Liryka „wieku męskiego” Adama Mickiewicza.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:1. zna genezę liryków lozańskich, 2. zna symbolikę wody.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. wskazać i nazwać środki artystyczne w wierszu A. Mickiewicza, Nad woda wielką i czystą, 2. wypowiedzieć się na temat symbolicznego znaczenia liryków A. Mickiewicza.
2. Metoda i forma pracy
Metoda problemowa, metoda podawcza, dyskusja, praca z tekstem literackim, indywidualna praca ucznia.
3. Środki dydaktyczne
Tekst liryczny (A. Mickiewicz, Nad woda wielką i czystą), W. Kopaliński, Słownik symboli.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Rozmowa na temat skojarzeń związanych z wodą, wykorzystanie słownika W. Kopalńskiego.
b) Faza realizacyjna
1. Podanie krótkiej informacji na temat genezy i cech charakterystycznych liryków lozańskich.
(Liryki lozańskie powstały w latach 1839 – 1840, podczas pobyty Mickiewicza w Szwajcarii, gdzie wykładał w Akademii Lozańskiej. Najważniejsze cechy liryków: odejście od opisowości, skrótowość i prostota w wyrażaniu myśli, odejście od wielosłowia i rozbudowanych opisów, melodyjne zorganizowanie wypowiedzi, poszerzanie sensów słów o znaczenie symboliczne, refleksje nad życiem i przemijaniem.)
2. Odczytanie wiersza Nad woda wielką i czystą.
3. Analiza wiersza.
4. Wskazanie i nazwanie środków stylistycznych występujących w wierszu (np. epitety – wielka, przejrzysta, czysta).
5. Przeanalizowanie funkcji występujących w wierszu czasowników (np. stoją, przebiegły, błysnęło – potęgowanie, przyspieszanie ruchu).
6. Zwrócenie uwagi na oryginalne cechy budowy (rymy wykraczają poza zwrotki, są spoiwem
wersów z różnych zwrotek).
7. Interpretacja wiersza.
8. Próba podziału tekstu na dwie części (1. cześć – 3 pierwsze zwrotki, 2. część – 3 zwrotki).
9. Wskazanie żywiołów występujących w pierwszej części wiersza (ziemia, powietrze, ogień).
10. Odczytanie drugiej części wiersza, zadanie uczniom pytania: „Który żywioł ostatecznie triumfuje, dlaczego?” (woda, do której porównuje się podmiot liryczny, źródłem przetrwania i triumfu jest spokój, wytrwałość).
c) Faza podsumowująca
Próba symbolicznego odczytania wiersza – uczniowie zgłaszają swoje propozycje (np. woda, to życie ludzkie, które przemija).
5. Bibliografia
Kopaliński W. Słownik symboli,
Markiewicz H., Romantyzm, PWN, Warszawa 1999.
Mickiewicza A., Nad woda wielką i czystą, [w:] w:] Garsztka, Z. Grabowska, G. Olszowska, W rodzinnej Europie, Znak, Kraków 2001.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Dokonaj analizy i interpretacji liryku pt. Polały się łzy.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
