INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 3/II/2012, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddziaá w Krakowie, s. 5–15
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Krzysztof GawroĔski, Józef Hernik
PLANISTYCZNO-PRZESTRZENNE I INWESTYCYJNE
PROBLEMY ZWIĄZANE Z WYSTĉPOWANIEM
OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH
I STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH
____________
PROBLEMS RELATED TO SPATIAL PLANNING
AND INVESTMENT PROCESSES IN THE CONTEXT
OF HISTORICAL OBJECTS AND ARCHEOLOGICAL SITES
Streszczenie
W pracy przedstawiono planistyczno-przestrzenne i inwestycyjne uwarun-kowania związane z wystĊpowaniem obiektów dziedzictwa kulturowego. W szczególnoĞci przestawiono zasady postĊpowania inwestora na terenie objĊtym ograniczeniami związanymi z wystĊpowaniem stanowisk archeologicznych. Za-prezentowano instytucje ochrony zabytków w Polsce oraz ich kompetencje. Okre-Ğlono rolĊ planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony obiektów dzie-dzictwa kulturowego. Ponadto zaprezentowano problemy ochrony zabytków na terenie podkrakowskiej gminy Michaáowice.
Sáowa kluczowe: Planowanie przestrzenne, proces inwestycyjny, ochrona
obiek-tów dziedzictwa kulturowego
Summary
The paper discusses the role of cultural heritage objects in spatial planning and investment processes. It particularly presents the principles an investor should follow with regards to the area, where archaeological sites have been located. Moreover, it enumerates Polish institutions responsible for the protection of his-torical objects and their competences. The article also defines the role of spatial planning as an instrument of cultural heritage protection. Finally, it presents
problems related to the protection of historical objects in the community of Michaáowice located nearby the city of Krakow.
Key words: Spatial planning, investment processes, protection of cultural heritage
objects
WSTĉP
Prowadzenie polityki przestrzennej odbywa siĊ w warunkach stale wystĊ-pujących kolizji róĪnych interesów. CzĊstymi sprzecznoĞciami są konflikty miĊ-dzy dziaáalnoĞcią lokalizacyjną i inwestycyjną, a uwarunkowaniami związanymi z ochroną dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury wspóáczesnej.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowania prze-strzennym definiuje pojĊcie dóbr kultury wspóáczesnej jako „nie bĊdące zabyt-kami dobra kultury takie jak pomniki, miejsca pamiĊci, budynki, ich wnĊtrza i detale, zespoáy budynków, zaáoĪenia urbanistyczne i krajobrazowe, bĊdące uznanym dorobkiem wspóáczeĞnie Īyjących pokoleĔ, jeĪeli cechuje je wysoka wartoĞü artystyczna lub historyczna” [Ustawa 2003].
Z kolei ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami definiuje miĊdzy innymi takie pojĊcia jak zabytek, historyczny ukáad urbanistyczny lub ruralistyczny oraz historyczny zespóá budowlany [Ustawa 2003a].
WaĪnym elementem szeroko rozumianego dziedzictwa kulturowego jest dziedzictwo archeologiczne. Obejmuje ono wszelkie Ğlady ludzkiej egzystencji i skáada siĊ z miejsc związanych z wszystkimi Ğwiadectwami dziaáalnoĞci ludz-kiej, opuszczonych budowli i wszelkiego rodzaju pozostaáoĞci (wáączając w to obiekty podziemne i podwodne) wraz z wszelkim ruchomym materiaáem kultu-rowym z nimi związanym [KobyliĔski 1998]. PoniewaĪ dziaáania na rzecz ochrony dziedzictwa archeologicznego powinny mieü charakter zarówno pre-wencyjny jak i ochronny, waĪnym instrumentem ochrony tych wartoĞci jest planowanie przestrzenne [Maziarz 2010].
Niniejsza praca przedstawia planistyczno-przestrzenne i inwestycyjne pro-blemy związane z wystĊpowaniem obiektów dziedzictwa kulturowego, w szcze-gólnoĞci w odniesieniu do identyfikacji ograniczeĔ i trudnoĞci w inwestowaniu, w związku z wystĊpowaniem stanowisk archeologicznych. Przedstawiono takĪe rolĊ planowania przestrzennego w ochronie obiektów dziedzictwa kulturowego.
W czĊĞci aplikacyjnej pracy analizie poddano podkrakowską gminĊ Mi-chaáowice, która jest specyficzna zarówno z punktu widzenia swojej lokalizacji, jak równieĪ z powodu wystĊpowania na jej obszarze kilkudziesiĊciu stanowisk archeologicznych.
INSTYTUCJE OCHRONY ZABYTKÓW W POLSCE
Organami ochrony zabytków w Polsce są: minister wáaĞciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w imieniu którego zadania i kom-petencje w tym zakresie wykonuje Generalny Konserwator Zabytków oraz wo-jewoda, w imieniu którego zadania i kompetencje w tym zakresie wykonuje wojewódzki konserwator zabytków [Ustawa 2003a].
Do zadaĔ wykonywanych przez Generalnego Konserwatora Zabytków naleĪy miĊdzy innymi:
– opracowywanie krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad za-bytkami,
– realizacja zadaĔ wynikających z krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowa-nia kraju,
– sprawowanie nadzoru nad dziaáalnoĞcią wojewódzkich konserwatorów zabytków.
Na szczeblu administracji publicznej w województwie dziaáa Wojewódzki Konserwator Zabytków. Wykonuje on w imieniu wojewody zadania i kompetencje w zakresie ochrony zabytków. Jego zadaniem jest miĊdzy innymi: prowadzenie rejestru zabytków znajdujących siĊ na terenie województwa, wydawanie decyzji o wpisie do rejestru zabytków, prowadzenie wojewódzkiej ewidencji zabytków, uzgadnianie programów zagospodarowania zabytków nieruchomych wraz z oto-czeniem, wydawanie pozwoleĔ na prowadzenie prac konserwatorskich, restaurator-skich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.
Do zadaĔ wykonywanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków naleĪy w szczególnoĞci:
1. Realizacja zadaĔ wynikających z krajowego programu ochrony zabyt-ków i opieki nad zabytkami.
2. Sporządzanie w ramach przyznanych Ğrodków budĪetowych, planów finansowania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
3. Prowadzenie rejestru i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz groma-dzenie dokumentacji w tym zakresie.
4. Wydawanie, zgodnie z wáaĞciwoĞcią, decyzji, postanowieĔ i zaĞwiad-czeĔ w sprawach okreĞlonych w ustawie oraz w przepisach odrĊbnych.
5. Sprawowanie nadzoru nad prawidáowoĞcią prowadzonych badaĔ kon-serwatorskich, architektonicznych, prac konkon-serwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych i innych dziaáaĔ przy zabytkach oraz badaĔ archeologicznych.
6. Organizowanie i prowadzenie kontroli w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
7. Opracowywanie wojewódzkich planów ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych oraz koordynacja dziaáaĔ przy re-alizacji tych planów.
8. Upowszechnianie wiedzy o zabytkach.
9. Wspóápraca z innymi organami administracji publicznej w sprawach ochrony zabytków.
Zadaniem administracji publicznej stopnia podstawowego jest prowadze-nie gminnej ewidencji zabytków w formie kart adresowych zabytków prowadze- nierucho-mych poáoĪonych na terenie gminy, objĊtych wojewódzką ewidencją zabytków. Ponadto ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [Ustawa 2003a] nakłada na organy samorządowe obowiązek:
– uwzglĊdniania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami przy sporzą-dzaniu i aktualizacji strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospoda-rowania przestrzennego;
– przekazywania wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie nie dáuĪszym niĪ 3 dni przyjĊte zawiadomienie o odkryciu przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iĪ jest on zabytkiem lub zabytkiem archeolo-gicznym;
– sporządzania na okres 4 lat gminnego programu opieki nad zabytkami. PLANOWANIE PRZESTRZENNEGO I PROCES INWESTYCYJNY, A OBIEKTY ZABYTKOWE I STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ProblematykĊ ochrony zabytków reguluje ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [Ustawa 2003a]. Definiuje ona miĊdzy innymi takie pojĊcia jak: historyczny ukáad urbanistyczny lub rurali-styczny oraz historyczny zespóá budowlany. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami okreĞla dziaáania mające na celu ochronĊ zabytków, spoĞród których jednym z podstawowych jest uwzglĊdnienie zadaĔ ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w ksztaátowaniu Ğrodo-wiska. W myĞl zapisów tej ustawy ochronie i opiece podlegają w szczególnoĞci krajobrazy kulturowe oraz ukáady urbanistyczne, ruralistyczne i zespoáy bu-dowlane. Z kolei formami ochrony zabytków są: wpis do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego oraz ustalenie ochro-ny w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Odniesienie powyĪszej regulacji prawnej do problematyki planowania i zagospodarowania przestrzennego na wszystkich szczeblach planowania doty-czy zapisu mówiącego, Īe ochronĊ zabytków i opiekĊ nad zabytkami uwzglĊdnia siĊ przy sporządzaniu i aktualizacji koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowaĔ i kierunków zagospoda-rowania przestrzennego gmin. Zatem we wszystkich aktach planowania prze-strzennego i strategicznego na szczeblu krajowym, wojewódzkim i gminnym
problematyka związana z ochroną zabytków ma szczególne miejsce. Ponadto projekty i zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podlegają uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
W studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzglĊdnia siĊ w szczególnoĞci ochronĊ:
– zabytków wpisanych do rejestru i ich otoczenie,
– innych zabytków nieruchomych znajdujących siĊ w gminnej ewidencji zabytków,
– parków kulturowych.
W przypadku gdy gmina posiada gminny program opieki nad zabytkami ustalenia tego programu uwzglĊdnia siĊ w studium i miejscowym planie zago-spodarowania przestrzennego. W studium i planie miejscowym uwzglĊdnia siĊ takĪe, w zaleĪnoĞci od potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary na których obowiązują (okreĞlone ustaleniami planu miejscowego) ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu ochronĊ zabytków znajdujących siĊ na tym obszarze.
Rada gminy po zasiĊgniĊciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabyt-ków, w drodze uchwaáy moĪe utworzyü park kulturowy. Park taki tworzy siĊ w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróĪniających siĊ krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Na terenie parku kulturowego mo-gą byü ustanowione zakazy, nakazy lub ograniczenia dotyczące:
– prowadzenia robót budowlanych oraz dziaáalnoĞci przemysáowej, rolni-czej, hodowlanej, handlowej lub usáugowej,
– zmiany sposobu korzystania z zabytków nieruchomych,
– umieszczania tablic, napisów, ogáoszeĔ reklamowych i innych znaków nie związanych z ochroną parku kulturowego,
– skáadowania lub magazynowania odpadów.
NaleĪy nadmieniü, Īe sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania nie jest obowiązkowe dla obszaru caáej gminy. Są jednak obszary dla których sporządzenie planu miejscowego jest obowiązkowe. Jednym z takich obszarów jest przedstawiony wyĪej park kulturowy.
Problematyka ochrony zabytków wystĊpuje takĪe w ramach procesu inwe-stycyjnego. Jego uproszczony schemat przedstawiono na rysunku 1. Proces ten obejmuje piĊü gáównych etapów, od wyboru lokalizacji, analizy inwestycji pod kątem kwalifikacji do przedsiĊwziĊü mogących znacząco oddziaáywaü na Ğro-dowisko, uzyskania pozwolenia na budowĊ, aĪ po etap koĔcowy dotyczący za-wiadomienia o zakoĔczeniu budowy lub uzyskania pozwolenia na uĪytkowanie.
ETAP I
Wybór lokalizacji inwestycji
ETAP III
Ustalenie przeznaczenia terenu w miejscowym planie zagospodarowania
Uzyskanie informacji czy sporządzony jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego:
Tak Nie
ETAP II
Analiza inwestycji pod kątem kwalifikacji do przedsiĊwziĊü mogących znacząco oddziaáywaü
na Ğrodowisko
Decyzja o warunkach zabudowy terenu lub decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
ETAP IV
Uzyskanie pozwolenia na budowĊ lub zgáoszenie budowy
ETAP V
Zawiadomienie o zakoĔczeniu budowy lub uzyskanie pozwolenia na
uĪytkowanie obiektu budowlanego
1. Uzgodnienie projektu decyzji z wojewódzkim konserwatorem zabytków 2. Inne uzgodnienia Projekt i zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wymaga uzgodnienia z wojewódzkim konserwatorem zabytków Prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków wymaga
przed wydaniem pozwolenia na budowĊ uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót,
wydanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków Pozwolenie na rozbiórkĊ obiektu budowalnego wpisanego do rejestru
zabytków moĪe byü wydane po uzyskaniu decyzji Generalnego
Konserwatora Zabytków
ħródáo: opracowanie wáasne.
Rysunek 1. Schemat procesu inwestycyjnego
Z przedstawionego schematu wynika, Īe uzyskanie pozwolenia na rozbiórkĊ obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków moĪe byü wydane po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków. Z kolei prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków wymaga przed wydaniem pozwolenia na budowĊ uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Warto równieĪ zauwaĪyü, Īe w przypadku obiektów nie uĪytkowanych i nie nadających siĊ do remontu i odbudowy, wydanie decyzji przez organ nad-zoru budowlanego nakazującej rozbiórkĊ tego obiektu nie moĪe dotyczyü obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Dopiero wykreĞlenie obiektu z reje-stru zabytków skutkuje moĪliwoĞcią jego rozbiórki [Ustawa 1994].
WystĊpowanie stanowisk archeologicznych i obiektów zabytkowych wią-Īe siĊ licznymi utrudnieniami związanymi z potencjalną lub prowadzoną dzia-áalnoĞcią inwestycyjną. Rysunek 2 przedstawia podstawowe zasady postĊpowa-nia inwestora na terenie objĊtym ograniczepostĊpowa-niami związanymi z wystĊpowaniem stanowisk archeologicznych. Schemat ten przedstawia powyĪsze reguáy doty-czące dwóch przypadków. Pierwszy dotyczy sytuacji, gdy na terenie inwestycji wystĊpuje stanowisko archeologiczne, natomiast drugi odnosi siĊ do sytuacji, w której podczas realizacji inwestycji natrafiano na obiekty i zabytki archeologiczne.
OPIEKA NAD ZABYTKAMI NA TERENIE GMINY MICHAàOWICE W Maáopolsce, w regionie wyjątkowo bogatym w spuĞciznĊ kulturową znajduje siĊ okoáo 50.000 zespoáów zabytkowych. SpoĞród tej liczby obiektów do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisanych jest 3080 zabytków nierucho-mych. Są to ukáady urbanistyczne i ruralistyczne, koĞcioáy i klasztory, zamki, fortyfikacje i zespoáy obronne, paáace i dwory. Na listĊ zabytków Ğwiatowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego UNESCO wpisanych jest 8 obiektów i zespoáów obiektów z terenu województwa maáopolskiego.
Gmina Michaáowice wyróĪnia siĊ bogactwem kulturowym, bowiem juĪ w VIII stuleciu byáa terenem staáego osadnictwa. WzdáuĪ rzeki Dáubni z koĔcem XII wieku znajdowaáo siĊ co najmniej 8 osad, w tym Michaáowice [Gminny program 2006]. Najstarszymi miejscowoĞciami tego obszaru są Michaáowice (1198) i Raciborowice (1230), gdzie proboszczem byá sáynny historyk Jan Dáu-gosz. W 1788 roku na wieczyste posiadanie otrzymaá Michaáowice Hugo Koááą-taj. W zamian zobowiązany byá páaciü roczny czynsz na rzecz Akademii Kra-kowskiej [Gminny program 2006]. Po wygranej bitwie pod Racáawicami w 1793 roku zaáoĪono obóz w Bosutowie, sąsiadującym z Máodziejowicami (jedna z obecnych 19 soáectw gminy). W czasie walk napoleoĔskich Michaáowice zo-staáy wáączone do KsiĊstwa Warszawskiego (1809 r.), a po upadku Napoleona Michaáowice staáy siĊ czĊĞcią zaboru rosyjskiego bez Raciborowic, które zostaáy wáączone do zaboru austriackiego (Galicja) [Gminny program 2006].
ħ ró dá o: opracowanie w áasne. Rysunek 2. Zasady post
Ċpowania inwestora w przypadku wyst
Bogactwo kulturowe gminy Michaáowice jest ujĊte w obowiązujących doku-mentach stanowiących podstawĊ ochrony nad zabytkami obszaru tej gminy. W Wojewódzkim Programie Ochrony Dziedzictwa i Krajobrazu Kulturowego Ma-áopolski zostaáy wymienione dwa zabytki z terenu Gminy Michaáowice, które zostaáy uznane za szczególnie cenne, a mianowicie zespóá koĞcioáa parafialnego Ğw. Maágorzaty w Raciborowicach oraz drewniany koĞcióá p.w. Ğw. Jakuba w WiĊcáawicach [Gminny program, 2006]. Co w konsekwencji znalazáo wyraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Michaáowice, w którym okreĞlono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków po-przez ustalenie trzech stref ochrony:
– strefa „A” – ochrona archeologiczna, – strefa „K1” - Ğcisáa ochrona konserwatorska, – strefa „K2” – czĊĞciowa ochrona konserwatorska.
Z uwagi na ustawowe obowiązki nakáadające na gminy opiekĊ nad kami [Ustawa 1990] w strategii Gminy Michaáowice zostaáy wymienione zabyt-ki i pozostaáe obiekty o wartoĞci zabytkowej, znajdujące siĊ w na terenie gminy. W tym dokumencie zostaáa przedstawiona identyfikacja problemów w zakresie dziedzictwa kulturowego i zabytków.
Do rejestru zabytków Maáopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Za-bytków w Krakowie wpisano osiem zaZa-bytków z terenu gminy. W Gminie Mi-chaáowice jest 46 obiektów znajdujących siĊ w wojewódzkiej ewidencji zabyt-ków, w tym dwa juĪ nie istniejące [Gminny program 2006]. WiĊkszoĞü z nich to domy i zagrody drewniane. Na terenie badanej gminy znajdują siĊ takĪe 143 stanowiska archeologiczne. Są to przede wszystkim stanowiska archeologiczne kategorii II okreĞlone gáównie jako osady z epoki neolitu [Gminny program 2006].
Gmina Michaáowice w sąsiedztwie Krakowa jest takĪe charakterystycz-nym przykáadem ekspansji miasta Krakowa na tereny wiejskie. W okresie ostatnich 10 lat rozwój terenów zabudowanych w tej gminie miaá charakter Īywioáowy. Zatem wystĊpowanie na tym obszarze duĪej liczby stanowisk archeologicznych w powiązaniu z intensywnym ruchem budowlanym stanowiü moĪe duĪe utrudnienie dla dziaáalnoĞci inwestycyjnej.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
W konkluzji przeprowadzonych analiz moĪna stwierdziü, Īe w teorii i praktyce planowania przestrzennego oraz w ramach procesu inwestycyjnego waĪne miejsce zajmuje problematyka ochrony obiektów zabytkowych oraz ograniczeĔ w inwestowaniu związanych z wystĊpowaniem stanowisk archeolo-gicznych.
Polityka przestrzenna wiąĪe siĊ czĊsto z koniecznoĞcią rozwiązywania konfliktów miedzy dziaáalnoĞcią planistyczną i inwestycyjną a
uwarunkowania-mi dotyczącyuwarunkowania-mi ochrony dziedzictwa kulturowego. W Ğwietle obowiązujących uregulowaĔ prawnych obiekty dziedzictwa kulturowego wymagają szczególnej ochrony, którą zapewniają powoáane ustawowo organy ochrony zabytków w Polsce.
WaĪną rolĊ odgrywa takĪe w tym wzglĊdzie planowanie przestrzenne. W szczególnoĞci przy sporządzaniu koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, jak i opracowując plany przestrzennego zagospodarowania województwa, szeroko uwzglĊdnia siĊ problematykĊ ochrony obiektów dziedzictwa kulturowe-go. TakĪe w procesie miejscowego planowania przestrzennego problematyka ta jest uwzglĊdniania. To wáaĞnie w studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospo-darowania przestrzennego oraz w miejscowym planie przestrzennym ustala siĊ strefy ochrony konserwatorskiej oraz liczne nakazy i zakazy mające na celu ochronĊ znajdujących siĊ na tym obszarze zabytków. Zatem planowanie prze-strzenne jest waĪnym instrumentem ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego. W dziaáalnoĞci inwestycyjnej wystĊpuje wiele utrudnieĔ i ograniczeĔ w związku z wystĊpowaniem obiektów zabytkowych i odkrywek archeologicz-nych. Inwestor powinien zatem mieü ĞwiadomoĞü i wiedzĊ w tym zakresie. Zatem waĪną rolĊ edukacyjną i informacyjną powinny tu odgrywaü gminne sáuĪby budowlane i architektoniczne.
WystĊpowanie na terenie badanej podkrakowskiej gminy Michaáowice du-Īej liczby zabytków oraz 143 stanowisk archeologicznych stanowi bez wątpienia utrudnienie w dziaáalnoĞci inwestycyjnej. Gmina posiada gminny program opie-ki nad zabytkami na lata 2006-2010, zawierający ich rejestr i zasady ochrony. Program ten moĪe byü pomocny dla potencjalnych inwestorów.
BIBLIOGRAFIA
Gminny program opieki nad zabytkami Gminy Michaáowice na lata 2006–2010. Uchwaáa nr
L/426/2006 Rady Gminy Michaáowice z dnia 26 paĨdziernika 2006 r.
KobyliĔski Z [red.] 1998. MiĊdzynarodowe zasady ochrony i konserwacji dziedzictwa
archeolo-gicznego. Wyd. Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Warszawa.
Maziarz J. 2010. Problemy zagospodarowania przestrzennego gminy Michaáowice związane
z wystĊpowaniem stanowisk archeologicznych. Maszynopis, Wydziaá InĪynierii
ĝrodowi-ska i Geodezji UR w Krakowie.
Ustawa z dnia 20 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz.
1568 z póĨniejszymi zmianami).
Ustawa z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80,
Prof. dr hab. inĪ. Krzysztof GawroĔski Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Rolniczy im.H.Koááątaja ul. Balicka 253 C 30-149 Kraków tel: (12) 662 40 18, 662 40 17 krzysztof.gawronski@ur.krakow.pl Dr hab. inĪ. Józef Hernik Katedra Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Rolniczy im.H.Koááątaja ul. Balicka 253 C 30-149 Kraków tel: (12) 662 41 54, 662 40 17 rmhernik@cyf-kr.edu.pl
