1. Życie, miłość i problematyka społeczna w powieści Chłopi Władysława Reymonta
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
• zna sylwetkę i twórczość Władysława Reymonta,
• wie o przyznaniu Władysławowi Reymontowi literackiej Nagrody Nobla,
• wie, jak wyglądała wieś polska i życie na niej na przełomie XIX i XX wieku.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• opisuje ukazany w powieści Chłopi obraz wsi i panujących na niej stosunków społecznych,
• potrafi wytłumaczyć, na czym polega związek człowieka z przyrodą w powieści Władysława Reymonta,
• odnajduje w tekście fragmenty na potwierdzenie danej tezy lub jej odrzucenie,
• charakteryzuje i ocenia bohaterów powieści.
b. 2. Metoda i forma pracy
W formie referatu: wybrany uczeń zarysowuje biografię Władysława Reymonta.
W formie wykładu: nauczyciel przedstawia realia wsi polskiej końca XIX wieku.
Metoda praktyczna: uczniowie omawiają poszczególne wątki powieści Chłopi.
Uczniowie oglądają fragment filmu Chłopi.
Metoda ekspresywna: uczniowie mówią o wrażeniach z filmu.
c. 3. Środki dydaktyczne
1. Film Chłopi w reżyserii Jana Rybkowskiego.
2. Zdjęcie Władysława Reymonta.
3. Chłopi Władysława Reymonta.
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Jeden z uczniów w formie referatu przedstawia biografię Władysława Reymonta. Pozostali słuchają, oglądają zdjęcie noblisty i zapisują najważniejsze informacje dotyczące życia i twórczości pisarza.
ii. b) Faza realizacyjna
Uczniowie przypominają fabułę Chłopów. Opisują środowisko, w którym rozgrywa się akcja powieści. Przestawiają ogólne charakterystyki głównych bohaterów.
Nauczyciel zarysowuje sytuację ekonomiczną i społeczną chłopów na ziemiach zaboru rosyjskiego od momentu zniesienia pańszczyzny w 1864 roku.
Uczniowie wymieniają warstwy społeczne, których przedstawicieli można odnaleźć w powieści. Opisują ich status materialny i znaczenie w życiu wsi. Opowiadają wątek o zatargu między dworem a gromadą wiejską, którego przedmiotem był wyrąb lasu.
Życie człowieka na wsi determinowane cyklem przyrodniczym – uczniowie odpowiadają na pytanie, dlaczego natura wpływa na funkcjonowanie wsi w znacznie większym stopniu niż ma to miejsce w mieście. Przytaczają fragmenty (wcześniej odnalezione i zaznaczone) powieści wskazujące na ścisły związek człowieka z przyrodą, której ów człowiek stanowi integralny element.
Uczniowie wymieniają zapamiętane z lektury powieści tradycje, zwyczaje i obrzędy kultywowane na polskiej wsi. Nauczyciel wskazuje na istotę życia gromadnego, które wyznacza wzory i normy postępowania jednostki. Uczniowie przybliżają sylwetkę Jagny, która swoim stylem życia wyłamywała się z ustalonych schematów. Oceniają bohaterkę.
Uczniowie oglądają fragment filmu na podstawie powieści Reymonta w reżyserii Jana Rybkowskiego. W trakcie projekcji zwracają szczególną uwagę na elementy omówione w pierwszej części zajęć.
iii. c) Faza podsumowująca
Uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami po obejrzeniu filmu.
e. 5. Bibliografia
1. Literatura polska, pod red. J. Krzyżanowskiego i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.
2. Reymont W., Chłopi, PIW, Warszawa 1996.
f. 6. Załączniki
i. Zadanie domowe
Związek człowieka z przyrodą w powieści „Chłopi” – na podstawie filmu i przeczytanej lektury napisz, jaką rolę odgrywa natura w życiu wsi. Przypomnij momenty wskazujące na zespolenie losów człowieka i przyrody, które się wzajemnie przenikają i determinują.
g. 7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak
