Orzecznictwo Wyższej Komisji
Dyscyplinarnej
Palestra 3/4(16), 102-104
1959
Orzeczmc^u/o
ifyższe/
K o m i s j i D y s c y p l i n a r n e j
ORZECZENIE z dnia 8 listopada 1958 r.
(W. K. D. 67/58)
1. W iceprezes w ojew ódzkiej kom isji dyscyplinarnej nie jest w ładny bez udziału dwóch dalszych członków K o m isji w ydać postanow ienia o ograni czeniu rozprawy dyscyplinarnej do rozstrzygnięcia wniosku o um orzenie postępowania.
2. D ecyzje Prezesa w ojew ódzkiej kom isji dyscyplinarnej w ym ienione w § 22 lit. a) rozp. Min. Sprawiedl. o trybie postępow ania dyscyplinarnego m ają charakter zarządzeń, a nie p osta nowień. Postanow ienia należą do rzę du rozstrzygnięć, które kom isja d yscy plinarna m oże w ydać jedynie w sk ła dzie trzech członków.
3. Pogw ałceniem zasadniczych norm procesowych powodujących bezw zględ ną niew ażność rozstrzygnięcia jest roz poznanie spraw y w trybie nie przepi sanym i pozbawienie przez to stron środka odwoławczego.
4. Orzeczenie W yższej K om isji D y scyplinarnej stw ierdzające bezw zględ ną niew ażność rozstrzygnięcia jest roz- w ódzkiej kom isji dyscyplinarnej ma charakter deklaratoryjny i nie w pro w adza żadnej zm iany do istniejącego stanu prawnego.
Dnia 8 listopada 1958 r. Wyższa Ko m isja D yscyplinarna, po rozpoznaniu sprawy dyscyplinarnej adw. X z od w ołan ia Rzecznika D yscyplinarnego Rady Adwdkackiej w W. od „posta n ow ien ia” W ojewódzkiej K om isji D ys cyplinarnej w W. z dnia 28 czerwca 1958 r. D. 18/58, p o s t a n o w i ł a :
uznać zaskarżone .^postanowienie” za niew ażne i sprawę przekazać W oje
wódzkiej Komisji Dyscyplinarnej w P celem rozpoznania.
Z u z a s a d n i e n i a
(...) Po doręczeniu obwinionem u aktu oskarżenia obrońca adw. Y złożył w n io sek o umorzenie postępowania dyscy plinarnego z powodu przedawnienia. Rozpatrzywszy ten w niosek, wiceprezes W ojewódzkiej Komisji Dyscyplinarnej w ydał ,,postanow ienie” z dnia 20.6. 1958 tej treści, żeby ograniczyć r o z p r a w ę dyscyplinarną do rozstrzyg nięcia w niosku o umorzenie postępowa nia (k. 37). Postanow ienie to powołuje się na § 22 lit. a) rozp. Min. Spraw, z dnia 14.8.1950 r. o trybie postę powania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 35, poz. 320).
W dniu 28.6.1958 r. W ojewódzka Komisja Dyscyplinarna „postanowie n iem ” w ydanym na posiedzeniu n i e- j a w n y m umorzyła postępowanie dyscyplinarne przeciwko adwokatowi X z powodu przedawnienia ścigania. W uzasadnieniu tego postanowienia Wo jewódzka Komisja Dyscyplinarna zazna czyła, że zarzucone w akcie oskarżenia czyny były przedmiotem postępowania przed u r z ę d e m . Urząd nie do patrzył się w postępowaniu obwinionsgo cech przestępstwa natury karnej. Wobec tego — zdaniem W ojewódzkiej Komisji Dyscyplinarnej — do zarzuconych w ak cie oskarżenia przew inień adwokata X m ogłyby mieć zastosow anie jedynie przepisy o postępowaniu dyscyplinar nym, przewidujące przedawnienie p ię cioletnie (art. 86 pkt 1 ust. o ustr. adw.). Od om ówionego postanowienia Wo jewódzkiej Komisji Dyscyplinarnej zło żył odwołanie Rzecznik Dyscyplinarny Rady Adwokackiej w W. z w nioskiem o uchylenie zaskarżonego postanowienia
t t r 4 O R ZECZN IC TW O w y ż s z e j k o m i s j i d y s c y p l i n a r n e j 103
i przekazanie sprawy do m erytoryczne go rozpoznania. W uzasadnieniu sw oje go odwołania Rzecznik wyraził pogląd, że w św ietle przepisów § 22 i § 28 pkt 1 rozp. Min. Spraw, o trybie postępowa nia dyscyplinarnego sposób załatwienia sprawy adwokata X przez Wojewódzką Kom isję Dyscyplinarną i jej w icepre zesa był praw nie nieskuteczny. Posta n ow ien ie w ięc W ojewódzkiej Komisji D yscyplinarnej z dnia 28.6.1958 r. u le ga zaskarżeniu bez w zględu na treść przepisu § 29 pkt 1 cytow anego roz porządzenia. Pukt zaś 2 tego przeipisu n ie stanow i przeszkody do w niesienia odwołania przez Rzecznika D yscypli narnego, m im o że jego zastępca, obec n y na posiedzeniu niejaw nym , prze ciw k o w nioskow i obrońcy o umorzenie n ie oponował. Ściganie dyscyplinarne adw okata X przedaw nione n ie jest.
Wyższa Komisja Dyscyplinarna zw a żyła, co następuje.
W iceprezes W ojewódzkiej Komisji D yscyplinarnej nie był w ładny sam — bez udziału dwóch dalszych członków kom isji — w ydać „postanow ienia” z dnia 20.6.1958 (k. 37). Postanow ienie to pow ołuje się na przepis § 22 lit. a) rozp. Min. Spraw, o trybie postępowa n ia dyscyplinarnego. Ale decyzje preze sa, o których w przepisie tym mowa, m ają charakter zarządzeń, a nie po stanow ień. Postanow ienia należą do rzędu rozstrzygnięć, które komisja dys cyplinarna może w ydać jedynie w skła dzie trzech członków (art. 89 ust. o ustr. adw. oraz § 10 pkt 1 rozp.).
Wiceprezes W ojewódzkiej Komisji Dyscyplinarnej n ie był rów nież władny w nieść spraw y przeciwko adwokatowi X na posiedzenie niejaw ne. W swoim „postanow ieniu” z dnia 20.6.1958 w i ceprezes ograniczył „rozprawę”, rozpra w a zaś jest przeciwieństw em posiedze n ia niejaw nego (§ 10 pkt 1). Przepis § 22 lit. a), na który wiceprezes Wo jew ódzkiej Komisji Dyscyplinarnej w
swoim „postanow ieniu” z dnia 20.6. Ii958 r. się powołał, stanow i, że po w płynięciu aktu oskarżenia „prezes r o z p i s u j e ( r o z p r a w ę ”. Jedyny wypadek, w którym prezes mo że w nieść sprawę na posiedzenie n ie jawne, przewiduje § 22 lit. b). Zarzą dzenie tej treści może być w ydane, je żeli prezes uważa, że trzeba uzupełnić dochodzenie. Innych sposobów postą pienia z aktem oskarżenia rozporządze nie nie przewiduje. P oniew aż zaś w sprawie niniejszej potrzeba uzupełnienia dochodzenia nie zachodziła, przeto w iceprezes W ojewódzkiej Kom isji Dys cyplinarnej miał obowiązek rozpisać
rozprawę.
Wojewódzka Komisja D yscyplinarna n ie była uprawniona zakończyć postę powania dyscyplinarnego — bez odby cia rozprawy — postanowieniem. Z przepisów § 22 i § 28 pkt 1 wynika, że po wpłynięciu aktu oskarżenia na leży rozpisać rozprawę, rozprawa zaś kończy się o r z e c z e n i e m . Nie inaczej należy postąpić, gdy komisja dochodzi do w niosku, że nastąpiło prze dawnienie ścigania. Również i w tym wypadku musi się odbyć rozprawa, a decyzja umarzająca postępow anie po winna zapaść w form ie orzeczenia.
Zastosowanego przez W ojewódzką Komisję Dyscyplinarną trybu postępo w ania rozporządzenie n ie przewiduje. Umorzenie postępowania „postanowie n iem ” wydanym na posiedzeniu n iejaw nym mogłoby w yw ołać poruszoną w od wołaniu Rzecznika Dyscyplinarnego kwestię, czy ze w zględu na przepis § 29 pkt 1 postanow ienia W ojew ódzkiej Ko m isji Dyscyplinarnej podlega zaskarże niu. Wszelako n ie ulega w ątpliw ości, że postanow ienie umarzające postępowa nie, jako kończące postępow anie i za m ykające drogę do m erytorycznego roz poznania zarzutów, n ie m oże być usu nięte spod kontroli instancyjnej.
104 O R ZECZN IC TW O W Y Ż SZE J K O M IS JI D Y SC Y PL IN A R N E J Nr 4
O charakterze rozstrzygnięcia w yda nego w niew łaściw ej form ie (postano w ien ie zam iast orzeczenie) decyduje nie błędna forma, lecz rzeczywista treść. W edług treści rozstrzygnięcia należy ocenić, czy mamy do czynienia z orze czeniem , czy postanowieniem . I n ie błędna forma, lecz materialna treść rozstrzygnięcia decyduje o możliwości w niesienia środka odwoławczego. Od w ołan ie Rzecznika Dyscyplinarnego kieruje się przeciwko orzeczeniu koń czącem u postępowanie w pierwszej instancji i jako talkie jest prawnie do puszczalne.
A le „postanow ienie” Wojewódzkiej K om isji Dyscyplinarnej z dnia 28.6. 1958 r. jest dotknięte b e z w z g l ę d n ą n i e w a ż n o ś c i ą niezależnie od tego, czy Rzecznik Dyscyplinarny je zaskar żył. Do przyczyn bezwzględnej niew aż ności należy zaliczyć pogwałcenie za sadniczych przepisów postępowania, których niezachowanie odbiera proceso wi w szelką moc prawną, a orzeczeniu — charakter prawnego rozstrzygnięcia. Pogw ałceniem zasadnicznych norm pro cesow ych jest rozpoznanie sprawy w trybie nie przepisanym i pozbawienie przez to stron środka odwoław czego
R ozstrzygnięcie sprawy w form ie ^po stan ow ien ia” form alnie pozbawiło Rzecznika m ożności w niesienia odw o łania. O ceny powyższej nie może zm ie n ić fakt, że obecny na posiedzeniu n iejaw nym zastępca Rzecznika D y s cyplinarnego przeciwko umorzeniu po stępow ania nie opanował. Publiczny charakter zasadniczych przepisów po stępow ania sprawia, że nie mogą one być przez 'komisję zm ienione nawet za zgodą stron.
Bezw zględna niew ażność „postano w ien ia ” Wojewódzkiej Komisji Dyscy plinarnej powoduje, że postanowienie to n ie rodzi zamierzonych skutków praw nych nawet bez potrzeby formalnego
stwierdzenia tej nieważności (sententia
nulla). „Postanow ienie” W ojewódzkiej
Komisji Dyscyplinarnej nie nadaje się do wykonania. Orzeczenie Wyższej Ko m isji Dyscyplinarnej stwierdzające tę niew ażność ma charakter deklaratoryj ny i nie wprowadza żadnej zm iany do istniejącego stanu prawnego.
Kwestia, czy ściganie dyscyplinarne adwokata X uległo przedawnieniu, bę dzie mogła być rozstrzygnięta dopiero po przeprowadzeniu przez Wojewódzką Komisję Dyscyplinarną rozprawy. Błęd ny jest pogląd wyraiżony w zaskarżo nym postanowieniu z dnia 28 czerwca 1958 r„ jakoby dla postępowania dys cyplinarnego m iały znaczenie wyniki „postępowania w yjaśniającego” przed u r z ę d e m . Urząd rzekomo n ie do patrzył się w postępowaniu adwokata X znamion przestępstw natury karnej. A le ustalenie charakteru zarzuconych obwinionem u czynów n ależy do istoty obowiązków Wojewódzkiej Komisji Dyscyplinarnej. Dopiero po przesłucha niu . obwinionego i świadków Komisja Dyscyplinarna będzie mogła ustalić postać czynów obwinionego, określić ich kw alifikację prawną i odpowiedzieć na pytanie, czy adwokat X dopuścił się przewinień, a jeżeli tak, to jakiemu przedawnieniu one ulegają.
Z tych zasad Wyższa Komisja Dyscy plinarna uznała postanowienie Woje wódzkiej Komisji Dyscyplinarnej z dnia 28.6.1958 r. za nieważne i przekazała spraw ę do ponownego rozpoznania. Bio rąc pod uwagę poważny charakter za wartych w akcie oskarżenia zarzutów z jednej strony, a fakt naruszenia przez Wojewódzką Komisję Dyscyplinarną w W. zasadniczych przepisów postępowa nia z drugiej, Wyższa Komisja Dyscy plinarna doszła do wniosku, że ważny interes publiczny wym aga przekazania sprawy adwokata X W ojewódzkiej Ko m isji Dyscyplinarnej w P. W rezultacie orzeczono jak w sentencji.
