Andrzej Gordziejewski
"Karel Krejči i jego dzieło"
Biuletyn Polonistyczny 23/1-2 (75-76), 229-231
"KAREL KREJČÍ I JEGO DZIEŁO"
„ 229
9 listo p ad a 1979 roku odbyla się w S a li L u strzan ej P a łacu S t a s z i c a w W arszaw ie, zorganizow ana p rz e z Komitet S łowi ano znaw stwa PAN,- s e s ja naukowa zatytułowana "K a r e l K rejČi i jego d z ie ło ", pośw ięcona pam ięci zm arłego niedawno zasłużonego polonisty c z e sk ie g o , długoletnie go p ro fe s o r a U niw ersytetu K aro la w P ra d z e , doktora h on oris c a u sa Uni w ersytetu W arszawskiego, autora sz e re g u rozpraw o lite ratu rze i kul turze p o lsk ie j, w ielkiego p rz y ja c ie la P o lsk i i Polaków, uhonorowanego wieloma odznaczeniam i i nagrodami polskim i o raz zagranicznym i.
We w szystkich re feratach w ygłoszonych podczas s e s ji , k tórej o b ra dom przew odniczyli p ro f. p ro f. M arian Jakóbiec i B azyli B iałok ozow icz, podk reślan o szczególn ie dobitnie sze ro k ą perspektyw ę poznaw czą, ja k a le g ła u podstaw dokonań naukowych p r o fe so ra K re jče g o , jego głęboką wiedzę teorety czn ą i praktyczn ą, p o zw alającą mu p o ru szać się swobod nie na teren ie badań literaturozn aw czych , już to w aspekcie ok reślo n ej kultury n arodow ej, już w aspekcie rozw ażań kom paratystycznych. Z w ró cono też uwagę na ważki element spu ścizn y naukowej P r o fe s o r a , jakim są jego dokonania dydaktyczne w k ształcen iu pokoleń cze sk ich polonistów .
Z ebrani w ysłuchali następu jących referató w (w ko lejn o ści ich wy g ła sza n ia ) :
P ro f. d r Józef M a g n u s z e w s k i (UW) omówił zagadnienie: "D o ro bek naukowy K . K rejčego a rozw ój slaw istyk i lite rac k ie j w ubiegłym 5 0 -le c iu ". R eferent przed staw ił cało k sz ta łt dokonań naukowych P r o fe s o r a , d zie lą c jego p ra c ę na dwie zasad n icze grupy: dotyczące powiązań lite rac k ic h cze sk o -p o lsk ich o ra z zw iązane tematycznie i m etodologicznie z s z e r s z ą podstaw ą porównaw czą. D rogę tw órczą K rejčego podzielić można natom iast na trz y etapy, z których pierw szy (do końca II wojny św iatow ej) związany je s t z początkam i jego p racy naukowej, a koncen tru je się na zainteresow aniach romantyzmem; drugi (1 5 -lecie powojenne) ok reślo n y je s t p rz e z p racę dydaktyczną na U niw ersytecie K a ro la , a je go efektem są m .in . obszerne "D ějiny polské lite ratu ry " (H isto ria lite ratu ry p o lsk ie j) ; i w reszcie trz e c i (ostatn ie dw udziestolecie) upływa pod znakiem kom paratystycznych zainteresow ań K re jče g o . P o zo sta ją c po
230
czątkow o pod wpływem sw ych b ez p o śred n ich n a u c z y cie li - M . Szy jk o w - sk ieg o i J. Jak u b ca , K r e jč i w ypracow uje z c z a se m w łasn ą m etodę tw ó r c z ą i o k r e ś la w łasn e w idzenie problem ów lite ra tu ro z n a w stw a .
P r o f. d r Z d zisła w L i b e r a (UW) w r e fe r a c ie " K a r e l K r e jč i jako au to r syn tezy d ziejó w lite r a tu r y p o ls k ie j" poddał a n a liz ie jedno z n a j w y b itn iejszy ch d z ie ł P r o f e s o r a , jego "D ě jin y p o lsk é lit e r a t u r y " . Do n ajw ięk szy ch w alorów te j syn tezy z a lic z y ł r e fe r e n t m .in . ró ż n o ro d n o ść i w ielo w arstw o w o ść u k az an ia lite r a tu r y p o lsk ie j w p r z e b ie g u je j d z ie jów , p o d k re śle n ie je j u ro z m a icen ia gatunkow ego, ciek aw y sp o só b wypunk tow ania p o szcz eg ó ln y ch sylw etek je j tw órców , uw ypuklenie r o li p r z e k ła dów o r a z in te r e su ją c e o d n ie sie n ia do piśm ien n ictw a c z e s k ie g o . Nie bez z n a c z e n ia d la r o z s z e r z e n ia s tr e fy wpływów tego d z ie ła , a w ięc jed n o c z e śn ie d la p o p u la ry z a c ji lite r a tu r y p o ls k ie j, p o z o sta je fakt u k azan ia s ię k s ią ż k i w p rz e k ła d z ie niem ieckim .
P r o f. d r Jan in a K u l c z y c k a - S a l o n i (UW) p o d ję ła tem at " L i t e r a tu r a p o lsk a pod zaboram i w o c z a c h P r z y ja c ie l a " , d a ją c y o k a z ję do pod
sum ow ania i oceny dorobku K re jč e g o w z a k r e s ie d ziejó w lite r a tu r y p o l sk ie j wieku X IX . P o d k r e ś la ją c , iż punkt w idzen ia P r o f e s o r a z o sta ł w tym p rzy p ad k u zdeterm inow any p r z e z k sz ta łt jeg o k u ltu ry n aro d o w ej, r e fe r e n tk a sk o n cen tro w ała s ię n a omówieniu sp o so b u w idzen ia w ielkich p o s ta c i i o b lic z a lite r a tu r y p o lsk ie j tego o k r e s u p r z e z c z e sk ie g o b a d a c z a . P o św ię c a ją c n a jw ię c e j uw agi takim tw órcom , ja k : M ick iew icz, S ło w ack i, K r a s iń s k i, K onopnicka, O rz e sz k o w a , P r u s , B rz o z o w sk i i i n ., w id ział on jako cech ę c h a ra k te ry sty c z n ą ó w czesn ej lite r a tu r y p rzed e w szy stk im je j s z la c h e c k o ś ć , czy n iąc z n ie j je d n o c z e śn ie z a sa d n ic z y wy ró ż n ik w stosun ku do m odelu lite r a tu r y c z e s k ie j an alo giczn ego o k re su . O p ie ra ją c się n a w łasn ych bad an iach w z a k r e s ie wpływu p o lsk ie j l i t e r a tu ry rom antycznej n a życie duchowe C z e c h , r e c e p c ji piśm ienn ictw a p o l sk ieg o w C zech ach o r a z zw iązków lite ra c k ic h p o lsk o c z e sk ic h i c z e sk o
--p o lsk ic h owego c z a s u , w ypracow ał p r o f. K r e jč í te z ę o "wzajemnym w sp ie ra n iu się i pom ocy" obu ów czesn ych lite r a tu r .
P r o f. d r M a ria B o b r o w n i c k a (U J) p o św ię c iła sw ój r e fe r a t " P r o blemom lite r a tu r y c z e s k ie j w ieku XIX w bad an iach K r e jč e g o " , p re ze n tu ją c
231
Choć zab ierał on g ło s w tej m aterii niemal wyłącznie okazjonalnie, do» strz e c można, iż szczególnym zainteresow aniem darzy ł romantyzm, r e a lizm II połowy XIX w. oraz wybrane zjaw iska literatu ry XX wieku.
Doc. dr hab. Halina J an a s z e к - 1 v a n i č k o v á (In st. Słow . PAN) , której wystąpienie zakończyło c z ę ść referatow ą s e s ji , omówiła sylw et kę " K a re la K rejčego - kom paratysty ". Szczególny n acisk położyła na wstępną p rezen tację tendencji rozwojowych w spółczesnej kom paratystyki o raz je j stosunku do swych daw niejszych dokonań, by na tym tle n a k r e ślić drogę naukowej ewolucji poglądów czesk iego badacza w d z ie d zi nie badań porównawczych. Na szczególne podkreślenie zasługuje tu g łę bokie zaangażowanie P ro fe so ra w te o rię i praktykę tego kierunku badań literack ich o raz nieustanna jego dążność do p recy zji słowa i u śc iśla n ia wypowiadanych sądów.
W c z ę śc i dysku syjn ej, która zamknęła obrady s e s ji , gło s z ab rali p ro f. p ro f. S . U rbańczyk, M. Wojciechowski i В . Gawin, uzupełniając tr e ś ć wygłoszonych referatów o własne re fle k sje i wspomnienia, doty czące dorobku naukowego i postaci p ro f. K arela K re jče g o . Zaapelowano rów nież, by m ateriały stanowiące pokłosie s e s ji ukazały się drukiem, co pozwoliłoby godniej uczcić i trw alej z ap isa ć we w dzięcznej pam ięci pokoleń postać wypróbowanego P rz y ja c ie la P o lsk i, człow ieka o wielkim umyśle i sercu .
M gr Andrzej G ordziejew ski
MUZEUM LITERATURY IM. ADAMA MICKIEWICZA 1
Z DZIAŁALNOŚCI MUZEUM
N in iejsza inform acja o d ziałaln ości Muzeum L iteratu ry im.’ Adama M ickiew icza obejmuje o k res od 1 sierp n ia 1977 do 1 lip ca 1979 r . , któ ry dość niespodziewanie - wobec oczekiwanego od kilku lat remontu ка»
