ZB3ZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: GÓRNICTWO z. 154
_________ 1987 N r kol. 1020
Alfred CARBOGNO Aleksander LUTY1JSKI
Instytut Mechanizacji Górnictwa Politechnika Óląska, Gliwice
POMIARY OBC IĄ ŻĘ ^ L I K NOŚNYCH W GÓRNICZYCH URZĄDZENIACH WY CIĄGOWYCH WIELOLINOWYCH
S tr es z c z e n i e . Podczas eksploatacji górniczych urządzeń w y c ią g o
wy c h w i ^ T o l i n o w y c h bardzo ważne jest utrzymanie możliwie ró wn om ie r nego ro zkładu obciążeń poszczególnych lin nośnych. Do realizacji tego celu niezbędna j'est więc kontrola obciążeń lin. Obecnie w świę
cie kontrolę obciążeń lin przeprowadza się różnymi metodami, na przy
kład za pomocą dynamometrów wbudowanych na stałe w elementy zawie
szenia n aczyń (statimetry, dynamometry pierścieniowe GHH, przepony hydrauliczne), okresowo montowanych w zawiesiach dynamometrów ten- sometrycznych (wkładek tensometrycznycb w łącznikach regulacyjnych), dynamometrów nakładanych na liny okresowo na czas pomiaru oraz za pomocą metody falowej i częstotliwościowej. W kraju do tej pory sto
sowana jest wy łą cznie "etoda falowa i częstotliwościowa oraz czyni o
ne są próby z różnego rodzaju dynamometrami tensometrycznymi (Poli
technika Śląska i AGH w Krakowie). Mając na uwadze brak w kraju prostych urządzeń do pomiaru obciążeń lin w wyciągach wielolinowych, o łatwej obsłudze, wystarczającej dokładności i zapewniających kró t ki czas trwania badań, opracowano w Instytucie Mechanizacji Górnic
twa Politechniki Śląskiej (IMG Pol. t>l.) zestaw dynamometrów nakła
danych na liny, który przy zastosowaniu typowej aparatury pomiaro- w o-rejestrującej pozwala na badanie obciążeń lin podczas ich eks
ploatacji. Pomiar siły w linie dokonuje się metodą-poprzecznego o d ginania liny pomiędzy dwoma podporami. Poprzeczna siła odginająca linę mierzona jest za pomocą pomiarowej tulei tensometrycznej pra
cującej na ściskanie. Przeprowadzono skalowanie zarówno tulei pomia
rowych, jak i kompletów djmamometrów. Otrzymano liniowe charakterys
tyki skalowań. Przydatność prototypowego kompletu dynamometrów zwe
ryfikowano przez przeprowadzenie badań obciążeń lin w kilku urzą
dzeniach wyciągowych wielolinowych.
1. WSTJĘjP
Cechą szczególną wi elolinowych urządzeń wyciągowych stosowanych w gór
nictwie jest wy stępująca podczas ich eksploatacji nierównomierność obcią
żeń lin nośnych, która dochodzi nawet do 60% wz gl ę d e m wartości średniej [1]» [2], [3], [9-16]. Nierównomierność ta zależy głównie od długości i sztywności wzdłużnej lin, promieni przewijania lin na bębnie pędnym i k on
strukcji zawieszeń naczy ń wyciągowych. Rozkład naciągów w linach można uznać za w s k a źn ik techniczno-ekonomiczny, od którego w znacznej mierze
298 A. Carbogno, A. Lutyński
zależy bezpieczna i niezawodna eksploatacja wielolin ow yc h urz ąd z eń wycią
gowych.
W krajowej jak i zagranicznej praktyce kontroli sił w linach poświęca się bardzo wiele uwagi [9, 11, 13, 16]. Dotychc za s pomiarów ob ciążeń lin nośnych w u rz ądzeniach wycią g ow yc h wie lo li n ow yc h dokonuje się za pomocą:
- metody falowej,
- metody częstotliwościowej,
- różnego rodz a ju dynamometrów (statimetrów, przepon hydraulicznych, siło- mierzy szczelinowych itd., wbudo wa ny c h na stałe w zawieszenia),
- w k ła d ek tensometrycznych wmon to wa n yc h w łączniki zawieszeń przy wykorzys
taniu przesyłania sygnałów drogą p rz ew od o wą lub b ezprzewodową (teleme- .tryczną),
- dynamometrów n a kładanych na liny.
Szeroką analizę metod badań n i e r ó w n o m i e m o ś c i obci ąż e ń lin nośnych w w y ciągach wie lo l in ow yc h przedstawiono w pracy [2] .
W kraju do celów ruchowych oprócz kontroli obc ią że ń lin za po mocą me
tody falowej i częstotliwościowej [5] , [8] nie stosuje się żadnych innych m etod lub p rzyrządów z p o wodu ich braku. Mając powyższe na uwadze wykonano w 1984 r. w Instytucie Mec h an iz ac j i Górnictwa Politechniki ¡śląskiej pro
jekt i dokumentację techniczną typoszeregu pr ototypowych dynamometrów do pomiaru sił w linach, które umownie oznaczono symb ol em d y n am om et r IMG Pol. ¿1. W y k o na no cztery prototypowe egzemplarze typu IMG-C1-fC4, które poddano b adaniom lab o ra to ry j ny m oraz w celu spraw dz en ia ich przydatności ruchowej przeprow ad zo n o próbne pomiary obci ą że ń lin nośnych urządzenia w yc ią g ow eg o wie lo li n ow eg o szybu Ohrobry II K W K "Anna" [4]. W 1985 r. kon
tynuowano wy m ie n i o n ą tematykę, z tym że na podstawie w y n i k ó w ba d ań z 1984n i stwierdzonych m an k am en tó w prototypów, dynamometry te udoskonalono zmniej
szono znacznie ich masę własna, zwiększono czułość el ementu pomiarowego).
Za pomocą nowych d yn am ometrów przeprowadzono pomiaiy ob ciążeń lin nośnych w czterech urządzeniach wy ciągowych K W K "Szczygłowice".
2. K O N S TR UK CJ A D Y NA M OM ET RU TYP U I M G POL. &L.
Z przeprowadzonej analizy s p osobów pom i ar ów sił w linach wyciągowych wynika, że najwłaś ci ws z a i najp ro st s za konstr u kc ja d yn amometru może się opierać na metodzie pomiaru siły wzdłużnej w linie poprzez poprzeczne ugięcie odcinka liny p omiędzy dwoma podporami [3] • Kons t ru kc ja dynamome
tru oparta na tej metodzie zapewnia teoretycznie łatwość jego obsługi i mały czas po trzebny na założenie d yn a mometrów na liny, przeprowadzenie pomiaru i demontaż, co jest niezwykle wa żn e ze w z g l ę d ó w ruchowych. Rozpa
trując rozkład sił, jak na rys. 1b, przyjmuje się pewne założenia uprasz
czające, a mianowiciet że lina jest ni eskończenie długa, nie ma sztywności poprzecznej, pominięto tarcie w k rążkach i tarcie pomiędzy liną a rowkami
Pomiary obciążeń lin nośnych.. 299
a - dynamometru typu IMG Pol. ¿1. do pomiaru siły wzdłużnej w linie 1 - lina, 2 - podpora skrajna, 3 - korpus, 4 - ruchoma podpora środkowa, 5 - śruba odginająca linę, 6 - trzpień śruby, 7 - nagwintowana kostka m e talowa, 8 - tuleja pomiarowa (tensometryczny czujnik siły), 9 - tensometry
elektrooporowe, 10 - łożysko kulkowe, 11 - pierścień osadozy b - rozkład sił w dynamometrze
Fig. 1. Sketches
a - dynamo me tr of type IMG, Tech. Univ. f o r power measuring in the rope 1 - rope, 2 - extreme support, 3 - body, 4 - m o vi ng middle support, 5 - bolt deflecting rope, 6 - bolt arbor, 7 - threaded metal block, 8 - m easu
ring sleeve (extensometric power sensor), 9 - electro-reistant extensome- ters, 10 - ball bearing, 11 - settle ring
b - power distribution in dynamometers
300 A. Carbogno, A. Łutyński
krążków oraz w rzutach sił pominięto jako mały kąt ?f. Warunki równowagi statycznej w układzie współrzędnych x ,y dla punktu C są następujące:
gdzie:
tgof - 2f/L
= PL/4f - siła rozciągająca linę, f - strzałka ugięcia liny,
P - siła odginająca linę,
L - odległość pomiędzy skrajnymi podporami.
Z danych literaturowych wynika, że najkorzystniej jest przyjmować do obli
czeń i projektowania kat of= 6° jako wartość optymalną kąta ugięcia liny,, co po przeliczeniu daje:
Do obliczeń można przyjmować, że średnio wspó ł cz yn ni k bezpieczeństwa liny przed zerwaniem wy nosi n = 7,5, co dla zakresu lin 0 3 0 -6 2 mm daje siłę
= 80 kłf do 325 kN. Ze w zo ru (4) w y ni ka więc, że siła odchalająca na podporze środkowej P wy niesie P = 16,3 do 63 kH, a przyjęto 70 kN. R o z patrywany zakres średnic lin w yc iągowych podzielono na trzy grupy, dla których przeprowadzono oddzielnie obliczenia wytrzymałościowe dynamome- trów. Dy n amometiy przyjęto o wielkości:
w ielkość A - dla lin 0 30438 mm ' wiel k oś ć B - dla lin 0 40452 mm wiel k oś ć C - dla lin 0 54462 mm
W ykorzystując zalecenia literaturowe [3] , rozstaw podpór skrajnych L przy
jęto dla wi el kości A - 380 mm, B - 480 mm, C - 600 mm. Dla poszczególnych w ie lk oś c i stosunek średnicy podpory do średnicy liny (przy przyjęciu p od
pory w kształcie segmentu łuku koła) wynosi:
2 p ix = 2 Piy = o (1)
Z wa runków równowagi sił otrzymuje 3 ię:
F = 2S sinoe oraz S = . — 1 - ,
(
2)
po przekształceniach otrzymuje się:
P a 2 SL . tgo; (3)
P = 2SL .tgOC= 0,21 SL (4)
wielkość A - | = 32425
Pomiary obciążeń lin nośnych.. 301
w ielkość B - ^ = 28422 w ie lk oś ć C - § = 24421
Szkic dynamometru przedstawiono na rys. 1a.
D yn a mo me tr składa się z następujących podstawowych elementów»
- obudowy dynamometru składającego się z dwu blach bocznych i łączącej je kostki stalowej z nagwintowanym otworem,
- środkowej podpory ruchomej odginającej linę, - dwu skrajnych podpór,
- śruby z trzpieniem, na który założona jest tuleja pomiarowa, śruba prze
suwu ruchomej podpory środkowej,
- czujników tensometrycznych naklejonych na tulei pomiarowej połączonych za pomocą kabla ekranowanego z aparaturą pomiarowo-rejestrującą, - łożyska kulkowego,
- wzm ac n ia cz a sygnału pomiarowego.
Masa zważona każdego z wykonanych dynamometrów wielkości C wynosi 15 kg.
Podpory mo gą być wykonane w postaci krążków lub segmentów łukowych.
3. SKALOWANIE KOMPLETU DYNAMOMETRÓW
Badania laboratoryjne zaprojektowanego i wykonanego kompletu czterech dynamometrów przeprowadzono w Laboratorium Badań Lin Wyciągowych Instytu
tu Mechanizacji Górnictwa Politechniki ¡Śląskiej. W pierwszej kolejności wykonano charakterystyki pomiarowe czujników sił (tulei tensometrycznych).
Charakterystyki te wyk on an o w pionowej maszynie wytrzymałościowej firmy VE B T hü ringer Industrie Werk. Szkic rozmieszczenia tensometrów elektro- oporowych na tulei pomiarowej przedstawiono na rys. 2 a wyniki skalowania przedstawiono na rys. 3* W celu zachowania wyrazistości wyk re só w nie n a niesiono na rys. 3 wy kresów przy odciążaniu tulei. Z danych tabelarycz
nych skalowania podanych w pracach [4], [6] wynika, że wykr e sy te przy o b ciążeniu i odciążeniu tulei praktycznie aif pokrywają. K olejnym etapem były badania wstępne i skalowanie kompletów dynamometrów. Szkic sposobu mocowania dynamometru IMG na linie podczas badań w stępnych i skalowania ilustruje rys. 4, a w i d o k dynamometrów rys. 5. Celem tych badań było stwierdzenie, Jakie warunki w i nn y być spełnione podczas badań, aby zapew
niono powtarzalność wyni kó w pomiarów. Badania te polegały n a wielokrotnym powtarzaniu pomia r u w tym samym lub różnych miejscaoh na linie, w y k on yw a
niu pomiarów przy celowo różnych wstępnych przemieszczeniach ^podpory środ
kowej dynamometru (siłach odginania liny), różnych wstępnyoh przemieszcze
niach podpory środkowej dynamometru (siłach odginania liny), różnych częs
tościach odczytu. Wyn ik ie m badań wstępnych były następujące ustalenia w y korzystane podczas skalowania dynamometrów»
302 A. Carbogno, A. Lutyński
Tk ^ 1 J
3 = E b -E Z 5 1 3 ] _n :
j---- - -i = i
□
Rys. 2. Szkic tulei pomiarowej
a - usytuowanie w dynamometrze, b - rozmieszczenie tensometrów elektro- oporowycb
Pig. 2. Sketch of m e a s ur in g sleeve
a - location in dynamometer, b - electro-resistant e xt en someter disp la cement
- dla określenia siły w linie wys ta rc z aj ąc y jest dwukrotny odczyt siły z tulei podpory środkowej dynamometru przy różnych wysu ni ęc i ac h podpory (ugięciach poprzecznych liny), np. 4 i E mm,
- przed skalowaniem dynam o me tr u konieczne jest co najmniej trzykrotne w y sunięcie podpory środkowej na wym ag a ną pomiarem wielkość,
- przy pomiarze siły mało znaczący jest docisk w s t ę pn y podpory środkowej do liny,
- chcąc dokonać skalowania dynamometru przy zmieniającej się sile r o zc i ą
gającej linę, należy co najmniej trzykrotnie obciążyć linę (na której znajduje się dynamom et r z podp o rą środkowa wys un ię t ą na wie lk o ść w y m a ganą pomiarem) siłą maksymalną, przy jakiej będzie p rowadzony pomiar.
'.’jmiary obciążeń lin nośnych» J1Q1
Rys. 3. Wyk r es y skalowania czterech tulei pomiarowych a - szkic tulei pomiarowej, G14C4 - oznaczenia tulei pomiarowych
Fig. 3* Diagrams of scaling 4 m ea suring sleeves
a - sketch of me asuring sleeve, C1-C4 - designations o^ measuring sleeves
304 A. Carbogno, A. Lutynski
AT- 9 70
Rys. 4» Szkic sposobu skalowania dynamometrów
1 - obudowa poziomej zrywarki do lin, 2 - odcinek liny, 3 - skalowany dy- namometr, 4 - legalizowany 500 klJ d ynamo m et r sprężyn o wy typu DFU-50, 5 - most ek te ns ometryczny AT-970, 6 - na pę d hy dr auliczny zrywarki, M - ma
n om et r
Fig. 4« Sketch of d y na m om et er scaling
1 - frame of horizontal tensile testing machine for ropes, 2 - rope s eg
ment, 3 “ scaled dynamometer, 4 — legalized 500 kll s pring dynam o me te r - type DHJ-50, 5 - extensometric bridge AT-970, C - hydraulic drive of ten
sile testing machine, M - ma m om et er i
7700
Rys. 5. W i d o k dynam om et ru typu IMG Pol. ¿1. podczas skalowania w poziomej maszynie wytrzymałościowej
Pig. 5. V i e w of dynam o me te r - type DIG Tech. Univ. of Silesia during scaling in the horizontal resistance machine
Pomiary obciążeń lin nośnych. 305
Zgodnie z powyższymi ustaleniami przeprowadzono kilka serii pomiarów dla różnych średnic lin, mających na celu poprawne wyskalowanie dynamo- metrów. Skalowania przeprowadzono na linach trójkątnosplotkowej 0 50, 56, 62 mm oraz okrągłosplotkowej ęS36 mm. Skalowanie polegało na określeniu
A O
zależności pomiędzy (gdzie R - oporność tensometru elektrycznego) a wysunięciem podpory środkowej przy stałej sile rozciągającej linę oraz na
* AT?
znalezieniu zależności pomiędzy -jj a zmieniającą się siłą rozciągającą linę przy stałym wysunięciu podpory środkowej dynamometru. Podczas skalo
wania (rys. 4) wsk az a ni a skalowanego dynamometru rejestrowano za pomocą mostka tensometrycznego AT-970, a wie l ko ść siły rozciągającej linę S jed
nocześnie za pomocą ma n om et ru M i atestowanego dynamometru sprężynowego 4 typu D P U -5 0 o zakresie do 500 ki! i działce elementarnej 5 kU. Ugięcia po
przeczne lin mierzono na podstawie znajomości skoku g w i n t u .śruby odgina
jącej M 3 6x2. Szczegółowy przebieg sk alowań dynamometrów przedstawiony jest w pracach [6], [7] • Jak w y k a za ła analiza w y n ik ów skalowań, zależność po
między m ierzonymi w i e lk oś ci a mi ma c ha r akter liniowy. D la każdej serii po
miarów wyznac zo n o p ar ametry regresji liniowej Y-a A + BX za pomocą met o dy najmnie js zy c h kwadratów. Obliczenia wyk o na no na minikomputerze Sincla
ir ZX-81 w e d ł u g specjalnie opracowanego programu statystycznego. W s p ó ł czynniki regresji w yz na cz o no z zależności:
n n
S Y ± - B 2 x i (6)
n n n
, • n ~ 2 2 V
2 X 2 - ( 1 X . ) 2 (5)
n
M i a r ą siły więzi pomiędzy analizowanymi zmiennymi losowymi a prostą regresji o w y zn aczonych współc zy nn i ka ch A i B był opracowany programem na S inclair ZX-81, w s p ó łc zy n ni k korelacji liniowej, który opisywany jest następującą zależnością:
n 2 X j V - ( I X- ).( 2 Y t )____________
[n & X 2 - ( I X Ł )2] [iff \ - ( Í Y ^ 2]
(7)
Zaznaczyć należy, że w w ykonywanych obliczeniach w s pó łc z yn ni k korelacji osiągał wysokie wartości, powyżej 0,99, zmieniając się na trzecim miejscu po przecinku. Wyznaczone dla poszczególnych serii badań współczynniki re
gresji A i B były p odstawą obliczenia w artości średnich A - i B- dla
isT BT
306 A. Carbogno, A. lutyński
6 [m m ] 8 ^
Rys. 7« Przykładowe w y kr es y skalowania dy na m ometrów dla liny 0 50 Fig. 7« Ex e mplary diagrams of scali n g the dynamometers f o r rope 0 50
Rys. 6. Przykładowe w y k r e s y skalowania dyna mo me tr ó w dla liny 0 36 .Fig. 6. E x amplary diagrams of scaling the dynamometers for rope 0 36
,lff
ly R DYNAMOMETR
/o °
lina <t> 50
dynam om etr 7 lina <p 36
Pomiary obciążeń lin nośnych. 307
danej siły w linie oraz danego wy su n i ę c i a podpory środkowej dynamometru.
Analiza w y n ik ów s kalowania wykazała, że w miarę w z r o s t u siły w linie wzrasta wart oś ó wsp ół cz y nn ik a regresji B. Zmiana ta ma charakter liniowy,
co pozwala na w y znaczenie prostej opisującej zależność pomiędzy siłą w linie a w s p ó ł c z yn ni ki e m regresji B. Charakter tej zależności opisać można jakot
B = C + D X . (3)
W pracy [6] w yz n ac zo no te parametry dla każdej średnicy liny i wykonano odpowiednie wykresy, będące ich obrazem graficznym. Przykładowo na ry su n kach 6 i 7 przedstawiono wybrane wykr es y skalowania.
4. BADA1JIA 0BCIĄŻ2IJ L I K KOŚNYCH W U RZ ĄD ZENIACH WYCIĄGOYiYCH Y/IELOLINOWYCH
Przy w y k o r zy s ta ni u omówionego ko mpletu dynamometrów przeprowadzono ba
dania obciążeń lin nośnych w urządzeniach w yc iągowych wi elolinowych O K
"Anna" i "Szczygłowice". Schemat urządzenia wycią go we g o oraz sposób r oz
m ie szczenia dynamometrów na linach przedstawiono na rys. 8, a w idoki dy
namome tr ów n ałożonych na liny i aparatury pomiarowo-rejestrującej na ry
sunku 9«
Aparaturę p o mi ar ow o -rejestrującą usytuowano w przypadku naczy ń w y c i ą gowych klatkowych na górn ym piętrze klatki, a w przypadku nacz yń w y c i ą gowych skipowych na piętrze skipu lub jego stopie. Dy n amometry zakładano na liny w odległości około 1 m od zacisków sercówkowych.
Nad dy n am ometrami w odległości około 0,5 a przymocowano do lin czujni
ki do pomiaru drgań podłużnych i poprzecznych lin. D la każdego badanego urządzenia w y ci ąg o we go ułożono progr a m badań, który obejmował pomiar ob
ciążeń lin podczas kolejnych kilku cykli pracy maszyny wyciągowej przy naczyn ia ch wyci ąg ow yc h nie załadowanych i załadowanych.
VT niniejszej pracy przykładowo przedstawiono p rzebieg i wy niki badań ob ciążeń l in w urządz en iu w yc ią go w ym w i el ol in o wy m 3kipowym IOTK "Szczygło
wice" (ładowność skipu Qu = 30 Mg, H = 703 m, V u = 14,7 m/s, cztery liny nośne konstrukcji trójkątnosplotkowej o średnicy 50 mm).
Po z ał ożeniu dynamometrów na liny oraz umieszczeniu aparatury pomiaro
wo-re jestrującej na stopie skipu (dynamometry były połączone z aparaturą za p o m o c ą ka bl i elektrycznych) w y konano próbne jazdy. Po wy k onaniu prób
nych jazd, podczas których kontrolowano prz e bi eg plamek w wz i erniku oscy
lografu założono taśmę o scylograficzną i wy k on an o rejestrację zmian obcią
żeń w linach podczas kilku cyklów jazdy skipu, a mianowicie:
- jazda n r 1 z prędkością normalną skipem nie z ał adowanym z nadszybia do stacji załadowczej w podszybiu oraz z powrotem przy v = 6 m/s,
308 A. Carbogno, A. Lutyński
Rys. 8. Schemat urządzenia wycią go w eg o w i e l o li no w eg o oraz sposób rozmiesz
czenia dynamometrów IM G na linach nośnych oraz schemat blokowy aparatury pomiarowej
1 - dynamometry, 2 - liny nośne, 3 - miejsce u s y t u o w a n i a aparatury w ski
pie, 4 - wzmac n ia cz sygnałów, 5 - oscylograf K12 -2 2, 6 - stabilizator, 7, 8 - naczynia wyciągowe, 9 - zasilanie
Fig. 3. Scheme Of multirope lifting device and the w a y of dynamometers IMG displacement on lifting rope and block of measurement apparatus
1 - dynamometers, 2 - lifting ropes, 3 - apparatus loc at io n in skip, 4 - signal amplifier, 5 - ascillograph K12-22,6 - stabilizer, 7, 8 - lifting
f ti ng vessels, 9 - supply
Poniary obciążeń l in nośnych. 309
3Di
•H U CQ oo
CD fH
£ Pi
+3 •H
•rl(1X1 03 Pi CO 0
fi
JEP•o CJ
0 O
OCtf 03
•ro 3
3 P
Ci CO P0 co
0 Pi
•T3 CU
(D co
i-i1 Ci
O ©
5 - p
O 03
C i *H
co 6 0
•H CD
G Ci
O 1
P * p
&
3 f l©
a
P 0)Ci
•H CO 3
g 0303
O CO £ CO
* o O. 03 O
•H CO •h a 1 > ,
• •
cr>X CT\ rQ 0 60 P
•H •HCh
>> x:CO N 03 03 0
& X O p a. c '03 •H
O CJ 03
0 b Di
•HH 8 H CO R c? •rl
X P o •H
& r-ł c*o CJ
•N O rMO p
CO 3 N Pi
£ 8
U 0
P P
O 0
a a
o O
a a
CO 0 ci 1
>» >»
T3 T3
1 1
« m
• k
/ ¥ » • » » » I * i * • » * • • • < ! * * t ’
, ę $ # W t f n t ł ' ' < l ‘ t, ,
»# < A . . ( t u t t V V V V V V V V V / j / t i 'fł » m i > / tjjJJJ/Jf,*
fi < 4 , f* I > * * * <! < ć ł
i ł ( * Ś 4 I I i A i Y f # # ^ ^ //i* • i w - v a v . ' A % w w / / «
w m * .
w » v . \ \ y « ' V . V , V , V ,
XjC G r n '•
310 A. Carbogno, A. Lutyński
- jazda n r 2 skipem n i e z ał ad ow a ny m z na ds zybia do podszybia, załadunek skipu ur ob ki e m Qu = 30 M g i jazda sk ipem zała do wa ny m do nadszybia, r oz ła du n ek skipu,
- jazda n r 3, 4, 5 jak poprzednio.
Wychyl en i e plamki w rejestratorze 1 cm odpowiadało n a p ię c iu 1 V. Pręd
kość taśmy o sc ylografu w y n o s ił a = 16 mm/s. Podczas załadunku skipu u r o b ki em zważona porcja urobku wy no s ił a 30 Mg. Otrzymane z ba da ń taśmy oscylograficzne podzielono na odcinki odpowiadające 100 a jazdy skipu w szybie oraz na odcinki załadowania i roz ła d ow an ia skipu (na podstawie prędkości taśmy oscy lo g ra fu i dokładnej znajomości p os zczególnych rzeczy
wist y ch czasów rozruchu, jazdy ustalonej i hamowania w cyklu jazdy, zmie
rzonych na kopalni). Mierząc odpowiednie w yc hy l en ia przebiegów sił na os- cylogramach w st os un k u do p oziomów zerowych, wystę pu j ąc e przy określonym p oł ożeniu n aczynia w y ci ą go we go w szybie dla n aczynia załadowanego i nie załadowanego po w y k o rz y st an iu charak te r ys ty k skalowania dynamometrów, określono pr ze b ie g obci ąż eń po sz czególnych lin nośn yc h S ^ do s p4 * Zna
jąc te wartości, obliczono średnie pomierzone obciążenie liny w e d ł u g za
leżności:
SP1
i=1 (9)
gdzie:
3pi - pomierzone o bciążenia poszczególnych lin, i = 1, 2, 3, 4, - n u m e r liny,
w - liczba lin.
N as tępnie w yz na c zo no na podstawie otrzymanych p rzebiegów ro zd z ia ł ob
ciążenia całkowitego p r zy padającego na poszczególne liny nośne z zależ
ności:
t = - P 1— . 100/a (10)
W
i«=1
'H dalszej k o le jn oś c i w yz n ac zo no przeciążenia lub niedocią że n ia poszcze
gólnych lin A S . w st osunku do w a r t o śc i średniej 8
P 1 Pśr
Pomiary o b ciążeń lin nośnych
211
Oprócz powyższego wyznacz o no także w s półczynniki zmienności obciążeń lin w e d ł u g zależności:
S . - S . A 3 . plmax plmi n plmax
2 — s : — = “ T --- “ s r * ( 1 2 J
kn kp k
gdzie:
S . , S .. - maksymalna i minimalna wartość pomierzonego obciąże- p ma x p min nia v/ ¿„-¡¡g-j n n ie,
S, , S. - obciążenia nominalne lin w nadszybiu i podszybiu kn ’ lep
(przy założeniu równomiernego rozkładu obciążeń) w y nikające z dokumentacji urządzenia wyciągowego (aktu koncesyjnego).
Literatura zagraniczna i krajowa podaje wpływ przyrostu obciążeń w li
nach nośnych na ich trwałość podczas eksploatacji. Procentowe udziały zmian pomierzonych o bciążeń lin w stosunku do obliczeniowej siły zrywają
cej linę P Q obliczono ze wzoru:
S . - S .
u = . 100ij . (13)
o
Zestawienia tabelaryczne w artości zmian obciążeń lin w badanych urzą
dzeniach wyci ą go wy ch wi el o linowych obliczonych na podstawie otrzymanych oscylogramów zawarte są w pracach [4], [6], natomiast na rys. 10 i 11 przedstawiono przykład ich graficznej ilustracji. I tak dla wyciągu skipo
wego szybu III KV/K "Szczygłowice" obliczone na podstawie przeprowadzonych pomiarów w a r t oś ci p rzeciążeń lin A 3 pi przedstawiono w tablicy 1, a obli
czone wsp ó łc zy nn i ki zmienności obciążeń lin "z" i udziału procentowego "u"
pomierzonych obc ią że ń do obliczeniowej siły zrywającej linę P Q w tabli
cy 2. D la w y c i ą g u klatkowego procentowe rozkłady obciążeń lin podane w tablicy 3»
V/ podobny sposób zostały opracowane w y n ik i badań obciążeń lin w innych w yc iągach wieloli no w yc h [4] , [6] - 3 przeprowadzonych badań wynika, że ob
ciążenie sumaryczne lin układu wi elolinowego rozkłada 3ię nierównomiernie na poszczególne liny.
W cyklu pracy urządzenia rozkład obciążenia zmienia 3ię w zależności od położenia na czynia w y ci ą go we go w szybie i od tego, ozy jest ono zała
dowane lub nie załadowane. Y/ przypadku w y ci ą gu skipowego podczas jazdy n ac zy n ie m w dół i w górę przeciążenia lin wa hały się w granicach -20 do +24,4;j w stosunku do w artości obciążenia średniego. Y/iększe zróżnicowania obciążeń lin wy st ą pi ły w n ad szybiu zarówno przy naczyniu załadowanym, jak i pustym. Wspó łc z yn ni k z mienności obciążenia lin z = 0,3ó-r1,6l, a współ-
312 A. Carbogno, A. Lutyński
CD * H f í T 3
•P -H N rM -P T3 O 'O CK C
1 3 H ffl
.c <D *H O O4 O.S VW CO
N N O N
CD H H
•H M £ H S H O H
Pomiary obciążeń lin nośnych.
313.
£ Je O
I/?"
* 2 2 ' c
<L N O- - Q
o 19
1 6
10
ła ‘k i/:i ,
w d i
f
w g ó
rt
s k
p
a fa d.\ i
J— ,— t
x > d >zyi>/e
4
---/f
\ l/ v - ^ u c r
i - - . i
— 3 z y 'ji t* — i I
1 I
....
♦ . / >!\ \\
\/ i /
( I
1
/ /' /
1 1
\ / LA. /- ____
4. />y /
V
s / , p
.
/ .
\
M / / A
r
^ . ^ / A " \
\ '
1
\
3
/ - A V
\
\1 •*A •j
\
2
.\1
\i
f \sl
\
\
r
\
/ \
1
X
1
1 \ \‘\ I'
2
/ \ \ \X
k <
V 1
\ V
V s
\ 1 stv V >
N I 2 3 4 5 6 7 7 6 5 4 3 2 1 N N p p droga j a z d y * 100 m
Rys. 11. Rozkład pomierzonych obciążeń lin nośnych w u rządzeniu w yciągo- irym czterolinowym, skipowym szybu IIIz KW K "Szczygłowice". Skip nie zała
dowany jazda w dół, załadowany jazda w górę
Fig. 11. Di s tr ibution of the measured lifting rope load in the four-rope lifting device of the skip shaft IIIz in "Szczygłowice" coal mine. Not lo
aded skip, g oing down, loaded skip - go in g up
Tablica
314 A. Ssrbogno, A. Lutyński
K a 0)
& H
M O I 3 0 0
4* O.
S <*
•H 'O TłTJ
O. U © CO 4 » C
<1 2
S3 'W N§
i a?
6 6 4* O a t>
i .3
Ti CO o
C*) 03
-i OJ
OJ 0 1 1,
UJ OJ coł
OJ co1
OJ ff) o
CO Ol
co UJ
o OJ
Ti O
UJ t—
O UJ
Ti UJ
OJ OJ OJ co OJ OJ OJ o OJ OJ co Ti o CO Tł OJ Ti ro co t— o- o c- co ir\ UJ ir> tr\
? o OJ tJ- UJ ir\ Ti fł
r. •rl i l 1
n O
TJ © co OJ OJ UJ o Ti OJ OJ UJ CO co CO UJ O KO O Ti
*r~3 OJ 1
ro T
t~I to 1 •i
t Tł 1 CO
1 •CO
1 t1 ¥ Ti 1 U)T T
OJ T
CO 1
OJ 7
Ti 7
OJ UJ Ti t4 OJ Ti CO UJ OJ co co Ti UJ Ti Ti OJ coOJ OJ 1 ¥ OK
1 0
1 V T OJ
*" UJ OJ OJ OJ OJOJ
o CO OJ Ti OJ OJ o o o UJ OJ CO Ti Ti OJ OJ CO Ti 'i
T - f 1 Ti ¥
OJ >7 o OJ o Ti «4 Tf o CO Ti o OJ co o OJ Ti OJ OJ O •H ro o OK o OJ o Ti OJ OJ Ti UJ co OJ ¥ CO UJ t— OK
rt 1 1 1 1 1 1 1
TJ o
CJ ,3 o CO ko UJ OJ o Ti Ti UJ OJ ro o O Ti o co OJ UJ
T T*
T to 7 i
co1 7 ¥ ¥ r co 1 lf\
1 ¥ ¥ o T
UJ 7
Ti 7
Ti 7 o OJ Ti co o o o Ti Ol OJ co KO co KO o OJ OJOJ CO
OJ iOJ UJ co OJ T
uj1 ¥
- T Ti OK UJ coOJ OJ OJ COOJ
OJ OJ Ti Tł- co UJ OJ UJ OJ OJ co UJ Ti OJ OJ OJ co
Ti
- IT\ OJ 1 U) OJ
1 T co T— u~\ tn OJ co OK o OJ UJ UJ UJ o UJ co co co co KO KO UJ Ti Ti <0
- & CO 0OJ 1
m1 - co co UJ o co o o ¥ lCK
1 Ti C3 Ti U)
a O OJ UJ OJ co co co OJ Ti o OJ OJ co
m« | OJ u~v T
o*
T Ti oT1
co 01
o?• ¥ T tn 1 ¥ UJ
T Tł
1 T ¥ OJ T
tr>
7 tr>
7 KO
7
<■ o CO o OJ OJ OJ CO co CO OJ UJ UJ Ti Ti co TiOJ o UJ
1 ¥ ¥ ¥ co1 m
1 O o OJ co -
OK Ti OJ Tł
OJ OJo
o «
g V o 5
o
© W a a
o a o o a
a o
+•U 1o3 •©rl
a Ata
oN
•M©©H
•uri
a
s,
•H© •Ho o
•HO
■H©
Si •rłO
•H© s>
•otl>
O i
>*
TJu u
o u rj
13 o
11 o
n o c>
U i?o o n
U tJ ił
O TJa a o
□
o
B
o o
a o
□ 8
ii
TJ Ntł
•o - 3 n - Oj co '*■ lf. UJ O- P. r~- o. UJ ITl Tł co Ol a n
OK o OJ ro iTlUJ t-
Pomiary o b ciążeń lin nośnych 315
Tablica 2 Y/artości w s pó łc zynnika zmienności o b ciążeń "z" oraz w s półczynnika "u"
udziału procentowego powierzonych o bciążeń do obliczeniowej siły zrywa
jącej ling P
IJumer liny
w s p ó łc zy n ni k "z" współczynnik u, % nu m er jazdy n um er jazdy
1 2 3 4 1 2 3 4
Jazda w dół
1 0,92 1,61 1,44 1,72 3,8 6,8 6,1 7,2
2 1,02 0,73 0,64 0,80 4,3 3,0 2,7 3,4
3 1,04 0,80 0,36 0,69 4,4 3,4 1,4 2,1
4 1,02 1,24 1,20 1,36 4,3 5,2 5,0 5,3
Jazda w górę
1 1,56 1.42 1,36 1,41 6,5 12,0 11,5 11,9
2 0,76 0,79 0,80 0,85 3,2 6,7 6,7- 7,2
3 0,50 0,66 0,63 0,69 2,2 5,5 5,3 5,8
4 1,20 1.14 1,12 1,13 5,1 9,6 9,5 9,5
czynnik u = 2 , 1-j-l 1,955 obliczeniowej siły zrywającej linę. Takie zmiany wartości "z" oraz "u" świadczą o n ie korzystnych warunkach pracy lin.
Lina n r 1 w y ci ąg u s zybu IIIz jest najbardziej przeciążona. Hoże to być przyczyną szybkiego narastania pęknięć drutów w linie, a tym samym krót
kiej jej trwałości, co znalazło potwierdzenie w oddzielnie przeprowadzo
nej analizie wy dł uż a ni a się lin w szybie i narastania pęknięć drutów.
W urząd z en iu w y c i ą g o w y m czterol in ow ym kl a tk ow ym szybu XII w (tabl. 3) przeciążenia lin zawierały się w granicach -49 do +43%. Badania wykazały, że w praktyce w y s t ęp uj ą znaczne przeciążenia lub niedociążenia lin w w y ciągach wielolinowych, dlatego konieczne jest przeprowadzanie okresowych kontroli rozk ła d u obc i ąż eń lin. Do celów ruchowych może służyć szeroko stosowana za gran i cą metoda "falowa" i "częstotliwościowa" ewentualnie metoda znaków na linach i przetaczania rowków bębna pędnego [3], [8] .
Badania potwierdziły również wni os k i wynikające z innych badań tego ty
pu p rz eprowadzonych zarówno w kraju, jak i za granica o możliwości w y st ą
pienia pr ze ci ą że ń lin nawet do 6 0% [1] [3] , [1GJ [11J- [14] . Z powyższego wynika, że istnieją p odstawy do wyelimi no wa ni a w kraju zawieszeń w i e l o l i nowych dźwigniowych na rzecz zawieszeń o bezpośrednim punktowym mocowaniu lin do głowic naczyń. Zawieszenia dźwigniowe tzw. wyrównawcze ma ją wiele mankamentów i stosowane w górnictwie polskim od początku ich zastosowania w kraju nie uległy one zmianie. Za granicą w krajach o rozwiniętej tech
nice górniczej zawieszenia, szczególnie dużych na czyń wydobywczych, są przeważnie wielopunktowe. 'II związku z tym, że do obliczeń wytrzymałościo-
ica
316 A. Carbogno, A. Lutyński
h13 a h
Py - G a '« *(^
o G G Q G r}
• H * M
H O *r-3 'OO © *H
• H O C
f t * H ~ 0
eo a o
<3
^ | 'CO 'S3
•COJI^O
•Hat ^+3 r U
© o to tc o >
G *H ft & O
O 'O
• H rM
tQ S3 r*>li
•H N S3 ft o d LO N O CQ O S -P 'S3 ro o :G cd* S
• H ©
O t - * H
13 I S3 O H O
CO rM M O G B 5 ?>>
'O 5 G o CO ¿4
•H -P S CD O H f t .¿4
•3 S 'O >>
S3>3
>>S
( O
• co
S3
^ ?*>
O *HS3
•H r-i S3 © •—'
•NJ O ’A Ci *H
•H S3 •*
vt- OJ h - 1
CO O*
CO CM CM
<*
OJ r - 1
&
CM cm cm 7
CO O
1 VO OJ I
c COT—
1 H
¿ j f t r — cr,
vO 1
CO C\I CO
O O *H O '¡S3 f t N c iW G *H <-1 f t o ^
r~
o
3,2
0 T~
1 'M- VD
OJ
eg 1 T~
^ eg UM CO CM
¡H S3 CO
■o N CO
S3 •=}■ cm
CM CM
c o i n
CM CM
CM H
'S3 o
c? Liny cm
CM CO < •
C O r— 20,5 O
OJ r -
" ‘ ----
o
12 ¿3 CvJ
VO LTV CM CM
o ro
CM <-.y
CM CM CM
a i l r M 3 3 -
tSJ * H T—
O T—
m
CM v! *
i n CM
T ~ r>
O', O f t CM
« K)
CM CM
O VO CM O
1 ^ł" qp r— i n
O r ■vJ" CM r
TO
•HO o vO *e CM
S3 #• •> •* ••
>> cm o cr* CJ i n
a 0 OJ '=?• CM T—
O -H •rl 1 1 1 1
•H H H
S3(U r—\ f t c o vO VO
•N O i l ►t» CVJ #. *> *> 0*
a t *H
ii-| jo #. CO to ł - C—
O/ O -H
O' -CS3 f t o o V D
N tfCO •> c* •> •>
f t *H <J T— o o r —
H O CM 1 T ~
T— f " " ---
o <* cc o
G •> •> •*
S3 / « CM LTV CM
/ CM CM CM CM
'S
N 'S3 O VO CM CM
CO o •> •>
•N G cm T~ OJ VD T—
(tf •rJ
1-1
CM r T— CM
O r
13 f t O o •«j- crv
O r—i •> #, •» *>
CVJ C L— LT\ VO
TO CM CM CM OJ
( O i l rM '
34 •» o O CT\ OM
tSJ *H •t •> •» •>
O f t r~ o LTV CM O-
« CO CO CM CM CM
O O
o © 1 • O | O G O G
*H CO O •h a •h a •h a •h ro
G *H -H D H r O H 13 5 13 >
o g g rQ >J £0 o > j a O >> o > > o
•n a >> N N G n n n N T3 N T3
O -P N N 03 a CD CO cq a m ro
rM CD O CD T3 © > d O TL5 rM T3 rM
o a a -H o 0 -H O o ro ro ro
f t-H G 5 £3 G T 3 f t G ' O f t «
'wyoh k o nstrukcji dynamometrów założono możliwość w y st ępowania siły po
przecznej do 70 kil, która w rzeczywistości nie przekraczała wartości 20 k-J, istnieją podstawy dalszego obniżenia masy własnej dynamońetrów.
Hasp tę będzie można jeszcze dalej obniżyć do 8 kg przez zastosowanie na konstrukcje obudowy dynaaonotru metali lekkich. Kłopoty, jakie w y s t ę powały podczas montowania kompletów dynaacmotrów w czasie badań ruchowych, wynikające ze stosowania łączności za pomocą przewodów, przemawiają za koniecznym w p r o w ad ze n ie m w dalszych badaniach łączności telemetrycznej pomiędzy czujnikami sił a aparatura rejestrującą.
ł 5. YilJIOSKI
1. Przeprowadzone skalowania tulei pomiarowych, jak również kompletów dynamometrów w maszynie wytrzymałościowej dla różnych średnic lin, w y k a zały liniowość uzyskanych charakterystyk pomiarowych.
2. Z przeprowadzonych badań obciążeń lin nośnych w wyciągach wieloli- nowych wynika, że występujące podczas eksploatacji tych urzcądzeń przecią
żenia lub niedociążenia lin znacznie przekraczają w a rtości dopuszczalne i 103 zalecane przez instrukcję MGiE. 7/ urządzeniu w yc ią go w ym skipowym z przeciwciężarom przeciążenia lin wynosiły od -20 do +24,45», a w dwu- klatkowym od -49 do +43';» w stosunku do wartości obciążenia średniego.
3 . Współczynnik zmienności obciążeń lin w wyciągu wielolinowya skipo
wym zawierał się w granicach 0,36 do 1,61.
4 . Stosunek wartości pomierzonych obciążeń lin nośnych zmieniających się w cyklu jazdy do obliczeniowej siły zrywającej linę wynosił 2,2 do 12?».
5. Badania wykazały, że w wyc ią gu skipowym najbardziej przeciążona jest lina n r 1, 00 może wpłynąć na niższą jej trwałość w porównaniu z po
zostałymi linami tego kompletu lin.
6. Przeprowadzone badania potwierdziły również wnio s ek wynikający z innych badań tego typu, a dotyczący małej skuteczności działania układów wyrównujących dźwigniowych. Z powyższego wynika, że przejście na wi elo- punktowe zawieszenie lin nośnych nie wpłynie na pogorszenie stanu obcią
żeń lin, a pozwoli na znaczne uproszczenie konstrukcji zawieszeń, które po uproszczeniu mają następujące zalety: podniesienie bezpieczeństwa za
wieszenia, obniżenie jego masy, racjonalniejsze obciążenie głowicy n a cz y
nia, eliminacja trzonu głównego zawieszenia i eliminacja zmienności stanów zawieszenia podczas ruchu.
7. Badania wy ka za ł y przydatność skonstruowanego kompletu dynamometrów typu IŁIG Pol. ¿1. do pomiarów obciążeń lin nośnych urządzeń wyciągowych.
Dalsze ulepszenie konstrukcji tych dynamometrów oraz zastosowanie do prze
Pomiary obciążam lin nośnych...___________________________________________3 1 7
A. Carbogno, A. Lutyński
k az yw an i a s ygnałów p om iarowych s ystemów telemetrycznych znacznie u s pr aw ni pr zebieg pomiarów, szczególnie w zakresie p raco- i czasochłonności przebiegu badań.
8. Badania wykazały, że n a le ż y obowiązkowo przepro wa dz ać okresowe kon
trole roz kł ad u obci ą że ń lin nośnych podczas eksploatacji g órniczych urzą
dzeń w yci ąg o wy ch wielolinowych. Na obec n ym etapie, z uwagi na brak w kra
ju ur zą dz e ń pomiarowych p rz eznaczonych do tego celu, n a le ży sto so w ać pros
te metody ruchowe kontroli obc ią że ń lin, do których zaliczyć m ożna metody falo wą i częstotliwościową.
L IT ER AT U RA
[1] A n t o ni ak J . : Bada ni a teoretyczne i ruchowe roz kł a du obciążenia na li
ny nośne w układach w yc ią go w yc h wielolinowych. Zeszyty Naukowe Poli
techniki Śląskiej, Seria Górnictwo z. 33, Gliwice 1968.
[2] Ant on ia k J . : Techniczne i ruchowe warun ki zapewnienia r ównomiernego r oz działu o bciążenia na liny nośne. M e c ha n iz ac ja i Au to m at yz ac j a Gór
nictwa, 1978 N r 7*
[3] Carbogno A. s Analiza metod badań nierównomierności obciążeń lin w y ciągów w ie l olinowych. Praca NB-87/RG-2/85* Instytut Me ch a n i z a c j i Gór
nictwa Pol. Śląskiej. Gliwice 1985.
[4] Carbogno.A., P o b e r St.: Wykonanie pr ototypowych d yn am ometrów do pomia
rów ob ci ą że ń lin wyci ąg ow yc h i pr zeprowadzenie ws tę p ny ch ba da ń ru ch o
wych. Praca NB-119/RG-4/RG-2/84. Instytut M e c h an iz a cj i Górnictwa Poli
techniki Śląskiej. Gliwice 1984.
[5] Carbogno A., Konieczny St., Śmiałek Z., Świerży A.: Kontrola rozkładu o bciążeń lin nośn yc h górni c zy ch ur zą d ze ń w y c ią go wy c h wielolinowych.
M e ch an iz a cj a i Aut om at y za cj a Górnictwa, 1979 N r 8.
[6] Carbogno A., Lutyński A., P o b e r St.: Badania obciążeń lin nośnych g órniczych urz ąd ze ń w yciągowych. Praca N B — 119/RGv4/RG— 2/85« Instytut Mech an i za cj i Górnictwa Politechniki Śląskiej. Gliwice 1985«
[7] Carbogno A., Lutyński A., P o b e r St.: Komplet dy na mometrów do pomiaru o bciążeń lin nośnych w g órniczych urządzeniach wyci ąg o wy ch w i e l o l i n o wych. M a t e r ia ły dla przemysłu związane z tematyką p roblemu r es ortowe
go N r 119. Wydanie specjalne. Pol. Śląska, Gliwice 1987»
[8] Instrukcja okresowej kontroli podziału obciążenia na liny nośne wielo
linowych ur z ąd ze ń wyciągowych, M G i E - GIG, Katowice 1976.
[9] Bar S.: Control of rope forces in multi - rope winding installations.
The South Afri ca n M ec h an i c a l Engineer. 1976, February.
[10] Garkuśa II. G . , Novikov A.F., Konstantinov M . J . : Riezultaty eksperimien- talnych i sl ed ovaniji raspr ie d ie le ni j a usiliji v kanatach mnog ok a na t- nych pod’ emnych ustanovok. V o p r o s y r azrabotki sachtnych stacjonarnych ustanovok. Sb. nauónych tr udov VNIIGM. D o n ie ck 1982.
[11] N ajdenko I.S., Angerias I . J . : Ko mpliet pr ib o r o v dlia i sl edovanija na- g ruzok na Śachtnye mnogoka n at ny e pod' emnye ustanovki. Sb. nauó. tru
dov No 32, IGMiTK, D o n i ec k 1973.
[12] Najdenko I.S., Bełyj V . D . : Śachtnye m n ogokanatnye po d’ emnye u s t an o v
ki. Izd. Nedra, Mo skva 1979.
[13] Prospekt firmy ASEA. Dyna mi c measurement and transmission system for mine*hoists. Increased safety and improved performance. A S E A Dynamate.
Leaflet A07-3001 E, 1984.
[14] Precek H. s Jeilkraftverteilung bei der Vicrseil - Fördermaschine.
Freibe rg e r Foracbungshefte, 1933, A, No 685«
[15] äebela Z.: Tensometricka mereni dynaniky vicelanovych tSżnich soustav.
U h l i 1 9 8 1 , N r 1 0 .
[16] Zelenka XI., Sebela Z.: Tahy v lanacb vicelanoveho tSiniho stroje.
U h l i 1 9 8 4 , N r 1 .
Recenzent: Doc. dr ins. Tadeusz ZUZSiiOV/SIil
Wpłynęło do Redakcji w styczniu 19S7 r.
H3MEPEHHE IiAFPy3KH HEOyiijlX KAHA103 B rOPHOIIPOMhlliiJIEHHEX nOi,b£MKia läHOrOKAHATIiUX yClPO/lClBAX
P e 3 B M e
Bo speMH aKcnayaiauHH ropHonpoMumjieHHUx MKoroicaHaiHHx noABeMHux ycxpoäcxB ołeHB BaxHHM aBJiaeica Kan m o x h o 6cxee paBHOuepHoe pacnpe^ejieHMe Harpy3KH b oTAexbHux Hecymax KaHaiax. ä a h peaAH3auHH 3 1 0 1t nexH HeoöxoAHM k o h x p o a b Ha
rpy 3 k h Ha KaHai. B Hacxoflnee BpeMH b MHpe k o h t p o j i b h ć w H ar py 3KauH KaHaioB npOBOÄHTCH paSAH^HIOIH M e i O A a M H , HanpHMep, npH nOMOmH AHHaMOldexpOB IIOCIOHH- HO BMOHTHpOBaHHHX B 3 JieMeHTH CXB0A0B (ciaiHlteipH, KOAbUeBHe AHHaHOMeipH TXX, raApaBjraqecKHe MeMÖpaMhi), BpeueHHO BMOHiHpoBaHHux ^ b noABecKax xeii30MexpH- ieCKHX AHEaMOMeipOB (ieH30MeTpHHeCKHe BKAaAKH B peryAHpOBOHHHX CoeÄHHHTejIHx) AHHaMOMeTpOB MOHTHpOBaHHUX Ha KaHaiax Ha BpeMÄ H3UepeHHlt H C noMOmbB BOJIHO—
Boro MexoAa h MexoAa naciox. B tlojiBme a o Hacioamero BpeiieHH npHueHUBica HCKjmHHieABHO b o a h o b o ü MexoA H MeToA uacxox, a lanie npoH3BoAaxcH HcnuiaHiiÄ C pa3AHHHbIMH TeH30MeTpHHeCKHMH AHHaMOMeipaMH (CHXe3CKHH nOAHTexHHHeCKHä HH- CTHiyx h A r x b K p a K O B e ). Hiien b BHAy HexBaxxy npocxux ycxpotfcxB a a h H3Mepe-
h h h Harpy30K b KaHaiax, MHoroKaHaiHux noAi>eMHHKOB, Koxopue 6 h a h 6 h npocxu b
oócjiysHBaHHH, AocxaxoHHo xonHbie h oöecneHHBaAH ö u Kopoinoe BpeMA HCCAeAOBa—
HHä, b H H C X H i y x e u e x a H H s a n a a ropHOlt n p o M H E s e H H O c x n C H A e 3 C K o r o n o A H i e x H H H e c - Koro H H C T H i y T a p a 3 p a ö o x a H K O M ü A e K X HaK.xaAHUx A H H a u o u e x p o B , K o x o p u e npa np a - M e H e H H H xanoBoit H 3 M e p H ieAb-perHCipHpyBnelt a n n a p a x y p u iio3b o a h a h 6h H a H c c x e - A O B a H H e H a r p y 3 0 K k a H a x o B b o B p e M H h x s K c n x y a x a u H H . H 3 u e p e H H e c h a h b K a H a x e n p o B O A H X c a u e x o A O M n o n e p e H H o r o o x r n H a H H H K a H a x a u e x A y A s y M H noAnop K a u a .
r i o n e p e n H a a C H A a p a c n p H M x e H H H K a H a x a H3M e p H e x c a n p n n c M o m a n3M e p H i e A B H o f l x e H S O M e i p H H e c K o l ! B i y A K H , p a ö o x a i o n e i i H a c x a i H e . I l p o B e A e H o r p a A y H p o B a H H e k s k
H S M e p H T e A b H H X BTyXOK, iaK H K O M n A e K X O B A H H a M O M e i p O B . n O H y n e H H AHHeŻHŁie xa-' p a K i e p H c i H K H r p a A y n p o B O K . IIparoAHOcib n p o x o i a n H o r o K O M n x e x x a A H H a M o u e x p o B H C C A e A O B a H a c n o w o m b u n p o u e A e H n a HCCAeAOBaHHti H a r p y s o K K a H a x o B b H e c x oa b k h x u h o r o x a H a x H H X n o A b e u H H K a x .
320 A. Carbogno, A. Lutyn3ki
H EA SU R 3 M S N T S OF LIFT IN G ROPiS LOAD I N M U L T I H O P S M I N I N G SHAFTS
S u m m a r y
3ven load distribution on particular lifting ropos is very important d ur in g exploitation of multirope m in in g shafts.
To reach that aim rope load control is necessary. At present the world methods of co n trolling rope load are different, e.g. by means of dynamo
m et er built in into the elements of suspension vessels (statymeters, pro
ving rings GHH, hydraulic diaphragm), periodically built in into extenso- metric dyna mo me t er lifting sling (extensometric insert in regula ti n g con
nectors), dynamometers put on ropes for the time of measurements and by means of w a v i n g and frequency method.
In ou r country the l atter ones used tests with different extensometric dynamometers are carried out (Tech. Univ. of Silesia and M i n i n g Academy in Cracow).
Because of the lack of simple devices for rope load measurements in multi-rope shafts that are easy to be served, are exact enough and ensure a short time of investigations, the set of dynamometers put on the ropes has been worke d out at the Institute of M i n in g M e c h a ni za ti o n at the Tech
nical Unive r si ty of Silesia.
It enables investigations of rope load durin g exploitation using typi
cal measurement apparatus.
Power measurement in the rope is made by the method of rope lateral d eflection between two supports.
Lateral rope deflec ti ng po we r is measured by means of extensometric me a su ri ng sleeve w o r k i n g f or compression.
M e a s ur i ng sleeve and 3et of dynamometers scaling was carried out. Line characteristics of scal in g were obtained.
Usefulness of the prototype set of dynamometers was verified by rope load investigations in several multirope lifting devices.
