S e r i a « i h e r g e t y k a z . 52 N r k o l . 419
J a n D ę b ie c
I n s t y t u t M aszyn i U rz ą d z e ń E n e r g e t y c z n y c h
S t a n i s ł a w S a p a , Edw ard Ż ukow ski Z a k ła d y K o n s tr u k c y jn o - M e c h a n iz a c y jn e P rz e m y s łu W ęglow ego
METODA OCENY JAKOŚCI POMP NA PRZYKŁADZIE POMP WIROWYCH PRZEZNACZONYCH DO POMPOWANIA WODY
Z ZAWARTOŚCIĄ. DROBNOZIARNISTYCH CIAŁ STAŁYCH
S t r e s z c z e n i e . Omówiono z n a c z e n i e a n a l i z y w a lo ró w t e c h n i c z n o - e k o - n o m ic z n y c h i o c e n y J a k o ś c i wyrobów p rz e m y s ło w y c h d l a u n o w o c z e ś n ia n i a i r o z w o ju i c h p r o d u k c j i . Podano p o d staw o w e z a ł o ż e n i a p ro p o n o w a n e j m e to d y o c e n y j a k o ś c i wyrobów p rz e m y s ło w y c h . S fo rm u ło w a n o s z c z e g ó ło w o m e to d ę o c e n y j a k o ś c i pomp w iro w y c h p r z e z n a c z o n y c h do pompo
w a n ia wody z z a w a r t o ś c i ą d r o b n o z i a r n i s t y c h c i a ł s t a ł y c h .
1 . W stęp
Jednym z c z y n n ik ó w w p ły w a ją c y c h w i s t o t n y s p o s ó b n a ro z w ó j p r o d u k c j i p rz e m y s ło w e j i tym samym n a z a s p o k a j a n i e i s t n i e j ą c e g o z a p o t r z e b o w a n i a n a j e j w y ro b y j e s t j a k o ś ć t y c h w yrobów . I s t n i e j e w ię c p o t r z e b a c i ą g ł e g o do
s k o n a l e n i a p o z io m u te c h n i c z n e g o wyrobów p rz e m y s ło w y c h , c z e g o p o d s ta w ę s t a n o w i a n a l i z a i c h w a lo ró w te c h n i c z n o - e k o n o m ic z n y c h . A n a l i z a t a u m o ż liw ia w ła ś c iw ą o c e n ę p o s z c z e g ó l n y c h , c z ę s t o b a r d z o r ó ż n y c h c e c h w y ro b u s k ł a d a j ą c y c h s i ę n a j e g o j a k o ś ć .
J a k o ś ć j e s t w ię c t u t a j r o z u m ia n a j a k o z b i ó r c e c h i w ł a ś c i w o ś c i d e c y d u j ą c y c h o s t o p n i u p r z y d a t n o ś c i w y ro b u w s p e ł n i a n i u wymagań z g o d n y c h z j e go p r z e z n a c z e n i e m .
A n a l i z a j a k o ś c i p o z w a la n a u j a w n i e n i e e w e n tu a ln y c h n ie d o m a g a ń c z y s ł a b y c h s t r o n w y ro b u , a s p o r z ą d z o n a n a j e j p o d s t a w i e o c e n a j a k o ś c i s t a j e Bię c z y n n ik ie m i n i c j u j ą c y m u n o w o c z e ś n ia n i e w s p ó ł c z e s n e j p r o d u k c j i p rz e m y s ło w e j..
Z te g o w z g lę d u a n a l i z a j a k o ś c i p o w in n a n i e t y l k o z a p e w n ia ć m o ż liw o ś ć o c e n y k o n s t r u k c j i i s t n i e j ą c y c h i a k t u a l n i e w d r a ż a n y c h , a l e r ó w n o c z e ś n i e w in n a s t a w i a ć p r z e d n au k o w cam i i k o n s t r u k t o r a m i w y ra ź n e i o k r e ś l o n e z a d a n i a w z a k r e s i e k o n s t r u k c j i b a r d z i e j n o w o c z e s n y c h .
S to s o w a n a d o ty c h c z a s w k r a j u m e to d a o c e n y p o zio m u t e c h n i c z n e g o w yrobów , c z y l i tz w . k l a s y f i k a c j a w yrobów wg g ru p n o w o c z e s n o ś c i A ,B ,C p o l e g a w o g ó l
nym z a r y s i e n a b e z p o ś r e d n im p o ró w n y w a n iu c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h w yrobu o c e n ia n e g o i w zo rco w eg o . Na t e j p o d s t a w i e o s ą d z a s i ę n a s t ę p n i e , c z y c e c h y
64 J . D ę b ie c , S t . S a p a , E. Ż u kow ski
w y ro b u o c e n ia n e g o s ą l e p s z e , ró w n e , o zy g o r s z e od o d p o w ie d n ic h c e c h w yro
b u w z o rc o w e g o , W z a l e ż n o ś c i o d w y n ik u p o w y ż sz e g o p o ró w n a n ia u s t a l a s i ę g r u p ę n o w o c z e s n o ś c i w y ro b u , A, B, b ą d ź C.
M eto d a t a n i e o b e jm u je w s p o s ó b kom pleksow y w s z y s t k i c h c z y n n ik ó w w p ły w a ją c y c h n a j a k o ś ó w y ro b u i n i e u w y p u k la w pływu n a n i ą p o sz c z e g ó ln y c h c e c h .
Z t y c h w zg lęd ó w w y d a je s i ę c e lo w e o p r a c o w a n ie t a k i e j m e to d y o c e n y j a k o ś c i w yrobów , k t ó r a e l i m i n u j ą c w y m ie n io n e n i e d o s k o n a ł o ś c i p o z w a la ła b y n a o k r e ś l a n i e j a k o ś c i w s p o s ó b b a r d z i e j je d n o z n a c z n y n p . z a pom ocą je d n e g o w s k a ź n ik a l i c z b o w e g o .
W n i n i e j s z y m a r t y k u l e p r z e d s ta w i o n o p r ó b ę u j ę c i a z a g a d n i e n i a o c e n y j a k o ś c i pomp w iro w y c h w y k o r z y s t u j ą c "O g ó ln ą m e to d ę o k r e ś l a n i a p o zio m u j a k o ś c i u r z ą d z e ń k o p a l n i a n y c h i u r z ą d z e ń do w z b o g a c a n ia " (jl3*
2 . P o d staw o w e z a ł o ż e n i a p ro p o n o w a n e j m e to d y o c e n y j a k o ś c i wyrobów p r z e m y s ło w y c h
W o g ó ln y m u j ę c i u p ro p o n o w a n a m e to d a o c e n y j a k o ś c i w yrobów p r z e m y s ło w ych p o l e g a n a o k r e ś l a n i u lic z b o w e g o w s k a ź n ik a j a k o ś c i w yrobu iK. W sk aźn ik t e n p o w s t a j e j a k o w y n ik p o r ó w n a n ia c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h w y ro b u o c e n i a n e g o i w zo rco w eg o p r z y ró w n o c z e sn y m u w z g lę d n ie n iu w a ż n o ś c i p o s z c z e g ó l n y c h
c e c h .
D la o c e n y j a k o ś c i w y ro b u n a l e ż y w ię c u s t a l i ó , k t ó r e c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e s ą d l a n i e g o r e p r e z e n t a t y w n e i mogą b yó p r z y j ę t e do o c e n y .
D la u s t a l o n y c h c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h n a l e ż y o k r e ś l i ć n a s t ę p n i e i c h w a r t o ś c i l i c z b o w e w o d n i e s i e n i u do w yrobu o c e n ia n e g o i w zorcow ego o r a z o c e n i ć i c h w a ż n o ś ć .
Za w yrób w zo rco w y m oże b y ć u z n a n y w yrób i s t n i e j ą c y o n a jw y ż s z y c h w s k a l i ś w ia t o w e j w a l o r a c h t e c h n i c z n o - e k o n o m ic z n y c h b ą d ź t e ż w y ró b h i p o t e t y c z n y u w z g l ę d n i a j ą c y a k t u a l n y s t a n t e c h n i k i , i s t n i e j ą c e n o rm y ,w y ty c z n e i z a l e c e n i a n p . RWPG.
P ro p o n o w an y w s k a ź n ik j a k o ś c i K j e s t sumą ilo c z y n ó w w sk a ź n ik ó w c z ą s t kow ych k ^ i w s p ó łc z y n n ik ó w w a ż n o ś c i $ ^ c h a r a k t e r y s t y c z n y c h c e c h wyrobu
K - 2 ^ . 6 i i - 1
M ak sy m aln a w a r t o ś ć w s k a ź n ik a j a k o ś c i w y ro b u m oże w y n o s ić K ■ 1 i o - z n a c z a w y ró b n a j w y ż s z e j j a k o ś c i d o ró w n u ją c y j a k o ś c i ą w y ro b o w i w zorcow em u.
a oi u •
W s k a ź n ik i c z ą s tk o w e k , « —— b ą d ź k . * — p r z e d s t a w i a j ą s t o s u n k i
aw i 1 a o i
w a r t o ś c i li c z b o w y c h p o s z c z e g ó l n y c h c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h w yrobu o c e n i a n e g o a Q i i w zo rco w eg o a w i.
W s k a ź n ik i c z ą s tk o w e n a l e ż y p r z y tym u s t a l a ć w t e n s p o s ó b ,a b y i c h w z ro st o z n a c z a ł z a w sz e p o p raw ę j a k o ś c i w y ro b u o c e n i a n e g o .
a .
W sk a ź n ik c z ą s tk o w y k . « j e ż e l i w z r o s t w a r t p ś c i c h a r a k t e r y s t y c z -
1 w i
n e j o c e n ia n e g o w yrobu o z n a c z a p o p ra w ę je g o j a k o ś c i ( n p . w z r o s t sp ra w n o ś c i),
- ® w i
b ą d z t e ż k . = —2= gń y w z r o s t d a n e j w a r t o ś c i c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e j p o - 1 a o i
g a r s z a j a k o ś ć w y ro b u ( n p . w z r o s t m a s y ) .
W z a ł o ż e n i a c h p ro p o n o w a n e j m e to d y p r z y j ę t o , ż e w s k a ź n ik c z ą s tk o w y k^
n i e p o w in ie n o s i ą g a ć w a r t o ś c i w i ę k s z e j od j e d n o ś c i - k ^ ^ 1 , 0 . J e ż e l i w ię c z p o r ó w n a n ia w a r t o ś c i d a n e j c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e j w y ro b u w y n ik a w sk a ź n i k c z ą s tk o w y k^ 1 , 0 n a l e ż y do o b l i c z e ń w s k a ź n ik a j a k o ś c i w y ro b u K p r z y j ą ć s k o ry g o w a n ą w a r t o ś ć te g o w s k a ź n ik a c z ą s tk o w e g o k i = 1 , 0 . W yklu
c z a t o n i e u z a s a d n i o n e z a w y ż a n ie w s k a ź n ik a j a k o ś c i K w y n i k a ją c e z w yso
k i c h n i e k t ó r y c h t y l k o w sk a ź n ik ó w c z ą s tk o w y c h ( n p .w y k a z a n ie w y so k ie g o w skaź
n i k a j a k o ś c i pompy w iro w e j d z i ę k i j e j w y ją tk o w o w y s o k ie j s p r a w n o ś c i u z y s k a n e j w w y n ik u z b y t c i e n k i c h ł o p a t e k w i r n i k a i k i e r o w n i c y , mimo ż e t a k i e ł o p a t k i o b n i ż a j ą t r w a ł o ś ć u k ł a d u p rz e p ły w o w e g o p o m p y ). W s p ó ł c z y n n ik i w aż
n o ś c i <5 i p o s z c z e g ó l n y c h w s k a ź n ik ó w c z ą s tk o w y c h k.^ u m o ż l i w i a j ą w ł a ś c i w ą, o d p o w ia d a ją c ą p r z e z n a c z e n i u w y ro b u o c e n ę c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h , p r ą y
n
czym - 1 » 0 .
3 . O g ó ln e z a ę a d y d o b o ru p o d l e g a j ą c y c h o c e n i e c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h w yrobu
C echy c h a r a k t e r y s t y c z n e p r z y j ę t e do o c e n y j a k o ś c i p o w in n y tw o r z y ć z e s p ó ł w p e ł n i r e p r e z e n t a t y w n y d l a d a n e g o w y ro b u . Z e s p ó ł t a k i p o w in ie n ujm o wać w s z y s t k i e c e c h y w y ro b u d e c y d u ją c e o j e g o j a k o ś c i i s p e ł n i a ć n a s t ę p u j ą c e z a ł o ż e n i a i
1) ujm ow ać w y ł ą c z n i e w ł a s n o ś c i d a n e g o w y ro b u b e z u w z g l ę d n i a n i a w pływu c z y n n ik ó w w c h o d z ą c y c h w s k ł a d p r o c e s u p r o d u c k j i ( t j . c z y n n i k a p r a c y i cz y n n i k a l u d z k i e g o ) ,
2) p r z y j ę t e do o c e n y c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e p o w in n y b y ć o d s i e b i e n i e z a l e ż n e ,
3 ) c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e p o w in n y b y ć o k r e ś l a n e p r z e z w s k a ź n i k i l i c z bowe w y z n a c z a n e w z a B a d z ie d o ś w i a d c z a l n i e b ą d ź p r z e z o b l i c z e n i a . C echy t r u d n e do u j ę c i a w w y ż e j p o d an y s p o s ó b n a l e ż y o k r e ś l a ć sz a c u n k o w o ś c i ś l e wg u s t a l o n y c h z a s a d ,
4 ) l i c z b o w e w a r t o ś c i c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h p o w in n y b y ć o k r e ś l a n e t y m i samymi m e to d a m i d l a w y ro b u o c e n ia n e g o i w zorcow ego i z je d n a k o w ą d ok
ł a d n o ś c i ą ,
66 J . D ę b ie c , S t . S a p a , E. Ż ukow ski
5 ) a n a li z o w a n e c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e p o w in n y n i e t y l k o o o ra z o w a ć z a l e t y i wady i s t n i e j ą c y c h k o n s t r u k c j i , a l e w y ty c z a ć t a k ż e k i e r u n k i u d o s k o n a l e ń p r z y s z ł o ś c i o w y c h .
4 . W a ru n k i w s tę p n e z a s t o s o w a n ia p ro p o n o w a n e j m eto d y do o c e n y j a k o ś c i pomp w iro w y ch
D a ls z e s z c z e g ó ł y p ro p o n o w a n e j m e to d y p o d a n o w o d n i e s i e n i u do o c e n y j a k o ś c i pomp w iro w y c h . Pompy t e n a l e ż y w tym c e l u p o d z i e l i ć n a o d p o w ie d n ie g ru p y ( e w e n t u a l n i e p o d g r u p y ) w z a l e ż n o ś c i o d p r z e z n a c z e n i a , r o z w i ą z a ń k o n s t r u k c y j n y c h i t p . P o d z i a ł t a k i j e s t b a r d z o i s t o t n y , p o n ie w a ż d l a r ó ż n y c h g r u p pomp m ogą b y ć p rz y jm o w a n e do o c e n y n i e t y l k o r ó ż n e c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e le c z t a k ż e r ó ż n e w s p ó łc z y n n i k i w a ż n o ś c i d l a t a k i o h sam ych c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h . P o z a tym p o d z i a ł t a k i j e s t n ie o d z o w n y d l a d o b o ru o d p o w i e d n i c h pomp w z o rc o w y c h .
J a k o p r z y k ł a d z a s t o s o w a n i a p ro p o n o w a n e j m e to d y o c e n y p o z io m u j a k o ś o i w o d n i e s i e n i u do pomp r o z p a t r z o n o p o n i ż e j j e d n ą z i c h g r u p a m ia n o w ic ie pom
py w iro w e do pom pow ania wody z z a w a r t o ś c i ą d r o b n o z i a r n i s t y c h c i a ł s t a ł y c h . Pompy t a k i e m ożna p o d z i e l i ć n a s t ę p u j ą c o «
A. W z a l e ż n o ś c i o d w ł a ś c i w o ś c i e r o z y j n y c h pom pow anych m ie s z a n i n «
a j pompy do s to s u n k o w o l e k k i c h w arunków p r a c y ( n i e w i e l k i e z a g ę s z c z e n i a m i e s z a n i n , s ł a b e w ł a ś c i w o ś c i e r o z y j n e pom pow anych c z ę ś c i s t a ł y c h j , b j pompy do c i ę ż k i c h w arunków p r a c y ( d u ż e z a g ę s z c z e n i a m i e s z a n i n , s i l n e
w ł a ś c i w o ś c i e r o z y j n e pom pow anych c i a ł s t a ł y c h J . B . W z a l e ż n o ś c i od k o n s t r u k c j i «
a j pompy j e d n o s t o p n i o w e , b j pompy w ie l o s t o p n i o w e .
D la pompy o c e n i a n e j n a l e ż y d o b r a ć o d p o w ie d n ią pompę w zo rco w ą c h a r a k t e r y z u j ą c ą s i ę id e n ty c z n y m p r z e z n a c z e n i e m i k o n s t r u k c j ą i s p e ł n i a j ą c ą n a s t ę p u j ą c e w y m ag an ia d o t y c z ą c e p a ra m e tró w p ra c y «
i j N o m in a ln a w y d a jn o ś ć - Q i w y so k o ść p o d n o s z e n i a - H pompy o c e n i a n e j i w z o rc o w e j n i e p o w in n y s i ę r ó ż n i ć w ię c e j n i ż o +10%.
R rzy pom pach w ie lo s to p n i o w y c h d o ty c z y t o m a k s y m a ln e j w y s o k o ś c i p o d n o s z e n i a ( p r z y m a k s y m a ln e j l i c z b i e s t o p n i ) , a d l a pomp p r z y s to s o w a n y c h do p r a c y p r z y r ó ż n y c h p r ę d k o ś c i a c h o b ro to w y c h w i r n i k a - p a ra m e tr ó w Q i H p r z y m a k s y m a ln e j p r ę d k o ś c i o b r o t o w e j .
2 ) P r ę d k o ś o i o b ro to w e w i r n i k a pompy o c e n i a n e j i w z o rc o w e j n i e po w in n y s i ę r ó ż n i ć w i ę c e j n i ż o + 5%.
5 . D obór p o d l e g a j ą c y c h o c e n i e c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h pomp
p r z e z n a c z o n y c h do pom pow ania wody z z a w a r t o ś c i ą d r o b n o z i a r n i s t y c h c i a ł s t a ł y c h
E rz y o c e n i e j a k o ś c i w y s t ę p u j ą dwa r o d z a j e c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h pom p«
- c e c h y , k t ó r e m ożna w y r a z ió l i c z b a m i b ę d ą c y m i w y n ik ie m p o m ia ró w ,
- c e c h y , k t ó r y c h w s k a ź n i k i c z ą s tk o w e m ogą b y ć u s t a l o n e w y ł ą c z n i e m e to d ą s z a c u n k o w ą ( o p a r t ą n a o k r e ś l o n y c h z a ł o ż e n i a c h ) .
O cena c e c h t e g o r o d z a j u n i e j e s t a n i ł a t w a , a n i z u p e ł n i e ś c i s ł a , gdyż mimo n a j l e p i e j s p r e c y z o w a n y c h z a ł o ż e ń p o z o s t a w i a z a w sz e m a r g in e s i n t e r p r e - i t a c j i i n d y w i d u a l n e j o c e n i a j ą c e g o .
D la r o z p a t r y w a n e j g ru p y pomp p r o p o n u j e s i ę p r z y j ą ó do o c e n y n a s t ę p u j ą c c e c e c h y c h a r a k t e r y s t y c z n e i i c h w s k a ź n ik i c z ą s tk o w e i
1 ) T r w a ło ś ć pompy. J a k o w a r t o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą t r w a ł o ś c i a^ p r o p o n u j e s i ę p rz y jm o w a ć e fe k ty w n y c z a s p r a c y pompy w g o d z in a c h p o m n ie js z o n y o sumę r o b o c z o g o d z i n z u ż y t y c h p r z e z o b s ł u g ę n a d r o b n e n a p ra w y dokonyw ane w m i e j s c u p r a c y pom py.
W sk aźn ik c z ą s tk o w y t r w a ł o ś c i k 1 b y łb y s t o s u n k ie m w a r t o ś c i c h a r a k t e r y s t y c z n y c h t r w a ł o ś c i pompy o c e n i a n e j a Ql do w z o rc o w e j a w^ c z y l i k^ =
W t e n s p o s ó b u s t a l o n y w s k a ź n ik t r w a ł o ś c i u w z g lę d n ia n a d e r u c ią ż liw e wie
l o k r o t n i e d l a u ż y tk o w n ik a d r o b n e n a p ra w y i p r z e s t o j e , p o d k r e ś l a j ą c wagę n ie z a w o d n o ś o i p r a c y t e g o r o d z a j u pompy.
2 ) S p ra w n o ść pom py. Za w a r t o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą s p r a w n o ś c i ag p ro p o n u j e s i ę p r z y j ą ć o p ty m a ln ą s p r a w n o ś ć pom py, w y z n a c z o n ą p r z y pom pow aniu wo
d y , po p r z e p r a c o w a n i u p r z e z pompę 100 g o d z in w w a ru n k a c h p r z e z n a c z e n i a . W sk a ź n ik c z ą s tk o w y s p r a w n o ś c i k g b y łb y s t o s u n k ie m w a r t o ś c i c h a r a k t e r y s t y c z n y c h s p r a w n o ś c i pompy o c e n i a n e j a 02 i w z o rc o w e j a w2 c z y l i k g -
3 ) M asa pom py. Ze w z g lę d u n a n i e u n i k n i o n e r ó ż n i c e p a ra m e tr ó w Q - H pom
p y o c e n i a n e j i w z o rc o w e j i z w ią z a n e z tym u z a s a d n i o n e r ó ż n i c e mas w a r t o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą m asy a ^ i a w^ p r o p o n u j e s i ę p rz y jm o w a ć j a k o s t o s u n e k m asy M do i l o c z y n u Q . H, t z n .
a
Mo
a " 3 "
W sk a ź n ik c z ą s tk o w y m asy
68 J . D ę b ie c , S t . S a p a , E. Ż ukow ski
4^ P o zio m h a ł a s u . P r z y jm u ją c j a k o p o d s ta w ę norm ę P N -7 0 /B -0 2 1 51 d o p u s z c z a j ą c ą m ak sy m aln e n a t ę ż e n i e h a ł a s u w m i e j s c u p r z e b y w a n ia o b s ł u g i (1 m od ź r ó d ł a h a ł a s u j - 90 dB (A j o r a z z a k ł a d a j ą c w a r t o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą p o ziom u h a ł a s u pompy w z o rc o w e j 8 0 dB ( A ) w s k a ź n ik c z ą s tk o w y p o zio m u h a ł a s u k ^ p r o p o n u j e s i ę p rz y jm o w a ć wg t a b l i c y 1 .
T a b l i c a 1 W sk aźn ik c z ą s tk o w y p o zio m u h a ł a s u k ^
P oziom h a ł a s u pompy o c e n i a n e j
i B { A )
do 80 8 0 -8 3 8 4 - 8 6 8 6 -8 8 8 9 -9 0 p o w y żej 90
k 4 1 , 0 0 , 9 0 , 8 0 , 7 0 , 5 0 , 0
5 ) P o w ie r z c h n i a zajm ow ana p r z e z pom pę. Za w a r t o ś ć c h a r a k t e r y s t y c z n ą zaj
m ow anej p o w i e r z c h n i a Q^ i a . ^ p r o p o n u j e s i ę p rz y jm o w a ć i l o c z y n w ym iaru d łu g o ś c io w e g o pompy w ra z z s i l n i k i e m e le k tr y c z n y m i m a k s y m a ln e j s z e r o k o ś c i sa m e j pom py.
W sk aźn ik c z ą s tk o w y zajm o w a n e j p o w ie r z c h n i
6 ) Ł a tw o ść w ym iany e le m e n tó w u k ła d u p rz e p ły w o w e g o . W a rto ś ć w s k a ź n ik a c z ą s tk o w e g o c h a r a k t e r y z u j ą c e g o ł a t w o ś ć w ym iany s z y b k o z u ż y w a ją c y c h s ię e l e m entów u k ła d u p rz e p ły w o w e g o pompy p r o p o n u j e s i ę p rz y jm o w a ć n a p o d s t a w i e n a s t ę p u j ą c y c h k r y t e r i ó w «
a ) p r z y ł a t w e j w y m ia n ie z u ż y ty c h e le m e n tó w , m o ż liw e j do p r z e p r o w a d z e n i a n a s t a n o w i s k u p r a c y pompy b e z u ż y c i a n a r z ę d z i s p e c j a l n y c h
kg - 1,0
b ) p r z y u t r u d n i o n e j w y m ia n ie z u ż y ty c h e le m e n tó w , m o ż liw e j j e d n a k do p r z e p r o w a d z e n ia n a s t a n o w i s k u p r a c y pompy b e z u ż y c i a n a r z ę d z i s p e c j a l n y c h
kg = 0 , 9
c ) p r z y u t r u d n i o n e j w y m ia n ie z u ż y ty c h e le m e n tó w , m o ż liw e j do p r z e p r o w a d z e n i a n a s t a n o w i s k u p r a c y pompy p r z y z a s t o s o w a n i u n a r z ę d z i s p e c j a l n y c h
kg - 0 , 8
i ) p r z y t r u d n e j w y m ia n ie e le m e n tó w , w y m a g a ją c e j p r z e t r a n s p o r t o w a n i a pompy do w a r s z t a t u rem o n to w eg o
k 6 * °* 5
7 ) T e c h n o lo g i c z n o ś ć k o n s t r u k c j i . T e c h n o lo g i c z n o ś ó k o n s t r u k c j i pompy p ro p o n u je s i ę o c e n i a ć p r z y j m u j ą c w a r t o ś c i w s k a ź n ik a c z ą s tk o w e g o wg n a s t ę p u ją c y c h u s t a l e ń :
a ) m a ła l i c z b a p o w i e r z c h n i ła tw o o b r a b i a l n y c h sk ra w a n ie m e le m e n tó w u k ła d u p rz e p ły w o w e g o
k ^ = 1 , 0
b ) m a ła l i c z b a p o w i e r z c h n i t r u d n o o b r a b i a l n y c h s k ra w a n ie m e le m e n tó w u k ł a du p rz e p ły w o w e g o
k^ = 0 , 8
c ) d u ż a l i c z b a p o w i e r z c h n i ła t w o o b r a b i a l n y c h s k r a w a n ie m e le m e n tó w u k ł a du p rz e p ły w o w e g o
k ? = 0 , 8
d i d u ż a l i c z b a p o w ie r z c h n i t r u d n o o b r a b i a l n y c h sk ra w a n ie m e le m e n tó w u k ł a du p rz e p ły w o w e g o
- 0 ,5
8 i M o ż liw o ść z m ian y p a ra m e tr ó w p r a c y pompy p r z e z r e g u l a c j ę p r ę d k o ś c i o b r o to w e j w i r n i k a . D la pompy p r z y s t o s o w a n e j do z m ia n y p a ra m e tr ó w p r a c y p r z e z r e g u l a c j ę p r ę d k o ś c i o b r o to w e j w i r n i k a c z ą s tk o w y w s k a ź n ik t e j c e c h y p r o p o n u j e s i ę p r z y j ą ć kg = 1 , 0 . P r z y b r a k u ww. m o ż l iw o ś c i z m ian y p a ra m e tr ó w - w s k a ź n ik kg » 0 , 8 .
6 . jW s p ó łc z y n n ik i w a ż n o ś c i w sk a ź n ik ó w c z ą s tk o w y c h
P o s z c z e g ó ln e w s k a ź n i k i c z ą s tk o w e w p ły w a ją w r ó ż n y s p o s ó b n a j a k o ś ć d a n e j m a s z y n y . H p. t r w a ł o ś ć r o z p a t r y w a n y c h pomp n i e w ą t p l i w i e w w iększym s to p n i u d e c y d u je o i c h j a k o ś c i n i ż n p . zajm ow ana p r z e z n i e p o w i e r z c h n i a . W z w ią z k u z ty m , w c e l u u j ę c i a i c h z r ó ż n ic o w a n e g o w pływ u n a j a k o ś ć , s t a j e s i ę k o n i e c z n e w p ro w a d z e n ie w s p ó łc z y n n ik ó w w a ż n o ś c i p o s z c z e g ó l n y c h w s k a ź n ik ków c z ą s tk o w y c h .
U s t a l e n i e w a r t o ś c i ww. w s p ó łc z y n n ik ó w w a ż n o ś c i p r z e p r o w a d z i ć m ożna d r o g ą e k s p e r t y z y (m e to d a d e l f i c k a - s t a t y s t y c z n e o p r a c o w a n ie k i l k a k r o t n y c h w y p o w ie d z i e k s p e r t ó w ) .
D la r o z p a t r y w a n e j g ru p y pomp p r o p o n u j e s i ę p r z y j ę c i e w a r t o ś c i w sp ó łczy n n ik ó w w a ż n o ś c i wg t a b l i c y 2 .
70 J . D ę b ie c , S t . S a p a , E. Ż ukow ski
T a b l i c a 2 W s p ó łc z y n n ik i w a ż n o ś c i w sk a ź n ik ó w c z ą s tk o w y c h j a k o ś c i
C ech ą c h a r a k t e r y s t y c z n a pompy
Sym bol w s k a ź n ik a c z ą s tk o w e g o
k i
W s p ó łc z y n n ik w a ż n o ś c i
¿ i
T r w a ło ś ć pompy k 1 0 , 2 4
S p ra w n o ść pompy k 2 0 ,1 5
Masa pompy k 3 0 , 1 0
P oziom h a ł a s u k 4 0 ,1 2
P o w ie r z c h n i a zajm ow ana
p r z e z pompę k 5 0 ,0 8
Ł a tw o ść w ym iany e le m e n tó w s z y b k o z u ż y w a ją c y c h s i ę
u k ł a d u p rz e p ły w o w e g o k 6 0 ,1 5
T e c h n o lo g i c z n o ś ć
k o n s t r u k c j i k ? 0 ,0 8
M o ż liw o ść z m ian y p a ra m e tr ó w p r a c y pompy p r z e z r e g u l a c j ę
p r ę d k o ś c i o b r o to w e j w i r n i k a k 8 0 ,0 8
E “ 1 *°
7. W sk a ź n ik .j a k o ś c i pompy
Na p o d s t a w i e u s t a l o n y c h w a r t o ś c i w sk a ź n ik ó w c z ą s tk o w y c h i w s p ó łc z y n n i
ków i c h w a ż n o ś c i m ożna o k r e ś l i ć w s k a ź n ik j a k o ś c i r o z p a t r y w a n e j pompy
K - ^ . k ±
i» 1
W sk aźn ik t e n , o k r e ś l o n y l i c z b o w o , c h a r a k t e r y z u j e j a k o ś ć o c e n i a n e j pom
p y w s t o s u n k u do pompy w z o rc o w e j, d l a k tó r ie j w s k a ź n ik j a k o ś c i w y n o s i 1 , 0 . D la b a r d z i e j p r z e j r z y s t e g o p r z e d s t a w i e n i a wpływu p o s z c z e g ó l n y c h cech n a j a k o ś ć o c e n i a n e j pompy m ożna p r z e d s t a w i ć u z y s k a n e w y n ik i w y żej p r z y t o c z o n e j a n a l i z y g r a f i c z n i e .
1,0
*i
Ity s . 1 . G r a f i c z n a i n t e r p r e t a c j a w s k a ź n ik a j a k o ś c i n
Z a k re sk o w a n e p o l e o d p o w ia d a w s k a ź n ik o w i K = V I k ^ . Z a l e t ą g r a f i c z n e j i n t e r p r e t a c j i w s k a ź n ik a j a k o ś c i j e s t m o ż liw o ś ć ła tw e g o p o r ó w n a n ia wpływu p o s z c z e g ó l n y c h c e c h n a j a k o ś ć w y ro b u i j e d n o c z e ś n i e w s k a z a n ie k i e ru n k u p r a c z m i e r z a j ą c y c h do p o d w y ż s z e n ia j a k o ś c i t y c h w yrobów .
O k r e ś l e n i e j a k o ś c i d a n e g o w yrobu w f o r m ie w s k a ź n ik a lic z b o w e g o c z y n i o c e n ę t e j j a k o ś c i b a r d z i e j o b ie k t y w n ą , a j e d n o c z e ś n i e p o z w a la n a u j e d n o l i c e n i e k r y t e r i ó w p o ró w n y w a n ia a k t u a l n e g o p o z io m u t e c h n i c z n e g o i n o w o c z e s
n o ś c i w yrobów z e s ta n d a r d e m św iato w y m .
P r o p o n u j e s i ę n a s t ę p u j ą c e k r y t e r i a j a k o ś c i pom pi
1 ) K > 0 , 8 - pompy o j a k o ś c i d o r ó w n u ją c e j w ymaganiom s t a n d a r d u świaA to w e g o ,
Z ) 0 , 6 ^ K <■ 0 , 8 - pompy o ś r e d n i e j j a k o ś c i w y m ag ają ce m o d e r n i z a c j i , 3 ) K ^ C 0 , 6 - p o m p y ,k tó r e w in n y b y ć w y c o fa n e z p r o d u k c j i b ą d ź z a s t ą
p i o n e nowymi k o n s t r u k c j a m i .
8 . W n io s k i
1 . O cena j a k o ś c i w yrobów s t a j e s i ę n ie z b ę d n y m s k ł a d n i k i e m p r o c e s u i c h wy
t w a r z a n i a , j e ż e l i c e c h ą t e g o p r o c e s u ma b y ć c i ą g ł e d o s k o n a l e n i e w y ro bów i i n t e n s y f i k a c j a p o s t ę p u t e c h n i c z n e g o .
2 . O p ra c o w a n ie o b ie k t y w n e j i d o k ł a d n e j a j e d n o c z e ś n i e o p e r a t y w n e j m e to d y o c e n y w yrobów j e s t z a g a d n ie n ie m z ło ż o n y m , z e w z g lę d u n a r ó ż n o r o d n o ś ć i c h o e o h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h , z k t ó r y c h w i e l e j e s t t r u d n y c h , b ą d ź w o gó
72 J . D ę b ie c , S t . S a p a , E. Ż ak o w sk i
l e n i e n a d a j ą c y c h s i ę do u j ę c i a m a te m a ty c z n e g o . N a le ż y p r z y tym p a m ię t a ć , ż e m e to d a o c e n y n i e p o w in n a b y ć n a d m i e r n i e s k o m p lik o w a n a a je d n o c z e ś n i e m o ż liw a do s t o s o w a n i a n a r ó ż n y c h e t a p a c h p o w s ta w a n ia w yrobu - o d z a ł o ż e ń do g o to w e g o p r o d u k t u .
3 . P r z e d s t a w i o n e p rz y k ła d o w o z a s t o s o w a n i e o p i s a n e j m e to d y o c e n y j a k o ś c i g r u p y pomp w iro w y c h j e s t p i e r w s z ą p r ó b ą k o m p le k so w e j i c h o c e n y i n i e w ą t p l i w i e b ę d z i e d o s k o n a l o n e . P r a k t y k a m oże w n ie ś ć do n i e j now e e l e m e n ty , sk o ry g o w a ć i n t e r p r e t a c j ę n i e k t ó r y c h c e c h c h a r a k t e r y s t y c z n y c h i w s p ó łc z y n n ik ó w w a ż n o ś c i o r a z u z u p e ł n i ć p ro p o n o w a n ą m e to d ę j a k o c a ł o ś ć .
LITERATURA
C O O g ó ln a m e to d a o k r e ś l a n i a p o z io m u j a k o ś c i u r z ą d z e ń k o p a l n i a n y c h i u r z ą d z e ń do w z b o g a c a n ia . M a t e r i a ł y z n a r a d y e k s p e r tó w RWPG-Moskwa 1971 r .
£2] Z a r z y c k i M. 1 P o d s ta w y t y p i z a c j i pomp d l a g ó r n i c tw a w ęg lo w eg o . G liw ic e 19 6 4 r . M e c h a n i z a c ja G ó rn ic tw a n r 7 . W ydaw nictw a ZKMPW.
[ 3 ] P r o j e k t P o l s k i e j N orm yj P r z e n o ś n i k i c i e c z y . P o d z i a ł i s y m b o le .O p r a c o wany w K a t e d r z e Pomp i S il n ik ó w Wodnych P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j w r o k u 1 9 6 6 . P r a c a n i e p u b lik o w a n a .
P r a c a w p ł y n ę ł a do R e d a k c j i 18 k w i e t n i a 1974 r o k u .
METOfl OREHKH KAHECTBA HACOCOB 110 nPHMEPY D.EHTP0BE®HHX HACOCOB, nPE^HA3HAHEHHHX flJH KAHAHHH BOflH C COJIEPMHHEM MEJ1K0 3EPHHCIHX TBlPflH X MATEPHAJIOB
P e 3 k> m e
B .ąoKJia.ąe oÓcymąaeTCH 3H aveH ne a H a:in 3 a TexHHKO—3KOHOMHRecKHX a o c t o h h c t b h oąeHKH K a ^ e cT B a irpoMHmjieHHŁDc H3flejinM moaepHH3aiXHH h pa3BMTna n x npo_HB~
soA C TB a. IIpeACTaBJieHu ocHOBHue npeflnocujiK H n p e ^ jia r a e M o r o M e io s a ouenKH K a y e - CTBa npoMumjieHHbDC H 3flejiH 0. IIoapoÓ ho c$opMyj[HpoBaH MeTOfl oąeH K a K avecT B a u,eH±
TpoSeKHbDC H a c o c o B , npe,HHa3HaveHHLix a jih KayaHKH b o a łi c coflepacairaeM M ejiK 03e- pHHCTŁDC TBepAHX MaTepHaAOB.
QUALITY EVALUATION METHOD POR PUMPS ON THE EXAMPLE
OP CENTRIFUGAL PUMPS POR WATER CONTAINING PINE HARD MATERIALS S u m m a r y
Q u a l i t y e v a l u a t i o n o f i n d u s t r i a l p r o d u c t s a s w e l l a s im p o r t a n c e o f t e c h n o l o g i c a l a n d e c o n o m ic a l a n a l y s i s f o r t h e i r m o d e r n i z a t i o n a n d p r o d u c t i o n d e v e lo p m e n t w e re d i s c u s s e d i n t h e p a p e r . The b a s i o a s s u m p ti o n s o f i n v e n t e d m e th o d o f q u a l i t y e v a l u a t i o n o f i n d u s t r i a l p r o d u c t s 'w e r e made known.
D e t a i l e d m e th o d o f q u a l i t y e v a l u a t i o n o f c e n t r i f u g a l pumps f o r w a t e r c o n t a i n i n g f i n e h a r d m a t e r i a l s w e re f o n n u l a t e d .
