D ziek an W ydziału E lektrycznego
D Z I E Ń D Z I S I E J S Z Y W Y D Z IA Ł U E L E K T R Y C Z N E G O
1. R Y S H IS T O R Y C Z N Y
W ydział E lektryczny P olitechniki Śląskiej zo stał pow ołany w ra z z P olitech n ik ą, to je st 24 m a ja 1945 ro k u . N a W ydziale E lektrycznym spotkały się dw ie szkoły: P o litech n ik i Lwowskiej i P olitech n ik i W arszaw skiej. Z e szkoły lwowskiej W ydział p rz e ją ł p ro g ra m studiów o ra z ta k znakom itych pro feso ró w ja k prof. S. F ryzę i p ro f. T. M alarsk i. Szkołę tę re p re z e n to w a li ta k ż e ów cześni adiunkci i asystenci: prof. T. Z agajew ski, prof.
W. K ołek , p ro f. A . P lam itze r, za stę p c a prof. W . P o d lac h a i inni. Z e szkoły w arszaw skiej wywodzili się: prof. J a n O brąpalski, prof. L. N eh reb e ck i, prof. Z . G ogolew ski, prof.
Z. Jasicki, prof. M . Pluciński, prof. M . Piotrow ski, prof. T. S tępniew ski. D o b ra i zgodna w sp ó łp rac a w ym ienionych pro fe so ró w stw orzyła gliwicką szkołę elektryki o dużym au to ry tecie krajow ym i zagranicznym . W ok resie 50-lecia ze szkoły tej wyszło w ielu w ybitnych p ro fe so ró w i d o k to ró w habilitow anych pracujących p raw ie n a wszystkich w ydziałach elektrycznych w Polsce, a ta k że za granicą. K ad ra p ro fe so ró w w yw odząca się z P olitechniki Lw owskiej i P olitechniki W arszaw skiej k iero w ała W ydziałem p rz e z pierw sze ćw ierćw iecze. N ow y e ta p w rozw oju W ydziału ro zp o czął się w ro k u 1968, gdy d ziek a n em zo stał p ro f. Z . N ow om iejski - w ychow anek W ydziału.
2. D Z IA Ł A L N O Ś Ć D Y D A K T Y C Z N A
D zisiaj W ydział E lektryczny to now oczesna je d n o stk a d y daktyczno-naukow a P oli
techniki Śląskiej, p o sia d ająca d o b rze w yposażone la b o ra to ria i sale w ykładow e, naw ią
zująca w swojej działalności dydaktycznej i naukow o-badaw czej do najnow szych zdobyczy techniki. N asi stu d e n ci m ają zapew niony stały d o stę p d o now oczesnych k o m p u te ró w i m ik ro k o m p u te ró w o ra z do najnow szych system ów i układów elektrycznych, e le k tro nicznych i energ o elek tro n iczn y ch , k tó re zdom inow ały p ro ce s dydaktyczny. A bsolw enci W ydziału, zdobyw ając w ciąż aktualizow aną w iedzę, stają się poszukiw anym i w k ra ju i za granicą specjalistam i, zajm ują wysokie stanow iska w przem yśle o ra z o śro d k ac h n aukow o-
b adaw czych w Polsce, a także w innych krajach europejskich i U SA . W czasie p rze m ian gospodarczych i restrukturyzacji przem ysłu całe szkolnictw o wyższe, a w tym rów nież nasz W ydział, sp e łn ia b a rd z o w ażną funkcję. N asi absolw enci są poszukiw ani n a rynku pracy.
D o d z ie k a n a tu stale napływ ają now e oferty pracy, nie szkolim y z a te m przyszłych b ezro b o tn y ch . W iększość naszych absolw entów z a tru d n ian a je s t o b ec n ie w pryw atnych b iu rac h inżynierskich i m ałych firm ach. Przyszłość Śląska i je g o g o sp o d a rk ę b ęd ą k ształto w ać dzisiejsi studenci i absolw enci szkół wyższych, w tym ta k ż e naszego W ydziału.
K a d ra dydaktyczna W ydziału o bejm uje o becnie 129 nauczycieli akadem ickich, w tym 8 z ty tu łem p ro fe so ra , 17 sam odzielnych pracow ników naukow ych ze sto p n iem d o k to ra habilitow anego, 2 docen tó w i 54 adiunktów , 6 wykładowców, 42 asystentów . B a zę loka- low o-techniczną stanow ią m.in. 4 audytoryjne i audiow izualne sale w ykładow e o ra z 20 n ow ocześnie w yposażonych lab o rato rió w dydaktycznych i badaw czych. W ydział prow adzi stu d ia dzienne, w ieczorow e i zaoczne n a kieru n k u E le k tro tec h n ik a. N a W ydziale studiuje łącznie p o n a d 900 studentów , wg reje stru z m a ja 1994 r.
Z a ję c ia dydaktyczne n a studiach dziennych w sem estrach I-V I są p ro w a d zo n e w spól
n ie dla całego k ierunku; n a sem estrach V II-X zajęcia dydaktyczne są p ro w a d zo n e ró w n o legle n a 5 specjalnościach:
- au to m a ty k a i m e tro lo g ia elektryczna (A M E ), - b u d o w a m aszyn i urząd zeń elektrycznych (M U E ), - p rze tw a rz a n ie i użytkow anie energii elektrycznej (P U E ), - tra k c ja elek try czn a (T R E ),
- e le k tro e n e rg e ty k a (E E ).
S e m e str X je s t se m e stre m dyplomowym.
P ro w ad z o n e są ta k że 3,5-letnie studia dzienne inżynierskie u k ie ru n k o w a n e n a a b solw entów te chników elektrycznych i elektronicznych, z rozszerzonym p ro g ra m e m w z a k resie en e rg o ele k tro n ik i. W edług p o d an e g o schem atu są p ro w a d zo n e zajęcia n a studiach d la pracujących (wieczorowych i zaocznych).
W ra m a c h wszystkich specjalności pro w ad zo n e są stu d ia podyplom ow e.
W ykładow cam i n a tych studiach są, op ró cz pracow ników W ydziału, wybitni specjaliści z przem ysłu. P row adzim y ta k ż e studium z zak resu m ark etin g u i zarządzania, p rze zn ac zo n e dla inżynierów elektryków . W ykładow cam i n a tych studiach są m .in. specjaliści British E xecutive S ervice O v erseas (B E S O ), inżynierow ie i ekonom iści polskiego po ch o d zen ia.
O d 1 p aź d ziern ik a 1994 r. urucham iam y studium d o k to ran ck ie z za k resu w spółczesnych p ro b lem ó w elektryki.
N iezależn ie o d p ro g ra m u studiów, zainteresow ani studenci i pracow nicy m ogą uczes
tniczyć w se m in a ria ch naukow ych oraz kursach języków obcych ze szczególnym uw zglę
d n ie n iem języka technicznego. W yróżniający się studenci m ogą ta k że w spółuczestniczyć w p ra c a c h naukow o-badaw czych z zapew nionym d o stę p em do k o m p u te ró w i a p a ra tu ry p om iarow ej.
3. D Z IA Ł A L N O Ś Ć N A U K O W A
W ydział E lektryczny P olitechniki Śląskiej je s t je d n o stk ą nau k o w ą w dyscyplinie elek tro te ch n ik i je d n ą z najlepszych w kraju, co je st u d o k u m e n to w an e k a te g o rią A przy
znaną W ydziałow i p rz e z K o m ite t B a d ań N aukow ych. Pozycję nau k o w ą W ydziału tw orzą Instytuty i K atedry.
» I n s ty tu t E le k tr o e n e r g e t y k i i S te r o w a n ia U k ła d ó w m a znaczące osiągnięcia w tem atyce:
- napo w ietrzn y ch linii kablowych niskiego i śred n ieg o n apięcia, - w ysokonapięciow ych przew odów szynowych w izolacji SF6,
- p rze p u stó w tran sfo rm ato ro w y ch w ysokonapięciow ych z izolacją m iękką,
- niezaw odności, ekonom iki pracy i plan o w an ia rozw oju system u e le k tro en e rg ety c zn e g o i je g o elem en tó w ,
- zasto so w an ia m e to d probabilistycznych do oceny sta n u i p ro je k to w a n ia sieci elek tro en erg ety czn y ch i ich elem entów ,
- analizy i oceny p ro jek tó w m odernizacji elektrow ni cieplnych (proekologicznych, energooszczędnych, re tro fit i repow ering),
- m o d e lo w an ia cyfrow ego procesów w elek tro en erg ety ce, - sym ulatorów dydaktycznych bloków energetycznych,
- system ów w sp o m a g an ia dyspozytorów gosp o d ark i energetycznej d la en ergetyki zaw odow ej i przem ysłow ej z zastosow aniem sterow ników przem ysłow ych,
- system ów ste ro w a n ia i regulacji z zastosow aniem sterow ników przem ysłow ych, - m ik ro p ro ceso ro w y ch lo k alizatorów zw arć w liniach napow ietrznych,
- o p rac o w a n ia algorytm ów cyfrowych zabezpieczeń elektroenergetycznych, - m ikro p ro ceso ro w y ch system ów testow ania zab ezp ieczeń elektroenergetycznych, - m ikro p ro ceso ro w y ch stacji pom iarow ych,
- adaptacyjnych system ów cyfrowej autom atyki za bezpieczeniow ej bloków energetycznych g e n e ra to r-tra n sfo rm a to r o ra z linii i stacji,
- o p rac o w a n ia optym alnych u kładów autom atyki zabezpieczeniow ej sieci rozdzielczych.
>■ K a t e d r a M e tr o lo g ii i A u to m a ty k i E le k tro te c h n ic z n e j m a znaczące osiągnięcia w
tem atyce:
- m iernictw a elek try czn eg o i przem ysłow ego, w tym dotyczące k o nstrukcji i technologii pom iarow ych przetw o rn ik ó w wielkości elektrycznych i nieelektrycznych,
- prog ram o w aln y ch system ów pom iarow ych, w tym p ro jek to w a n ia i realizacji system ów ze w sp o m a g an ie m m ikroprocesorow ym ,
- m iernictw a m a teriało w eg o , w szczególności m a teria łó w elektrotechnicznych,
- m iern ictw a precyzyjnego, w tym b ud o w an ia i b ad a n ia w zorców najwyższej dokładności.
► I n s ty tu t E le k tr o t e c h n ik i T e o r e ty c z n e j i P rz e m y sło w e j m a znaczące osiągnięcia w tem atyce:
- te o rii m ocy w u k ła d ac h o przebiegach odkształconych (jest to k o n ty n u a cja szkoły prof.
S. F ryzego),
- kom p u tero w y ch m e to d b a d a n ia po la elektrom agnetycznego, w szczególności po d liniam i elektrom agnetycznym i,
- identyfikacji p a ra m e tró w w u kładach nieliniowych i niestacjo n arn y ch (np. p iece łukow e),
- k o nstrukcji energooszczędnych tranzystorow ych i tyrystorowych p rzek ształtn ik ó w p rąd u i n ap ięcia,
- cyfrowych i analogow ych układów regulacji prędkości obrotow ej, - m ik ro p ro ce so ro w e g o stero w an ia u k ładam i napędow ym i,
- zasilania, ste ro w a n ia i regulacji urządzeń elektroterm icznych łukow ych, plazm ow ych, indukcyjnych i oporow ych,
- dynam iki u k ład ó w napędow ych o p a ra m e tra c h rozłożonych, - trakcyjnych u kładów napędow ych p rąd u stałego i zm iennego.
*■ K a t e d r a M a sz y n i U r z ą d z e ń E le k try c z n y c h m a znaczące osiągnięcia w tem atyce:
- k o n stru k cji i technologii m aszyn elektrycznych z w ykorzystaniem p o stę p u w dziedzinie m a teria łó w m agnetycznych,
- b a d a n ia zjaw isk pasożytniczych w silnikach indukcyjnych,
- w spółpracy g en e ra to ró w synchronicznych z system em energetycznym ,
- b a d a n ia p ó l elektrom agnetycznych i nowych m e to d o k reśla n ia p a ra m e tró w elektrom agnetycznych m aszyn elektrycznych,
- przekształtnikow ych układów zasilania i regulacji m aszyn elektrycznych, - dynam iki m aszyn elektrycznych w nietypow ych w aru n k ach pracy, - p o m ia ró w w ielkości nieelektrycznych w m aszynach elektrycznych.
B a d a n ia te są p ro w ad zo n e przy w spółpracy z uczelniam i, o śro d k am i naukow o- badaw czym i krajow ym i i zagranicznym i, w tym z P T B B raunschw eig, T U M agdeburg, V SB O straw a, SV S T Bratysław a, N G T U Nowosybirsk, P G T U M ariupol.
4. O R G A N IZ A C JA W Y D Z IA Ł U
Z g o d n ie z U staw ą o Szkolnictw ie Wyższym z dn ia 12 w rześnia 1990 r. W ydziałem k ie ru je R a d a W ydziału i dziekan, który przew odniczy o b rad o m R a d y W ydziału. Stałym i członkam i R a d y W ydziału są wszyscy profesorow ie i d oktorzy habilitow ani:
1. prof. d r h ab . inż. T a d e u sz G linka - dziekan,
2. d r hab . inż. Jerzy Ja k u b iec - p ro d ziek an ds. organizacji,
3. d r h ab . inż. p ro f. P ol. Śl. K u rt Ż m u d a - p ro d zie k an ds. studenckich, 4. prof. zw. d r h ab . inż. W ładysław Paszek,
5. prof. zw. d r h ab . inż. W ilibald W inkler, 6. prof, d r h ab . inż. M a re k Brodzki, 7. prof, d r hab . inż. R o m a n Janiczek, 8. prof, d r h ab . inż. B ru n o n Szadkowski, 9. d r h ab . inż. prof. Pol. Śl. B e rn a rd B aron, 10. d r h ab . inż. p rof. P ol. Śl. G e rh a rd B artodziej, 11. d r h ab . inż. p ro f. P ol. Śl. Z bigniew G acek, 12. d r h ab . inż. prof. Pol. Śl. K rzysztof Kluszczyński, 13. d r h ab . inż. prof. Pol. Śl. K rzysztof Krykowski, 14. d r h ab . inż. prof. P ol. Śl. W ładysław M izia, 15. d r hab . inż. prof. Pol. Śl. Jó z e f P archański, 16. d r hab . inż. prof. Pol. Śl. T ad e u sz R odacki, 17. d r h ab . inż. prof. P ol. Śl. J a n Zakrzew ski, 18. d r h ab . inż. prof. P ol. Śl. A lek san d e r Żywiec, 19. d r hab. inż. K azim ierz G ierlotka,
20. d r h ab . inż. B ogusław G rzesik, 21. d r hab . inż. E u g en iu sz K ałuża, 22. d r h ab . inż. A lfred K ałużny, 23. d r hab . inż. Ja n u sz W alczak,
24. prof. zw. d r inż. Z y g m u n t K uczew ski - :/2 etatu, 25. p ro f, d r h ab . inż. J a n P opczyk - [/ t etatu .
W ym ienieni wyżej p ro feso ro w ie i doktorzy habilitow ani tw orzą R a d ę , k tó ra zgodnie z U staw ą o T ytule N aukow ym i S to p n iach N aukow ych z dn. 12 w rześnia 1990 r. m a u p r a w nienia d o n a d a w a n ia sto p n i naukow ych d o k to ra i d o k to ra h abilitow anego w dyscyplinie elek tro te ch n ik a , m a ta k ż e u p raw n ie n ia d o w ysuwania kand y d ató w do tytułu n aukow ego pro feso ra.
P o n a d to w sk ład R a d y W ydziału w chodzą członkow ie w ybierani sp o śró d p ozostałych nauczycieli akad em ick ich - 6 osób, sp o śró d pracow ników technicznych i adm inistracyj
nych - 2 osoby i sp o śró d stu d e n tó w - 5 osób.
W ydział organizacyjnie dzieli się n a dw a instytuty i dw ie k ated ry o ra z ad m in istrację w ydziałową i d ziek an at.
► R E I - Insty tu t E le k tro e n erg ety k i i S terow ania U kładów , k tó re g o d y re k to re m je s t - prof. R o m a n Janiczek,
za stę p c ą dyr. ds. nau k i prof. Z bigniew G acek, za stę p c ą ds. dydaktyki d r inż. M a ria n M ikrut.
W skład Instytutu w chodzą trzy zakłady:
R E 1 /1 - Sieci i U rz ąd z eń Elektrycznych, którym kieruje - prof. K u rt Ż m u d a , R E 1 /2 - E k sp lo atacji i A utom atyzacji System ów E lektroenergetycznych, którym
k ieru je - prof. W ilibald W inkler,
R E 1 /3 - E lek tro w n i i G o sp o d ark i E lektroenergetycznej, którym k ieru je - prof.
R o m a n Janiczek.
L iczba pracow ników zatrudnionych w Instytucie w przeliczeniu n a p e łn e etaty wynosi 44,25, w tym: z tytułem p ro fe so ra 2,25, ze stopniem dr. hab . 4, ze sto p n iem dr. 18, w ykładow ców 1, asystentów 6, pracow ników inżynieryjno-technicznych 10, pracow ników adm inistracyjnych 3.
► R E 2 - K a te d ra M etrologii i A utom atyki E lektrotechnicznej, k tó rą k ie ru je - prof.
B ru n o n Szadkow ski.
W skład K ate d ry w chodzą dw a zakłady:
R E 2 /1 - M iernictw a Przem ysłow ego, k tó reg o kierow nikiem je s t - prof. J ó z e f P archański,
R E 2 /2 - E le k tro n ik i i A utom atyki, któ reg o kierow nikiem je s t - d r inż. Eligiusz P asecki.
K a te d ra z a tru d n ia 32 pracow ników , w tym: z tytułem p ro fe so ra 1, ze sto p n iem dr. hab.
3, ze sto p n iem dr. 11, asystentów 8, pracow ników inżynieryjno-technicznych 8, p r a cow ników adm inistracyjnych 1.
► R E 3 - Instytut E le k tro tec h n ik i T eoretycznej i P rzem ysłowej, k tó reg o d y rek to rem je s t - prof. T ad e u sz G linka,
z a stę p cą ds. nau k i - prof. T ad e u sz R odacki, za stę p cą ds. dydaktyki - d r inż. M a ria n Pasko.
W cześniej In sty tu tem kierow ali:
prof. Z ygm unt N ow om iejski (do 1985 r.), a n astęp n ie p rof. Z ygm unt K uczewski (do 1993 r.).
W skład Insty tu tu w chodzą trzy zakłady:
R E 3 /1 - T eo rii E lektro tech n ik i, któ reg o kierow nikiem je s t prof. B e rn a rd B aron, R E 3 /2 - N a p ę d u E lektrycznego i E nergo elek tro n ik i, k tó reg o k ierow nikiem je s t -
- d r h ab . inż. K azim ierz G ierlotka,
R E 3 /3 - T rakcji E lektrycznej, k tó reg o kierow nikiem je s t - d r h ab . inż. E u g en iu sz K ałuża.
Insty tu t za tru d n ia , w przeliczeniu n a p e łn e etaty, 65,5 pracow ników , w tym: z tytułem p ro fe so ra 2,5, ze sto p n iem dr. hab. 7, ze sto p n iem dr. 18, w ykładow ców 4, asystentów 20, pracow ników inżynieryjno-technicznych 11, pracow ników adm inistracyjnych 3.
► R E 4 - K a te d ra M aszyn i U rz ąd z eń Elektrycznych, k tó rą k ie ru je - prof. W ładysław M izia,
za stę p c ą k ierow nika je s t - d r inż. B ronisław D rak.
P rzez 28 lat, to je s t o d 1966 r. d o 31.08.94 r., n ajpierw Z ak ład em , a później Instytutem , kierow ał p ro f. W ładysław Paszek.
W skład K a te d ry w chodzą dw a zakłady:
R E 4 /1 - U rz ą d z e ń i U k ład ó w R egulacji M aszyn Elektrycznych, k tó re g o kierow ni
k iem je s t - prof. A lek san d e r Żywiec,
R E 4 /2 - M aszyn Elektrycznych, k tó reg o kierow nikiem je s t - d r inż. Jerzy K udła.
K a te d ra z a tru d n ia 30 pracow ników , w tym: z tytułem p ro fe so ra 1, ze sto p n ie m dr. hab.
3, ze sto p n ie m dr. 3, w ykładow ców 1, asystentów 8, pracow ników inżynieryjno- technicznych 6, pracow ników adm inistracyjnych 2.
D z ie k a n a t z a tru d n ia 5 pracow ników adm inistracyjnych i 1 p ed la. K ierow nikiem d ziek a n atu je s t p an i A lin a P rzeo rek -H o rd y n iak . A dm inistracja W ydziału o b ejm u je pracow ników obsługi (p o rtierzy i sprzątaczki). K ierow nikiem adm inistracyjnym W ydziału je st p a n i E w elin a K ran z. W przeliczeniu n a p e łn e etaty w adm inistracji W ydziału p ra c u je 26 o sób plus 1 p raco w n ik adm inistracyjny.
5. Z A K O Ń C Z E N IE
W 50-letniej h istorii W ydziału p racow ało tu, dłużej lub krócej, k ilk u set pracow ników . W iększość z N ich p rac o w a ła z dużym od d an iem , b udując swoją co dzienną p ra c ą a u to ry te t W ydziału. W ielu z N ich ju ż dzisiaj od n as odeszło, należy się Im je d n a k n a sz a p a m ię ć i w dzięczność. W szystkim obecnym pracow nikom W ydziału za Ich p rac ę, p o św ięcenie i tru d serd eczn ie dziękuję.
C hciałbym je d n a k w szczególny sposób wyróżnić tu dwie osoby: P an ią doc. d r inż.
Z o fię C ichow ską i P a n a m gr inż. T ad e u sza Lipińskiego, zaangażow anych w spraw y W y
działu w sp o só b , pow iedziałbym , hobbistyczny. P ani doc. Z . C ichow ską p ełn i funkcję R e d a k to ra W ydaw nictw U czelnianych od ro k u 1968; w tym czasie w ydała 116 Z eszytów N aukow ych P olitech n ik i Śląskiej serii E lek try k a o raz 170 skryptów . D zięki Jej p racy i Jej zaangażow aniu w ydaw nictw a te m ają wysoki poziom naukow y, są d o strz e g a n e i czytane ta k w k raju , ja k i za granicą, o czym świadczą liczne pow oływ ania się n a pu b lik acje w nich zam ieszczone. N asz e skrypty są ce n io n e i w ykorzystywane p rze z stu d e n tó w n a wszystkich polskich uczelniach technicznych, są ta k że ch ę tn ie k u p o w an e p rze z naszych absolw entów p racujących w szkołach wyższych w innych krajach.
P a n m g r inż. T. L ipiński od 1972 ro k u pełn i funkcję p re z e sa O d d zia łu E lektryków S tow arzyszenia W ychow anków P olitechniki Śląskiej. F un k cję sw oją p ełn i sp o łe cz n ie z
dużym zaan g ażo w an iem osobistym . P od Jeg o kierow nictw em O d d zia ł E lektryków żyje i działa ja k o je d e n z najlepszych i najprężniejszych oddziałów w S tow arzyszeniu.
P o tw ierd ze n iem tego je s t m iędzy innymi liczba sprzedanych "cegiełek" n a sz ta n d a r P olitechniki Śląskiej n a ogólną kw otę p o n ad 3 m in zł.
/
