Hanna Filipkowska
"Somnambule. (O młodopolskiej
konwencji onirycznej)", Maria
Podraza-Kwiatkowska, "Teksty" nr 2
(1973) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 16/50, 140
(1^ OEOPIEŃ-SŁAWIŃSKA A leksan dra: Sny i p o e ty k a . " T e k s t y 1973 n r 2 s. 7-23.
S z k ic z z ak resu p o e t y k i , z a w ie r a ją o y o p is t r z e c h sposobów p r z e k ła d u z ja w is k sennych na z ja w is k a l i t e r a o k i e . Pierwszym z n ic h j e s t odwołanie s i ę do snu jako do anegdoty - " ś n i o n e j lub p r z e ś n i o n e j h i s t o r i i " - w yraźnie p r z e c i w s t a w i a j ą c e j s i ę wyda r zeniom d z ie ją c y m s i ę na j a w i e . Drugim sposobem j e s t t a k i e t r a k t o w a n ie snu, k t ó r e pozwala n ie t y l k o na je g o op ow ie d zen ie lub w y j a ś n i e n i e , a l e wprost na wyprodukowanie j e g o p o e t y c k i e go ekwiw alentu - sen t o w tym wypadku model c a ł o ś c i o w e j w i z j i p o e t y c k i e j . T rzec im sposobem j e s t m ożliwość i s t n i e n i a z j a w i s k sennych jako motywów lub tematów - wskazuje na t o u ż y c i e same go wyrazu " s e n " lub j e g o semantycznych odpowiedników. A utorka
j e s t z d a n ia , że każde z tyc h t r z e c h ob ja w ień snu r e a l i z u j e s i ę na różnych poziomach utworu l i t e r a o k i e g o . Anegdota angażuje f a b u łę utworu, e k w iw a le n t y z a c ja - c a ł ą je g o k o n s t r u k c ję , a tem a- t y z a c j a - je g o j ę z y k .
BP/50/23 E . S z .
(1^ PODRAZA-K77IATKOWSKA M aria: Somnambule. (0 m ło d o p o ls k i e j konw encji o n i r y c z n e j ) . " T e k s t y " 1973 nr 2 s. 64-79.
Autorka p r z e d s t a w ia z ja w is k o wzmożonego z a in t e r e s o w a n ia snem w l i t e r a t u r z e o r a z w badaniaoh naukowyoh i paranaukowych okresu Młodej P o l s k i . Spośród wysuwanych p r z e z epokę p r o p o z y c j i i n t e r p r e t a c y j n y c h d otyozących aspektu e p is t e m o l o g io z n e g o i o n t o l o g i c z n e g o widzeń sennych w y r ó ż n ia dwie t e z y o s z c z e g ó l n i e in s p iru ją cy m zn ac ze n iu d l a roz w oju l i t e r a t u r y : 1 ) o s y m b o lic z
nym c h a r a k t e r z e w i z j i sennych; 2 ) o po dob ień stw ie między t w ó r
c z o ś c i ą senną a a r t y s t y c z n ą . Przechodząc do omówienia a r t y s t y cznych konsekw encji ty c h t e z ukazuje r ó ż n i c e w stosowaniu z a sady swobody a s o c j a c y j n e j i t e c h n i k i w i z j i sennych w l i t e r a t u r z e . Różnice t e prowadzą od op isu z a s y p i a n ia i p o ja w i a n ia s i ę sennych obrazów (p r z y k ła d p o e z j i S t a f f a ) do za s tos ow a n ia t e c h n i k i widzeń senno-halucynacyjn ych w t w ó r c z o ś c i P r z y b y s z e w s k ie go i K i c i ń s k i e g o ora z do w i e l o f u n k c y j n o ś c i snu w d r a m a t u r g ii W yspiańskiego.
