European Current Research on Fluid Inclusions — XX ECROFI
Grenada, Hiszpania, 21–27.09.2009
W dniach 21–27 wrzeœnia 2009 r. odby³a siê w Grena-dzie w Hiszpanii dwuGrena-dziesta ju¿ z kolei miêdzynarodowa konferencja poœwiêcona badaniom inkluzji fluidalnych w minera³ach i ska³ach — European Current Research on Fluid Inclusions — XX ECROFI. Gospodarzem spotkania by³ Uniwersytet w Grenadzie, Faculted de Ciencias, a ko-mitetowi organizacyjnemu przewodniczy³ profesor Salva-dor Morales-Ruano. W konferencji wziê³o udzia³ ponad sto osób z ca³ego œwiata.
Obrady XX ECROFI przebiega³y w ramach nastê-puj¹cych bloków tematycznych:
1. Badania eksperymentalne — inkluzje fluidalne, 2. Badania eksperymentalne — metody analityczne, 3. Badania eksperymentalne — inkluzje stopowe, 4. Inkluzje stopowe,
5. Z³o¿a mineralne (I), 6. Z³o¿a mineralne (II), 7. Z³o¿a mineralne (III), 8. G³êbokie fluidy, 9. Badania teoretyczne, 10. Fluidy niskich temperatur,
11. Zbiorniki ropy naftowej i wêglowodory.
W trakcie konferencji odby³y siê prezentacje, obej-muj¹ce 95 posterów.
Przeprowadzono tak¿e warsztaty i kursy, m.in.: Inkluzje fluidalne w z³o¿ach rud, zastosowanie w
eksploracji (Fluid Inclusions in Ore Deposits, with
Application to Exploration) — kurs dwudniowy prowadzony przez R. Bodnara ze Stanow Zjedno-czonych;
Wspania³y œwiat inkluzji fluidalnych „tylko” przy u¿yciu mikroskopu optycznego (The amazing world of fluid inclusions using „only” an optical microsco-pe) — warsztaty prowadzone przez A. van den Kerk-hoffa i G. Sozê z Niemiec;
Przeliczenia inkluzji fluidalnych (Fluid inclusion calculations) — warsztaty prowadzone przez R. Bak-kera z Austrii.
Z polskich prezentacji, w ramach sesji tematycznych Low temperature fluids, Oil reservoirs and hydrocarbons i Open session, wymieniæ mo¿na nastêpuj¹ce:
Mineralogical and geochemical approach to fissure fillings in selected Carpathian units — referat K. Jar-mo³owicz-Szulc;
Fluid-inclusion and isotopic characterization of dia-genetic minerals in the SG-1 borehole, W Poland — referat i poster K. Jarmo³owicz-Szulc i M. Jasionow-skiego;
Results of thermometric analysis in quartz crystals from Jeg³owa (Sudety Mts.) from PGI Museum col-lection, Warsaw, Poland — poster K. Wo³kowicz i K. Jarmo³owicz-Szulc.
W ramach kursu Inkluzje fluidalne w z³o¿ach rud, zastosowanie w eksploracji R.J. Bodnar podkreœli³ rolê
100
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 2, 2010
Ryc. 1. Uczestnicy wycieczki terenowej, rejon po³udniowo-wschodniej Hiszpanii, Park Narodowy Cabo de Gata, kompleks neogeñskich ska³ wulkanicznych. Wszystkie fot. K. Jarmo³owicz-Szulc
roztworów, przede wszystkim wody, w powstawaniu (kon-centracji i depozycji) z³ó¿ rud metali rozmaitej genezy. St¹d te¿ du¿e znaczenie maj¹ badania inkluzji fluidalnych.
Autor kursu objaœni³ terminologiê zwi¹zan¹ z inkluzja-mi, przedstawi³ klasyfikacjê tych wrostków w temperatu-rze pokojowej, a tak¿e ptemperatu-rzedyskutowa³ podzia³ inkluzji fluidalnych na pierwotne, wtórne i pseudowtórne. Zwróci³ uwagê na — istotne w rozwi¹zaniu konkretnego problemu geologicznego — wytypowanie do badañ w³aœciwej grupy inkluzji. Podkreœli³ wagê zasad ustalonych przez Roeddera (1984). Szeroko omówi³ kilka typów fluidów: H2O, H2
O--NaCl, H2O-CO2i H2O-CO2-NaCl.
W czêœci kursu dotycz¹cej z³ó¿ prowadz¹cy szcze-gó³owo przedstawi³ problematykê inkluzji fluidalnych w z³o¿ach typu Mississippi Valley-Type (MVT), w porfiro-wych z³o¿ach miedzi, epitermalnych z³o¿ach Au i meta-morficznych ¿y³owych z³o¿ach Au. Zwróci³ uwagê na znaczenie wyników badañ termometrycznych, gdy¿ okre-œlone zakresy temperatur homogenizacji, a tak¿e sk³ad
flu-idu, mog¹ warunkowaæ mo¿liwoœæ ist-nienia konkretnych z³ó¿.
Warsztaty mikroskopowe, prowadzo-ne przez A. van den Kerkhoffa i G. Sozê, obejmowa³y prezentacjê i dyskusjê typów inkluzji w minera³ach, widocz-nych pod mikroskopem.
Warsztaty komputerowe, prowadzo-ne przez R. Bakkera, przybli¿y³y tajniki stosowania najnowszych wersji progra-mów s³u¿¹cych do przeliczeñ wyników badañ termometrycznych dla ró¿nych systemów chemicznych, ró¿nych warun-ków geologicznych i wed³ug ró¿nych równañ stanu.
Konferencja XX ECROFI w Hiszpa-nii by³a du¿¹ i ciekaw¹ imprez¹ nau-kow¹ o zasiêgu miêdzynarodowym. Umo¿liwi³a spotkanie i wymianê myœli naukowej ze specjalistami z wielu oœrodków i kontynentów. Udzia³ w niej pozwoli³ uczestnikom na rozszerzenie wiedzy dotycz¹cej prowadzenia badañ inkluzji fluidalnych, metodyki i inter-pretacji. Da³ te¿ mo¿liwoœæ przedysku-towania niuansów prac eksperymen-talnych oraz pozwoli³ na zaprezentowa-nie najnowszych wyników badañ na szerokim forum miêdzynarodowym, wreszcie zapoznanie siê z pracami innych autorów i nowymi trendami ba-dawczymi. W czasie spotkania prowa-dzono ciekawe i owocne dyskusje.
Konferencjê zakoñczy³a wycieczka terenowa zatytu³owana Z³o¿a epitermal-ne w po³udniowej Hiszpanii (Epithermal deposits in southern Spain). Jej program obejmowa³ zwiedzanie obszaru po³o¿o-nego na po³udniowy wschód od Grenady w pobli¿u Almerii, charakteryzuj¹cego siê wystêpowaniem m³odych ska³ wul-kanicznych i z³ó¿ miedziowo-z³otono-œnych, a trasa przebiega³a przez Park Narodowy Cabo de Gata w bardzo suchym rejonie Hiszpa-nii, nawiedzonym w trakcie wycieczki przez ekstremalnie obfite opady deszczu.
Pas wulkanitów w rejonie San Jose (Almeria), zwany Cabo de Gata — Cartagena Volcanic Belt, jest jednym z wa¿niejszych regionów kopalnictwa w Europie. Ca³a pro-wincja jest intensywnie zmineralizowana, wystêpuj¹ tu ró¿ne paragenezy mineralne, typy mineralizacji, zró¿nico-wane œrodowiska metalogeniczne. Z³o¿a hydrotermalne tego regionu zwi¹zane s¹ z neogeñskim magmatyzmem po³udniowo-wschodniej Hiszpanii. Wapniowo-alkaliczne ska³y wulkaniczne albo zawieraj¹ z³o¿a metali albo s¹ z nimi genetycznie zwi¹zane. Dotyczy to mineralizacji Au-Cu-Ag (Rodalquilar) wraz z minera³ami wspó³wystê-puj¹cymi, Cu-Au (Palai-Islica) oraz Pb, Cu, Ag (Cabo da Gata).
Katarzyna Jarmo³owicz-Szulc & Krystyna Wo³kowicz Serwis fotograficzny na str. 175 i 176 101
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 2, 2010
Ryc. 2. Kryszta³ gipsu w obrêbie silnie zmienionych hydrotermalnie ska³ wulkanicznych kompleksu z³otonoœnego w rejonie Rodalquilar
Ryc. 3. ¯y³y kwarcowe z ametystem (fioletowe partie) w obrêbie silnie zmienionych hydrotermalnie ska³ wulkanicznych kompleksu z³otonoœnego w rejonie Rodalquilar
European Current Research on Fluid Inclusions — XX ECROFI
Grenada, Hiszpania, 21–27.09.2009 (patrz na str. 100)
175 Ryc. 4. Obszar wystêpowania i kopalnictwa rud Au-Cu-Ag w rejonie Rodalquilar. Epitermalna mineralizacja z³ota wystêpuje w pociêtych uskokami i spêkaniami ska³ach wulkanicznych. Zmienione ska³y tworz¹ kompleks charakteryzuj¹cy siê strefami przeobra¿eñ — od silikacji, przez siln¹ i umiarkowan¹ argilityzacjê do propylityzacji
European Current Research on Fluid Inclusions — XX ECROFI
Grenada, Hiszpania, 21–27.09.2009 (patrz str. 100)
176
Ryc. 7. Ska³y wulkaniczne w rejonie San Jose. Ciemne, masywne partie brekcji zawieraj¹ fragmenty ska³ o sk³adzie andezytowym.
Jasne loby to kwaœne hyaloklastyty. Obie fot. K. Jarmo³owicz-Szulc
