ROCZN IK I G LEB O ZN A W C ZE TOM LX NR 4 WARSZAWA 2009: 129-131
WSPOMIENIE
o prof, dr hab. BOHDANIE DOBRZAŃSKIM dr h.c. mult.
W SETNĄ ROCZNICĘ URODZIN
( 1 9 0 9 - 1 9 8 7 )
W tym roku minęła setna rocznica urodzin Profesora Bohdana Dobrzańskiego. Profesor Bohdan Dobrzański urodził się 3 marca 1909 r. w Strutynce na Ukrainie. Do szkoły śre d n ie j u c z ę s z c z a ł w P u ła w a c h . S tu d io w a ł na
P o lite c h n ic e L w ow skiej na W ydziale R o ln ic zo - Lasowym, który ukończył w 1933 r., uzyskując dyplom inżyniera rolnictwa ze specjalnością gleboznawstwo. Tam też w 1939 r. uzyskał stopień doktora. Habilitował się w 1949 r. na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; w 1951 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1956 r. - profesora zwyczajnego.
Prace badawcze prof. Bohdan Dobrzański rozpoczął w 1933 r. w Dublanach, w Instytucie Chemii Rolnej i Gleboznawstwa Politechniki Lwowskiej, a następnie pracował na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej do roku 1941. W okresie 1941- 1944 zatrudniony był w nadleśnictwie Sielec-Bieńków. Wykładał jednocześnie gleboznaw stw o na Wydziale B udo w n ictw a P aństw ow ych K ursów F achow ych (Politechnika Lwowska), nie przerywając pracy naukowej.
Profesor Bohdan Dobrzański poniósł szczególne
zasługi w organizacji wyższego szkolnictwa rolniczego w Lublinie. W latach 1952-1955 piastował godność rektora UMCS, a następnie w latach 1955-1959 był pierwszym rektorem-organizatorem Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie, ponownie rektorem tej uczelni został w roku akademickim 1968/1969.
Pełnił funkcję Kierownika Katedry Gleboznawstwa na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej (obecnie Akademii Rolniczej) w Lublinie (1955-1969) oraz pierwszej w Polsce uniwersyteckiej Katedry Gleboznawstwa na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1955-1963). Od końca lat sześćdziesiątych związany był z Warszawą, gdzie był kuratorem Katedry Gleboznawstwa na Wydziale Rolniczym SGGW (1966-1969), a następnie jej kierownikiem (1969-1979). Zajmował też wysokie stanowiska w PAN, takie jak Sekretarz Wydziału V oraz wiceprezes PAN.
Należy podkreślić, że prof. Bohdan Dobrzański wniósł ogromny wkład w prace naukowe i organizacyjne Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego w drugiej połowie XX wieku. Był On jednym z 44 pierwszych członków PTG, które rozpoczęło sw oją
130 Wspomienie o prof. B. Dobrzańskim vi* setną rocznicę urodzin
działalność w lutym 1937 roku. W latach 1947-1952 pełnił funkcję członka Zarządu Głównego i jednocześnie w latach 1949-1958 był przewodniczącym oddziału lubelskiego. Przez szereg kadencji (1959-1983) prof Bohdan Dobrzański był wybierany na wice prezesa Zarządu Głównego PTG. W roku 1979 Walne Zgromadzenie PTG nadało profesorowi Dobrzańskiemu dyplom honorowego wiceprezesa Towarzystwa.
Prof Bohdan Dobrzański aktywnie uczestniczy! w pracach Komisji Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, począwszy od roku 1949 do końca życia. Był współautorem wykazów gleb do map w skalach: 1:1000000. 1:300000 i 1:100000. Profesor był również współautorem wyżej wymienionych map, a także Mapy gleb Polski w skali 1:300000 opracowanej przez wszystkie katedry gleboznawstwa i opublikowanej w 1960 rou pod redakcją prof. dr Arkadiusza Musierowicza. Prof. B. Dobrzański wchodził w skład zespołu, powołanego przez Ministra Rolnictwa ds. bonitacji gleb terenów' równinnych, wyżynnych i nizinnych.
Prof. B. Dobrzański brał udział w pracach nad kolejnymi klasyfikacjami gleb Polski: Przyrodniczo-genetyczną klasyfikacją gleb Polski z 1956 r., ze szczególnym uwzględnieniem gleb uprawnych, do map w skalach 1:10000 i 1:5000:11 jej wydaniem z 1959 r. pt. Genetyczna klasyfikacja gleb Polski oraz przyjętą przez Komisję w roku 1969 Systematyką gleb Polski.
Członkowie Komisji Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb PTG uczestniczyli w pracach nad mapą gleb Europy w skali 1:1000000. opracowywaną przez FAO. W latach 1957— 1959 prof. Bohdan Dobrzański wspólnie z prof. Arkadiuszem Musierowiczem brał udział z ramienia Polski w opracowaniu mapy gleb Europy w skali 1:2500000 według legendy FAO. W sesjach grupy roboczej FAO. opracowującej od roku 1967 mapę gleb
8 Z jazd M ięd zy n aro d o w eg o T ow arzystw a G le b o zn aw c zeg o w R um unii (1964). sto ją od lew ej: Tom asz K om ornicki. F ranciszek K uźnicki. B ohdan D obrzański. K rystyna K o n eck a-B etley
Wspomienie o prof B. Dobrzańskim ir setną rocznicę urodzin 131
Europy w skali 1:1000000, ze strony polskiej uczestniczy] prof. A. Musierowicz, a po Jego śmierci, prof. B. Dobrzański, który brał udział we wszystkich zjazdach, odbywających się w tej sprawie w różnych krajach.
W roku 1986 ukazał się Album gleb Polski pod redakcją prof. L. Królikowskiego, w którego opracowaniu prof B. Dobrzański również brał udział. Przez wiele lat profesor Bohdan Dobrzański byl członkiem Komitetu Redakcyjnego Roczników Gleboznawczych - głównego czasopisma naukowego Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego.
Dorobek naukowy prof. B. Dobrzańskiego obejmuje 350 pozycji opublikowanych (samodzielnych i współautorskich), w tym 160 prac badawczych, wiele podręczników, skryptów', map. broszur i 4 patenty. Był współautorem i współredaktorem czterech wydań podręcznika akademickiego „ G l e b o z n a w s t w o " . Profesor zasłużył się w kształceniu kadry
naukowej. Promował 30 doktorów, a wielu spośród Jego uczniów otrzymało tytuły profesorów.
Za swoje wybitne osiągnięcia w' nauce polskiej Profesor B. Dobrzański został uhonorowany godnością doktora honoris causa przez Akademię Rolniczą i Uniwersytet UMCS w Lublinie oraz Akademię Rolniczo-Techniczną w Olsztynie; był odznaczony wieloma odznaczeniami państwowymi oraz zespołowymi nagrodami państwowymi. Był honorowym członkiem akademii nauk wielu państw; honorowym członkiem wielu towarzystw naukowych, w tym Niemieckiego Towarzystwa Gleboznawczego i Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Nie jest możliwe opisanie w krótkim wspomnieniu wszystkich zasług Profesora dr hab., d o k t o r a h o n o r i s c a u s a m u l t . Bohdana Dobrzańskiego
- c z ł o n k a rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk, znamienitego uczonego i nauczyciela akademickiego, organizatora życia naukowego w powojennej Polsce. Profesor zmarł w
1987 roku, ale na zawsze pozostanie w naszej pamięci.
Z a r z ą d G ł ó w n y P o l s k i e g o T o w a r z y s t w a G l e b o z n a w c z e g o : P i o t r S k ł o d o w s k i , . J ó z e f C h o j n i c k i , D a n u t a C z ę p i ń s k a - K a m i ń s k a
