• Nie Znaleziono Wyników

On the divisors of the power binomial xn + yn

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "On the divisors of the power binomial xn + yn"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Tadeusz Boncler

On the divisors of the power

binomial xn + yn

Studia Philosophiae Christianae 23/2, 215-217

1987

(2)

N a s t ę p n i e g ł o s z a b r a ł k s . d o c . d r h a b . J a n u s z T a r n o w s k i , k t ó r y p o ­ r u s z y ł m . i n . s p r a w ę d w o j a k i e j k r y t y k i d a n e g o s t a n o w i s k a , c z e g o n i e d a s i ę n a g r u n c i e p r z e d s t a w i o n y c h w r e f e r a c i e u s t a l e ń o d t w o r z y ć , g d y ż n i e m o ż e b y ć d w ó c h z d a ń w s p o s ó b i s t o t n y r ó ż n i ą c y c h s i ę , a s p r z e c z n y c h z t a k i m s a m y m t r z e c i m z d a n i e m . P o t e m p r z e m ó w i ł k s . d o c . d r h a b . F r a n c i s z e k R o s i ń s k i , k t ó r y z w r ó ­ c i ł u w a g ę n a t o , ż e k r y t y c e p o d l e g a j ą p r z e c i e ż n i e t y l k o z d a n i a o z n a j - m u j ą c e , a l e r ó w n i e ż p y t a n i a . T y m c z a s e m f a k t t e n n i e z o s t a ł w r e f e r a c i e u w z g l ę d n i o n y . R e f e r e n t u z n a ł z a s a d n o ś ć p o r u s z o n e j k w e s t i i i — c o z a t y m i d z i e k o n i e c z n o ś ć r o z s z e r z e n i a z a k r e s u p r z e d m i o t ó w k r y t y k i o p y t a n i a w ł a ś ­ n i e . S p o w o d u j e t o j e d n a k p r o b l e m y j e ś l i c h o d z i o p o s t a ć n a r z ę d z i a k r y t y k i a d e k w a t n e g o d l a k r y t y k o w a n e g o p y t a n i a ; t a s p r a w a n i e z o s t a ł a j e d n a k p o r u s z o n a . P o k s . F . R o s i ń s k i m g ł o s w d y s k u s j i z a b r a ł m g r T o m a s z O l s z e w s k i . S k o r o p r z e d m i o t e m k r y t y k i m o ż e b y ć n i e t y l k o c z y j e ś s t w i e r d z e n i e c z e g o ś ( z d a n i e w s e n s i e l o g i c z n y m ) , a l e i j a k a ś n o r m a , r e g u ł a , a w r e s z ­ c i e p y t a n i e , t o c z y p r z e d m i o t e m k r y t y k i m o ż e b y ć r ó w n i e ż c z y j ś s ą d , c z y j e ś p r z y p u s z c z e n i e l u b p r z e k o n a n i e ? A j e ś l i t a k , t o c z y m b y ł o b y n a r z ę d z i e k r y t y k i ? J e ś l i m a b y ć s p r z e c z n e z e z d a n i e m , w k t ó r y m ó w s ą d z o s t a ł w y r a ż o n y , t o o k a ż e s i ę , ż e k r y t y k u j e s i ę n i e c z y j e ś m n i e ­ m a n i e , a l e j e d y n i e t r e ś ć t e g o s ą d u . T . O l s z e w s k i p r o s i ł t a k ż e o w y ­ j a ś n i e n i e z w i ą z k u p y t a n i a o n p . k o n s e k w e n c j e m o r a l n e k r y t y k i z s a ­ m ą k r y t y k ą ( p y t a n i e t a k i e p o j a w i a s i ę w o s t a t n i m p u n k c i e s c h e m a t u ) . W p i e r w s z e j s p r a w i e R e f e r e n t p r z y t a k n ą ł s u g e r o w a n e j p r z e z t ł u m a c z ą ­ c e g o p y t a n i e n a n i e m i e c k i k s . M . B o m b i k a o d p o w i e d z i , ż e r z e c z c a ł a z o s t a ł a u w z g l ę d n i o n a w p u n k c i e d r u g i m s c h e m a t u : p r z e d m i o t e m k r y t y k i b y ł o b y z d a n i e z n a c z ą c e t r e ś ć d a n e g o m n i e m a n i a , a s a m o t o m n i e m a n i e b y ł o b y u w z g l ę d n i a n e p r z y i n t e r p r e t a c j i t e g o z d a n i a . T A D E U S Z B O NC L E R O N T H E D I V I S O R S O F T H E P O W E R B I N O M I A L Χ π ι Y n * L e t b e g i v e n t h e p o w e r b i n o m i a l o f t h e f o r m ( 1 ) x n + y n w h i c h t a k e s f o r n = 2 s t h e f o r m

(2)

,

x2s + y2>.

I n o u r c o n s i d e r a t i o n s t h e p o w e r e x p o n e n t i s n = 2 s ( s = l , 2 , 3 , . . . ) a n d

X,

y a r e a r b i t r a r y n a t u r a l n u m b e r s n o t e q u a l t o z e r o , o n e o f t h e m b e i n g e v e n , t h e o t h e r o d d . S i n c e t h e n u m b e r x i s e v e n , w e ma y w r i t e x = 2 h , w h i l e t h e o d d n u m b e r y i s o f t h e f o r m y = 2 t + l a n d w e g e t * A r t y k u ł t e n s t a n o w i f o r m a l n e u z u p e ł n i e n i e r o z u m o w a n i a p r z e d s t a ­ w i o n e g o w p r a c y : T . B o n d e r ,

U w a g a w s p r a w i e w i e l k ie g o t w i e r d z e ­

nia F e rm a ta ,

S t . P h i l . C h r i s . 2 0 ( 1 9 8 4 ) 2 . Z t e g o w z g l ę d u z o s t a j e t u t a j z a m i e s z c z o n y .

(3)

(3)

X" + y" = (2h)" + (2t + 1)", for

η

= 2s

W e shall now prove that the expressions appearing in (3) have the following

properties:

(4) x" = (2h)n is of the form 2np when n2s,

(5) y" = (2 t+ !)" is o f the form 2nq + 1 when n = 2s.

It should be noted, moreover, that if n = 2s, then the New ton coefficients have the

following properties:

(a) if n = 2s all the New ton coefficients (except (") = (J)) are even,

(b) (i') = 0 mod

2s ~r, (s > r) and, if r = s — 1, we have

(2') = 0 m od 2,

(c) if (2s, k ) = l ,

then (Γ) s 0 m od 2s and, if k = 2, -e,

then ( j ! J s O m od 2s_r.

W e shall now evaluate in (4) the first term, that is x" = (2h)" = 2" h" = 2s+I·

•(2"-2s+1)-h" = 2-2s-2"~s~1 h" = 2 -n -2 "'s' 1-h" = 2-n-p if we assume that p = 2"~‘ ~1·

•h". T h u s we finally obtain

(6)

χ" = 2·η·ρ,

which property holds for all s = 1,2, 3,... If s = 2, then p = 2-h" which is even, if s = 3,

then p = 24-h" which is even. F o r the rem aining values o f s the term p will

throughout be even, hence we m ay write

(6a)

χ" = 4·2“·ρ 1, s = 2, 3, 4,...

Let us now evaluate in (5) the term y" = (2t +1)" and we obtain

(7)

y" = (2t + 1)" = (2t)n + (") ( 2 t r * + 6 ) ( 2 t r 2 + ... + („-"2) (2t)2 + ( A ) (2t) + l

In (7) the expression (2t)" can be evaluated as in (6) (2h)"; then we may write that

(2t)’ = 2-n q 0, where q 0 = 2"~s~1-t”. F in a ły we get

(8) (2t)" = 2 n q 0 where beginning with s = 2,3,4,... q 0 is even, as in condition (6). F o r

s > 2 we have (2t)n = 4-n-q0.

T h e remainning terms in (7) (according to properties (a), (b), (c)) are divisible by

2 n, so that finally

(9) y" = (2t + 1)" = 2nqo + 2nq) + ... + 2nq„_2 + 2 n q „_ , + 1 =

2n(q0 + q i + ... + q „ -1) + 1.

Setting q = q„ + q ,+ .. . + q „ _ 1, we gest

(10)

y" = 2 - n - q + l .

Recollecting the results expressed by formulas (6) — (10) we get

(11) x" + y” = 2np + 2nq + 1 = 2n(p + q) + 1.

Setting к = p + q we finally obtain that

(12)

x" + y" = 2nk + 1.

It is easy to check that for s > 2 q is even, so the form ula (12) takes for all s = 2, 3,

4,.. the form

(4)

W e p r o v e t h a t i f t h e p o w e r e x p o n e n t n— 2 s a n d s = 2 , 3 , 4 , . . . , t h e n t h e e x p r e s s i o n s o f t h e t y p e x n + y n h a v e a s o n l y d i v i s o r s n u m b e r s o f t h e f o r m 4 n k + l .

In a similar way it can be proved th at expressions of the type x" - y" = x2' -

y 2’ ,

where s = 2, 3,4,... have at least one divisor prim e or composite, of the form 2nk + 1.

W OL F G A N G W A L D S T E I N

B Y T I P O W IN N O Ś Ć

( W y k ł a d p r o f . U n i w e r s y t e t u S a l z b u r s k i e g o w y g ł o s z o n y w K a t e d r z e L o ­ g i k i W y d z i a ł u F i l o z o f i i C h r z e ś c i j a ń s k i e j A T K d n i a 1 8 . 1 0 . 1 9 8 5 ; p r z e k ł a ­ d u d o k o n a ł M i e c z y s ł a w B o m b i k ) J u ż H u m e t w i e r d z i ł , ż e „ z s ą d u o b y c i e n i e m o ż n a w y p r o w a d z i ć ż a ­ d n e g o s ą d u p o w i n n o ś c i o w e g o ” h G e o r g e E d w a r d M o o r e w s w o i c h

P rin ci­

pia E thica

( 1 9 0 3 ) o k r e ś l i ł 2 p r ó b ę „ s p r o w a d z a n i a w ł a s n o ś c i e t y c z n y c h . . . d o p o z a e t y c z n y c h ” j a k o „ f a ł s z y w e w n i o s k o w a n i e n a t u r a l i s t y c z n e ” . W f i ­ l o z o f i i p r a w a t e z y t e s t a ł y s i ę s z c z e g ó l n i e w a ż k i e d z i ę k i H a n s a K e l s e n a c z y s t e j n a u c e p r a w a . K i e d y z a ś n i e d a w n o m ó j k o l e g a z S a l z b u r g a T h e o M a y e r - M a l y b a d a j ą c p o j ę c i e n a t u r y r z e c z y o d n o ś n i e d o p r a w a r z y m ­ s k i e g o , d o s z e d ł d o w n i o s k u , ż e c h o d z i t a m o t o , a b y „ w y t r o p i ć s t r u k t u r y w z a j e m n e g o o d d z i a ł y w a n i a b y t o w y c h i p o w i n n o ś c i o w y c h c z y n n i k ó w w n a t u r z e r z e c z y ” 3, i n n y k o l e g a , z n a w c a p r a w a r z y m s k i e g o , F r a n z H o r a k t w i e r d z i k a t e g o r y c z n i e : „ u w a ż a m z a s p r z e c z n o ś ć s a m ą w s o b i e u t r z y m y ­ w a n i e , ż e w n a t u r z e l u b i s t o c i e c z e g o ś , c o i s t n i e j e , m o g ł a b y s i ę j u ż p o ­ ś r e d n i o z n a j d o w a ć j a k a ś p o w i n n o ś ć ” 4 . P o n i e w a ż p r o b l e m t e n m a d u ż e z n a c z e n i e n i e t y l k o d l a t e r a ź n i e j s z o ś c i , l e c z r ó w n i e ż i d l a z r o z u m i e n i a t e g o , c z e g o d o k o n a ł a r z y m s k a n a u k a p r a w a , k t ó r e j z a w d z i ę c z a m y e u r o ­ p e j s k ą k u l t u r ę p r a w n i c z ą , j e s t o n w a r t b l i ż s z e g o z b a d a n i a . Z n a c z e n i e n a u k i K e l s e n a o r e l a c j i m i ę d z y b y t e m a p o w i n n o ś c i ą w y j a ś n i a l o g i k p r a w a U l r i c h K l u g w n a s t ę p u j ą c y c h s ł o w a c h : „ D o p o d s t a w o w y c h t e z c z y s t e j n a u k i p r a w a H a n s a K e l s e n a z a l i c z a s i ę z n a n e t w i e r d z e n i e , d o ­ t y c z ą c e z a s a d n i c z e g o r o z r ó ż n i e n i a m i ę d z y w y p o w i e d z i a m i o b y c i e a w y ­ p o w i e d z i a m i p o w i n n o ś c i o w y m i , w r a z z k o n s e k w e n c j ą , « ż e s t ą d , i ż c o ś i s t n i e j e , n i e m o ż e w y n i k a ć , ż e c o ć i s t n i e ć p o w i n n o , j a k r ó w n i e ż s t ą d , ż e c o ś b y ć p o w i n n o , n i e m o ż e w y n i k a ć , i ż c o ś j e s t » . C h o c i a ż s t w i e r ­ d z e n i e t o p o w i n n o , j a k b y s i ę m o g ł o j u ż n a p i e r w s z y r z u t o k a w y ­ d a w a ć , l o g i c z n i e z n i e w a l a ć , t o j e d n a k ó w d u a l i z m b y t u i p o w i n n o ś c i , n a k t ó r y m o p i e r a s i ę k e l s e n o w s k a a n a l i z a o r a z t e o r i a p o z y t y w n e g o p r a ­ w a , s t a j e s i ę w c i ą ż n a n o w o c e l e m g w a ł t o w n y c h a t a k ó w . M o t y w o w y c h s p r z e c i w ó w j e s t z r o z u m i a ł y , g d y ż j u ż w t y m m i e j s c u , a w i ę c u p o d s t a w c z y s t e j n a u k i p r a w a , z o s t a j e p o d w a ż o n e p r o p o n o w a n e r o z w i ą z a n i e p r o ­

1 A . H i i g l i ,

H istorisches W örterbuch der P hilosophie

( w y d . J . R i t t e r + K . G r ü n d e r ) 6 ( 1 9 8 4 ) 5 2 1 .

2 T a m ż e 5 1 9 i n .

3 S tu d i in onöre di

E .

V o lterra II

( M i l a n o 1 9 7 1 ) 1 2 4 .

4 R ationes decidendi, E n tsch eid u n g sb eg rü n d u n g en bei den a lte re n J u ­

Cytaty

Powiązane dokumenty

In the case of turbine operation with incomplete sliding- pressure, where steam pressure before the turbine is partially adjusted to loads, a substantial gain can be achieved due to

Figure 7 shows the losses in case of a wind farm operating with cosφ cap and undervalued active power with maximum reactive power generation.. Due to operation with

At that time the binomial distribution does not precisely reflect the probability of number of bad pieces, especially when k — 0. The reasons are given that the p(a)

Kopoci´ nski [3] introduced BVNB distributions using Poisson independent random variables mixed by a Marshall–Olkin bivariate exponential distribution [4].. In this paper we

At the heart of European philosophical and political reflection lies the recognition of political power as a natural and necessary, all‑encompassing institution that not only

Measurements of static and dynamic resistance of rotating rollers were made on a universal rollers stand and power measurements were carried out on a belt conveyor power supply

From the relationships stated, the depth at the smallest diameter constitutes only about 40% of the depth at the maximal diameter, which doesn’t have to be a sufficient

Szczytowym punktem tego ziemskiego pielgrzymowania w wierze jest Golgota, gdzie Maryja przeżywa głęboko misterium paschalne Syna: jako M atka w pewnym sensie umiera w