Maria Białasiewicz
Ocena wsparcia przedsiębiorstw
realizujących nowe inwestycje w
ramach poddziałania 2.2.1 SPO WKP
Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 34/1, 161-174
2013
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 34
Maria Białasiewicz*
Uniwersytet Szczeciński
OCENA WSPARCIA PRZEDSIĘBIORSTW REALIZUJĄCYCH NOWE INWESTYCJE W RAMACH PODDZIAŁANIA 2.2.1 SPO WKP
Streszczenie
W n iniejszym artykule dokonano z a p o m o c ą w y b ran y ch ch arakterystyk ilo ścio w y ch analizy p rzedsięw zięć zrealizow anych w ram ach P oddziałania 2.2.1 - W zrost k o n kurencyjności produktow ej i technologicznej przedsiębiorstw d o konujących now ych inw estycji.
Słowa kluczowe:
M SP, konkurencyjność, inw estycjeWprowadzenie
Przedsiębiorstwa należące do sektora MSP stanow ią istotne ogniwo wielu
gospodarek, w tym polskiej. Często koncentrują wszystkie posiadane zasoby
w jednej dziedzinie działalności, wytwarzając dość wąski asortyment produk
tów, i działają na rynkach lokalnych. Ten ostatni aspekt sprawia, że przedsię
biorstwa te determinują potencjał ekonomiczny regionu, wpisując się w strate
gię rozwoju lokalnego. Jednocześnie wielkość tych podmiotów sprawia, że
m ają mniejszy dostęp do zasobów finansowych, który ogranicza możliwości
rozwoju i sprostania narastającej konkurencji. Uwzględniając zatem z jednej
162 Za r z ą d z a n i eim a r k e t i n g
strony znaczenie małych i średnich przedsiębiorstw w rozwoju gospodarczym,
z drugiej bariery, na jakie napotykają, w tym głównie finansową, podejmowane
są różnego rodzaju działania mające na celu ich niwelowanie.
Dla polskich małych i średnich firm dobre perspektywy powstały wraz
z dostępem do środków finansowych pochodzących z UE. W porównaniu do
innych źródeł środki te są kierowane wyłącznie lub głównie do tej kategorii
podmiotów, a koszty ich pozyskania są niewielkie, ale trzeba je wykorzystać na
określone cele. Pozyskanie środków unijnych wymaga złożenia wniosku uza
sadniającego podstawy ubiegania się o przyznanie środków. Dostępność środ
ków unijnych jest zdeterminowana koniecznością współfinansowania projektów
ze środków własnych. Zatem możliwość korzystania z bezzwrotnych i nieod
płatnych środków unijnych przy zabezpieczeniu wymaganego wkładu własnego
stwarza dla podmiotów sektora MSP nowe możliwości finansowania działal
ności.
Małe i średnie przedsiębiorstwa uzyskały m.in. dostęp do środków w ra
mach Sektorowego Programu Operacyjnego W zrost Konkurencyjności Przed
siębiorstw, w tym Działań 2.3 i 2.2.1. W niniejszym artykule podjęto próbę
syntetycznej oceny przedsięwzięć realizowanych w ramach Poddziałania 2.2.1
głównie przez podmioty sektora MSP i ich efektów.
1. Charakterystyka Poddziałania 2.2.1 - Wzrost konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw dokonujących nowych inwestycji
W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego W zrost Konkurencyjno
ści Przedsiębiorstw zrealizowano m.in. Poddziałanie 2.2.1 - Wsparcie dla przed
siębiorstw dokonujących nowych inwestycji, które mieści się w Działaniu 2.2 -
W sparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw.
O ile cały program ukierunkowany był na istotne wsparcie finansowe dla sekto
ra MSP, sfery B + R i instytucji otoczenia biznesu, to Działanie 2.2 miało
na celu1 :
- stworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach,
- wzrost nakładów na inwestycje,
1 Ocena instrumentów wsparcia bezpośredniego przedsiębiorstw. Podsumowanie wyni
Maria Białasiewicz
OCENA WSPARCIA PRZEDSIĘBIORSTW REALIZUJĄCYCH NOWE INWESTYCJE...
- wzrost udziału produktów innowacyjnych w produkcji sprzedanej w y
robów przemysłowych,
- zwiększenie liczby przedsiębiorstw innowacyjnych,
- unowocześnienie technologii, wzrost wydajności pracy i jakości,
- rozszerzenie oferty produktowej,
- niwelowanie negatywnego wpływu na środowisko.
W dążeniu do realizacji powyższych celów jednym z priorytetów było zaktywi
zowanie działalności inwestycyjnej, zwłaszcza związanej z tworzeniem i rozbu
dowywaniem przedsiębiorstw sfery produkcyjnej i usługowej, inicjowaniem
działalności obejmującej zasadnicze modyfikacje produktu, procesu produkcyj
nego i tworzeniem nowych miejsc pracy. W szczególności w ramach Poddzia-
łania 2.2.1 zakładano osiągnięcie następujących celów szczegółowych2:
- wzrost nakładów na inwestycje przedsiębiorstw,
- wzrost wskaźnika innowacyjności przedsiębiorstw, unowocześnienie
technologii,
- wzrost wydajności pracy i jakości,
- poprawa stanu środowiska,
- poszerzenie oferty produktowej.
Dążenie do wzrostu innowacyjności przedsiębiorstw ma na celu umocnienie
zdolności konkurencyjnej. Innowacyjność polskich przedsiębiorstw, zwłaszcza
małych, jest oceniana jako niska3.
Przedsięwzięcia w ramach Poddziałania 2.2.1. adresowane były przede
wszystkim do przedsiębiorstw sektora MSP, choć początkowo również do du
żych przedsiębiorstw. Instytucją wdrażającą te przedsięwzięcia była PARP
(w latach 2004-2006 taką rolę odgrywało Ministerstwo Gospodarki). W trakcie
realizacji projektów tego poddziałania beneficjenci uzyskali 1,581 mld zł dofi
nansowania, z czego 1,084 mld zł pochodziło ze środków EFRR, a 497 mln zł
z krajowych środków publicznych. Tak zwana transza Ministerstwa Gospodarki
wyniosła około 520 m ln zł (330 mln zł z EFRR i 190 m ln zł ze środków pub
licznych), a tzw. transza PARP prawie 1,062 mld zł (754 m ln zł z EFRR
i 308 mln zł z krajowych środków publicznych)4. Syntetyczną charakterystykę
projektów w ramach tego poddziałania przedstawiono na rysunkach 1-3.
2 http://www.parp.gov.pl/index/more/137 (25.05.2011).
3 Innowacyjność 2010, red. P. Zadura-Lichota, PARP, Warszawa 2010, s. 10.
4 Ibidem, s. 140.
R y s u n e k 1 . C h a ra k te ry s ty k a P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 L ic z b a p r o je k tó w : M S P 3 9 4 D u ż e p r z e d si ę b io r st w a 3 T y p y i n w e st y c ji z r e a li z o w a n y c h : D y w e r sy fi k a c ja p r o d u k c ji 7 2 % R o z b u d o w a p r z e d si ę b io r st w a 60% Z m ia n a p r o c e su p r o d u k c ji 43 % U tw o r z e n ie n o w e g o p r z e d si ę b io r st w a -1 , 6 % N a b y c ie i n n e g o p r z e d si ę b io r st w a 0 ,6 % In n e 4 ,4 % S p e c y fi k a p r z e d m io to w a p r o je k tó w in w e st y c y jn y c h : Z a k u p /l e a si n g m a sz y n i u r z ą d z e ń 86% Z a k u p W N iP 42 % Z a k u p sp r z ę tu i n fo r m a ty c z n e g o 36 % Z a k u p /l e a si n g l in ii t e c h n o lo g ic z n e j-3 3 % P r a c e r e m o n to w o -b u d o w la n e 32 % Z a k u p n ie r u c h o m o śc i 10% Z a k u p /l e a si n g ś r o d k ó w tra ns p o rtu 8 % In n e 8 % B e n e fi c je n c i w g z a si ę g u B e n e fi c je n c i w g w ie k u fi rm y : r y n k o w e g o : lo k a ln y 2% r e g io n a ln y 1 1 % k r a jo w y 40 % u n ij n y 24 % ;l o b a ln y 2 3 % r o k z a ło ż e n ia f ir m y o d se te k p r z e d 1 9 9 0 1 8 1 9 9 0 -1 9 9 9 2 8 2 0 0 0 -2 0 0 4 2 5 2 0 0 5 i p ó ź n ie j 7 P O D D Z IA Ł A N IE 2 .2 .1 O G Ó Ł E M I b a r d z o d o b ra do br a ani do br a a n i z ła z ła b a r d z o z ła w P o ls c e
-1 1 % 50% 32 % 7% w sektor ze 3 % 1 7 % 39 % 3 1 % 1 1 % w f ir m ie 9% 46 % 35 % 10% 1 % U d z ia ł b e n e fi c je n tó w w e w c z e śn ie js z y c h p r o je k ta c h u n ij n y ch : T a k 5 5 % ( w t y m i n w e st y c y jn e 83 % , d o r a d c z e 3 0 % , sz k o le n io w e 25 % , b a d a w c z o -r o z w o jo w e 5% , k a p it a ło w e 1 % , in n e 9 % ) „ N ie 4 5 % Tr ud n o p o w ie d z ie ć 0 ,3 % U d z ia ł b e n e fi c je n tó w w e w sp ó łp r a c y z z e w n ę tr z n y m par tne rem : N ie 2 8 % ( o p r a c o w a n ie k o n c e p c ji p r o je k tu 53 % , p r z y g o to w a n ie d o k u m e n ta c ji w n io sk u 100 %, r e a li z a c ja p r o je k tu 3 7 % ) T a k 7 2 % ( o p r a c o w a n ie k o n c e p c ji p r o je k tu 52 % , p r z y g o to w a n ie d o k u m e n ta c ji w n io sk u 97 % , r e a li z a c ja p r o je k tu 3 4 % ) Ź ró d ło : O c e n a i n s tr u m e n tó w .. ., s . 1 3 9 -1 5 5 .R y s u n e k 2 . C h a r a k t e r y s t y k a P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 ( t r a n s z a P A R P ) S p e c y fi k a p r z e d m io to w a p r o je k tó w in w e st y c y jn y c h : Z a k u p /l e a si n g m a sz y n i u r z ą d z e ń -8 5 % Z a k u p W N iP 4 2 % Z a k u p s p r z ę tu i n fo r m a ty c z n e g o 3 6 % Z a k u p /l e a si n g l in ii t e c h n o lo g ic z n e j -3 2 % P r a c e r e m o n to w o -b u d o w la n e 2 8 % Z a k u p n ie r u c h o m o śc i 10% Z a k u p /l e a si n g ś r o d k ó w t r a n sp o r tu -8 % In n e 8% Ś r e d n ia w a r to ść d o ta c ji : m ik r o p r z e d si ę b io r st w o 2 7 4 9 1 1 7 ,9 7 m a łe p r z e d si ę b io r st w o 2 0 4 1 1 5 0 ,8 0 śr e d n ie p r z e d si ę b io r st w o 3 4 5 8 7 7 6 ,4 0 P O D D Z I A Ł A N I E 2 .2 .1 (t r a n s z a P A R P ) L ic z b a w n io s k ó w i z r e a li z o w a n y c h u m ó w : _______________ W n io sk i_ _ _ _ _ _ U m o w y _ _ _ _ _ _ _ _ m ik r o fi r m y 4 9 2 ( 1 9 ,1 ) 3 4 ( 8 ,9 ) m a łe f ir m y 1 1 1 9 ( 4 3 ,5 ) 1 6 2 (4 2 ,5 ) śr e d n ie fi r m y _ _ _ _ _ _ _ _ 9 6 4 ( 3 7 ,4 ) 1 8 5 ( 4 8 ,5 ) o g ó łe m _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 5 7 5 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 8 1 _______ L o k a li z a c ja p r o je k tó w w u ję c iu r e g io n a ln y m : m a z o w ie c k ie 15% w ie lk o p o ls k ie 1 4 ,4 % k u ja w sk o -p o m o r sk ie 9 % z a c h o d n io p o m o r sk ie 8% w a r m iń sk o -m a z u r sk ie 3 ,2 % św ię to k r z y sk ie i p o d la sk ie 1, 6% T y p y i n w e st y c ji z r e a li z o w a n y c h : D y w e r sy fi k a c ja p r o d u k c ji 7 5 % R o z b u d o w a p r z e d si ę b io r st w a 5 8 % Z m ia n a p r o c e su p r o d u k c ji 4 2 % U tw o r z e n ie n o w e g o p r z e d si ę b io r st w a 1, 7 % N a b y c ie i n n e g o p r z e d si ę b io r st w a -4 ,1 % In n e 4 ,1 % Ź r ó d ło : O c e n a i n s tr u m e n tó w .. ., s. 1 3 9 -1 5 5 . Maria Białasiewicz
R y s u n e k 3 . C h a r a k te r y s ty k a P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 (t r a n s z a M in is te r s tw a G o s p o d a r k i) Ś r e d n ia w a r to ść d o ta c ii : M S P -9 7 0 6 7 5 9 ,8 5 D u ż e p r z e d si ę b io r st w a 1 2 2 9 5 5 5 9 ,3 1 L o k a li z a c ja p r o je k tó w w u ję c iu r e g io n a ln y m : m a z o w ie c k ie 1 5 ,6 % w ie lk o p o ls k ie 1 5 ,6 % śl ą sk ie 1 5 ,6 k u ja w sk o -p o m o r sk ie 9 % z a c h o d n io p o m o r sk ie 8 ,9 % św ię to k r z y sk ie 2 ,2 % w a r m iń sk o -m a z u r sk ie 0% p o d la sk ie 0 % Ź r ó d ło : O c e n a i n s tr u m e n tó w .. ., s. 1 3 9 -1 5 5 .
166 Zarząd zanie i marketing
P O D D Z I A Ł A N I E 2 .2 .1 ( tr a n s z a M in is te r s tw a G o s p o d a r k i)
Ma r i aBi a ł a s i e w i c z
OC E N A W SPAR CIA P R Z E D S IĘ B IO R S T W R E A LIZU JĄ C Y C H N O W E IN W E S T Y C J E ...
C h a r a k te r y s t y c z n ą c e c h ą p r o je k tó w r e a liz o w a n y c h w r a m a c h te g o p o d - d z ia ła n ia b y ła ic h k o n c e n tr a c ja w c z te r e c h r e g io n a c h : m a z o w ie c k im , w ie l k o p o l s k im , k u ja w s k o - p o m o r s k im i z a c h o d n io p o m o r s k im . Z r e s z t ą w o je w ó d z tw a te b y ły n a ja k ty w n ie js z e w r e a liz a c j i p r o je k tó w n p . w r a m a c h D z ia ła n ia 2 .3 - W z r o s t k o n k u r e n c y jn o ś c i m a ły c h i ś r e d n ic h p r z e d s ię b io r s tw p o p r z e z in w e s ty c je c z y D z ia ła n ia 2.1 - W z r o s t k o n k u r e n c y jn o ś c i m a ły c h i ś r e d n ic h p r z e d s ię b io r s tw p o p r z e z d o r a d z tw o . N a jb a r d z ie j a k ty w n e b y ły f ir m y p o c h o d z ą c e z w o je w ó d z tw b a r d z ie j z a a w a n s o w a n y c h p o d w z g lę d e m r o z w o ju s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z e g o , co j a k się w y d a je , j e s t p o c z ę ś c i k o n s e k w e n c j ą w ię k s z e j lic z b y f irm p r o w a d z ą c y c h ta m d z ia ła ln o ś ć b iz n e s o w ą . U d z ia ł r e g io n u w lic z b ie f irm w 2 0 0 9 r. w y n o s ił p r z y k ła d o w o w w o je w ó d z tw ie m a z o w ie c k im 1 7 ,3 , w ie lk o p o ls k im - 9 ,5 , k u ja w s k o - p o m o r s k im - 5 ,1 , z a c h o d n io p o m o r s k im - 5 ,7 , a w w o je w ó d z tw ie ś w ię to k r z y s k im - 2 ,8 , p o d k a r p a c k im - 3 ,8 , p o d la s k im - 2 ,4 5.
W r a m a c h o m a w ia n e g o p o d d z ia ła n ia z r e a liz o w a n o o g ó łe m 4 2 6 p r o je k tó w , w ty m 381 (8 9 ,4 % ) w tr a n s z y w d r a ż a n e j p r z e z P A R P i 4 5 p r o je k tó w (1 0 ,6 % ) w tz w . tr a n s z y M in is te r s tw a G o s p o d a r k i. W o b u tr a n s z a c h łą c z n ie 3 9 4 p r o je k ty z r e a liz o w a ły m a łe i ś r e d n ie p r z e d s ię b io r s tw a , p r z y c z y m w z d e c y d o w a n e j w ię k s z o ś c i w tr a n s z y P A R P - 381 p r o je k tó w . W ś r ó d p r z e d s ię b io r s tw s e k to r a M S P n a j lic z n ie js z ą g r u p ą p r z e d s ię b io r s tw a p lik u ją c y c h o d o f in a n s o w a n ie b y ły ś r e d n ie f ir m y ( 4 8 ,5 % ). M ik r o f ir m y u z y s k a ły o k . 9 % i m a łe f ir m y r ó w n ie ż o k . 9 % w y p ła c a n e g o w s p a r c ia . Z p o w y ż s z e g o w y n ik a , ż e p o d m io ta m i u b ie g a ją c y m i się o d o f in a n s o w a n ie w r a m a c h P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 b y ły g łó w n ie p r z e d s ię b io r s tw a ś re d n ie j w ie lk o ś c i.
N a j l ic z n ie js z ą g r u p ą p o d m io tó w , k tó r e z ło ż y ły w n io s k i i u z y s k a ły w s p a r c ie , b y ły firm y , k tó r e r o z p o c z ę ły d z ia ła ln o ś ć g o s p o d a r c z ą w p ie rw s z e j p o ło w ie la t 9 0 . ( 2 8 % o g ó łu b e n e f ic je n tó w ) , a w la ta c h 2 0 0 0 - 2 0 0 5 ic h u d z ia ł w y n ió s ł o k . 2 5 % . F ir m y s ta rs z e s ta n o w iły p o n a d p o ło w ę o g ó łu p o d m io tó w , n a to m ia s t f ir m y m ło d e , a w ię c z a ło ż o n e p o 2 0 0 5 r. - ty lk o 7 % o g ó ln e j lic z b y b e n e f ic je n tó w . P r z y c z y n w ię k s z e j a k ty w n o ś c i f irm s ta r s z y c h m o ż n a u p a tr y w a ć w w ię k s z y m d o ś w ia d c z e n iu , w ty m w a p lik o w a n iu o z e w n ę tr z n e ś r o d k i w s p a r c ia . B e n e f ic je n c i p o tw ie r d z ili ( 5 5 % o d p o w ie d z i) , ż e b y li u c z e s tn ik a m i w c z e ś n ie js z y c h p r o je k tó w u n ijn y c h , w ty m g łó w n ie in w e s ty c y jn y c h ( 8 3 % ) , d o r a d c z y c h (3 0 % ) i s z k o le n io w y c h ( 2 5 % ). T o ty lk o n ie w ie le p o n a d p o ło w a b a d a n y c h 167 5 Ibidem, s. 141.
168 Za r z ą d z a n i eim a r k e t i n g
p o d m io tó w , c h o ć p r a w ie w s z y s tk ie z g o d z iły się , ż e k o r z y ś c i w y n ik a ją c e z u z y s k a n e g o w s p a r c ia f in a n s o w e g o w a r te b y ły p o n ie s io n y c h n a k ła d ó w .
W r a m a c h w s p ó łp r a c y u c z e s tn ic y P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 k o r z y s ta li z u s łu g e k s p e r ta lu b w s p ó łd z ia ła li z f i r m ą d o r a d c z ą , p r z y c z y m c z ę ś c ie j z u s łu g d o r a d c z y c h k o r z y s ta ły m ik r o i m a łe p r z e d s ię b io r s tw a o r a z te p o d m io ty , k tó r e w d r a ż a ł y p r o je k t y d u ż e ( k w o ta d o ta c ji p o w y ż e j 2 ,5 m ln z ł). P o p o m o c d o r a d c ó w z d e c y d o w a n ie c z ę ś c ie j s ię g a ły firm y , k tó r e n ie k o r z y s ta ły z u n ijn e g o w s p a r c ia . N a jc z ę ś c ie j p o d e j m o w a n ą f o r m ą w s p ó łp r a c y b y ło p r z y g o to w a n ie d o k u m e n ta c ji w n io s k u o d o f in a n s o w a n ie ( ta k z d e k la r o w a ło o k . 9 7 % b a d a n y c h ) o r a z o p r a c o w a n ie k o n c e p c ji p r o je k tu (5 2 ,% ). W s p ó łp r a c ę z d o r a d c ą lu b f ir m ą k o n s u lt in g o w ą c z ę ś c ie j p o d e j m o w a ły m a łe firm y .
U w z g lę d n ia ją c z a s ię g r y n k o w y d z ia ła ln o ś c i b e n e f ic je n tó w , n a le ż y z a u w a ż y ć , ż e w ię k s z o ś ć z n ic h o p e r o w a ła n a r y n k u k r a jo w y m ( 4 0 % ) , a ty lk o 2 4 % n a r y n k u u n ijn y m i 2 3 % n a r y n k u g lo b a ln y m . W s a m o o c e n ie w s k a z a li o n i, ż e n a r y n k a c h , n a k tó r y c h f u n k c jo n u ją , z a jm u j ą d o m in u j ą c ą p o z y c ję . C h a r a k te r y s ty c z n ą c e c h ą b a d a n e j p o p u la c ji b e n e f ic je n tó w b y ło to , ż e w r a z z e w z r o s te m s k a li d z ia ła ln o ś c i n a s tę p o w a ło p o s z e r z e n ie z a s ię g u r y n k o w e g o .
W ś r ó d p r o je k tó w r e a liz o w a n y c h w r a m a c h P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 d o m in o w a ły tr z y t y p y p r z e d s ię w z ię ć in w e s ty c y jn y c h : d y w e r s y f ik a c ja p o r tf e la p r o d u k c ji ( 7 2 % ) , r o z b u d o w a is tn ie ją c e g o p r z e d s ię b io r s tw a ( 6 0 % ) i is to tn a z m ia n a p r o c e s u p r o d u k c ji ( 4 3 % ) , n a to m ia s t n a jrz a d z ie j p o d e jm o w a n o p r z e d s ię w z ię c ie p o le g a j ą c e n a u tw o r z e n iu n o w e g o p o d m io tu g o s p o d a r c z e g o o r a z n a b y c iu j u ż is tn ie ją c e g o in n e g o p r z e d s ię b io r s tw a . M o ż n a w ię c w n o s ić , ż e r e a liz o w a n o p r z e d s ię w z ię c i a m a ją c e n a c e lu w z r o s t p o te n c ja łu w y tw ó r c z e g o p r z e d s ię b io r s tw a (tz w . d r o g a w z r o s tu w e w n ę tr z n e g o ) g łó w n ie p o p r z e z z a k u p lu b le a s in g m a s z y n i u r z ą d z e ń ( 8 6 % ), z a k u p w a r to ś c i n ie m a t e r ia l n y c h i p r a w n y c h ( 4 2 % ), z a k u p s p r z ę tu in f o r m a ty c z n e g o ( 3 6 % ), z a k u p lu b le a s in g lin ii te c h n o lo g ic z n e j (3 3 % ) c z y w y k o n y w a n ie p r a c r e m o n to w o - b u d o w la n y c h (3 2 % ). W o p in ii s a m y c h b e n e f ic je n tó w r e a liz o w a n e p r o je k ty in w e s ty c y jn e o z n a c z a ły w p r o w a d z e n ie n o w y c h te c h n o lo g ii ( 8 9 % ) , p r z y c z y m 8 1 % w y r a ż a ło o p in ię , ż e w d r o ż o n a te c h n o lo g ia w m o m e n c ie s k ła d a n ia w n io s k u b y ła z n a n a i s to s o w a n a w P o ls c e n ie d łu ż e j n iż r o k 6. R e a liz o w a n e p r o je k t y in w e s ty c y jn e b y ły w ię c w d u ż y m s to p n iu in n o w a c y jn e ( r y s u n e k 4 ) w w y m ia r z e k r a jo w y m .
Maria Białasiewicz
OCENA WSPARCIA PRZEDSIĘBIORSTW REALIZUJĄCYCH NOWE INWESTYCJE...
R ysunek 4. E fekty P oddziałania 2.2.1 Udział w sprzedaży ( średni)
na jednolity rynek europejski w całkowitej sprzedaży: 2007 r. - 20,2%
2008 r. - 20,1% 2009. r. - 20,8%
^ ^ Średni poziom zatrudnienia w firmie:
/ 2007 r. - 87,6 etatu
_________ 2008 r. - 97,4 etatu (wzrost o 11%) 2009 r. - 97,2 etatu
Średnia liczba nowych produktów wprowadzonych na rynek: 2007 r. - 5,08 --- 2009 r. - 3,49 (spadek o 31%) D z i ę k i u d z i a ł o w i w p r o j e k c i e : 2008 r. - 3,23 ^ 2009 r. - 2,12 (spadek o 34%) N c4
я Średnia liczba nowych metod produkcji I wprowadzonych przez beneficjentów:
я 2008 r. - 1,57
I --- 2009 r. - 0,59 (spadek o 62%)
o D z i ę k i u d z i a ł o w i w p r o j e k c i e :
7 , 2008 r. - 1,33
Ц 2009 r. - 0,36 (spadek o 73%)
g Średni poziom nakładów na działalność inwestycyjna я ___________________ beneficjentów: ________ ________
2007 2008
> Ogółem 2882 3784
Wskaźnik wzrostu____________________ - ______31%
_________ Wartość brutto WNiP 607 815
Wskaźnik wzrostu____________________ - ______34%
Prawo do wynalazków 17,5 20,8
Wskaźnik wzrostu____________________ - ______ 19%
Koszty zakończonych prac
rozwojowych 81 92
Wskaźnik wzrostu____________________ - ______ 14% „__ Nakłady na szkolenia pracowników 14,1 16,1 _ Wskaźnik wzrostu____________________ - ______ 15% Średni udział eksportu
° gółem w całkowitej Przeciętny poziom przychodów beneficjentów: sprzedaży: 2007 r. - 25,9 mln zł
2007
r. - 27% 2008 r. - 28,8 mln zł (wzrost o 11%) 2008 r. - 26,8% 2009 r. - 29,3 mln zł (wzrost o 2%) 2009 r. - 26,8% 169 Źródło: O c e n a in s tr u m e n tó w ..., s. 1 3 9 -1 5 5 .170 Za r z ą d z a n i eim a r k e t i n g
W ś r ó d p r z e d s ię b io r c ó w r e a liz u j ą c y c h in n o w a c y jn e p r o je k t y in w e s ty c y jn e n ie w ie le p o n a d p o ło w a p o s ia d a w ła s n e z a p le c z e la b o r a to r y jn e lu b b a d a w c z o - r o z w o j o w e i b y ły to g łó w n ie f ir m y ś r e d n ie i d u ż e . O k o ło 1 9 % w s k a z a ło , ż e n o w a te c h n o lo g ia p o w s ta ła w c a ło ś c i w ic h z a p le c z u b a d a w c z o - r o z w o jo w y m , a 3 1 % p o tw ie r d z iło w s p ó łu d z ia ł te g o z a p le c z a .
2. Efekty projektów zrealizowanych w ramach Poddziałania 2.2.1
W id o c z n y m e f e k te m z r e a liz o w a n y c h p r o je k tó w w r a m a c h P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 b y ł w z r o s t z a tr u d n ie n ia - ś r e d n io w la ta c h 2 0 0 7 - 2 0 0 8 o 1 1 % , p r z y c z y m z a n o to w a n o w ię k s z y w z r o s t z a tr u d n ie n ia k o b ie t. W la ta c h 2 0 0 8 - 2 0 0 9 s ta n z a tr u d n ie n ia p o z o s ta ł n a n ie z m ie n io n y m p o z io m ie . W p ie r w s z y m e ta p ie r e a liz a c ji p o d d z ia ła n ia , k tó r e g o b e n e f ic je n ta m i b y ły d u ż e p r z e d s ię b io r s tw a , w z r o s t z a tr u d n ie n ia b y ł w y ż s z y - 2 1 % . E f e k t z a tr u d n ie n ia b y ł n a j w y ż s z y w g r u p ie m ik r o i m a ły c h p r z e d s ię b io r s tw ( w z r o s t o 2 3 % ). C h a r a k te r y s ty c z n y m b y ło u z y s k a n ie w ię k s z e g o e f e k tu z a tr u d n ie n ia w r a m a c h w ię k s z y c h p r o je k tó w ( r y s u n e k 4).
Z ty tu ł u r e a liz a c ji p r o je k tó w b e n e f ic je n c i o s ią g n ę li w z r o s t p r z y c h o d ó w n e tto z e s p r z e d a ż y o g ó łe m w 2 0 0 8 r. w s to s u n k u d o 2 0 0 7 r. o 1 1 % , a w 2 0 0 8 r. 0 2 % . R e a liz a c ja p r o je k tó w z a r z ą d z a n y c h p r z e z P A R P c h a r a k te r y z o w a ła się w y ż s z y m te m p e m w z r o s tu s p r z e d a ż y ( o d p o w ie d n io 12 i 1 % ) n iż p r o je k tó w p o d z a r z ą d e m M in is te r s tw a G o s p o d a r k i ( o d p o w ie d n io 7 i 8 % ). Z p u n k tu w id z e n ia w ie lk o ś c i f ir m y w ię k s z y w z r o s t p r z y c h o d ó w o d n o to w a ły p r z e d s ię b io r s tw a m i k r o i m a łe - 1 8 % w 2 0 0 8 r. w s to s u n k u d o r o k u 2 0 0 7 , a le w 2 0 0 9 r. w p o r ó w n a n i u d o r o k u p o p r z e d n ie g o n a s tą p ił s p a d e k o 5 % . P r z e d s ię b io r s tw a ś r e d n ie 1 d u ż e o s ią g n ę ły n iż s z e , a le s ta łe te m p o w z r o s tu p r z y c h o d ó w (1 0 i 3 % ).
R e a liz a c ja p r o je k tó w in w e s ty c y jn y c h z a s a d n ic z o n ie w p ły n ę ła n a w z r o s t a k ty w n o ś c i n a r y n k a c h z a g r a n ic z n y c h , a n a w e t n a s tą p ił n ie w ie lk i r e g r e s - w a r to ś ć e k s p o r tu w s p r z e d a ż y o g ó łe m w 2 0 0 8 r. s p a d ła o o k . 1% , p r z y c z y m n a j w ię k s z y s p a d e k (o o k . 6 % ) z a n o to w a ły m ik r o i m a łe firm y .
W s p a r c ie w r a m a c h P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 z a o w o c o w a ło w z r o s te m a k ty w n o ś c i w s f e r z e in n o w a c y jn e j. N a k ła d y n a tę s f e r ę w z r o s ły p r z e c ię tn ie o 3 1 % w 2 0 0 8 r. w s to s u n k u d o r o k u p o p r z e d n ie g o , a w g r u p ie m ik r o i m a ły c h p r z e d s ię b io r s tw a ż o 7 8 % . W y d a tk i n a w a r to ś c i n ie m a te r ia ln e i p r a w n e w z r o s ły o 3 4 % , a n a z a k u p p r a w d o w y n a la z k ó w , p a te n tó w i z n a k ó w o 1 9 % . T a k z w a n e
MariaBiałasiewicz
OCENA WSPARCIA PRZEDSIĘBIORSTW REALIZUJĄCYCH NOWE INWESTYCJE...
k o s z ty z a k o ń c z o n y c h p r a c r o z w o jo w y c h w z r o s ły o 1 4 % , a n a k ł a d y n a s z k o le n ia p r a c o w n ik ó w o 1 5 % ( r y s u n e k 5).
R ysunek 5. P o zio m innow acyjności te chnologii w drażanych w ram ach pro jek tó w P oddziałania 2.2.1
BI
tak
Вnie □ nie wiem
Technologia znana w Polsce <3 lata
Technologia znana i stosowana w Polsce<1 rok
Technologia znana i stosowana na świecie <1rok
Technologia rozpowszechniona w branży w stopniu <5% na świecie
Źródło: Ocena instrumentów..., s. 153.
W z r o s to w i n a k ła d ó w n a d z ia ła ln o ś ć in w e s ty c y j n ą n ie to w a r z y s z y ło is to tn e z w ię k s z e n ie w d r o ż e n i a n a r y n e k n o w y c h p r o d u k tó w o r a z w p r o w a d z e n ia n o w y c h r o z w ią z a ń w z a k r e s ie m e to d o r g a n iz a c ji p r o d u k c ji. O ile w 2 0 0 8 r. p r z e d s ię b io r s tw a w p r o w a d z iły 5 n o w y c h p r o d u k tó w , to w 2 0 0 9 r. 3 ,5 p r o d u k tu , co o z n a c z a s p a d e k o 3 1 % . B e n e f ic je n c i d z ię k i w s p a r c i u te ż n ie w p r o w a d z ili n o
172 Za r z ą d z a n i eim a r k e t i n g
w y c h p r o d u k tó w - s p a d e k z 3 ,2 3 w 2 0 0 8 r. d o 2 ,1 2 w 2 0 0 9 r., c z y li o 3 4 % . P o d o b n ie j a k w p r z y p a d k u in n o w a c ji p r o d u k to w y c h n ie z a n o to w a n o s u k c e s ó w w z a k r e s ie in n o w a c ji p r o c e s o w y c h . W r ę c z p r z e c iw n ie - n a s tą p ił r e g r e s 7 8.
Podsumowanie
P rz e d s ię w z ię c ia r e a liz o w a n e w r a m a c h P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 p r z y c z y n iły się d o p o p r a w y s z e r o k o r o z u m i a n y c h w a r u n k ó w r o z w o jo w y c h m a ły c h i ś r e d n ic h p r z e d s ię b io r s tw . N a e ta p ie s k ła d a n ia w n io s k ó w m o ż n a b y ło j e o c e n ić j a k o p r o in n o w a c y jn e z a d a n ia in w e s ty c y jn e . P o z a k o ń c z e n iu r e a liz a c ji p r o je k tó w o k a z a ło się , ż e n ie p r z y n io s ły s p o d z ie w a n e g o w d r o ż e n i a in n o w a c ji p r o d u k to w y c h c z y p r o c e s o w y c h . N a to m ia s t p o z y ty w n y m e f e k te m b y ł w z r o s t p o te n c ja łu p r o d u k c y jn e g o i w y n ik a ją c y z te g o ty tu ł u w z r o s t z a tr u d n ie n ia . C h a r a k te r y s t y c z n ą c e c h ą b e n e f ic je n tó w te g o p o d d z ia ła n ia b y ło to , ż e w c z e ś n ie j u c z e s tn ic z y li o n i w in n y c h p r o je k t a c h u n ijn y c h , co z a p e w n e p o z w o liło im s k u te c z n ie j s p r o s ta ć c h o ć b y w y m o g o m fo rm a ln y m . W e d łu g in n e g o r a p o r tu r e s p o n d e n c i u c z e s tn i c z ą c y w b a d a n iu a n k ie to w y m m a ją c y m n a c e lu p o d s u m o w a n ie w p ły w u P o d d z ia ła n ia 2 .2 .1 n a p o z io m in n o w a c ji p r z e d s ię b io r s tw w s k a z a li, ż e z a r ó w n o w p e r s p e k ty w ie k r ó tk o o k r e s o w e j, j a k i d łu g o o k r e s o w e j p r o je k t p r z y c z y n ił się d o w z m o c n ie n ia in n o w a c y jn o ś c i p r z e d s ię b io r s tw a i p o d n ie s ie n ia k o n k u r e n c y
j-r · 8
n o s c i .
Literatura
http://w w w .konkurencyjnosc.gov.pl/N R /rolonlyers/A 9A B 0274B B 2443C 3A 1F F -B 2D A F3-B O C 4C 3/29665/w plyw _2_2_1S P O _W K P _raport_pdf.
http://w w w .p arp .g o v .p l/in d ex /m o re/1 3 7 .
In n o w a cyjn o ść 2010, red. P. Z adura-L ichota, P A R P, W arszaw a 2010.
O cena instrum entów w sparcia bezpośredniego przed sięb io rstw . P odsu m o w a n ie w yni kó w ew aluacji w ybranych D ziałań S P O WKP, red. J. P okorski, P A R P, W arszaw a
2010.
7 Ibidem, s. 155-169.
8 http://www.konkurencyjnosc.gov.pl/NR/rolonlyers/A9AB0274-BB24-43C3-A1FF-
Ma r i aBi a ł a s i e w i c z
OC E N A W SPAR CIA P R Z E D S IĘ B IO R S T W R E A LIZU JĄ C Y C H N O W E IN W E S T Y C J E ...
THE EVALUATION OF SUPPORT FOR ENTERPRISES THAT IMPLEMENT NEW INVESTMENTS
UNDER SUB-MESURE 2.2.1 SPO WKP
Summary
The article presents, b y usin g selected quantitative characteristics, p rojects th at w ere im plem ented u n d er the sub-m esure 2.2.1 - Im provem ent o f th e com petitiveness o f p ro d u ct and tech n o lo g y for enterprises u n dertaking n ew investm ents.
Keywords:
SM E, com petitiveness, investm entsJEL Cod:
D 92T ranslated by A n n a W ieczorek-Szym ańska
