Epiryczna weryfikacja algorytmu innowacji

Pełen tekst

(1)EMPIRYCZNA WERYFIKACJA ALGORYTMU INNOWACJI IRENEUSZ BIELSKI. Streszczenie W pracy przedstawiono rozwaĪania na temat strategicznego znaczenia innowacji w teorii i praktyce zarządzania firmą. Opisano znaczenie innowacji w kreowaniu przewag konkurencyjnych. Wskazano na fazową strukturĊ procesu innowacyjnego, podkreĞlając znaczenie fazy twórczoĞci. Przedstawiono teĪ algorytm fazy twórczoĞci i procedurĊ weryfikacji przydatnoĞci i szans rynkowych innowacji. Przeprowadzono takĪe empiryczną weryfikacjĊ skutecznoĞci proponowanego algorytmu innowacji. W wyniku przeprowadzonego eksperymentu do UrzĊdu Patentowego RP zgłoszono 6 wynalazków. Słowa kluczowe: algorytm innowacji, przewaga konkurencyjna, zarzdzanie wiedz 1. Wprowadzenie We współczesnych realiach gospodarczych przedsibiorstwa chcce odnie sukces rynkowy musz si rozwija w tempie przynajmniej porównywalnym do konkurentów. Dla osignicia tego celu konieczne jest zdefiniowanie własnej postawy wobec rónych problemów zakładania i funkcjonowania przedsibiorstwa i zbudowania własnej teorii biznesu, składajc si z załoe dotyczcych rodowiska, dotyczcych misji oraz załoe dotyczcych głównych atutów niezbdnych do zrealizowania misji. Musz one odpowiada rzeczywistoci, dopasowane do siebie, by znane i rozumiane wewntrz organizacji i permanentnie weryfikowane. A. Noga opisuje i analizuje wady i zalety 27. teorii przedsibiorstwa oraz własn, autorsk teori współczesnej firmy. Tylko kilka z nich w swoim rdzeniu teoretycznym zawiera innowacje. Tak jest w innowacyjnej teorii przedsibiorstwa J.A. Schumpetera [27], gdzie elementami tej teorii s innowacje – Schumpeter jest twórc podaowej teorii wynalazków, przeywajcej renesans w ramach teorii realnego cyklu koniunkturalnego [21, s.150]. W innowacyjnej teorii przedsibiorstwa J.Schmooklera elementami tej teorii s procesy kreowania wynalazków i przyjmuje si, e programowanie wynalazków jest bardzo ograniczone. P.F. Drucker uwaa, e „kaĪde przedsiĊbiorstwo ma dwie – i tylko dwie – podstawowe funkcje: marketing i innowacjĊ” [14,s. 52]. Niestety, innowacja pomimo, i tworzy rdze koncepcyjny teorii przedsibiorstwa nie doczekała si swojej zwartej teorii pozwalajcej na wykorzystanie w praktyce metod tworzenia i eksploatacji innowacji. 2. Innowacja jako przejaw zarządzania wiedzą w przedsiĊbiorstwie Podstaw funkcjonowania firmy w turbulentnym rodowisku jest ukształtowanie przewag konkurencyjnych [8]. Wan cech przewagi konkurencyjnej jest jej trwało, która jest tym wiksza im bardziej oparta jest na niematerialnych, trudnych do zdefiniowania i skopiowania zasobach. Do nich zaliczy naley, przede wszystkim innowacj bdc efektem przetworzenia wiedzy. Pomidzy otoczeniem a firm dokonuje si transfer wiedzy w dwóch kierunkach: do przedsibiorstwa i z przedsibiorstwa do otoczenia. Transfer nastpuje, gdy rónica wiedzy po-.

(2) 20. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. midzy otoczeniem lub innym podmiotem osignie warto krytyczn. Od chwili absorpcji nastpuj w firmie kolejno procesy internalizacji wiedzy, integracji oraz kodyfikacji 1. Impuls nowej wiedzy i/lub silna presja rynku skłaniaj do podejmowania innowacji. W trakcie realizacji przedsiwzi innowacyjnych okresowo wzrasta poziom wiedzy przedsibiorstwa, ponad poziom wiedzy otoczenia – istnieje wówczas teoretycznie moliwo transmisji wiedzy ( jeeli podjta została taka decyzja) z firmy do otoczenia w postaci oferty marketingowej lub publikacji np. opisów patentowych. Zamierzona transmisja dotyczy tylko wybranych obszarów przetworzonej wiedzy. Zaniechanie innowacji moe doprowadzi do przekroczenie granicy dopuszczalnej luki wiedzy co utrudnia lub nawet uniemoliwia proces absorpcji. Udział przedsibiorstwa w transferze wiedzy powoduje wzrost jego bezpieczestwa i wartoci, zwłaszcza jego podstawowego zasobu – kapitału intelektualnego.

(3)

(4) . = C . D . / !

(5) .

(6)

(7) .

(8)

(9)

(10) . =

(11) !

(12) " . B

(13) " !

(14) " .

(15) !

(16) !

(17) " .

(18) . Rysunek 1. Funkcjonowanie przedsiĊbiorstwa innowacyjnego ródło: Opracowanie własne. Procesy innowacyjne w procesie tworzenia nowej wiedzy wymagaj silnego wsparcia informacyjnego (rys. 1). Jednym z waniejszych elementów systemu informacyjnego firmy działajcej w szybkozmiennym rodowisku jest detektor zmian, informujcy o zmianach, które mog by okazj rynkow. Detektor moe by utosamiany z monitoringiem szerokiego spektrum obszarów, take pozornie bardzo odległych od dziedziny aktywnoci przedsibiorstwa. Funkcj detektora zmian jest take identyfikacja i filtracja [19, s. 20] okazji rynkowych. Sygnały przetwarzane s – 1 Nonaka i Takeuchi dzielą wiedzą na „cichą” i „formalną”. WiedzĊ „formalną” przedstawia siĊ za pomocą słów, liczb, znaków, symboli [22].Wiedza „cicha”- prawdopodobnie najwaĪniejszy ale teĪ najbardziej„kruchy” zasób przedsiĊbiorstwa (I.B) - wykorzystywana jest na co dzieĔ a jej istota nie jest do koĔca zrozumiała, trudna do sformalizowania i przekazania..

(19) Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011. 21. nawet w czasie rzeczywistym – w informacje na potrzeby zarzdzania. Jednym z podstawowych zada systemu informacyjnego przedsibiorstwa jest ustalenie potrzeb informacyjnych2. Informacje s niezbdnym tworzywem przekształcanym w fazie twórczoci i mog stanowi

(20) ródło przewagi konkurencyjnej. Szczególnej uwagi wymaga ochrona informacji z obszaru B+R, zwłaszcza za efektów twórczoci technicznej przed zgłoszeniem do ochrony i uzyskaniem prawa pierwszestwa. 3. Strategiczny wymiar innowacji Wprowadzanie na rynek nowych produktów i technologii, otwierania nowych rynków, zdobywania nowych

(21) ródeł surowców oraz nowych form organizacji produkcji jest nie tylko demonstracj „ducha przedsiĊbiorczoĞci” [27, s.104] ale take celem, koniecznoci i norm zachowa firm na konkurencyjnym rynku. Wiodce firmy swoje sukcesy zawdziczaj głównie udanym innowacjom, zwłaszcza w obszarze produktowym [24, s.12; 23, s.16]. Z wielu bada wynika jednak, e 5–9 z 10. nowych produktów nie doywa swoich pierwszych urodzin [12, cyt. za 28, s.84; 3, s.91]. Poniewa moliwoci rozwoju firmy pozostaj w prostych relacjach ze stopniem akceptacji jego oferty przez rynek, zatem głównym kierunkiem innowacji powinno by doskonalenie i systematyczny rozwój produktów ju wytwarzanych oraz kreowanie i wprowadzanie na rynek produktów zupełnie nowych. Nie musi to oznacza koniecznoci zmiany technologii wytworzenia fizycznego kształtu oferty – innowacje mog bowiem dotyczy take sfery psychologicznej, społecznej oraz usług towarzyszcych powodujcych zmian percepcji oferty. Na rynek kadego roku trafia kilkadziesit tysicy nowych produktów, których wprowadzanie zawsze obarczone jest powanym ryzykiem 3. Istnieje wiele czynników zwikszajcych ryzyko niepowodzenia. Głównym czynnikiem wydaje si by niezgodno percepcji produktu przez rynek z oczekiwaniami producentów. Postrzegana jako oferty spełnia rol strategiczn. Osignicie przewagi w tym zakresie staje si przesłank sukcesu nr 1 [11,cyt.za 18, s.293]. Wiele firm uzyskuje znaczn cz swoich przychodów i zysków ze sprzeday produktów niedawno wprowadzonych na rynek4. Nowe produkty s wic specjalnej wagi strategicznym instrumentem konkurencji a poprawne stosowanie instrumentów marketingowych ma decydujcy wpływ zarówno na realizacj właciwych projektów jak i na właciwy przebieg procesów innowacyjnych. Zagadnieniem podstawowym dla strategii rynkowych jest szybko reakcji innowacyjnej w obszarze produktu, zalena w duym stopniu od aktualnych zasobów technologicznych i mobilnoci firmy w tym zakresie. Przyjmuje si, e technologia wytworzenia oferty marketingowej obejmuje technologi wytworzenia fizycznej postaci produktu oraz „technologi społeczn” – zarzdzanie [13, s.25]. Utrzymanie poziomu postrzeganej wartoci oferty na niezmienionym poziomie wymaga rozwoju technologii, w stopniu przynajmniej proporcjonalnym do wzrostu poziomu oczekiwa bdcego nastpstwem walki konkurencyjnej, dziki której ustanawiane s na coraz wyszym poziomie standardy sektorowe. ledzenie i analizowanie rozwoju techniki jest trudne poniewa „linie rozwojowe techniki nie bĊdą dokładnie odwzorowywaü celów, zadaĔ 2 Wiele przedsiĊbiorstw posiada dane iloĞciowe, wiĊkszoĞü nie potrafi ich jednak przetworzyü w kompleksowe zrozumienie swoich klientów i rynków, na których działają [28, s.154]. 3 Tylko 3M, mająca na rynku ponad 50 tys. produktów, co roku wprowadza 100 całkiem nowych [24, s. 442]. Skala nowoĞci tych produktów jest róĪna. Liczba niepowodzeĔ na rynku produktów pakowanych wynosi 80%; na rynku produktów i usług finansowych osiąga siĊ równieĪ wysokie wskaĨniki [10, s. 6]. 4 W USA nowe produkty dostarczają firmom 40% przychodów [11, s. 74]. W 2002 roku połowĊ wpływów ze sprzedaĪy i jeszcze wiĊkszą czĊĞü zysku netto firmie Procter & Gamble przynosiło 12 spoĞród 250 jej marek [3, s.91]..

(22) 22. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. i ĪyczeĔ ludzkich, albowiem owa logika techniki ma charakter nie tylko adaptacyjny, ale i kreatywny” [29, s. 23]. Istnieje wic sprzenie pomidzy technik i rynkiem – nowe potrzeby wymuszaj now technik, ta za moe generowa nowe potrzeby. Podobny charakter maj relacje midzy poziomem zaspokojenia potrzeb, poziomem technologii z jednej strony a poziomem zdolnoci konkurencyjnej5 z drugiej. Przedsibiorstwo wdraajc kolejne innowacje doskonali si, staje si coraz bardziej konkurencyjne na docelowym rynku. Tak wic denie do coraz lepszego zaspokajania potrzeb klientów jest sił napdow jego rozwoju przedsibiorstwa a udział we wdraaniu innowacji uczy jak naley to robi i jak w tym, co si robi, stawa si bardziej sprawnym. Uczenie si i rozwój ma podstawowe znaczenie dla sytuacji firmy na rynku – prezes Boston Consulting Group B.D. Henderson twierdzi, e: „teoria krzywych uczenia siĊ jest prawie tak waĪna dla amerykaĔskiego przemysłu, jak E = mc2 dla fizyki...” [16, cyt. za 18, s.24].. Wyłczno eksploatacji nowej technologii w pierwszym okresie i prawne zabezpieczenie własnoci intelektualnej to moliwo stworzenia przewagi długookresowej – co zwaywszy na fakt, i trwało jest jednym z najbardziej podanych atrybutów przewag konkurencyjnych, pozwala osiga korzyci w dłuszym okresie, przy relatywnie duym bezpieczestwie. Technologia ma take wymiar komercyjny – mona j sprzeda w dowolnym, wybranym momencie (pozwala to na dyskontowanie nakładów, a jednoczenie umoliwia kontrolowanie rynku). Decyzje w tym obszarze musz by bardzo wywaone poniewa jedna pozycja w portfelu technologicznym rodzi wiele pozycji w portfelu produktów [17, s. 357]. Umiejtno komercjalizacji technologii pozwala wiodcym firmom szybko wdraa nowe produkty i procesy oraz wykorzystywa swoje technologie w szerokiej gamie produktów [20, s. 157]. Dziki szybkiej reakcji na wyzwania rynkowe wykorzystuj w produkcie najnowsze technologie, przez co umacniaj swój wizerunek, szybko obniaj koszty oraz odzyskuj nakłady poniesione na rozwój. Czas reakcji innowacyjnej zwizany jest cile z efektywnoci procesu twórczego. 4. Algorytm innowacji Wielu badaczy zagadnienia twórczoci stwierdza, e nie sformułowano jeszcze adnego zbioru zasad postpowania ani instrukcji wykonawczych dajcych dokładn recept na sukces. Take stwierdzenie A. Einsteina o tym, e nie ma logicznej drogi wiodcej do odkrycia sugeruje, e wysiłki podejmowane w celu opracowania uniwersalnego algorytmu wynalazku, musz zakoczy si niepowodzeniem. A. Einstein, jako zwolennik eksperymentu, twierdził take, e czysto logiczne mylenie nie przynosi nowej wiedzy o wiecie empirycznym bo wiedza o rzeczywistoci zaczyna si i koczy na dowiadczeniu [1, s.86]. Wybierajc jak metod do stosowania w trakcie rozwizywania własnych problemów rozwojowych naley jednak przyj, e jest jaki skuteczny algorytm ( inny dla kadego twórcy) a take to, e beneficjantami twórczoci musz by te uczestnicy procesu innowacyjnego. W tym celu wykorzysta naley instrumenty prawne zabezpieczajce prawa twórców i innych uczestników procesu innowacyjnego. Proces innowacyjny składa si z wielu faz : percepcja stanu rodowiska → dostrzeenie problemu lub potrzeby → decyzja o podjciu próby rozwizania → proces twórczy, powstanie wariantów rozwizania → optymalizacja i wybór wariantu do realizacji → aplikacja przyjtego wariantu rozwizania → aplikacja i kontrola prawidłowoci funkcjonowania→ rozpowszechnienie. Dosy powszechnie uwaa si, e 5. PrzyjĊto, Īe dojrzałoĞü innowacyjna przedsiĊbiorstwa przesądza o poziomie jego zdolnoĞci konkurencyjnej i relacje miĊdzy stopniem zaspokojenia potrzeb a zdolnoĞcią konkurencyjną są podobne do relacji miĊdzy stopniem zaspokojenia potrzeb a dojrzałoĞcią innowacyjną [4, s.70]..

(23) Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011. 23. najtrudniejsza jest faza twórczoci. Propozycj algorytmu fazy twórczoci [8, s.137–139] przedstawiono na rys. 2. Proces rozpoczyna si od identyfikacji problemu, ulokowaniu go we właciwym kontekcie (dziedzinie) i precyzyjnym nazwaniu. Kolejnym etapem jest inwentaryzacja stanu aktualnego, w której uj naley wszystkie znane rozwizania z zakresu zblionego do tematyki rozwizywanego problemu a take nasuwajce si skojarzenia. Podjcie próby klasyfikacji wymaga rozpoznania istotnych kryteriów i czynników wpływajcych na rozwaane problemy i pozwala dostrzec niewykorzystane dotychczas moliwoci [6, s.48–50). W inwentyce zawsze konieczne jest wyobraenie sobie rozwizania idealnego i poszukiwanie rozstrzygni w jego pobliu tego rozwizania (lub moe w zupełnie innym miejscu?). W wyniku prac projektowych pojawia si jedno podstawowe rozwizanie A oraz zarys rozwiza pozornie mniej interesujcych. Zgodnie z zasad wysycenia obszaru naley sprawdzi czy istniej jeszcze inne moliwoci, dopracowa je i take zgłosi do ochrony, poniewa pojawienie si na rynku rozwizania A moe zachci konkurentów do poszukiwa w zbadanych ju przez zespół twórczy obszarach. Naley jednak rozway i porówna koszty ochrony z kosztami utraty kontroli nad przebadanym obszarem. Wane jest take rozstrzygnicie kwestii: na ile zablokowanie obszaru opó

(24) ni konkurentom dojcie do pioniera? Na ile bdzie to dla nich dokuczliwe i kosztowne? Wykorzystujc zasad kontynuacji przechodzi si od rdzenia dotychczasowego rozwizania do obszaru tematycznie bliskiego (np. wkładka skrawajca, oprawka mocujca). Do zwikszenia pakietu nowych rozwiza moe doprowadzi opracowana take przez autora technika podwójnego odbicia [6, s.53–55], polegajca na dwukrotnym zastosowaniu tej samej zasady [6, s.53–54]. I chocia w wyniku decyzji, wynikajcej z istniejcych aktualnie ogranicze – uwzgldnionych w fazie optymalizacji i wyboru rozwizania – do aplikacji przemysłowej trafia tylko jedno rozwizanie, to naley pamita o tym, i dorobek fazy twórczoci jest wikszy. Znakomita jego cz moe mie te walor komercyjny. Zgłaszanie do ochrony prawnej tylko projektu wdroonego do produkcji jest tylko jedn z moliwoci, która nie moe funkcjonowa jako obowizujca zasada. Rozpito zachowa jest wiksza, od „nie chronimy niczego”, a do „chronimy wszystko”. Warto pakietu rozwiza twórczych musi by dokładnie przeanalizowana pod ktem moliwoci stworzenia długoterminowych przewag konkurencyjnych. Strategiczny wymiar znajomoci i stosowania metod twórczego rozwizywania problemów wynika std, e dziki nim [7, s.139]: - moliwe jest uzyskanie pakietu zdywersyfikowanych oryginalnych rozwiza a czas i koszty dochodzenia do tych rozwiza bliski jest czasowi i kosztom opracowania jednego projektu, - stosujc dojrzał polityk w zakresie ochrony prawnej otrzymanych rozwiza mona zablokowa rozwój konkurentów, a nawet stworzy wysokie bariery wejcia ograniczajce nowe wejcia do sektora, - wykorzystujc własno intelektualn chronion prawem, poprzez sprzeda licencji mona zdyskontowa nakłady na badania, a take poprawi wska

(25) niki rentownoci, co w efekcie prowadzi do poprawy konkurencyjnoci przedsibiorstwa, - rozszerza si zakres moliwych do stosowania przez przedsibiorstwo strategii marketingowych, - poprzez projekty i wyniki bada uzyskanych w rezultacie wykonywania zada zaprezentowanych w algorytmie stworzone zostaj perspektywy dalszego rozwoju, - rozbudowuje si sie powiza interpersonalnych, tworzc platform do dyfuzji wiedzy i umiejtnoci na inne obszary funkcjonalne przedsibiorstwa, - wzmacnia si pozytywny wizerunek przedsibiorstwa, a take wzrasta jego warto rynkowa..

(26) 24. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. Zmiana. Inspiracja. Analiza stanu aktualnego. Zdefiniowanie niedogodnoĞci. Poszukiwanie rozwiązaĔ. Wiedza, doĞwiadczenie, metody, techniki. Wersja 1 Zasada wysycenia obszaru. Ochrona własnoĞci intelektualnej. Wersja 2 Wersja „i”. PrzyjĊcie kryteriów oceny. Wybór rozwiązania do aplikacji przemysłowej. Aplikacja. Zasada kontynuacji. Zasada komplementarnoĞci. Rysunek 4. Algorytm fazy twórczoĞci w procesie innowacyjnym ródło: Opracowanie własne. Kada innowacja jest przedsiwziciem ryzykownym. Dowodz tego niepowodzenia wielkich koncernów we wprowadzaniu nowych produktów [18, s.292]. W celu ograniczenia ryzyka zwizanego z innowacj naley wykorzysta, wspomagajce strategie marketingow, procedury weryfikacji przydatnoci i szans innowacji (rys. 3). Podstawowe pytanie, które wymaga precyzyjnej odpowiedzi dotyczy zgodnoci innowacji z misj i strategi marketingow przedsibiorstwa. Na obsługiwanym rynku kade przedsibiorstwo moe umieci dowoln innowacj, pod warunkiem.

(27) Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011. 25. uzyskania akceptacji tego rynku. Innowacja, zwłaszcza jeeli znajduje odzwierciedlenie w ofercie marketingowej silnie oddziałuje na wizerunek przedsibiorstwa. Istotnym zagadnieniem dla sukcesu innowacji jest zdolno do modyfikacji zasobów oraz umiejtno wykorzystania powszechnie dostpnego, krytycznego zasobu – czasu. Realizacja strategii przedsibiorczych6, cechujcych przedsibiorstwo innowacyjne, jest ze swej natury permanentn walk z sytuacjami kryzysowymi. Sytuacja zagroenia dla przedsibiorstwa jako całoci, bdca pochodn ryzykownej działalnoci opartej o cigłe innowacje, jest wyzwaniem i okresem wielkiej próby dla zarzdzajcych, twórców i pracowników przedsibiorstwa innowacyjnego. Współczesne przedsibiorstwa zmuszone s do cigłych zmian adaptacyjnych, take przy wykorzystaniu nowych metod i sposobów. Wikszo działa odnawiajcych przedsibiorstwo polega na wdraaniu kolejnych innowacji. Decyzje dotyczce obszarów, w których naley dokona zmian, ich głbokoci i czasu realizacji oraz metod uzalenione s od stanu otoczenia oraz percepcji tych stanów ( rejestrowanych przez detektor zmian) i strategicznego poziomu zasobów przedsibiorstwa. Zniechcajce ryzyko zwizane ze zmianami jest jednak mniejsze ni konsekwencje braku zmian. A celem zawsze jest bardziej odpowiedzialna organizacja z usatysfakcjonowanymi pracownikami, dostarczajca klientom oczekiwanych przez nich wartoci. 4. Badania empiryczne W ekonomii wyra

(28) nie ukształtowały si dwa podejcia do oceny i wyboru najlepszych teorii: jedno, wywodzce si od ekonomisty L. Robbinsa oraz drugie oparte na dorobku szkoły K. Poppera [21, s.45]. Pomimo, i według L. Robbinsa [26] podstawowym kryterium słusznoci teorii ekonomicznych musi by abstrakcyjna analiza dedukcyjna, właciwa dla sytuacji, gdy wiat zjawisk ekonomicznych uwaa si za bardziej złoony, nieprzewidywalny, niestabilny i nie poddajcy si (z tych włanie powodów) eksperymentom w porównaniu ze wiatem przyrodniczym, to współczenie zaczyna si coraz bardziej docenia w ekonomii nurt ekonomii eksperymentalnej [21, s.46]. Poniej zaprezentowano kolejny eksperyment w obszarze twórczoci technicznej realizowany przez autora. Trzy poprzednie, wykorzystujce heurystyczn metod nauczania – eksperymentalne praktyki studenckie dla studentów Wydziału Mechanicznego Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy zrealizowano w Bydgoskiej Fabryce Narzdzi BEFANA- VIS a warsztaty Młodzieowej Akademii Umiejtnoci w FSM Bielsko-Biała oraz w zakładach UNITRA ELTRA w Bydgoszczy 7. Próbowano w nich udowodni, e „kady moe by wynalazc”. Studenci i młodzi entuzjaci wynalazczoci opracowali ponad 30 projektów, z czego 20 uzyskało ochron UP. W aktualnym projekcie przyjto hipotez, e „nie trzeba by specjalist w brany aby uzyska patent” z tej dziedziny – podstawowe znaczenie ma znajomo algorytmu wynalazku8 i motywacja.. 6. zob. [5, s.390-393]. Zob. PoznaĔski R., Eksperyment w Eltrze, „Sztandar Młodych” z 27.10.1986; Warsztaty wynalazców, 19.04.1986; Rajska I., KaĪdy moĪe byü twórczy, „Nowator”1986 nr1, s. 26-28. 8 ChociaĪ autor w duĪym stopniu uznaje za słuszne stwierdzenie P.K. Feyerbenda, Ī nauka rozwija siĊ tylko dlatego, Īe naukowcy nie byli nigdy skrĊpowani Īadną filozofią nauki to paradoksalnie w procesach heurystycznych odrobina porządkującej procedury wydaje siĊ niezbĊdna. 7.

(29) 26. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. > "

(30) ! " E . !

(31)

(32) . '*. B<. > ! $

(33) !

(34) !" "; : E . '*. B<. > !$

(35) ;.

(36) E. '*. B<. >

(37) "

(38) :; !"

(39) & !

(40)

(41) ! !E . B<. >

(42)

(43)

(44)

(45)

(46)

(47) E. '*. '*. >

(48) !$:;

(49)

(50) ! %

(51) & #E. '*. . B<. B<. >

(52)

(53) E. B<. > !$ ! E . '*. '*. B<. *<FD<>G< . *DHI'<>G< . Rysunek 3. Schemat oceny przydatnoĞci i szans realizacji innowacji produktowych ródło: Opracowanie własne na podstawie [18, s. 302]. Eksperyment przeprowadzono w nastpujcy sposób: a. 43. studentów Wydziału Zarzdzania wytypowało dziedziny dla aktywnoci wynalazczej: 1. 2. 3. 4.. Jako dróg, przejazdy kolejowe, studzienki kanalizacyjne – 23 pkt., Likwidacja barier architektonicznych, zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych – 14 pkt., Motoryzacja, podniesienie bezpieczestwa w trakcie kolizji – 12 pkt., Ochrona ludzi przed hałasem w miejscu pracy (halach produkcyjnych) oraz w miejscu zamieszkania – 22 pkt.,.

(54) Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011. 27. 5. 6. 7.. Ochrona rodowiska naturalnego, recycling produktów ubocznych i odpadów – 22 pkt., Podnoszenie trwałoci maszyn i urzdze – 15 pkt., Poprawa bezpieczestwa lotów, zwikszenie bezpieczestwa podczas ldowania samolotów – 31 pkt., 8. Przechowywanie produktów ywnociowych – 12 pkt., 9. Sprzt medyczny, przewóz i transport na krótkich odcinkach chorych – 19 pkt., 10. Transport, systemy transportowe w procesach technologicznych, rodki techniczne w transporcie osób i towarów – 11pkt., 11. Zdrowa ywno – 29 pkt., Łcznie 225 odpowiedzi, w wykazie uwzgldniono 210 odnoszcych si do tematów, które uzyskały minimum 5 pkt.. rednio jeden uczestnik badania wskazał 5,23 rónych obszarów. b. przyjto, e eksperymentowi moe podda si osoba, która nie jest specjalist z adnej z tych dziedzin, nie pracuje w przemyle i nie dokonała zgłosze patentowych w cigu ostatnich 20. lat. ( wczeniejsze patenty autora9, według midzynarodowej klasyfikacji zaliczane s do działów B,C,F,G,H), c. przyjto, e eksperyment uzna si za udany jeeli poddajcy si próbie dokona w cigu 3 lat zgłosze patentowych szeciu tematów. Wylosowano nastpujce tematy: 2,3,4,6,7,9. W ramach eksperymentalnej weryfikacji algorytmu innowacji dokonano nastpujcych zgłosze patentowych: 1. Zgł. Pat., P.391652, ŁoĪysko baryłkowe o podwyĪszonej trwałoĞci, Współtwórcy: Bielski I., M. Styp-Rekowski, zgł. zarejestrowane 2010.06.28 2. Zgł. Pat. P.391651, ŁoĪysko wałeczkowe o podwyĪszonej trwałoĞci, Współtwórcy: Bielski I., M. Styp-Rekowski, zgł. zarejestrowane 2010.06.28 3. Zgł. Pat., P. 390667, Ekran dĨwiĊkochłonny, Twórca I. Bielski. zgł. zarejestrowane 2010.03.10 4. Zgł. Pat., P. 390668, Ekran wyciszający, Twórca I. Bielski. zgł. zarejestrowane 2010.03.10 5. Pat., P. 390668, System wyciszania pomieszczeĔ, Twórca I. Bielski. zgł. zarejestrowane 2010.03.10 9. Przykładowe patenty ukazujące rozrzut tematyczny: Patent, Polska, nr 95988. Przyrząd do wycinania na drąĪarkach elektroerozyjnych otworów przelotowych zwłaszcza kształtowych, twórca: I. Bielski, opubl. 1978. Patent, Polska, nr 13175, Sposób obróbki skrawaniem z jednoczesną wstĊpną obróbką cieplną, twórca: I. Bielski, opubl. 1982. Patent, Polska, nr 119591, Układ nadąĪny dozowania płynów zwłaszcza w mineralizatorach destylatu, współtwórcy: I. Bielski, A.Golik, T. Mikołajczyk, opubl. 1983. Patent, Polska, nr 128655, Zespół pompujący pompy perystaltycznej zwłaszcza do dializy pozaustrojowej, współtwórcy: I. Bielski, B. Grabowski, opubl. 1984. Patent, Polska, nr 134392, Stół współrzĊdnoĞciowy, współtwórcy: I. Bielski, W. Lewandowski, L. Szymura, opubl.1985. Patent, Polska, nr 142870, Urządzenie do selektywnego nanoszenia powłok galwanicznych, współtwórcy: I. Bielski, B. Bielski, T. Romanowski, opubl. 1987. Patent, Polska, nr 151235, Podajnik talerzowy, współtwórcy: Bielski, M. Skorzewski, opubl.1987. Patent, Polska, nr 155449, Magazyn pasów, współtwórcy: I. Bielski, M. Styp-Rekowski, opubl.1989. Patent, Polska, nr152226, Nagrzewnica zwłaszcza do akumulatorów, współtwórcy: I. Bielski, J. Tomaszewski, opubl.1990. Patent, Polska, nr 285 541, Cyklon, twórca I. Bielski zgł. 1990..

(55) 28. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. 6.. Zgł. Pat., P. 390668, Przestrzenny pochłaniacz wyciszający, Twórca I. Bielski. zgł. zarejestrowane 2010.03.10 Po pierwszej weryfikacji Urzd Patentowy RP przesłał sprawozdanie o stanie techniki, obejmujce publikacje brane pod uwag przy ocenie przedmiotu zgłoszenia – wszystkie dokumenty stanowice znany stan techniki znalazły si w kategorii A – dokumentów nie podwaajcych nowoci i poziomu wynalazczego. Wydaje si wic, e nie ma podstaw do odrzucenia postawionej hipotezy ( pomimo tego, i liczba przyjtych ogranicze – w myl kryterium falsyfikacji Poppera nie była ilociowo zbyt dua). 5. Podsumowanie Dostrzeenie przez przedsibiorstwo zmiany w rodowisku wymaga analizy moliwych jej skutków. Bez wzgldu na to czy bdzie ona uznana za okazj czy zagroenie konieczna jest reakcja innowacyjna. Brak zmiany naley take traktowa jako zmian jeeli utrzymujcy si stan jest niezgodny z prognozami. Dosy powszechne s narzekania na zbyt mał ilo wdraanych wynalazków. Jest to z pewnoci nastpstwem tego, i nie ma czego wdraa bo ilo wynalazków zgłaszanych do opatentowani w Urzdzie Patentowym RP osignła krytycznie niski poziom w pierwszej dekadzie XXI wieku (czterokrotnie niszy ni w rekordowym roku 1978). Dla poprawy tej sytuacji celowym wydaje si podjcie próby rozpowszechnienia zweryfikowanych metod zarzdzania innowacj.. Bibliografia [1] Adamkiewicz-Drwiłło H.G., Współczesna metodologia nauk ekonomicznych, Wydawnictwo „Dom Organizatora” TNOiK, Toru 2008. [2] Altszuller H.S., Algorytm wynalazku, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972. [3] Andrew J.P., Sirkin H.L., Innowacyjno jako

(56) ródło dochodów, Harvard Business Review Polska, kwiecie 2004. [4] Bielski I., Ekologiczny wymiar współczesnego marketingu, Ekologia i Technika, 1999, nr 3. [5] Bielski I., Definiowanie łacucha wartoci w kontekcie formułowania strategii przedsibiorczej, [w:] Problemy zarzdzania strategicznego wobec przemian w otoczeniu współczesnych przedsibiorstw, red. J. Stankiewicz, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2010. [6] Bielski I., Innowacje. Przewodnik dla twórców i menederów, Seria TQM, OPO, Bydgoszcz 1994. [7] Bielski I., Przebieg i uwarunkowania procesów innowacyjnych, OPO, Bydgoszcz 2000. [8] Bielski I., Innowacje w kreowaniu zdolnoci konkurencyjnej przedsibiorstwa, Wydawnictwa Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. J.J. niadeckich w Bydgoszczy, Rozprawy nr 125, Bydgoszcz 2007. [9] Brzeziski M., Proces uczenia si a działalno przemysłowa, Ekonomika i Organizacja Przedsibiorstwa 1998, nr 6. [10] Clancy K.J., Shulman R.S., The Marketing Revolution: A Radical Manifesto for Dominating the Marketplace, Harper Business, New York 1991. [11] Cooper R.G., Kleinschmidt E.J., Screening New Products for Potential Winners, Long Range Planning 1993, vol. 26. [12] Cooper R.G., Winning at New Products, Addison Wesley 1993. [13] Drucker P.F., Innowacja i przedsibiorczo. Praktyka i zasady, PWE, Warszawa 1992..

(57) Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 37, 2011. 29. [14] Drucker P.F., Praktyka zarzdzania, Nowoczesno, Warszawa 1992. [15] Feyerabend P.K., Przeciw metodzie, PWN, Warszawa 1979. [16] Henderson B.D., Die Erfahrungskurve in der Unternehmensstrategie, Frankfurt aM,. New York 1986. [17] Hutt M.P., Speh T.W., Zarzdzanie marketingiem. Strategia rynku dóbr i usług przemysłowych, PWN, Warszawa 1997. [18] Kotler Ph., Marketing. Analiza, planowanie, wdraanie i kontrola, Gebethner & Ska., Warszawa 1994. [19] Krupski R., Formułowanie strategii w ujciu szkoły zasobowej, Współczesne Zarzdzanie 2006, nr2. [20] Nevens T.M., Summe G.L., Uttal B., Commercializing Technology: What The Best Companies Do, Harvard Business Review 1990, nr 60. [21] Noga A., Teorie przedsibiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009. [22] Nonaka L., Takeuchi H., The Knowledge-Creating Company. How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation, Oxford University Press, New York 1995. [23] Penc J., Sukces rynkowy produktu, Marketing w praktyce 1996, nr 3. [24] Peters T.J., Waterman R.H., Poszukiwanie doskonałoci w biznesie, Medium, Warszawa 2000. [25] Popper K., Logika odkrycia naukowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. [26] Robbins L., An essay of the Nature and Significance of Economic Science, Macmillan, London 1932. [27] Schumpeter J.A., Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960. [28] Shaw R., Nowe spojrzenie na marketing, Studio Emka, Warszawa 2001. [29] Zacher L., Technika i społeczestwo, Przegld Techniczny 1986, nr 44–46..

(58) 30. Ireneusz Bielski Empiryczna weryfikacja algorytmu innowacji. EMPIRICALLY VERIFICATION OF INNOVATION ALGORITHM Summary The paper presents deliberations on strategic importance for manage of enterprise theory and practice. Next described innovation part in creation of competitive advantages. A phase structure of the innovation process has been pointed to, stressing the significance of the creation phase. Algorithm of creation phase and verifications of usefulness and market chance procedure presented to. Empirical verification of a effectiveness of innovation algorithm was conducted. As a result of the experiment work out 6 applications for a patent. Keywords: innovation algorithm, competition advantage, knowledge management. Ireneusz Bielski Wydział Zarzdzania Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy e-mail: i.bielski@utp.edu.pl.

(59)