powodem podjęcia studiów a wyborem określonego kierunku studiów. Oznacza to, iż badani wybór kierunku studiów uzależnia-ją od efektu powodu, którym się kieruuzależnia-ją. Są zatem kierunki studiów, gdzie student rezygnuje z „zaspo-kajania własnych potrzeb intelektualnych” na rzecz „zdobycia dobrze płatnego zawodu” lub odwrotnie. Interesującym wydaje się fakt, iż na kierunku tury-styka i rekreacja, gdzie na I roku studiów ponad 70% ogółu studentów stanowią obcokrajowcy, głównym powodem podjęcia studiów jest „uzyskanie dyplomu wyższej uczelni”.
Jednym z celów prowadzonych badań jest uzy-skanie informacji pozwalających poznać preferencje wyboru uczelni. W grupie wiodących corocznie mo-tywów znalazły się: prestiż uczelni, bliskość uczelni od miejsca zamieszkania oraz obecność studiujących znajomych (rys. 2).
8
Rysunek 2. Motywy wyboru uczelni przez studentów I roku
Uwzględniając powyższe podjęto analizy, mające na celu stwierdzenie wpływu wskazanych motywów w kontekście kierunków studiów. Na rysunku 3 przedstawiono rozkład opinii badanych w zakresie wpływu prestiżu na wybór uczelni. Prestiż ma największe znaczenie dla tych studentów, którzy kształcą się na kierunkach takich, jak filologia rosyjska, turystyka i rekreacja oraz informatyka. Z kolei najmniejszy wpływ prestiżu na wybór uczelni wystąpił w grupie badanych z mechaniki i budowy maszyn. Należy zaznaczyć, iż w przeprowadzonym badaniu zależności zmiennych nie stwierdzono zależności istotnych statystycznie (p=0,3974) pomiędzy prestiżem a kierunkiem studiów. Oznacza to, iż przynależność do kierunku studiów nie wpływa na kierowanie się prestiżem przy wyborze uczelni. 25,3% 17,0% 48,1% 17,5% 17,1% 16,4% 25,2% 5,4% 10,2% 5,8% 1,3% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% prestiż uczelni modny kierunek bliskość od miejsca zamieszkania niższe niż w innych miastach koszty utrzymania wysoki poziom kadry naukowej infrastruktura (nowoczesne budynki, akademik,itd) znajomi też tutaj studiują opinia moich rodziców zadecydował o tym przypadek nie dostałem/am się na inną uczelnię
inny Rysunek 2. Motywy wyboru uczelni przez studentów I roku
Uwzględniając powyższe podjęto analizy, mają-ce na mają-celu stwierdzenie wpływu wskazanych moty-wów w kontekście kierunków studiów. Na rysunku 3 przedstawiono rozkład opinii badanych w zakresie wpływu prestiżu na wybór uczelni. Prestiż ma naj-większe znaczenie dla tych studentów, którzy kształ-cą się na kierunkach takich, jak filologia rosyjska, turystyka i rekreacja oraz informatyka. Z kolei
naj-mniejszy wpływ prestiżu na wybór uczelni wystąpił w grupie badanych z mechaniki i budowy maszyn. Należy zaznaczyć, iż w przeprowadzonym badaniu zależności zmiennych nie stwierdzono zależności istotnych statystycznie (p=0,3974) pomiędzy presti-żem a kierunkiem studiów. Oznacza to, iż przynależ-ność do kierunku studiów nie wpływa na kierowanie się prestiżem przy wyborze uczelni.
58
-9
Rysunek 3. Wpływ prestiżu na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
W przypadku motywu bliskość uczelni od miejsca zamieszkania, który ma największe znaczenie przy podejmowaniu decyzji o wyborze uczelni, należy zauważyć, iż w grupie trzech kierunków jest on bardzo silny, tj.: mechanice i budowie maszyn, pedagogice oraz bezpieczeństwie narodowym. Co ciekawe, mechanika i budowa maszyn oraz bezpieczeństwo narodowe były kierunkami, dla których prestiż miał najmniejsze znaczenie w grupie kierunków ogółem. Można zatem przyjąć, szczególnie ze względu na wystąpienie zależności istotnej statystycznie (p<0,0001), że w przypadku tych dwóch kierunków, wybór uczelni determinuje jej bliskość od miejsca zamieszkania studenta. Należy zaznaczyć, iż zależność istotna statystycznie dotyczy wszystkich kierunków, co oznacza, iż wybór uczelni determinowany jest bliskością od miejsca zamieszkania studentów.
41,7% 39,1% 37,8% 34,0% 30,4% 30,3% 26,9% 26,7% 25,0% 23,9% 23,3% 19,2% 18,5% 18,5% 18,0% 11,8% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% Filologia rosyjska Turystyka i rekreacja Informatyka Fizjoterapia Pielęgniarstwo Socjologia Rolnictwo Pedagogika Ekonomia Zarządzanie Finanse i rachunkowość Filologia angielska Budownictwo Ratownictwo medyczne Bezpieczeństwo narodowe Mechanika i budowa maszyn
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=15,77; p=0,3974
Rysunek 3. Wpływ prestiżu na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów W przypadku motywu bliskość uczelni od
miej-sca zamieszkania, który ma największe znaczenie przy podejmowaniu decyzji o wyborze uczelni, na-leży zauważyć, iż w grupie trzech kierunków jest on bardzo silny, tj.: mechanice i budowie maszyn, peda-gogice oraz bezpieczeństwie narodowym. Co cieka-we, mechanika i budowa maszyn oraz bezpieczeń-stwo narodowe były kierunkami, dla których prestiż miał najmniejsze znaczenie w grupie kierunków
ogółem. Można zatem przyjąć, szczególnie ze wzglę-du na wystąpienie zależności istotnej statystycznie (p<0,0001), że w przypadku tych dwóch kierunków, wybór uczelni determinuje jej bliskość od miejsca za-mieszkania studenta. Należy zaznaczyć, iż zależność istotna statystycznie dotyczy wszystkich kierunków, co oznacza, iż wybór uczelni determinowany jest bli-skością od miejsca zamieszkania studentów.
9
Rysunek 3. Wpływ prestiżu na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
W przypadku motywu bliskość uczelni od miejsca zamieszkania, który ma największe znaczenie przy podejmowaniu decyzji o wyborze uczelni, należy zauważyć, iż w grupie trzech kierunków jest on bardzo silny, tj.: mechanice i budowie maszyn, pedagogice oraz bezpieczeństwie narodowym. Co ciekawe, mechanika i budowa maszyn oraz bezpieczeństwo narodowe były kierunkami, dla których prestiż miał najmniejsze znaczenie w grupie kierunków ogółem. Można zatem przyjąć, szczególnie ze względu na wystąpienie zależności istotnej statystycznie (p<0,0001), że w przypadku tych dwóch kierunków, wybór uczelni determinuje jej bliskość od miejsca zamieszkania studenta. Należy zaznaczyć, iż zależność istotna statystycznie dotyczy wszystkich kierunków, co oznacza, iż wybór uczelni determinowany jest bliskością od miejsca zamieszkania studentów.
41,7% 39,1% 37,8% 34,0% 30,4% 30,3% 26,9% 26,7% 25,0% 23,9% 23,3% 19,2% 18,5% 18,5% 18,0% 11,8% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% Filologia rosyjska Turystyka i rekreacja Informatyka Fizjoterapia Pielęgniarstwo Socjologia Rolnictwo Pedagogika Ekonomia Zarządzanie Finanse i rachunkowość Filologia angielska Budownictwo Ratownictwo medyczne Bezpieczeństwo narodowe Mechanika i budowa maszyn
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=15,77; p=0,3974 * istotne zróżnicowanie przy p<0,05
Rysunek 4. Wpływ bliskości od miejsca zamieszkania, na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
W grupie czynników wpływających na satysfak-cję studentów w szkolnictwie wyższym wskazuje się istotny udział polecenia przez znajomych, którzy już studiują (Alves, Raposo 2007). W związku z powyż-szym, w prowadzonych badaniach ten motyw znalazł się także w grupie powodów uwzględnianych przy wyborze uczelni. W drodze prowadzonych analiz stwierdzono brak zależności istotnej statystycznie pomiędzy wpływem studiowania znajomych a
kie-runkiem studiów, niemniej jednak zauważono silną dywersyfikację w zakresie wskazań tego motywu. Największy wpływ znajomych na wybór uczelni wy-stąpił w przypadku kierunków filologia rosyjska, me-chanika i budowa maszyn oraz socjologia. Czynnik ten ma najmniejsze znaczenie w grupie badanych, studiujących na filologii angielskiej, finansach i ra-chunkowości oraz turystyce i rekreacji (około 20%).
59
-11
Rysunek 5. Wpływ studiowania znajomych na PSW, na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Uczestniczący w badaniu studenci mieli możliwość zgłoszenia zapotrzebowania na kompetencje, które chcieliby nabyć i rozwinąć w trakcie kształcenia (rys. 6). Należy zauważyć, iż układ rodzajów kompetencji nie jest przypadkowy. Kompetencje zostały ułożone wg zapotrzebowania pracodawców na kompetencje u kandydatów do pracy (Armstrong 2011). Co ciekawe, w grupie trzech najczęściej (ponad 50% badanych) zgłaszanych przez studentów oczekiwań do rozwoju kompetencji znalazła się jedna kompetencja, która ma znaczenie dla największej grupy pracodawców, tj. „umiejętność współpracy” oraz dwie niżej uplansowane według zapotrzebowania rynku pracy: „kreatywność” oraz „umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce”. Wskazane kompetencje poddano kolejnym analizom, których celem było poznanie rozkładu na ich zapotrzebowanie na poszczególnych kierunkach studiów.
58,3% 47,1% 42,4% 37,8% 37,0% 33,3% 31,1% 30,8% 30,4% 25,9% 25,0% 24,5% 23,9% 21,7% 20,0% 19,2% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Filologia rosyjska
Mechanika i budowa maszyn Socjologia Informatyka Ratownictwo medyczne Bezpieczeństwo narodowe Pedagogika Rolnictwo Zarządzanie Budownictwo Ekonomia Fizjoterapia Pielęgniarstwo Turystyka i rekreacja Finanse i rachunkowość Filologia angielska
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=18,58; p=0,2332
Rysunek 5. Wpływ studiowania znajomych na PSW, na wybór uczelni przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Uczestniczący w badaniu studenci mieli możli-wość zgłoszenia zapotrzebowania na kompetencje, które chcieliby nabyć i rozwinąć w trakcie kształ-cenia (rys. 6). Należy zauważyć, iż układ rodzajów kompetencji nie jest przypadkowy. Kompetencje zostały ułożone wg zapotrzebowania pracodawców na kompetencje u kandydatów do pracy (Armstrong 2011). Co ciekawe, w grupie trzech najczęściej (po-nad 50% badanych) zgłaszanych przez studentów
oczekiwań do rozwoju kompetencji znalazła się jed-na kompetencja, która ma zjed-naczenie dla jed-największej grupy pracodawców, tj. „umiejętność współpracy” oraz dwie niżej uplansowane według zapotrzebowa-nia rynku pracy: „kreatywność” oraz „umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce”. Wska-zane kompetencje poddano kolejnym analizom, któ-rych celem było poznanie rozkładu na ich zapotrze-bowanie na poszczególnych kierunkach studiów.
12
Rysunek 6. Zapotrzebowanie na naukę i rozwój kompetencji w grupie studentów I roku ogółem
W przypadku „umiejętności współpracy” (rys. 7), badani z jedenastu kierunków studiów w ponad 50% wskazali chęć jej opanowania. Kierunkiem studiów, gdzie najwięcej respondentów (ponad 70%) chciałoby opanować umiejętność współpracy jest budownictwo. Najmniej zaś studentów (1/3 z grupy badanych na danym kierunku) zgłosiło chęć opanowania tej kompetencji na filologii angielskiej oraz rolnictwie. Może to wynikać prawdopodobnie z wyobrażeń badanych o przyszłym zawodzie i jego specyfice, gdzie ta kompetencja, ich zdaniem, nie jest aż tak potrzebna oraz, że badani mogą już tę kompetencję posiadać. Niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż jest to najważniejsza kompetencja zdaniem pracodawców, należałoby w przypadku tych kierunków studiów dokonać weryfikacji poziomu tej umiejętności, a następnie podjąć stosowne działania, których celem byłoby opanowanie umiejętności współpracy przez studentów.
52,4% 41,5% 25,3% 19,1% 31,4% 49,0% 44,6% 20,0% 17,7% 39,6% 18,8% 18,6% 51,2% 22,7% 30,4% 51,6% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% umiejętność współpracy jasne i przekonujące komunikowanie się umiej. kierowowania i dbanie o rozwój pracow. ukierunkowanie na klienta zewn. lub/i wewn. realizacja celów (orientacja na wyniki) rozwiązywanie problemów planowanie i organizacja specjalistycznej wiedzy teoretycznej przywództwo podejmowanie decyzji orientacja na zmiany wykazywanie inicjatywy kreatywność zarządzanie informacją asertywność, poczucie własnej wartości umiej. wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce
Rysunek 6. Zapotrzebowanie na naukę i rozwój kompetencji w grupie studentów I roku ogółem W przypadku „umiejętności współpracy” (rys.
7), badani z jedenastu kierunków studiów w ponad 50% wskazali chęć jej opanowania. Kierunkiem stu-diów, gdzie najwięcej respondentów (ponad 70%) chciałoby opanować umiejętność współpracy jest budownictwo. Najmniej zaś studentów (1/3 z gru-py badanych na danym kierunku) zgłosiło chęć opanowania tej kompetencji na filologii angielskiej oraz rolnictwie. Może to wynikać prawdopodobnie z wyobrażeń badanych o przyszłym zawodzie i jego
specyfice, gdzie ta kompetencja, ich zdaniem, nie jest aż tak potrzebna oraz, że badani mogą już tę kom-petencję posiadać. Niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż jest to najważniejsza kompetencja zdaniem pra-codawców, należałoby w przypadku tych kierunków studiów dokonać weryfikacji poziomu tej umiejętno-ści, a następnie podjąć stosowne działania, których celem byłoby opanowanie umiejętności współpracy przez studentów.
60
-13
Rysunek 7. Chęć opanowania umiejętności współpracy w trakcie studiów przez studentów I
roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Na dziesięciu kierunkach studiów co najmniej 50% badanych wskazało na chęć opanowania „kreatywności” w trakcie studiów (rys. 8). Liderami rankingu byli studenci z informatyki, filologii rosyjskiej oraz ekonomii, zaś ranking zamykali studenci mechaniki i budowy maszyn, ratownictwa medycznego oraz bezpieczeństwa narodowego (ze zgłoszonym zapotrzebowaniem na poziomie około 1/3 badanych). Taki rozkład odpowiedzi prezentuje opinie badanych w zakresie udziału tej umiejętności w przyszłej pracy zawodowej. Kierunki z dołu rankingu, tj. bezpieczeństwo narodowe, ratownictwo medyczne oraz mechanika i budowa maszyn wydają się osadzać na działaniach bardziej formalnych, systematycznych i opartych na procedurach i normach niż aktywności opartej na kreatywności. Pozytywnym pozostaje fakt, iż w przeważającej liczbie kierunków studiów, studenci rozwój tej kompetencji uważają za zasadny.
70,4% 66,7% 60,9% 60,0% 58,7% 56,8% 55,6% 55,0% 54,7% 54,6% 51,1% 46,2% 41,2% 34,8% 30,8% 30,8% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Budownictwo Filologia rosyjska Zarządzanie Finanse i rachunkowość Pielęgniarstwo Informatyka Ratownictwo medyczne Ekonomia Fizjoterapia Socjologia Pedagogika Bezpieczeństwo narodowe Mechanika i budowa maszyn Turystyka i rekreacja Rolnictwo Filologia angielska
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=23,26; p=0,0787
Rysunek 7. Chęć opanowania umiejętności współpracy w trakcie studiów przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierun-ków studiów
Na dziesięciu kierunkach studiów co najmniej 50% badanych wskazało na chęć opanowania „kre-atywności” w trakcie studiów (rys. 8). Liderami rankingu byli studenci z informatyki, filologii rosyj-skiej oraz ekonomii, zaś ranking zamykali studenci mechaniki i budowy maszyn, ratownictwa medycz-nego oraz bezpieczeństwa narodowego (ze zgło-szonym zapotrzebowaniem na poziomie około 1/3 badanych). Taki rozkład odpowiedzi prezentuje opi-nie badanych w zakresie udziału tej umiejętności
w przyszłej pracy zawodowej. Kierunki z dołu ran-kingu, tj. bezpieczeństwo narodowe, ratownictwo medyczne oraz mechanika i budowa maszyn wydają się osadzać na działaniach bardziej formalnych, sys-tematycznych i opartych na procedurach i normach niż aktywności opartej na kreatywności. Pozytyw-nym pozostaje fakt, iż w przeważającej liczbie kie-runków studiów, studenci rozwój tej kompetencji uważają za zasadny.
14
Rysunek 8. Chęć opanowania kreatywności w trakcie studiówprzez studentów I roku przy
uwzględnieniu kierunków studiów
W przypadku trzeciej analizowanej kompetencji, tj. „umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce” warto zaznaczyć, iż respondenci rozpoczęli kształcenie w większości na kierunkach o profilu praktycznym (z wyjątkiem bezpieczeństwa narodowego, mechaniki i budowy maszyn oraz ekonomii). Tym bardziej zaskakującym wydaje się fakt, że w grupie takich kierunków, jak turystyka i rekreacja, rolnictwo i socjologia, a także ratownictwo medyczne tylko około średnio 1/3 badanych zgłasza chęć opanowania tej kompetencji. Co istotne, koniecznym wydaje się zmiana profilu ogólnoakademickiego na profil praktyczny na bezpieczeństwie narodowym oraz mechanice i budowie maszyn na I stopniu studiów, co pozwoli w przyszłości zaspokoić oczekiwania studentów w zakresie tej umiejętności. Czołówka kierunków w tej klasyfikacji nie zaskakuje, gdyż kierunki studiów takie, jak pielęgniarstwo, informatyka czy fizjoterapia – to kierunki wybitnie praktyczne. Należy nadmienić, iż prezentowane w analizach kompetencje poddano badaniu zależności zmiennych testem Chi kwadrat Pearsona. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, iż nie istnieje zależność istotna statystycznie między zgłoszonym zapotrzebowaniem na określone kompetencje a kierunkiem studiów.
73,0% 66,7% 65,0% 59,3% 58,7% 56,5% 54,7% 53,9% 51,7% 50,0% 48,9% 48,5% 42,3% 37,2% 37,0% 35,3% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Informatyka Filologia rosyjska Ekonomia Budownictwo Zarządzanie Turystyka i rekreacja Fizjoterapia Filologia angielska Finanse i rachunkowość Pielęgniarstwo Pedagogika Socjologia Rolnictwo Bezpieczeństwo narodowe Ratownictwo medyczne Mechanika i budowa maszyn
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=23,10 p=0,0820
Rysunek 8. Chęć opanowania kreatywności w trakcie studiów przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów W przypadku trzeciej analizowanej
kompeten-cji, tj. „umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce” warto zaznaczyć, iż respondenci rozpo-częli kształcenie w większości na kierunkach o pro-filu praktycznym (z wyjątkiem bezpieczeństwa na-rodowego, mechaniki i budowy maszyn oraz ekono-mii). Tym bardziej zaskakującym wydaje się fakt, że
w grupie takich kierunków, jak turystyka i rekreacja, rolnictwo i socjologia, a także ratownictwo medycz-ne tylko około średnio 1/3 badanych zgłasza chęć opanowania tej kompetencji. Co istotne, koniecznym wydaje się zmiana profilu ogólnoakademickiego na profil praktyczny na bezpieczeństwie narodowym oraz mechanice i budowie maszyn na I stopniu
stu 61 stu -diów, co pozwoli w przyszłości zaspokoić oczekiwa-nia studentów w zakresie tej umiejętności. Czołówka kierunków w tej klasyfikacji nie zaskakuje, gdyż kie-runki studiów takie, jak pielęgniarstwo, informaty-ka czy fizjoterapia – to kierunki wybitnie praktycz-ne. Należy nadmienić, iż prezentowane w analizach
kompetencje poddano badaniu zależności zmien-nych testem Chi kwadrat Pearsona. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, iż nie istnieje zależność istotna statystycznie między zgłoszonym zapotrzebowa-niem na określone kompetencje a kierunkiem stu-diów.
15
Rysunek 9. Chęć opanowania umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce w
trakcie studiów przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Ostatnim zagadnieniem prezentowanym w niniejszym artykule są plany na przyszłość studentów rozpoczynających kształcenie (rys. 10). Zdecydowana większość badanych zamierza szukać pracy (ponad 70%), około 1/3 z nich planuje kontynuację nauki (37,4%). Mniej niż 1/5 badanych rozważa wyjazd za granicę lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.
Rysunek 10. Plany studentów I roku na przyszłość ogółem
Odpowiedź respondentów, która uzyskała najwięcej wskazań poddano dalszym analizom celem poznania dywersyfikacji odpowiedzi względem kierunku studiów (rys. 11). W badaniu zależności zmiennych stwierdzono istotną zależność statystyczną pomiędzy planowanym poszukiwaniem pracy a kierunkiem studiów (p=0,0020). Oznacza to, iż bycie studentem danego kierunku studiów determinuje plany przyszłych działań. Do kierunków
67,4% 62,2% 60,4% 59,3% 59,0% 58,3% 52,9% 50,0% 46,7% 46,7% 45,7% 45,0% 44,4% 39,4% 34,6% 30,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Pielęgniarstwo Informatyka Fizjoterapia Budownictwo Bezpieczeństwo narodowe Filologia rosyjska Mechanika i budowa maszyn Filologia angielska Finanse i rachunkowość Pedagogika Zarządzanie Ekonomia Ratownictwo medyczne Socjologia Rolnictwo Turystyka i rekreacja
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=22,14 p=0,1041
71,9% 37,4% 9,3% 13,2% 17,5% 3,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% zamierzam szukać pracy
kontynuować naukę kontynuować aktualną pracę rozpocząć własną działalność gospodarczą planuję wyjazd za granicę brak planów
Rysunek 9. Chęć opanowania umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce w trakcie studiów przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Ostatnim zagadnieniem prezentowanym w ni-niejszym artykule są plany na przyszłość studentów rozpoczynających kształcenie (rys. 10). Zdecydo-wana większość badanych zamierza szukać pracy
(ponad 70%), około 1/3 z nich planuje kontynuację nauki (37,4%). Mniej niż 1/5 badanych rozważa wy-jazd za granicę lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.
15
Rysunek 9. Chęć opanowania umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce w
trakcie studiów przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów
Ostatnim zagadnieniem prezentowanym w niniejszym artykule są plany na przyszłość studentów rozpoczynających kształcenie (rys. 10). Zdecydowana większość badanych zamierza szukać pracy (ponad 70%), około 1/3 z nich planuje kontynuację nauki (37,4%). Mniej niż 1/5 badanych rozważa wyjazd za granicę lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.
Rysunek 10. Plany studentów I roku na przyszłość ogółem
Odpowiedź respondentów, która uzyskała najwięcej wskazań poddano dalszym analizom celem poznania dywersyfikacji odpowiedzi względem kierunku studiów (rys. 11). W badaniu zależności zmiennych stwierdzono istotną zależność statystyczną pomiędzy planowanym poszukiwaniem pracy a kierunkiem studiów (p=0,0020). Oznacza to, iż bycie studentem danego kierunku studiów determinuje plany przyszłych działań. Do kierunków
67,4% 62,2% 60,4% 59,3% 59,0% 58,3% 52,9% 50,0% 46,7% 46,7% 45,7% 45,0% 44,4% 39,4% 34,6% 30,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Pielęgniarstwo Informatyka Fizjoterapia Budownictwo Bezpieczeństwo narodowe Filologia rosyjska Mechanika i budowa maszyn Filologia angielska Finanse i rachunkowość Pedagogika Zarządzanie Ekonomia Ratownictwo medyczne Socjologia Rolnictwo Turystyka i rekreacja
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=22,14 p=0,1041
71,9% 37,4% 9,3% 13,2% 17,5% 3,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% zamierzam szukać pracy
kontynuować naukę kontynuować aktualną pracę rozpocząć własną działalność gospodarczą planuję wyjazd za granicę brak planów Rysunek 10. Plany studentów I roku na przyszłość ogółem
Odpowiedź respondentów, która uzyskała naj-więcej wskazań poddano dalszym analizom celem poznania dywersyfikacji odpowiedzi względem kierunku studiów (rys. 11). W badaniu zależno-ści zmiennych stwierdzono istotną zależność sta-tystyczną pomiędzy planowanym poszukiwaniem pracy a kierunkiem studiów (p=0,0020). Oznacza to, iż bycie studentem danego kierunku studiów de-terminuje plany przyszłych działań. Do kierunków
studiów, których studenci planują szukać pracy po zakończeniu I stopnia studiów należą: filologia rosyj-ska, pielęgniarstwo (około 90% badanych), ratow-nictwo medyczne oraz budowratow-nictwo (około 80%), a także mechanika i budowa maszyn oraz informa-tyka (ponad 75% wskazań). Na rolnictwie oraz filo-logii angielskiej mniej niż połowa planuje wejście na rynek pracy.
Rozprawy Społeczne 2016, Tom 10, Nr 3
62
-16
budownictwo (około 80%), a także mechanika i budowa maszyn oraz informatyka (ponad 75% wskazań). Na rolnictwie oraz filologii angielskiej mniej niż połowa planuje wejście na rynek pracy.
* istotne zróżnicowanie przy p<0,05
Rysunek 11. Plany po studiach w postaci szukania pracy przez studentów I roku przy
uwzględnieniu kierunków studiów
Warto zauważyć, iż plany studentów w trakcie nauki ulegają zmianom. Zgodnie z przyjętym w uczelni procesem badania oraz podnoszenia jakości kształcenia ta sama grupa zostanie zbadana w kontekście planów tuż przed egzaminem dyplomowym. W już opublikowanych artykułach, badane w ostatnich trzech latach grupy studentów wykazywały tendencję do zmiany planów (Smarzewska i in. 2015). Absolwenci studiów I stopnia częściej rozważali kontynuację nauki niż podjęcie pracy zawodowej oraz znacznie rzadziej rozważali wyjazd za granicę oraz rozpoczęcie działalności gospodarczej niż studenci I roku.
Podsumowanie i wnioski
Obszar bezpieczeństwa społecznego generalnie obejmuje ochronę życia ludzkiego, zaspokajanie potrzeb oraz realizację aspiracji życiowych. Dokonuje się to m.in. poprzez
91,7% 89,1% 81,5% 77,8% 76,5% 75,7% 73,9% 73,6% 73,3% 71,8% 70,0% 66,7% 66,7% 65,2% 46,2% 38,5% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0%100,0% Filologia rosyjska Pielęgniarstwo Ratownictwo medyczne Budownictwo Mechanika i budowa maszyn
Informatyka Zarządzanie Fizjoterapia Finanse i rachunkowość Bezpieczeństwo narodowe Ekonomia Socjologia Pedagogika Turystyka i rekreacja Filologia angielska Rolnictwo
Wartość testu Chi kwadrat Pearsona: χ2=35,63; p=0,0020*
* istotne zróżnicowanie przy p<0,05
Rysunek 11. Plany po studiach w postaci szukania pracy przez studentów I roku przy uwzględnieniu kierunków studiów Warto zauważyć, iż plany studentów w trakcie
na-uki ulegają zmianom. Zgodnie z przyjętym w uczelni procesem badania oraz podnoszenia jakości kształ-cenia ta sama grupa zostanie zbadana w kontekście planów tuż przed egzaminem dyplomowym. W już opublikowanych artykułach, badane w ostatnich trzech latach grupy studentów wykazywały tenden-cję do zmiany planów (Smarzewska i in. 2015). Ab-solwenci studiów I stopnia częściej rozważali kon-tynuację nauki niż podjęcie pracy zawodowej oraz znacznie rzadziej rozważali wyjazd za granicę oraz rozpoczęcie działalności gospodarczej niż studenci I roku.
Podsumowanie i wnioski
Obszar bezpieczeństwa społecznego generalnie obejmuje ochronę życia ludzkiego, zaspokajanie po-trzeb oraz realizację aspiracji życiowych. Dokonuje się to m.in. poprzez tworzenie właściwych warun-ków do pracy i nauki (Skrabacz 2012). Prowadzone badania miały na celu poznanie potrzeb studentów w zakresie kształcenia wyższego oraz ich zaspoko-jenia. Prezentowane wyniki pozwoliły na uzyskanie informacji, które posłużyły sformułowaniu postula-tów.
Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając analizę materiału badawczego, wysunięto następu-jące wnioski:
1. Prowadzenie analiz z wyróżnieniem wskazań odpowiedzi w odniesieniu do kierunku studiów pozwoliło poznać ich dywersyfikację oraz stwier-dzić zależności istotne statystycznie.
2. Przynależność do kierunku studiów wpływa na motywy wyboru uczelni, plany na przyszłość oraz powody podjęcia studiów.
3. Studenci mechaniki i budowy maszyn, pedago-giki oraz bezpieczeństwa narodowego wybierają
uczelnię ze względu na jej bliskość od ich miejsca zamieszkania.
4. Prestiż uczelni ma największe znaczenie dla stu-dentów filologii rosyjskiej oraz turystyki i rekre-acji.
5. Studiujący znajomi są motywem wyboru uczel-ni główuczel-nie na filologii rosyjskiej oraz mechauczel-nice i budowie maszyn.
6. Należy zwrócić uwagę na konieczność rozwoju w trakcie kształcenia umiejętności współpracy w grupie takich kierunków, jak filologia angiel-ska, rolnictwo oraz turystyka i rekreacja.
7. Dokonać należy przejścia z profilu ogólnoakade-mickiego na praktyczny w przypadku mechaniki i budowy maszyn oraz bezpieczeństwa narodo-wego.
8. Wejście na rynek pracy po ukończeniu studiów I stopnia deklarują głównie studenci filologii ro-syjskiej, pielęgniarstwa oraz ratownictwa me-dycznego.
Na podstawie prowadzonych rozważań Autorzy artykułu proponują uwzględnienie postulatów słu-żących tworzeniu właściwych warunków do nauki i stwarzających możliwość zaspokojenia oczekiwań studentów. Pierwszym z postulatów jest potrzeba dokonania pomiaru kompetencji w grupie studen-tów I roku celem konfrontacji zgłaszanych przez nich zapotrzebowań na naukę wskazanych umiejętności a posiadanym rzeczywistym poziomem kompeten-cji ujętych w badaniu. Kolejna propozycja dotyczy podejmowania działań na rzecz wdrożenia profili praktycznych na studiach I stopnia ogółu kierunków w uczelniach zawodowych. Zasadne zatem są wytycz-ne MNiSW w tym zakresie. Ostatni postulat kieruje uwagę na wdrożenie w planach studiów przedmiotu lub przedmiotów pozwalających na naukę oraz roz-wój kompetencji społecznych celem podniesienia szans przyszłych absolwentów na rynku pracy.
63
-Literatura:
1. Alves H., Raposo M. (2007), Conceptual model of
student satisfaction in higher education. Total
Qu-ality Management, 18(5), s. 571–588.
2. Armstrong M. (2011), Zarządzanie zasobami
ludzkimi. Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska,
Warszawa.
3. Bratnicki M., Strużyna J. (2001),
Przedsiębior-czość i kapitał intelektualny. Wydawnictwo
Aka-demii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice. 4. Browne B. A., Kaldenberg D. O., Browne W. G.,
Brown D. J. (1998), Student as customer: Factors
affecting satisfaction and assessments of institu-tional quality. Journal of Marketing for Higher
Education, 8(3), s. 1–14.
5. Buckley P. G., Mahaffey T., Turner R. E. (1996),
Educational choices of adult learners. Journal of
Marketing for Higher Education, 7(3), s. 1–15. 6. Chapman R. G. (1996), Auditing Educational
Pro-gram Performance: A Multi-Stage Analysis of Cu-rrent Student Satisfaction. Journal of Marketing
for Higher Education, 7(3), s. 17–37.
7. De Brouwer P. J. S. (2009), Maslovian portfolio
theory, an alternative formulation of the Beha-vioral Portfolio Theory. Journal of Assets Manage-ment, vol. 9, nr 6, s. 359–365.
8. Elliott K. M., Healy M. A. (2001), Key factors
influ-encing student satisfaction related to recruitment and retention. Journal of Marketing for Higher
Education, 10(4), s. 1–11.
9. Fitz-en J. (2001), Rentowność inwestycji w kapitał
ludzki. Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy
ABC, Kraków.
10. Inchauste M. G. (2000), Educational choices and
educational constraints: evidence from Bolivia.
In-ternational Monetary Fund., Nr 0-42.
11. Jeruszka U. (2011), Efektywność kształcenia
w szkołach wyższych. Polityka Społeczna, nr
1/2011, s. 1–7.
12. Leszczyński M. (2011), Bezpieczeństwo społeczne
Polaków wobec wyzwań XXI wieku. Centrum
Do-radztwa i Informacji Difin, Warszawa.
13. Mai L. W. (2005), A comparative study between
UK and US: The student satisfaction in higher edu-cation and its influential factors. Journal of
Mar-keting Management, 21(7-8), s. 859–878.
14. Thi Ngoc Dao M., Thorpe A. (2015), What factors
influence Vietnamese students’ choice of universi-ty?. International Journal of Educational
Manage-ment, Vol. 29 Iss. 5, s. 666–681.
15. Maslow A. H. (1990), Motywacja i osobowość. PAX, Warszawa, s. 72–92.
16. Moosmayer D. C., Siems F. U. (2012), Values
edu-cation and student satisfaction: German business students’ perceptions of universities’ value influ-ences. Journal of Marketing for Higher Education,
22(2), s. 257–272.
17. Roos J., Roos G., Dragonetti N. C. (1997),
Intel-lectual Capital – Navigating in the New Business Landscape. Macmillian Press.
18. Schertzer C. B., Schertzer S. M. (2004), Student
satisfaction and retention: A conceptual model.
Jo-urnal of Marketing for Higher Education, 14(1), s. 79–91.
19. Skrabacz A. (2012), Bezpieczeństwo społeczne.
Podstawy teoretyczne i praktyczne. Dom
Wydaw-niczy Elipsa, Warszawa.
20. Smarzewska A., Melaniuk E., Szepeluk A. (2015),
Bezpieczeństwo edukacyjne w ocenie absolwen-tów. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 4, s. 133–
142.
21. Smarzewska A. (2015), Analiza preferencji
wybo-ru uczelni oraz kiewybo-runku studiów bezpieczeństwo narodowe przez studentów I roku studiów stacjo-narnych jako efekt zaspokojenia potrzeb w zakre-sie bezpieczeństwa edukacyjnego, W: A. Polak, K.
Krakowski (red.), Obronność jako dyscyplina
na-ukowa. Akademia Obrony Narodowej, Warszawa,
s. 210–218.
22. Smarzewska A., Melaniuk E., Szepeluk A., Dymic-ka A. (2015), Bezpieczeństwo eduDymic-kacyjne
studen-tów PSW. Rozprawy Społeczne, t. 9, nr 2, s. 71–80.
23. Smarzewska A., Melaniuk E. (2013),
Bezpieczeń-stwo edukacyjne absolwentów szkół ponadgim-nazjalnych z powiatu bialskiego i miasta Biała Podlaska zapewniane przez PSW im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej w latach 2010-2012.
Rozprawy Społeczne, t. 7, nr 2, s. 181–192. 24. Wiers-Jenssen J., Stensaker B. R., Grogaard J. B.
(2002), Student satisfaction: Towards an
empiri-cal deconstruction of the concept. Quality in
hi-gher education, 8(2), s. 183–195.
25. Wilkinson J. W., Mahara A., Quester P. G. (1996),
Asian students: their experiences and perceptions of Australian universities. Journal of Marketing
for Higher Education, 7(3), s. 65–80.
26. Uchwała nr 87/2015 Senatu Państwowej Szko-ły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej z dnia 29.09.2015 r. w sprawie za-twierdzenia zmian i przyjęcia tekstu jednolitego Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia w Państwowej Szkole Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Załącz-nik 33.
