"Przegląd Społeczny" : 1906-1907 : bibliografia zawartości ; Społeczeństwo : 1907-1910 : bibliografia zawartości

"Przegląd Społeczny" : 1906-1907 :

bibliografia zawartości ;

Społeczeństwo : 1907-1910 :

bibliografia zawartości

Materiały Bibliograficzne 5, 1954

Artykuł został zdigitalizowany i opracowany do udostępnienia

w internecie przez Muzeum Historii Polski w ram ach

prac podejm owanych na rzecz zapew nienia otwartego,

powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku

naukowego i kulturalnego. Artykuł jest um ieszczony w kolekcji

cyfrowej bazhum .m uzhp.pl gromadzącej zawartość polskich

czasopism hum anistycznych i społecznych.

Tekst jest udostępniony do w ykorzystania w ram ach

dozwolonego użytku.

U U P

UWAGI W STĘPNE

T ygodniki Przegląd Sp ołeczny (1906— 1907) i Społeczeństw o (1907—

1910) stanow iły kolejne k o n ty n u acje Głosu

wychodzącego w W ar­

szaw ie w latach 1900— 1905 pod kierow nictw em J . Wł. Daw ida. Zaw ie­

szenie Głosu i dalsze tego konsekw encje rozproszyły zespół red akcyjn y .

Razem z D aw idem pociągnięty został do odpowiedzialności sądowej jako

w spółw ydaw ca A lb e rt K lim pel; ten sam los spotkał A leksandra G oldringa-

Pow ojczyka, a u to ra zakw estionow anych przez cenzurę artykułów . M usiał

rów nież na czas jak iś usunąć się z w idow ni o statn i se k re tarz redak cji Be­

n e d y k t H ertz *.

„K iedy zaczął wychodzić Przegląd S po łeczn y [nr 1 u kazał się 17 m a r­

ca 1906 r.] — w n ajm n iej dla pism a odpow iedniej chwili, po św ieżym po­

g rom ie rew olucji, bez w spółpracow ników , bez d ru k a rn i naw et, bo ste rro ­

ryzow ani karam i d ru k arze odrzucali oferty, potrzeba było żelaznej rę k i

— i tę znalazło pism o...“ — pisze Janu sz K orczak o Jadw idze D aw idow ej

w a rty k u le pośw ięconym jej pam ięci 2.

J e d n a k nazw isko D aw idów „politycznie skom prom itow ane” nie m ogło

oficjalnie figurow ać w w ydaw nictw ie — toteż czasopismo podpisują ko­

lejn o w roli red ak to ró w i wydawców: Przegląd Społeczny — A ntoni M il­

le r i b r a t J . D aw idow ej inż. S tefan Szczaw iński; Społeczeństw o —

A. M iller, P io tr W ilamowski, W ładysław Gacki, W acław Nałkowski, Cze­

sła w K ryński, J . M. M uszkowski.

Z m iany ty tu łó w om aw ianych tygodników podyktow ane b y ły koniecz­

nością w y nik ającą z sy tu a c ji politycznej tego okresu i dotkliw ym i re p re ­

sjam i ze stro n y w ładz adm inistracyjnych, k tó re w yraźnie przeciw działały

w prow adzeniu w życie zasad m anifestu z dn. 30 października 1905 o nie­

tykalności osób, wolności słowa, zebrań i stow arzyszeń — w ydanego pod

naciskiem n arastająceg o ru c h u rew olucyjnego.

1 Szczegóły dotyczące tyg. Głos (1900—1905) zob. Wstęp do bibliografii tego pisma — Seria: M ateriały Bibliograficzne. T. 4.

2 Społeczeństwo 1910 n r 10 s. 111.

UWAGI WSTĘPNE Przegląd Społeczny i Społeczeństwo

C zerw ony S zta n d a r w a rty k u le „P rzed w alną b itw ą “ ch arak tery zu jąc

ówczesną sy tu a c ję polityczną w K rólestw ie P olskim pisze: „R ew olucja

październikow a [1905] obaliła absolutyzm , ale nie obaliła stareg o rządu

absolutyzm u. Przyw dziaw szy obłudnie m askę k o n sty tu c ji sta rz y zbrod­

niarze rządow i obiecyw ali reo rg anizację pań stw a na podstaw ie m anifestu

z d nia 30 października, a w rzeczyw istości pracow ali n ad uratow aniem

zachw ianego p o licy jnie m echanizm u ucisku, m ordów i grabieży. Od czasu

m an ifestu ko nstytucy jn ego n ie w prow adzili w życie ani jed n ej z obieca­

nych w ty m m anifeście w olności“3.

Ogłoszony w listopadzie 1905 r. s ta n w ojenny trw a ł n a tere n ie K ró­

lestw a Polskiego z k ró tk im i p rzerw am i do października 1908 r.; w prow a­

dzony n a stęp n ie (dla gub. w arszaw skiej) sta n „ochrony n adzw y czajn ej“,

a z końcem czerw ca 1910 r. „ochrony w zm ocnionej“ — w p ra k ty c e n ie

różnił się od sta n u w ojennego 4.

O sy tu acji społeczeństw a polskiego św iadczą m. in. suche n o ta tk i kro­

n ik arsk ie podaw ane przez Przegląd Społeczny: „W edług d an ych urzędo­

w ych w tw ierd zy w arszaw skiej przebyw ało w ciągu zeszłego m iesiąca

[listopada 1906] 22 424 osób zatrzym an ych przew ażnie za przestępstw a

p o lityczn e“5. P ro k u ra to r w arszaw skiej izby sądow ej rozesłał do p ro k u ra ­

to ró w sądów okręgow ych w K ró lestw ie okólnik dotyczący u p raw n ień

policji „aresztow ania każdego i w każdym m iejscu w razie pilnej potrzeby,

nie w yłączając n a w e t posłów do izby państw ow ej podczas posiedzeń

izby“6.

O pierając się na d an ych urzędow ych Spo łeczeństw o w dziale K r o ­

tt i к a określa liczbę w y ko nan ych w 1908 r. w yroków śm ierci w jednym

tylko w arszaw skim o k ręg u w o jenn ym n a 184. Liczba ta, ja k w yjaśnia ty ­

godnik, nie o b ejm u je straconych „w drodze w yroków a d m in istracy j­

n y ch “7.

Szczególnie ciężka b yła sy tu a c ja prasy . „R eakcja I k o n trrew o lu cja —

stw ierdza C zerw ony S zta n d a r — zdeptały wolność prasy. W róciły czasy

k u rsu Plew e-H urkow skiego, czasy bisurm ańskiej samowoli, czasy rozboju

bez o słonek“8.

N aw et ostrożna p rasa m ieszczańska ko n statu je: „Rząd h r. W ittego

nie ty lk o nie w prow adził w życie zasad nietykalności osób, wolności słowa,

3 Czerwony Sztandar 1905 n r 29. * Por. Społeczeństwo 1908 n r 40 s. 501, n r 42 s. 532; 1910 n r 25 s. 291, n r 37 s. 435. 5 Przegląd Społeczny 1906 n r 39 s. 494. 6 Przegląd Społeczny 1907 n r 26 s. 377. 7 Społeczeństwo 1909 n r 37 s. 447. 8 Czerwony Sztandar 1905 n r 29 s. 1.

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo UWAGI WSTĘPNE

zebrań i stow arzyszeń, lecz pozwolił, żeby o rgany w ładzy niższej lekce­

w ażyły w prost te zasady i łam ały je publicznie... Co do wolności słowa,

to rząd w ydał w praw dzie tym czasow e przepisy prasow e, wszakże sposób,

w ja k i je zastosował, dowodzi, że wolności słow a w d ru k u nie zam ierza

szanow ać“9.

Tym czasowe przepisy p ra s o w e 10, uchylając w zasadzie cenzurę p re ­

w encyjną, n ak ład ały n a w ydaw nictw o obowiązek dostarczania do urzęd u

prasow ego — jednocześnie z w ypuszczeniem z d ru k a rn i pism a — o kre­

ślonej ilości egzem plarzy. K onfiskata następow ała na podstaw ie rozporzą­

dzenia urzędu, w zględnie decyzji urzęd n ik a do sp raw prasow ych, p rzy

rów noczesnym w drożeniu postępow ania sądowego. Przepisy u stalały szcze­

gólne obow iązki red a k to ra odpowiedzialnego oraz określały rodzaje kar,

jak ie groziły prasie. Toteż w edług słów p am iętnikarza: „ P rasa w arszaw ­

ska rzekom o w ychodziła bez cenzury. Lecz w ładze adm inistracyjn e sto ­

sow ały rep re sje coraz surowsze... K ary adm inistracy jne sypały się ja k

g ra d i nigdy nie było pewności, o czym i ja k m ożna było pisać”11. „Od dnia

13 stycznia do 13 bm . [września 1907] — pisze Przegląd — w ytoczono 400

sp ra w prasow ych, zawieszono 60 w ydaw nictw , skonfiskow ano 300 poszcze­

gólnych w ydaw nictw i num erów pism , pociągnięto do odpowiedzialności

400 red ak toró w i autorów ; ogółem na 212 dni przypada 760 aktów rep resji,

co stanow i 3,6 na dzień. Od dnia 30 października 1905 pociągnięto do odpo­

wiedzialności i u k aran o 1007 red ak to ró w i w ydaw ców “12.

K onfiskaty, czasowe bądź stałe zawieszenie pism a, areszty i skazyw a­

nie n a k a ry w ięzienne red ak to ró w odpow iedzialnych —1 b yły n a po­

rząd k u dziennym . Przegląd Społeczny w ru b ry c e P r a w a i ś r o d k i

w y j ą t k o w e n o tu je takie curiosum : „M inister spraw iedliw ości w y dał

rozporządzenie, ab y przygotow ano odpow iednie więzienfc dla literató w

skazyw anych n a tzw. w ięzienia w fo rtecy “13.

Przegląd S p o łeczn y i S połeczeństw o należały do tego rodzaju pism ,

k tó re ściągały n a siebie specjalną uw agę urzędu do sp ra w prasow ych.

D zieje ich są w ym ow nym św iadectw em stosow ania przez w ładze car­

skie najrozm aitszych form ucisku adm inistracyjnego, ja k areszty, kon­

fisk a ty n akładu, k a ra n ie znaczną grzyw ną pieniężną. Nałożono np. 100 rs

9 Swobody obywatelskie. K urier W arszaw ski 1905 n r 354.

10 Projekt przepisów prasowych opracowany przez tzw. komisję Kobeki do spraw prasowych został przyjęty przez Radę Państw a i aprobowany przez „czynniki n a j­ wyższe“. Szczegóły zob.: Nowe przepisy prasowe. Kurier W arszawski 1905 n r 350.

11 S. K r z y w o s z e w s k i : Długie życie. Wspomnienia. T. 1. W arszawa 1947 s. 200, 209.

12 Przegląd Społeczny 1907 n r 38 s. 511.

13 Przegląd Społeczny 1906 n r 27 s. 336.

UWAGI WSTĘPNE Przegląd Społeczny i Społeczeństwo

za a rty k u ł H. L u k reca pośw ięcony pam ięci J. D aw idow ej, 300 rs za a rt.

E. G rabow skiego: P ra w o s tra jk u w p aństw ie rosyjskim ; n aw et um iesz­

czenie odezw y w sp raw ie szkolnej pociągnęło za sobą grzyw nę pieniężną14.

N asilenie ucisku ad m inistracyjn ego w zrastało w m iarę opadania fali

rew o lu cy jnej. Ów czesna p ra sa w arszaw ska pisze n a ten tem at: „Pełne

p rom iennych nadziei la ta 1905 i 1906 zakończone m anifestem październi­

kowym ... o k u p ujem y obecnie najb ard ziej typow ą reakcją... W olność prasy

istn iejąca teoretyczn ie zm ieniła się n a system k a r ad m inistracyjnych.

R eakcja przeszła także do narodu... N iestety, rów nież pośród społeczeń­

stw a polskiego w idzim y ob jaw y owego ru c h u w stecznego w k ieru n k u

ideow ym . T utaj rów nież żyw ioły, k tó re w dobie „w olnościow ej“ dały się

unieść ogólnym dążeniom dem okratycznym , mszczą się obecnie i w ypie­

ra ją ty ch chw ilow ych u stępstw . W ojow niczy nacjonalizm , klerykalizm ,

różne o b sk u ran ty zm y z try u m fe m podnoszą głow y i w y p ierają się tych

drobnych koncesji, k tó re dopuściły... N a w idn ok ręg u społecznym ciem ne

chm ury, term o m e tr uczuć sp ad ł poniżej zera...“ 15

*

W tej sy tu acji p e rm an en tn eg o sta n u w ojennego, stałego te rro ru adm i­

n istracy jn eg o — ty m w iększej w agi n a b ie ra działalność Dawidów, którzy

w dalszym ciągu u p arcie w alczą o u trzy m an ie swego pisma, o zachow anie

jego poziom u i c h a ra k te ru ideologicznego. P o d trzy m u jąc tra d y c je Głosu,

sk u p iając wokół Przeglądu a n astęp n ie Społeczeństw a g rup ę daw nych to ­

w arzyszy pracy, przy ciąg ając now ych w spółpracow ników z kół postępo­

wej p u b licy sty k i w arszaw skiej — D aw idow ie stw orzyli zespół ludzi hoł­

dujący ch zasadom : „idei wolnościow ych, dem o kraty zacji form pań stw o­

wych, pełnych^sw obód o byw atelskich oraz obrony interesów k lasy robot­

niczej”16. D aw id zaw sze ch ara k te ry z o w a ł sw oją postaw ę jak o „pozycję

niezależną“, nie zw iązaną z żadną z istn iejący ch p a rtii17 — ty m nie­

m niej — pod k reślał w szeregu arty k u łó w sw oje sym p atie do SD KPiL.

Zespół autorów p isu jący ch w jego tygodnikach cechowało duże zróż­

nicow anie ideologiczne. W om aw ianych czasopism ach spotykały się p rze­

cież nazw iska: S tan isław a Brzozowskiego, Leo Belm onta, A dam a P ra -

giera — obok J u lia n a M archlew skiego, L udw ika Krzyw ickiego, W acława

Nałkowskiego.

14 Przegląd Społeczny 1907 n r 27 s. 365; Społeczeństwo 1909 n r 43 s. 512; 1910 n r 23 s. 261, n r 47 s. 553.

15 Nowa Gazeta 1910 n r 589.

16 Przegląd Społeczny 1906 n r 40 s. 508. 17 Przegląd Społeczny 1907 n r 6 s. 82.

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo UWAGI WSTĘPNE

W składzie red ak cji Przeglądu Społecznego w porów naniu z G łosem

zaszły pew ne zm iany. U stąpił Adolf W arski-W arszaw ski, p rzestał pisy­

wać G rzegorz Glass. Z nikły ze szpalt pism a nazw iska zm arłych w 1905 r.

w spółpracow ników : S tanisław a G oldberga i K azim ierza K elles-K rauza.

Pozostali nadal: Jan u sz Korczak, M arceli Szarota, W acław W róblewski.

W raca B enedykt H ertz. P o jaw iają się nowe, nieznane w Głosie nazw iska:

T adeusza Rechniew skiego i K. Zalew skiego-Trusiew icza. J u lia n B run

zam ieścił w Przeglądzie S po łeczn ym obszerny a rty k u ł polityczny oraz

wspom nienie „Z e ta p u “ . Z aczynają pisyw ać „m łodzi“ publicyści —

w Przeglądzie Społecznym : M arian Epsztein-A leksandrow icz, Je rz y J a n ­

kow ski, S te fa n L ichtenstein, P io tr W ilam ow ski; w Sp o łeczeń stw ie:

E dw ard G rabow ski, H e n ry k Lukrec, Tadeusz Radw ański, J a n M uszkat-

M uszkowski.

O m aw iane tygodniki zachow ują niew ątpliw ie jednolity ch arak ter, n a ­

leży jed nak zauważyć, że w Przeglądzie S p o łeczn ym przew aża tem a ty k a

polityczno-społeczna p rzy w yraźnym spadku zainteresow ań literack ich

i ogólno-kulturalnych, k tó re w Społeczeństw ie odzyskują znowu praw a

obyw atelstw a.

N a p rzestrzen i om aw ianego pięciolecia przez łam y P rzeglądu Społecz­

nego i Społeczeństw a przew inęło się szereg nazw isk literackich, zwłasz­

cza z młodszego pokolenia: stale pisyw ała tu Zofia N ałkow ska umieszcza­

jąc w iersze, prozę arty sty czną, a rty k u ły recenzyjne; druko w ali sw e

utw o ry : W ładysław Gacki, J a n Adolf H ertz, B enedykt H ertz, Z yg m u nt

K isielew ski, M ichał M utterm ilch, A ntoni Nowacki, A ntoni Ossendowski,

H en ry k S tein-K am ieński, M arceli Sachs, W acław Wolski.

K ry ty k ę literack ą prow adzą: Leon Chorom ański, S tefan K iedrzyński,

J a n M uszkat-M uszkow ski; w spółpracują w ty m dziale: J a n Bełcikowski,

G ustaw Beylin, Emil B reiter, S tanisław Brzozowski, E ustachy Czekalski,

C ezary Je lle n ta , K arol Irzykowski, W incenty Rzymowski.

P o d trzy m u jąc trad y cje Głosu oba tygodniki m ają am bicję zaznajam ia­

nia czytelników z postępow ą lite ra tu rą obcą. D ru k u ją więc w p rzek ła­

dach opow iadania M aksym a Gorkiego: M iliarder, O cynizm ie; zam iesz­

czają u tw o ry Cirkova i B ernśtam a. L ite ra tu rę francuską rep rezen tu je

m. in. A. France, niem iecką H. Heine i C. F. G eliert, anglo-saską: U pton

S inclair i B ern ard Shaw.

D la podkreślenia ciągłości z Głosem — w znow ionym po p raw ie trz y ­

miesięcznej p rzerw ie pod zm ienionym ty tu łem — redakcja podjęła dalszy

ciąg p rac y bez specjalnych oświadczeń i d eklaracji. Dopiero w n r 40/1906,

w prospekcie n a rok n astęp n y czytam y:

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo

„W dziedzinie politycznej P rzegląd re p re z e n tu je idee wolnościowe,

dem o k raty zacji form państw ow ych, p ełn y ch sw obód obyw atelskich, sam o­

rząd u narodow ego. W dziedzinie społecznej i ekonom icznej Przegląd w y­

raża dążenia i in te resy klasy robotniczej, o ile urzeczy w istniają się one

w sam oistnej politycznej i zawodowej organizacji te j klasy. W zakresie

lite ra tu ry , n au k i P rzegląd je s t w yrazem w olnej m yśli i niezależnego ba­

d an ia“ 18. W ypowiedź p rogram ow a Społeczeństw a w lata ch 1907 i 1908

w całości po k ry w a się z d e k la rac ją w prospekcie Przeglądu.

W ro k u 1910 nadeszły dla Społeczeństw a w yjątkow o ciężkie czasy.

Do o biektyw nie tru d n y c h i skom plikow anych w a ru n k ó w egzystencji cza­

sopiśm iennictw a polskiego w W arszaw ie doszło szereg dodatkow ych kło­

potów i niepow odzeń. Ś m ierć Jad w ig i D aw idow ej, „żelaznej ręk i adm i­

n istra c ji“19, i p rzym usow a em ig racja D aw ida20 skom plikow ały jeszcze

bardziej sytuację.

G rup a w spółpracow ników z J. M. M uszkow skim n a czele usiłow ała

rato w ać zagrożoną placów kę. L atem 1910 M uszkow ski p rze jm u je pismo.

W „num erze okazow ym “ (40/1910) w odezw ie „Od R edakcji“ czytam y:

„S to jąc w y trw a le n a stanow isk u d em o k raty zm u politycznego i społecz­

nego rozpoczynam y now y okres p rac y w w a ru n k ach w yjątkow o tru d ­

n y ch i niepom yślnych dla sk utecznej ob ro n y i szerzenia naszych zasad.

N iem niej jed n a k ufność w siły żyw otne w arstw y społecznej, k tórej nie­

zm iennie służym y, każe nam n a d a l prow adzić Społeczeństw o w słusznym

przypuszczeniu, że obopólne w zm ożone w y siłk i red ak cji i przyjaciół pism a

pozw olą p rze trw a ć przejściow y okres rea k c ji pow szechnej. A by zadość

uczynić w z rastający m po trzebom naszych czytelników , zam ierzam y roz­

szerzyć dział nau ko w y i litera c k i w Społeczeństw ie, jak o też wprow adzić

szereg ulepszeń technicznych. W ty m celu pow ołaliśm y do w spółudziału

redak cy jn ego pp. J. Wł. Daw ida, L udw ika Krzyw ickiego, W acław a N ał­

kowskiego, Ja n u sz a K orczaka, W acław a M akowskiego, W acław a W rób­

lew skiego, H en ry k a L ukreca, J . M. M uszkow skiego”21. D alej n astęp u je

obszerny spis nazw isk stały ch w spółpracow ników .

W szelkie jed n ak „w ysiłki red a k c ji i p rzyjació ł p ism a” n ie pomogły.

9 g ru d n ia 1910 r. u k azał się o sta tn i n u m e r Społeczeństw a, a w dw a dni

później (11 grudnia) p ra s a w arszaw ska podała wiadomość o zaw ieszeniu

pism a22.

18 Przegląd Społeczny 1906 n r 40 s. 508; 1907 n r 1 s. 16.

19 Cytowany art. J. Korczaka. Społeczeństwo 1910 n r 10 s. 111.

20 H. L u k r e c : J. Wł. Dawid. Szkic biograficzny. W arszawa 1933 s. 11. 21 Społeczeństwo 1910 n r 40 s. 461.

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo UWAGI WSTĘPNE

L udw ik K rzyw icki w nie opublikow anej części swego p am iętn ik a ta k ą

d a je ch ara k te ry sty k ę ogólną ostatniej fazy Głosu i jego obu kontynuacji:

„N adciągał rok 1905 i następne. Z am iast daw nych organów przem y ­

cających hasła opozycji społeczno-politycznej poniekąd u kradkiem , obok

w ielu innych zagadnień, — organów, w k tórych obok siebie m ogli praco­

w ać pisarze dość odm iennego p u n k tu w idzenia n a zadania praktyczne,

byleby zajm ow ali p ok rew n ą postaw ę wobec rządu i w spraw ie antago­

nizm u k ap ita łu i p rac y — now e stosunki w ym agały pism innego ch arak ­

te ru ...”

&

*

Przegląd Społeczny. T yg o d n ik N aukow o-Literacki, Sp ołeczny i Poli­

ty c z n y ukazał się 17 m arca 1906 r. Ja k o red a k to r (odpowiedzialny) i w y­

daw ca pierw sze osiem num erów podpisyw ał A ntoni M iller, zaś od n r

9/1906 do końca — S tefan Szczawiński. Pism o ukazyw ało się — z m ałym i

odchyleniam i — co sobotę, a od n r 26/1907 co piątek.

L o k a l red a k c y jn y Przeglądu Społecznego m ieścił się początkowo

(17 III — 23 IV 1906) p rzy ul. Brackiej 12, od k w ietn ia 1906 do końca —

w m ieszkaniu Dawidów, W iejska 15.

K w estia d r u k a r n i była, jak w ynika z wyżej cytow anych wspo­

m nień K orczaka, wysoce kłopotliw a. D ru k arze bali się ściągnąć p od ejrze­

nie w ładz adm in istracy jn y ch . W ciągu niespełna dwóch m iesięcy pism o

zm ieniło trz y d ru k arn ie: n r 1 i 2 składała d ru k arn ia J a n a K am ińskiego,

Nowy Św iat 48; n r 3 i 4 d ru k arn ia P io tra Am broziewicza, W arecka 5; n r

5— 7 d ru k a rn ia A. W iślickiego, D ługa 23. Od m aja 1906 r. n astęp u je pew ­

n a stab ilizacja i n r 8/1906— 11/1907 d ru k u ją się w W arszaw skiej D ru k a rn i

E stetycznej. Z pow odu za ta rg u finansow ego Przegląd S po łeczny począw­

szy od n r 12/1907 przenosi się do d ru k a rn i E. Skow rońskiego, Nowy

Ś w iat 43, gdzie d ru k u je się ju ż do końca.

F o r m a t

k o l u m n y d r u k u w porów naniu z G łosem (1900—

1905) nie uległ zasadniczym zm ianom i wynosi 29 cm X 20 cm; układ

rów nież dw uszpaltow y p rzy zm iennej szerokości szpalt.

P a g i n a c j a w obrębie roczników ciągła: R. 1: 1906 n r 1—42 ss. 532;

R. 2: 1907 n r 1— 40 ss. 538 2S.

Społeczeństw o. T y g o d n ik N aukow o-L iteracki, Sp ołeczn y i P o lityczn y

(od n r 40/1910 po d ty tu ł: T yg od n ik P olityczny, Społeczny, N a u k o w y i L ite ­

23 Liczby te korygują inform ację podaną w książce Ż. Kormanowej: M ateriały do bibliografii druków socjalistycznych na ziemiach polskich w latach 1866—1818, wyd. 2, Warszawa 1949 (s. 61), określającą liczbę num erów Przegladtt Społecznego na 68 (42 + 26).

UWAGI WSTĘPNE Przegląd Społeczny i Społeczeństwo

racki), w yszedł ju ż w k ilk a tyg od ni po zaw ieszeniu Przeglądu Społecznego.

N r 1 dato w an y je s t 26 p aździernika 1907 r.

Jak o re d a k to r i w ydaw ca podpisuje początkow o A ntoni M iller

(n r 1/1907— 26/1908); od n r 27/1908— 40/1908 P io tr W ilam ow ski; od

n r 41/1908— 41/1909 W ładysław Gacki; od n r 42/1909— 5/1910 — W acław

N ałkow ski; od n r 6/1910—24/1910 Czesław K ryński; n r 25/1910— 49/1910

(ostatnie) J. M. M uszkowski. T ygodnik ukazyw ał się w zasadzie co piątek.

L o k a l e red a k c y jn e m ieściły się kolejno: W spólna 24 m. 3 (do końca

listo p ad a 1907); od g ru d n ia 1907 do m aja 1910 Ż óraw ia 29 m. 2. O statni

a d res (m aj—gru d zień 1910) — W ielka l a m. 1.

D r u k . W ciągu swego istnienia Społeczeństw o zm ieniało 4 razy d ru ­

karn ie: n r 1/1907— 52/1908 sk ład ał E. Skow roński, Nowy Ś w iat 43;

n r 1/1909— 5/1909 T ow arzystw o A kcyjne S. O rgelb ran da i Synów ;

n r 6/1909— 15/1909 — T. K ołom ański i S-ka, N ow y Św iat 40. O statnim

m iejscem d ru k u b y ła D ru k a rn ia A rty sty czn a K. K opytow skiego, Nowy

Ś w iat 47.

F o r m a t i u k ł a d g r a f i c z n y w ogólnych zarysach tak i sam,

ja k w P rzeglądzie S p o łec zn y m — fo rm at kolum ny d ru k u w ynosił 29 cm X

20 cm. W poszczególnych n u m era ch zdarzały się dro bne odchylenia nie

p rzek raczające śred n io 1 cm. U kład rów nież dw uszpaltow y p rzy zm ien­

n ej szerokości szpalt.

P a g i n a c j a w obrębie roczników ciągła. N ależy zanotow ać błąd

w n u m era cji roczników i w y n ik a ją c ą stą d niekonsekw encję. R. 1: 1907

m a 10 num erów . R ocznik n a stę p n y nosi rów nież liczbę 1, a n u m ery za­

czy nają się tak że od 1. W te n sposób w ięc istn ieją dw a różne pierw sze

roczniki Społeczeństw a, z k tó ry c h jed e n (1907) zaw iera 10 num erów

ss. 152, a d ru g i (1908) 52 n u m e ry ss. 656. W skutek tego i n astęp n e rocz­

n ik i m a ją n iepraw idłow e liczby kolejne: R. 1: 1907 n r 1— 10 ss. 152;

R. 1 [2]: 1908 n r 1— 52 ss. 656; R. 2 [3]: 1909 n r 1— 52 ss. 620; R. 3 [4]:

1910 n r 1— 49 ss. 588.

P rz y n iniejszej p rac y k o rzy stan o z roczników Przeglądu Społecznego

i Społeczeństw a w ypożyczonych u p rzejm ie przez B ibliotekę C entralnego

In s ty tu tu Rolniczego w P u ła w a c h sygn. 2354 с i 2357 с oraz B ibliotekę

N arodow ą w W arszaw ie sygn. 815 i 915.

Słowa

wdzięczności

n ależą

się

In sty tu to w i

Bibliograficznem u,

a w szczególności d y r. d r H elenie H leb-K oszańskiej za udzielone rad y

i wskazów ki. Serdeczne podziękow anie za życzliw ą pomoc składam

doc. W itoldow i Suchodolskiem u oraz m g r Jadw idze Czachowskiej. Cen­

n y c h inform acji, k tó re pozw oliły n a w yjaśnienie szeregu szczegółów

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo UWAGI WSTĘPNE

i um ożliw iły rozw iązanie w ielu pseudonim ów , udzielili łaskaw ie: Zofia

N ałkow ska oraz Leon A lter, E ustachy Czekalski, W itold Giełżyński, T a­

deusz Grabowski.

W yrazy uznania i podziękow ania składam rów nież R edakcji działu

bibliografii W ydaw nictw a Z akładu im. O ssolińskich za opiekę n a d p rzy ­

gotow aniem do d ru k u niniejszej pracy.

UKŁAD BIBLIOGRAFII

Bibliografią objęte zostały w zasadzie wszystkie teksty. Nieznaczną selekcję za­ stosowano jedynie w odniesieniu do drobnych not pomijając ich indywidualne pod­ tytuły, skoro zostały już ujęte pod zbiorowymi tytułam i działów.

M a t e r i a ł u ł o ż o n o a b e c a d ł o w o według nazwisk autorów poszczegól­ nych utworów oraz autorów i osób omawianych w tekście, a także według haseł specjalnych. Jeżeli autor używał pseudo- lub kryptonimów, podane są one bezpo­ średnio pod hasłem nazwiskowym. W przypadku, gdy autor występował w piśmie wyłącznie pod pseudonimem lub też był pod nim bardziej znany — pseudonim ten został wysunięty jako hasło, pod nim zaś podano Właściwe nazwisko. Od nazwisk nie przyjętych jako hasła osobowe, jak również od rozwiązanych pseudo- i krypto­ nimów wprowadzone zostały w odpowiednim miejscu alfabetu odsyłacze. W przy­ padkach, gdy rozwiązanie nasuw ało wątpliwości — hasłem pozostawał nie rozwiązany pseudonim, względnie kryptonim , a przypuszczalne rozwiązanie umieszczono w n a­ wiasie kw adratow ym ze znakiem zapytania: [?]

Przyjęty układ uwzględnia w pierwszym rzędzie a s p e k t h i s t o r y c z n o ­ l i t e r a c k i , wydobywa i uwypukla rodzaj i charakter dorobku pisarza. Zgodnie z tym założeniem pozycje obejmujące twórczość autorów ułożone zostały według rodzajów literackich w następującej kolejności:

w — wiersz, mowa wiązana p — proza d — dram at f — felietony a — artykuły к — kroniki, korespondencje r — recenzje t — tłumaczenia

n — noty, listy, odezwy, kom unikaty itp.

Oznaczniki te umieszczone są nad pierwszą pozycją danej grupy. W ram ach każdej grupy rodzajowej zastosowano układ chronologiczny.

Mimo umowności powyższego podziału i w ynikającej z niej płynności ustaleń — podział ten w szeregu przypadków dał interesujące rezultaty wydobywając na świa­ tło dzienne mniej lub całkiem nieznane fragm enty twórczości poszczególnych auto­ rów. Dotyczy to zwłaszcza działalności publicystycznej pisarzy, których dorobek nie został ogłoszony w postaci pism zebranych.

I n f o r m a c j e o a u t o r z e (graficznie odróżnione petitem) obejm ują :

1) streszczenia i przeróbki jego utworów z podaniem autorów i tytułów tych pozycji,

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo 2) pod skrótem „Rec.“ umieszczono recenzje oraz noty i wzmianki recenzyjne do­ tyczące poszczególnych utworów, 3) pod skrótem „O.“ (ogólne) zebrano m ateriały dotyczące bio- i bibliografii autora, jego działalności pisarskiej i społecznej, po­ lemik itp. W ewnątrz każdej z tych grup zastosowano układ chronologiczny.

Obok haseł osobowych wyodrębniono h a s ł a s p e c j a l n e : CZASOPISMA, KONCERTY, TEATRY, WYSTAWY, REDAKCJA (Przeglądu Społecznego, Społe­

czeństwa). R ejestrują one m ateriały o określonych tem atach stw arzając w ram ach

zrębu głównego bibliografii szereg skupień rzeczowych, które — pow tarzając m a­ teriał w ykazany pod indyw idualnym i hasłam i — gromadzą, zwłaszcza w zakresie czasopism i teatrów , obfity m ateriał dokum entacyjny. Dla scharakteryzow ania kie­ runku i zainteresow ań pisma pod hasłem REDAKCJA zgrupowane zostały artykuły i noty o charakterze program ow ym i polemicznym (zarówno podpisane, jak i ano­ nimowe), kom unikaty redakcyjno-adm inistracyjne, odpowiedzi redakcji oraz przy- piski redakcyjne do artykułów .

P o z y c j e a n o n i m o w e oraz z b i o r o w e g o a u t o r s t w a podpisane przez większą ilość autorów lub w im ieniu instytucji, jak również l i s t y , o d e z w y , r e ­ z o l u c j e , k o m u n i k a t y u r z ę d o w e (manifesty, reskrypty itp.) zgrupowano w końcu bibliografii w grupach rodzajowych. W ewnątrz tych grup przyjęto również układ chronologiczny.

Celem uzyskania większej przejrzystości — noty anonimowe zgrupowano pod tytułam i działów, tytuły zaś tych działów podano w układzie alfabetycznym.

W yjaśnienia w ym agają niektóre s z c z e g ó ł y o p i s u b i b l i o g r a f i c z n e g o . Dotyczy to w pierwszym rzędzie recenzji — w przypadkach opisywanych dw ukrotnie: a) pod nazwiskiem recenzenta, gdzie uzyskują oznacznik „r“ oraz b) w części doty­ czącej autora recenzowanego — w pozycji petitow ej, poprzedzonej nagłówkiem „Rec.“ W pierwszym w ypadku zastosowano następujący schem at: na pierwsze miejsce wysunięto nazwisko au to ra dzieła recenzowanego oraz ty tu ł jego utworu. O ile recenzja posiadała tytuł nie pokryw ający się z tytułem utw oru recenzowane­ go — podano go n a drugim m iejscu poprzedzając skrótem „pt.“ Konwencjonalne tytuły działów w rodzaju: K rytyka i sprawozdania, Wiadomości literackie itp. w ta ­ kich przypadkach opuszczano. T ak więc recenzja pióra Gustawa Beylina w dziale K r y t y k a i s p r a w o z d a n i a , pod tytułem : Z najmłodszej poezji polskiej. Bro­ nisław a Ostrowska: Chusty ofiarne — zapisana została pod hasłem BEYLIN GU­

STAW następująco:

Ostrowska B.: Chusty ofiarne. — pt.: Z najmłodszej poezji polskiej. 1910 n r 19 s. 255.

W zapisie takim nie podaje się miejsca i roku w ydania utw oru recenzowanego. Pojęcie recenzji łączy się ściśle z nowościami wydawniczymi i należy przypuszczać, że z reguły były recenzowane w ydania chronologicznie najbliższe daty druku recenzji. N atom iast w przypadku, gdy w czasopiśmie zaznaczone było kolejne wydanie — szczegół ten został w zapisie powtórzony. Należy również zaznaczyć, że pozycje pe­ titowe oznaczone nagłówkiem „Rec.“ skupiają wokoło tytułu omawianego utw oru nie tylko wiadomości figurujące w garmondzie pod oznacznikiem „ r“, lecz również wzm ianki bibliograficzno-recenzyjne i noty (n) oraz fragm enty większych całości (a) odnoszące się do omawianego utw oru.

P i s o w n i ę i i n t e r p u n k c j ę zmodernizowano, zachowano jednak cudzy­ słowy i naw iasy okrągłe, których usunięcie, zwłaszcza z tytułów i podtytułów, wy­ paczałoby często ich sens.

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo UKŁAD BIBLIOGRAFII W p i s o w n i h a s e ł o s o b o w y c h przyjęto zasadę podawania nazwisk i imion w oryginalej formie ojczystego języka autora. Nazwiska i imiona rosyjskie w pozycjach hasłowych podano w transliteracji. W innych przypadkach utrzymano transkrypcję stosowaną w Przeglądzie Społecznym i Społeczeństwie.

Nazwiska złożone z dwóch części — zarówno podwójne, piszące się jako dwie części luźne i równorzędne, lub też połączone kreską (ewent. rodzajnikiem), oraz nazwiska z przydomkiem (np. Grzymała Siedlecki) — potraktow ano jednakowo, wysuwając w pozycjach hasłowych na pierwsze miejsce część bardziej znaną bądź przez autora częściej używaną; od części drugiej podany został odsyłacz.

T y t u ł y d z i e ł a u t o r ó w o b c y c h nie tłumaczone na język polski po­ dano w m iarę możności w języku oryginału. Jednak zbyt dowolny przekład tytułu lub też zwyczaj podawania w recenzjach tem atyki książki zamiast jej tytułu (np.:

„dzieło z zakresu socjologii“) często uniemożliwiały stosowanie tej zasady.

Przy zapisie c y t a t y w y d a w n i c z e j podano rok, num er i początkową stronę*. Podaw anie strony końcowej okazało się niecelowe ze względu na różne wy­ m iary i układy szpalt.

A d n o t a c j e umieszczone w nawiasie kw adratow ym bezpośrednio po ty ­ tule są — w m iarę możności — składniowym jego uzupełnieniem, rozpoczynają się też od małych liter. Bezpośrednie powiązania składniowe nie zawsze jednak były możliwe, należało czasami odwołać się do interpunkcji — w takich przypadkach b rak znaku przestankowego zaznacza konwencjonalnie naw ias kw adratowy. Ty­ tuły i podtytuły fingowane, umieszczone w nawiasach kwadratowych, zaczynają się od m ajuskuł.

A d n o t a c j e umieszczone w nawiasie kwadratowym bezpośrednio po ty - zycjach oznaczonych rodzą jnikam i:

w (wiersze) p (proza) d (dramat) f (felieton)

w zasadzie adnotacji nie stosowano. Wyjątek stanowią nieliczne felietony, przy któ­ rych adnotacje ukazują ich związek z aktualnym i wydarzeniami bieżącego życia. Przy artykułach, notach, korespondencjach dotyczących życia społeczeństwa pol­ skiego w poszczególnych zaborach — napotykano często tytuły niedostatecznie spre­ cyzowane, np.: „Stanowisko Koła Polskiego“. W wypadkach takich przyjęto zasadę adnotacji u z u p e ł n i a j ą c e j : [w Wiedniu], ewent.: [w parlam encie austriackim] lub: [w Berlinie], [w parlam encie niemieckim]. Zastosowano również rodzaj adnotacji wiążących przy artykułach dyskusyjnych i polemicznych. Adnotacje te podają w m iarę możności pełny zapis utworu, który wywołał polemikę. W wypadku, gdy artykuł taki był drukow any w bibliografowanym piśmie, w cytacie wydawniczej podaje się tylko rocznik i numer.

Dla celów i n d e k s u r z e c z o w e g o poszczególne pozycje bibliografii zostały ponumerowane. Przy num erowaniu przyjęto zasadę oznaczania kolejnymi liczbami wyłącznie pozycji głównych (garmondowych). Pozycje wchodzące powtórnie do bibliografii pod odpowiednim tem atem — numerów nie otrzymały. W praktyce

ozna-* W Przeglądzie Społecznym ze względu na brak odpowiednich stron w rocz­ niku i niemożność dotarcia do innego egzemplarza — zapisy pozycii nr 281, 333, 357(2) zostały podane według spisu rzeczy. Pozycje te są w tekście bibliografii wy­ różnione gwiazdkami.

Przegląd Społeczny i Społeczeństwo cza to pominięcie w num eracji pozycji petitowych. Ponieważ pozycje oznaczone rodzajnikiem „n“ oraz „te“ podane są w bibliografii w nieprzerw anym ciągu, przy num eracji otrzym ały one wspólny num er. Dla ułatw ienia dotarcia do poszczegól­ nych wiadomości w ew nątrz pozycji oznaczonej danym num erem — grupy posia­ dające wspólną cytatę wydawniczą otrzym ały dodatkowe oznaczniki cyfrowe w na- , wiasach okrągłych — mp. 344(9), 991(2).

Hasła indeksowe ujm ują ponum erow aną zawartość pism a w trzech grupach zagadnień:

1. Ekonomiczno-społeczne i polityczne. 2. L iteratu ra i sztuka.

3. K ultura, nauka, oświata, prasa, szkolnictwo.

W obrębie każdej z tych grup zastosowano układ rzeczowy. Wypada tu zazna­ czyć, że w części dotyczącej lite ra tu ry zastosowano podział formalny. Na końcu skorowidza zamieszczono wiadomości dotyczące wszystkich działów, a mianowicie:

Ruch wydawniczy i wiadomości bibliograficzne. Życiorysy i wspomnienia pośmiertne.

W wykazie p s e u d o n i m ó w i k r y p t o n i m ó w wyszczególnione są zarówno pozycje rozwiązane ja k i takie, których nie udało się rozwiązać. Podane są też roz­ w iązania przypuszczalne, oznaczone w tekście bibliografii znakiem zapytania: [?]. W poszukiwaniu rozwiązań opierano się w pierwszym rzędzie na rocznych spisach rzeczy, spisach treści numerów, przypiskach redakcyjnych oraz na inform acjach zaw artych w polem ikach prasowych. Rozwiązania uzyskane z tych źródeł oznaczone zostały w wykazie znakiem [Prz. Sp.] bądź [Społ].

Korzystano również z istniejących opracowań** — w przypadkach takich obok rozwiązania podano w naw iasie kw adratow ym źródło, np.: [Korm. s. 236], [Bar II].

N iektóre rozwiązania udało się ustalić n a podstaw ie inform acji ustnych uzy­ skanych bądź od b. współpracowników om awianych pism, bądź też od współczesnych działaczy politycznych i społecznych. Rozwiązania te uzyskały w wykazie oznacznik:

[Inf. ust.].

W w ypadkach rozwiązań nowoustalonych lub też odbiegających od podawanych w już istniejących opracow aniach przy znaku [Prz. Sp.] bądź [Społ.] podane są

bliższe szczegóły, np.: (Prz. Sp. 1906 spis rzeczy], [Społ. 1909 n r 9]. S k r ó t y

art. — artykuł

fragm . — fragm enty

n r — num er O. — omówienia ogólne pt. — pod tytułem R. — rocznik rec. — recenzje s. — strona T. — tom tłum. — tłumaczenie

[w.] — wiersze, mowa wiązana

* * 2 . K o r m a n o w a : M ateriały do bibliografii druków socjalistycznych na ziemiach polskich w latach 1866—1918. Wyd. 2. W arszawa 1949; A. B a r przy współ­ udziale W. T. W i s ł o c k i e g o i T. G o d ł o w s k i e g o : Słownik pseudonimów i kryptonim ów pisarzy polskich oraz Polski dotyczących. T. 1—3. K raków 1936—1938.

PRZEGLĄD SPOŁECZNY

W

.u; * Z \ W Л, АЛ CA К !<• W

i \ )«.««•• U.

U D SPOŁECZNY

Tygodnik naukowo-literacki, sp ołeczny i polityczny. = =

P U E N t: MERA Г A. ИОДОД) -Si'tiLECTY "•‘»'-‘•sZł-MA к •••

* г л w - liïu . -.<1 5“ i p o ftr - i’

r “ ': a w s ‘ : n m v l t o - «4: W V CH O f»/! f i **R»>TA. ш : ы л м у '-’ » i j r . j . ,

Л- m . - * l(.~ я » . ’ ’ _ N U T . - ł . U . K n . l . m . w г О | % Г к . ,

* t.. К яп.i . - Д4г<*. F ‘ ^!.лк. ;i Hk v !*r?. .t ,... u,, h t..r *’

»' > у S,WT к... «-ur« «I а--. • • -,

1-! - Н h j i k t i ł r . 1 4 M t . i l i N K lî t J K iH 'iS V .Ntt: y.W I».M *AJ.\ '

Szanownym Pren u m erato ro m przypominamy. Ze c z a s odnowić p rze d p ła tę n a n astęp n y k w a rta ł.

B K X K < >B< K I A .

* B a c h a n a l,* b d * /y w e g u 4>bm/« uf* kuFp*rk-»w>»'h p . b z o B w Z puW 'odtt „ '‘ją g ły e h ,4 1 'е |к '‘Л “ trd~*V d - Ui*b s a m y c h ła ta li- ty c z n y c h o h ;*w ôw ' s w O k b 'g « » рг/**.0м п н .•.pob-eznec«-, *1 * ja U c h m d eżą * a fn e s t r ą k i , î w U o o e

t m m**«bIhxnhiS h jîa h z m p r & * % } • * p r / е / uh« " p ,^ *

SB tîoW i zjaW I<h“ bfc'bjirdZ iej poOe/ająe»». VtAH4LHtty'n

J*»s*t t,t przy<ZVm>W<. H a«łęp*I)ąeych p ,, *-»4e w y p n tik ô v r W ed łu g 11*ЫоП>еЬ pr»W ro/W op« p rz^tsik n e k o n o m ic z n y c h * d o k ła d n o ś c ią . f a d«* b a jd r o h m e ^ y y ç h s z c z e g ó łó w , p r z '- w id z a n y c h prz»-/. n a u k y .

W - d h i g M a rk s» , K a p itu ł f ! !»*•* w z g lę d u ни ja k ą je s t is to tn a b u d o w a k a p ita łu . b y w a ją o k re s y , k»*dy p o p y t <m p r a c y z w ię k sz a fi у w ty m - u m y m *b»*unku, w jakim zwiększa * ię клргЫ. b't'z g d y ik*,*o p<K-ł.'|trł<ły'

ty c h d o u d / u l u w p r o d u k c ji 5«Mlmtwt«'k d ” Męgn k te * u \ ilo ść p ro d u k tó w - t a j e - j ę n a d w o r n ą im jm n ie js /a p tz e s z k ó d <t w p ‘*py<*.»* w s tr z y m u je fit*‘u m e c h a n iz m u *p«<Wr, n e g o I ło w a n i* p ra c o w n ik ó w - w y tw ó rc ó w prz» /. ka- p itk i o d b y w a się w ó w c z a s n a g h - w o lb rz y m ic h r«o,m m ra e łi i w s p o s ó b n a d e r g w a łto w n y

W s p ó łc z u ł,y n a s z k ry z y * e k o n o m ic z n y i p o lity c z ­ n y je s t r e z u lta te m e k o n o m ic z n e g o ro z w o ju p a ù s tw n ro* j*v]«k!c|fo o r a z w a d liw y trosp o » ja rk ł p u ï ^ t w ow vj. P r z e ­ m y 4 ro s y js k i mjyrdy m e m ia ł tr w a le j p o d s ta w y . i*ań- * lw o u p ra w ia ło ct»-p!ariH aną bo<łow}‘; p r z c in y d u , p ro - te k c jo riiz m w cejiFfb c z y sto fw k u k iy c b . O g ó lo n t*ł»*pa zapotrzY'tK>wa!iłH w s/.»*rokieb m asH ołi »i** po<łmmiU «tę w c a le , p r z e c iw n i* u p a d a ła c o ra z b a rd z ie j, a p rz e k r a c z a j%ce n o r m ę o p o d a tk o w a n ia - p o d a tk i z a b ija ły o s ta tn ie Z łbdtm ści n a b y w c z e włoectań*tW H. B ab siw o zu ż y w a ło •d b rz y m ic * u m y , ztiobyt«* d r o g ^ n icp o m iern ec» z o p m la t-.K ow ania, n a z a p o m o g i » p o ż y c z k i k a p ita lis to m 1 w te n s p o e ó b , ш c e n ę n ie n a tu r a ln y c h w y e d k o w , ro d z ił się •

I r“ /W I;ał s z l i f 2Ш* p r z e m y s ł Г«И1у]*к|. . U o sć z a tt n d n io - n y e h r^k rtd « «v>* b p U d aw m » »d«>«}vßlH k r e s u " , a d o ś ć p o « d u k '* p n z s / r b i l a .n w d tm e rfł^ * , a w ię c п н ;т ш е р prz* f/k»HÎ?* w » « ib y rie w s tr z y m a ła b ie « in e c ls a r n z m u - | e » h e fO ‘ U'* * w > w o ła ła . r t a a łe i g w a ł t o w n e u s u n ię c ie

od p t'xhifcrp u n d ałtn iez y ch “ . naatłjpd u w iąd e*e-

p łs r o m n -g’ » tw< r u P o n a d t o w y s t a r c z y ło w s t r z y m a ć w y* d » w a iu ł ftłd»*y»!jów r z ą d o w y c h , bd» z m m e js z y ć z a m d - w te n ia » c a łe v « lę?.i“ p « e m v w b i. ja k п н р гг л к Ы ’ Ь t n e ta - !nriri<‘/ny w y i z m a îy n a В « к t y s ią c e r o lm t u lk ó w .

H»F/.woj k a p łta n z m u p r o w a d z i rn***»w m łm e d o p a n o ­ w a n ia k la> ę ł«nr#.ii«zyt*ią, b e z r z ą d p r a g n ą c j ą o d aie- b m u z a b ż n i ć za%t«.«ował *?.ero k i pfot» k ep> m zm z a r ó w n o w s to s t m k it d o w y t w ć f e>- п Л * ,t n i к » ( z a k a z o r g a m z o w a - iłia s ię t î p i ja k t w f t < s u n k u d«» k o n s u m e n t a ( c ła «гсЬ р и ш е i t. p i i w t e n s|K»s*d» z a g w a r a n t o w a ł kap t* t a b r m o w i w y s o k ą tm d w art-»só, l e c z je d n o c z e ś n ie zał»ił W Ый*И> к -■ Л .\ t o c z n e j m n * |a ty w y i s z e r o k i ro /n jH cb

tw ó rc z y I «it»* w o p ia z a ż ą d a ła !»obH te:skieh wy^dkóiW «ni fit(Hti«ów państw o w y«-!* i p a n -iW o ZfłUlsz«4ł«- b y ło z im . - p r y ć z a m ć iw ie in a p r o te k c jo n a ln e ora/, c o f n ą ć kr«*<!yt n a a p e t y t y kapitHlisty«*z«»*. Z il r u g i e j s t r o n y w o jn a z m n ie j* / y ła d z n d z m ę w y tu m u y b a n d k i w e j p r z e z Wł ią ^ m ę e je k a p it a łó w d o p r o d u k o p * z a p łłtr / e ł» o w a ft w o - j*-m y c ł i , jet*xe/e t m r d z ie j o b n i ż y ła st p ę n a b s w c / ą m a s l u d o w y c h i w tefi ^pusób w y fir o w a d z iła z r ó w n o w a g i

u o i łn a ł n y in*'»jf g m ;« H lz* * n ia b i g u t r w Z t;jd o g ó ln e z m n i-js / a n n e k r e d y t u , z w y ż k a p r o c e n tu , b a n k r u c t w a p o . c z ą t k o w o l ż e js z y c h ,, к n a s t ę p n ie 1 e o łu łn y c h p rze d m ę - ł n o i f t « i w r«‘ Z u U anie p o w tó r n a fa la w y r z u c o n y c h n a b r n k i4łłK>tm ków

iV»ŹMtej«z«' poür»«m y. ł*urz*-nć- c a ł y c h k r a jó w i m ia s t p r z e z w o jn y w e w n ę tr z n ą w y p r o w a d z iły d«> r e s z t y z e s t a ­ n u r ó w n o w a g i c a łą p ro « łu k cję 1 w y m ia n y p a ń s tw a r o s y j­ s k ie g o . O t o s ą p r z y c z y n y w y r a s ta ją c e m u b e z r o b o c i a — je s t om» n ie o d łą c z n y m c z y n n ik ie m j> rzesłłenia i s ta n o w i s a ­ m o p r / e z e iy pot»;*n> a k t W t r a d y c j i d z ie jo w e j, k t ó ią p rz e

B

I

B

L

I

O

G

R

A

F

I

A

PO ZYCJE AUTORSKIE

A, [ALEKSANDROWICZ MARIAN?)

a

1 W Dum ie i około D um y. 1907

n r 20 s. 321, n r 23 s. 332, n r 24

s. 348.

n

2 (1) Ż ółta solidarność [o łam i­

strajkach ]. 1907 n r 38 s. 507. —

(2) R eform a a g ra rn a w Anglii.

1907 n r 40 s. 537.

A. A.

r

3 B ach A.: G łód-m ocarz. Szkice

ekonom iczne. 1907 n r 22 s. 318.

A. E. zob. ALEKSANDROWICZ MA­ RIAN

A. N.

a

4 Różnice a podobieństw a [w

kieru n k ach ru c h u robotniczego].

1907 n r 7 s. 93.

A.

z.

a

5 Chleb czy odpoczynek. (List z

Paryża). 1906 n r 37 s. 466.

6 K onferencja pokojow a [w H a­

dze]. 1907 n r 32 s. 434.

ACHELIS THOMAS Rec. Socjologia — Lewkowicz J. 1906 n r 20 s. 249. ALEKSANDROWICZ MARIAN

Właściwe nazwisko: Epsztein Aleksander Krypt.: A. E.

a

7 U padek gabin etu francuskiego.

1906 n r 1 s. 10.

8 Przegląd polityczny [z tere n u

m iędzynarodowego]. 1906 n r 2

s. 21, n r 5 s. 57; P ra w a ro botn i­

cze w parlam encie angielskim .

1906 n r 8 s. 98.

9 R eform a w yborcza w A ustrii.

1906 n r 3 s. 34, n r 4 s. 45.

10 G abinet francuski. 1906 n r 7

s. 73.

ill O ru ch u robotniczym w A n­

glii. 1906 n r 9 s. 103, n r 10 s. 126.

12 Rosja p arlam en tarn a. 1906 n r

10 s. 121.

13 Bezrobocia. 1906 n r 15 s. 183.

14 N a w i d n o k r ę g u p o l i ­

t y c z n y m :

[dot.

w ew nętrz­

ny ch zagadnień politycznych i

gospodarczych]. 1906 n r 38 s. 474,

n r 40 s. 499, n r 41 s. 511; 1907 n r

1 s. 2, n r 3 s. 35, n r 6 s. 80, n r 8

s. 110, n r 9 s. 130, n r 10 s. 143,

n r 11 s. 160, n r 13— 14 s. 192, n r

21 s. 298, n r 29 s. 403.

15 R ynek przem ysłu i ry n ek p ra ­

cy w 1906. 1907 n r 4 s. 56.

ALEKSANDROWICZ M. — BEBEL A. Przegląd Społeczny 1906—1907

16 Nie naród, lecz klasa [o ta k ­

tyce w yborczej N arodow ej De­

m okracji]. 1907 n r 5 s. 65.

17 Cele i form y [dot. sk ładu D u­

my]. 1907 n r 12 s. 173.

18 T orquem ada [w zw iązku ze

śm iercią

K.

Pobiedonoscew a].

1907 n r 13— 14 s. 201.

19 K onstelacja stro n n ictw w D u­

mie. 1907 n r 15 s. 211, n r 16 s.

231, n r 18 s. 259.

20 Sykofanci [polem ika z art.

St. P.: R ew izjonizm i „ K a p ita ł“

M arksa. L u d zko ść 1907 n r 181].

1907 n r 20 s. 289, oraz sprost. n r

21 s. 308.

21 Na

szańcach

państw ow ości

[o p ro jek cie refo rm y ro lnej].

1907 n r 23 s. 323.

22 W atm osferze rozpaczy [o sa­

m osądach]. 1907 n r 24 s. 339.

23 Now a u staw a w yborcza. 1907

n r 26 s. 367.

24 W obec

now ych

w yborów .

1907 n r 27 s. 380.

25 Pod znakiem p racy [o S. B rzo­

zowskim]. 1907 n r 28 s. 392.

26 Z teo rii i p ra k ty k i ru c h u za­

wodowego. 1907 n r 30 s. 417, n r

32 s. 438, n r 33 s. 447, n r 36 s.

481.

n

27 R adykalizm v. solidaryzm [po­

lem ika z a rt. J. K urnatow skiego,

P rzeło m 1906]. 1906 n r 39 s. 486.

Zob. rów nież: A., M. A. — p rz y ­

puszczalne k ry p t. M. A lek san dro ­

wicza.

ALEKSEEV SERGEJ zob. NAJDENOV S. ALEKSY [w spisie treści n r 25: Aleks.]

a

28 Koniec d ru giej D um y. 1907

n r 25 s. 351.

ASPER zob. GOLDRING ALEKSANDER B. [Moszczeńska Iza?]

a

29 Zjazd kob iet [w W arszawie].

1907 n r 25 s. 363.

B. H. zob. HERTZ BENEDYKT B. Z.

a

30 Now e stron nictw o klery k aln e

[w Galicji]. 1906 n r 28 s. 341.

BACH ALEKSEJ Rec.

Głód-mocarz. Szkice ekonomiczne — A. A. 1907 n r 22 s. 318.

BANDROWSKI JERZY Pseud.: Tersytes

O.

Brzozowski S.: Życie i śmierć w tw ór­

czości Stanisław a Wyspiańskiego

[m. in. polemika z Tersytesem]. 1907 n r 25 s. 461. BATOG JAN

a

31 L isty o litera tu rz e . 1906 n r 27

s. 329.

BEBEL AUGUST Rec. K obieta i socjalizm. — W i a d o m o ­ ś c i l i t e r a c k i e . 1906 n r 35 s. 445. Antysemityzm i socjalizm w Niem­ czech — [M. Szarota] M. S. 1907 n r 6 s. 88.

O.

{Dawid J. Wł.] J. Wł. D.: P roletariat i m ilitaryzm. 1907 n r 20 s. 283.

BELINA T. — BRZOZOWSKA A. BELINA T[ADEUSZ]

к

32 Z Ż yrardow a. 1907 n r 39 s.

522.

BELMONT LEO

Właściwe nazwisko: Blum ental Leopold

P

33 O m ałym chłopczyku z ew an­

gelią w ręku. P ow iastka niedo­

kończona. 1906 n r 5 s. 57.

d

34 Epizod z w ojny 1831 roku.

1906 n r 3 s. 32, oraz sprost. n r 5

s. 59.

BENESOV

o.

[Wróblewski W.] W. W.: Koreponden- cja z Szwajcarii. Spraw a Beneszowa [orzeczenie Trybunału w Lozannie w w spraw ie ekstradycji]. 1906 n r 13 s. 165.

BERENSTAM VLADIMIR

P

35 A m erykań sk i m agazyn. Em e­

ry t. Z a honor. „W ieczne m iejsce“.

Tłum . z ros. [Korczak J.] g. 1906

n r 15 s. 188.

BERENT WACŁAW Krypt.: S. A. M.

Rec.

Idea w rewolucji — Brzozowski S.: K arykatury ideowe. 1906 n r 21 s. 259. O.

[Brzozowski S.] Czepiel A. [pseud.]: Narodowe kłamstwa. 1906 n r 17 s. 213. BERNSTEIN EDUARD

O.

Aleksandrowicz М.: Sykofanci. 1907 nr 20 s. 289. BEZSTRONNY

n

36 N iefortunn y

eksperym ent

[dot. Polskiej M acierzy Szkolnej].

1907 n r 6 s. 84.

BJÖRNSON BJERNSTJERNE

O.

[Dawid J. Wł.] J. Włady [pseud.] : G l o s s y [o w ystąpieniu B. w spra­ wie Rusinów galicyjskich]. 1907 n r 22 s. 313.

BLUMENTAL LEOPOLD zob. BEL­

MONT LEO BOUGLÉ CELESTIN

Rec.

Demokracja wobec wiedzy. — W i a ­ d o m o ś c i l i t e r a c k i e . 1906 n r 29 s. 362.

BREITER EMIL

a

37 G alicja przed w yboram i. 1907

n r 16 s. 232.

38 W alka o sejm [w Galicji]. 1907

n r 36 s. 477.

r

39 M iciński T.: K niaź Patiom kin.

1907 n r 15 s. 215.

BRUN JULIAN Pseud.: Ju lian B-n

P

40 Na etapie. 1906 n r 24 s. 292,

n r 25 s. 305.

a

41 O platform ie pojednaw czej

[dot. rozłam u w PPS ]. 1907 n r 4

s. 54.

BRZOZOWSKA ANTONINA

n

42 W szechpolskie łg arstw o o Mic­

kiewiczu. 1906 n r 13 s. 159.

BRZOZOWSKI S.

BRZOZOWSKI STANISŁAW

Pseud. i krypt.: A. Czepiel, Adam Cze- piel, S. B.

d

43 N ad grobem Ibsena po p rze d ­

staw ien iu R osm ersholm u — roz­

mowa. 1906 n r 14 s. 175.

f

44 Zim nej krw i! 1906

n r 14 s.

173.

45 Z n ekrologii [o pogrom ie b ia ­

łostockim ]. 1906 n r 16 s. 200.

46 W idm a m oich w spółczesnych.

K ról D uch w K rakow ie. 1906 n r

34 s. 428.

47 P adlina. 1907 n r 15 s. 214.

a

48 K oniec legendy [dot. pisarzy

M łodej Polski]. 1906 nur 1 s. 1.

49 D rogi i bad an ia now oczesnej

filozofii. 1906 n r 4 s. 37, n r 5 s.

50, n r 6 s. 63.

50 Białe ręce [polem ika z czasop.

Czas i Słow o Polskie]. 1906 n r 6

s. 64.

51 Ja n u sz Korczak. 1906 n r 7 s.

79.

52 M em ento

[o

m aterializm ie

ekonom icznym ]. 1906 n r 9 s. 109.

53 Nasze polityczne m anifesty.

1906 n r 10 s. 120.

54 Psychologia

i

zagadnienie

w artości. 1906 n r 10 s. 127, n r 11

s. 135.

55 O d e k la rac ji polskiej [w D u ­

mie]. 1906 n r 11 s. 131.

56 P ro le ta ria t i D um a. 1906 n r

12 s. 143.

57 K ilka słów o teo rii w artości.

1906 n r 12 s. 145.

Przegląd Społeczny 1906—1907

58 Eliza Orzeszkowa. 1906 n r 12

s. 150, n r 13 s. 160.

59 L ikw idacja szlachetczyzny.

1906 n r 14 s. 171.

60 Ibsen. S ty l Ibsena. 1906 n r 15

s. 191, n r 16 s. 203.

61 N arodow e kłam stw a. 1906 n r

17 s. 213.

62 S tronn ictw o chłopskiej k rzy w ­

dy i narodow ej hańby. 1906 n r 18

s. 221.

63 P ra k ty c z n e niebezpieczeństw o

pseudo-m arksizm u. 1906 n r 18 s.

230.

64 Poszukiw aczom idei narodo­

wej. 1906 n r 19 s. 233.

65 W p rzeded n iu [o tak ty ce N a­

rodow ej D em okracji] 1906 n r 21

s. 255.

66 S ensacje w socjalizm ie [o w y­

stąp ien iu B. S haw a w Berliner

Tageblatt]. 1906 n r 23 s. 278, n r

24 s. 290.

67 C zem ierniki [na m arginesie

w yd arzeń w pow. lubartow skim ].

1906 n r 25 s. 302.

68 L iberalizm i stro n n ictw a r e ­

w olucyjne w Rosji. 1907 n r 2 s.

2 2.

69 M aterializm dziejow y jako fi­

lozofia k u ltu ry . (P rogram filozo­

ficzny). 1907 n r 8 s. 115, n r 9

s. 132.

70 T ajem nice i tro ski polskiego

M achiavella

[R. D m ow skiego].

1907 n r 11 s. 159.

71 Nie istniejący w u lk a n i b a r­

dzo istn iejąca k w estia [polem ika

BRZOZOWSKI S. — CHOROMANSKI L.

z a rt. В. H ertza: W ulkan p rzy ­

szłości. 1907 n r 9 i 10]. 1907 n r

17 s. 252.

72 W

sp raw ie

zjednoczenia.

(Przyczynek do dyskusji). 1907

n r 18 s. 261.

73 A ltern a ty w a [o lite ra tu rz e dla

m as robotniczych]. 1907 n r 21 s.

301.

74 Ich

rewizjondzm

[k rytyka

m ieszczańskiego św iatopoglądu].

1907 n r 22 s. 313, n r 23 s. 328.

75 Życie i śm ierć w twórczości

Stanisław a W yspiańskiego, 1907

n r 25 s. 359, n r 26 s. 372, n r 27

s. 386.

76 G aribaldi. 1907 n r 29 s. 405,

n r 32 s. 435, n r 33 s. 450, n r 35

s. 467, n r 36 s. 480.

77 P rz y ro d a i poznanie. 1907 n r

29 s. 409, n r 37 s. 494, n r 38 s.

504, n r 39 s. 519, n r 40 s. 531.

r

78 [B erent W.] S. A. М.: Idea

w rew olucji. — pt.: K a ry k a tu ry

ideowe. 1906 n r 21 s. 259.

n

79 Oto w szechpolskie są junaki!

(Ce sont les cadets de Pologne).

1906 n r 13 s. 159.

Rec.

Współczesna krytyka literacka w Pol­ sce — Choromański L. 1907 n r 22 s. 317; Aleksandrowicz M.: Pod zna­ kiem pracy. 1907 n r 28 s. 392.

Współczesna powieść polska — Choro­ m ański L. 1907 n r 22 s. 317; Aleksan­ drowicz M.: Pod znakiem pracy. 1907 n r 28 s. 392.

O.

[Dawid J. Wł.] Wł.: Ja k się mści Na­ rodowa Demokracja. 1906 n r 38 s. 476.

Słoński E.: List otwarty. 1906 n r 38 s. 477.

Korczak J.: List otwarty. 1906 n r 38 s. 478.

Nałkowski W.: Z powodu swojskiego pogromu. 1906 n r 39 s. 488.

[Dawid J. Wł.] Wł.: Kanibalizm p a r­ tyjny. 1906 n r 39 s. 489.

Zarząd Czytelni Polskiej im. A. Mic­ kiewicza w Lozannie: List do R edak­

cji. 1906 n r 39 s. 489. С-i zob. CASPARI EMIL CASPARI EMIL

Krypt.: C-i

a

80 Zw iązki zawodowe w N iem ­

czech. 1906 n r 2 s. 13, n r 3 s. 29.

CHMYZOWSKA HALINA

W

81 Łzy. 1906 n r 1 s. 10.

82 Sonet. 1906 n r 1 s. 10.

83 Zachodzi słońce (rondo). 1906

n r 1 s. 10.

CHOROMAŃSKI LEON Krypt.: L. Ch., L. Chor.

d

84 Służąca (Z cyklu „Życie b ru ­

taln e “). 1906 n r 29 s. 357.

r

85 Shaw B.: Candida. 1906 n r 1

s. 7.

86 W ilde O.: De Profundis. —

L em ański J.: N ow enna,

czyli

Dziew ięćdziesiąt dziewięć d y ty ­

ram bów o szczęściu. — N al i D a-

m ajanti. Baśń staro in d y jsk a z

ksiąg M aha B hârâty. Z san sk ry -

tu przełożył A. Lange. 1906 n r

6 s. 68.

87 Srokow ski W.: K rew . 1906 n r

7 s. 80.

CHOROMAŃSKI L. — CZASOPISMA Przegląd Społeczny 1906—1907

88 P erzy ń sk i W.: To co nie p rze ­

m ija (Tom nowel). 1906 n r 8 s.

100

.

89 W eyssenhoff J.: D ni p o lity ­

czne. S e ria I. N arodziny d ziała­

cza. 1906 n r 9 s. 113.

90 N ałkow ska R y g ier Z.: K obie­

ty. Powieść. — P rzy by szew sk i S.:

O dw ieczna baśń. P o em at d ra m a ­

tyczny. — N ałkow ska A.: K ró tk a

geografia dla dzieci, w y p ro w a­

dzona z obserw acji najbliższej o-

kolicy. Część I. 1906 n r 31 s. 396.

91 H eijerm ans H.: N adzieja. D ra ­

m a t ry b ack i w czterech obrazach.

1906 n r 34 s. 432.

9)2 N ajdenov S.: Dzieci W aniu-

szyna. 1906 n r 40 s. 503.

93 Sieroszew ski W.: O l-S oni-K i-

sań. Powieść. — N ałkow ska R y ­

g ier Z.: Książę. Pow ieść. 1906 n r

42 s. 529.

94 G rabow ski A.: Pokłosie płoc­

kie (Myśli, w rażenia, opow iada­

nia). — M inkiew icz R. (Kazi­

m ierz Rom in): O p e łn i życia i o

kom unie duchow ej. 1907 n r 2 s.

28.

95 L em ański J.: O fiara k ró lew ­

ny. Pow ieść fan tasty czn a. — Z a­

polska G.: R ajski p tak . Pow ieść

w trzech częściach. 1907 n r 6 s. 88.

96 Brzozowski S.: W spółczesna

k ry ty k a

litera c k a

w

Polsce.

W spółczesna pow ieść polska. 1907

n r 22 s. 317.

CZAKI FRANCISZEK Pseud.: Franciszek Młot

Rec.

Worek Judaszów. Rzecz o klerykaliz­

mie — W i a d o m o ś c i l i t e r a c- k i e. 1906 nr 39 s. 492.

CZASOPISMA

[Korczak J.] g.: Zam iast o Białym­ stoku [krytyka stanow iska prasy w spraw ie pogromu białostockiego]. 1906 n r 15 s. 184.

H ertz B.: Płazy [krytyka prasy reak­ cyjnej]. 1906 n r 16 s. 199.

[Wróblewski W.] W. W.: Wąż morski i dwie m iary [o błędnych i przesad­ nych inform acjach prasy]. 1906 n r 29 s. 354.

Ir.: Życie prow incji (Z bagienka obs­ kurantyzm u) [o prasie prowincjonal­ nej]. 1906 n r 41 s. 515; 1907 n r 4 s. 53.

[Goldring A.] A sper [pseud.]: Umizgi wyborcze [o szowinizmie prasy]. 1907 n r 4 s. 51.

[Dawid J. Wł.J Włady [pseud.]: G l o ­ s s y : [o prasie polskiej w zaborze ro­ syjskim]. 1907 n r 4 s. 51.

[Dawid J. Wł.] J. W łady [pseud.]: G l o s s y [o galicyjskich pismach soc­ jalistycznych]. 1907 n r 11 s. 162. Ir.: Życie prow incji [projekt zjazdu redaktorów postępowych pism pro­ wincjonalnych]. 1907 n r 11 s. 162.

[Dawid J. Wł.J Wł.: „Klęska socja­ listów w Londynie“ [krytyka komen­ tarzy prasy warszawskiej]. 1907 n r 11 s. 168.

[Dawid J. Wł.] Wł.: Z p r a s y [po­ lem ika z prasą warszawską]. 1907 n r 12 s. 184.

[Goldring A.] A sper [pseud.]: W sto­ jącej wodzie [o dziennikarstw ie w ar­ szawskim]. 1907 n r 13—14 s. 203. [Dawid J. Wł.] J. Włady [pseud.]: G l o s s y [o zamiłowaniu do sensa­ cji]. 1907 n r 17 s. 246.

P r z e g l ą d : [O zjeździe redaktorów postępowych pism prowincjonalnych]. 1907 n r 23 s. 336; [O zjeździe katolic­ kich dziennikarzy i literatów]. 1907 n r 26 s. 377.

Bibliografia

(Wróblewski W.] W. W r-ski: N a

m ó w n i c y [o poziomie informacji dziennikarskich]. 1907 n r 35 s. 473. (Represje prasowe: zawieszenia, kon­ fiskaty, kary pieniężne, rewizje, a- reszty. W poszczególnych n r tytuły in­ dywidualne], 1906 n r 20 s. 245, n r 25 s. 311, n r 27 s. 337, n r 29 s. 365; n r 30 s. 381, n r 31 s. 398, n r 34 s. 434, n r 37 s. 471, n r 39 s. 494; 1907 n r 2 s. 31, n r 6 s. 91, n r 7 s. 107, n r 8 s. 123, n r 10 s. 156, n r 12 s. 190, n r 16 s. 242, n r 18 s. 269, n r 23 s. 335, n r 24 s. 349, n r 26 s. 377, n r 27 s. 389, n r 28 s. 401, n r 30 s. 425, n r 32 s. 442, n r 34 s. 462, n r 38 s. 511, n r 39 s. 524. B i e s i a d a L i t e r a c k a (Prospekt wydawniczy]. 1906 n r 36 s. 460.

Cz a s

(Brzozowski S.] Czepiel A. (pseud.j: Białe ręce [polemika]. 1906 n r 6 s. 65.

C z e r w o n y S z t a n d a r

(Brun J.] Ju lian B-n: O platform ie po­ jednawczej [o wnioskach na V zjazd SDKPiL Czerwony Sztandar 1906 n r 78]. 1907 n r 4 s. 56; [Dawidowa-Szcza- w ińska J.] J. S. D.: O partiach postę­

powych [polemika]. 1907 n r 10 s. 143; Ostachiewicz H.: Listy polityczne [dot. kom entarzy powyborczych]. 1907 n r 12 s. 175; [Dawidowa-Szczawińska J.J J. S. D.: Odpowiedź. W kwestii sojuszu z postępowcami. 1907 n r 13—14 s. 203. D z i e n n i k K i j o w s k i Zabłocki W.: Z Ukrainy. 1906 n r 23 s. 285. D z i e n n i k L u d o w y [Chicago. USA]. Brospekt. 1907 n r 18 s. 270, n r 21 s. 309, n r 23 s. 338. D z i e n n i k P o w s z e с h n y

Z. K.: Pogrom białostocki a W atykan [krytyka stanowiska w spraw ie po­ gromu]. 1906 n r 17 s. 215.

D z i e n n i k P o z n a ń s k i

[Dawid J. Wł.] Wł.: „Swoi“ i „obcy“

[dot. listu H. Sienkiewicza]. 1906 n r 38 s. 478; Kulczycki L.: Głos w spra­ wie koncentracji. 1907 n r 3 s. 40.

D z i e n n i k W i l e ń s k i

P r z e g l ą d : [O zajściach w Iw ień- cu]. 1907 n r 30 s. 424.

D z w o n P o l s k i

Hertz B.: Płazy [dot. stanowiska w sprawie pogromu białostockiego]. 1906 n r 16 s. 199; [Dawid J. Wł.] J. Wł. D.: Propozycja i odmowa. 1906 n r 23 s. 277; [Dawid J. Wł.] Wł.: „Polityka wy­ czekiwania“. 1906 n r 24 s. 291; Dobra inform acja [o zjeździe socjalistycznym w Mannheim]. 1906 n r 30 s. 376; [Da­ wid J. Wł.] J. Wł. D.: „Narodowi“ i „nienarodówi“ [polemika z art. R. Dmowskiego]. 1906 n r 31 s. 385; [Hertz B.j B. H.: Rok jubileuszowy [o pu­ blicystach Dzwonu Polskiego]. 1906 n r 31 s. 389; [Hertz В.] В. H. Porównanie [dot. art.: Dąsy złoczyńców. Dzwon

Polski 1906 n r 323]. 1906 nr 34 s. 427. D z w o n i e c P o l s k i

[Tyg. satyry polskiej]. 1906 n r 25 s. 312. E c h a P i o t r k o w s k i e lr.: Życie prowincji. 1907 n r 8 s. 113; Prospekt. 1907 n r 23 s. 337. E k o n o m i s t a Prospekt. 1907 n r 13—14 s. 209; Treść zeszytu. 1907 n r 20 s. 294. E p o k a P r z e g l ą d : [Wzmianka o powstaniu pisma]. 1907 n r 23 s. 336; [O obchodzie mcznicy stracenia Okrzei]. 1907 n r 30 s. 424; [Dawid J. Wł.] J. Włady [pseud.]: G l o s s y [polemika na tem at teorii

własności]. 1907 n r 36 s. 479. ^

G a z e t a C o d z i e n n a

[Wróblewski W.] W. W r-ski: Przygoto­ wywanie gruntu [polemika]. 1907 n r 35 s. 465.

G a z e t a K u j a w s k a

Spartakus: Życie prow incji [o roli oświaty], 1907 n r 35 s. 472.