KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą” Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

(1)

Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Listopad 2011

W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi. W te - go ty pu za da niach na le ży rów nież uznać od po wie dzi ucznia, je śli są ina czej sfor mu ło wa ne, ale ich sens jest zgod - ny z po da nym sche ma tem, oraz in ne po praw ne od po wie dzi w nim nie prze wi dzia ne.

Numer

zadania Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów Liczba

punktów

1. D

1 pkt – po da nie po praw nej od po wie dzi

0 pkt – po da nie nie po praw nej od po wie dzi lub brak od po wie dzi

0–1

2. C

0–1

3. D

0–1

4. A

0–1

5. C

0–1

6. B

0–1

7. A. Pre zy dent RP – 35 lat, B. Se nat RP – 30 lat, C. Sejm RP – 21 lat 3 pkt – po da nie trzech po praw nych cen zu sów wie ko wych 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych cen zu sów wie ko wych 1 pkt – po da nie jed ne go po praw ne go cen zu su wie ko we go 0 pkt – po da nie nie po praw nych od po wie dzi lub brak od po wie dzi

0–3

8. A. roz po rzą dze nie, B. usta wa, C. ak ty pra wa miej sco we go, D. kon sty tu cja 4 pkt – po da nie czte rech po praw nych nazw ak tów praw nych

3 pkt – po da nie trzech po praw nych nazw ak tów praw nych 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych nazw ak tów praw nych 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej na zwy ak tu praw ne go 0 pkt – po da nie nie po praw nych od po wie dzi lub brak od po wie dzi

0–4

9. A. 4, B. 1, C. 5, D. 2

4 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy po rząd ko wań 3 pkt – po da nie trzech po praw nych przy po rząd ko wań 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych przy po rząd ko wań 1 pkt – po da nie jed ne go po praw ne go przy po rząd ko wa nia

0 pkt – po da nie nie po praw nych przy po rząd ko wań lub brak od po wie dzi

0–4

10. A. 4, B. 2, C. 5, D. 3

4 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy po rząd ko wań 3 pkt – po da nie trzech po praw nych przy po rząd ko wań

0–4

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(2)

Numer

punktów 11. A. 4, B. 5, C. 3, D. 1

0–4

12. A. 3, B. 5, C. 4, D. 2

0–4

13. A. fałsz B. praw da C. praw da D. praw da

Uwa ga! Na le ży za li czyć rów nież od po wie dzi, w któ rych uczeń uży je skró tów:

P (praw da) lub F (fałsz).

4 pkt – po da nie czte rech po praw nych od po wie dzi 3 pkt – po da nie trzech po praw nych od po wie dzi 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych od po wie dzi 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej od po wie dzi

0 pkt – po da nie nie po praw nych od po wie dzi lub brak od po wie dzi

0–4

14. A. fałsz B. fałsz C. fałsz D. praw da

0–4

15. A. praw da B. praw da C. fałsz D. fałsz

0–4

16. A. So jusz Le wi cy De mo kra tycz nej, B. Plat for ma Oby wa tel ska, C. Pra wo i Spra - wie dli wość, D. Pol skie Stron nic two Lu do we

4 pkt – po da nie czte rech po praw nych peł nych nazw par tii 3 pkt – po da nie trzech po praw nych peł nych nazw par tii 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych peł nych nazw par tii 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej peł nej na zwy par tii

0 pkt – po da nie wy łącz nie skró tów par tii, po da nie nie po praw nych nazw par tii lub brak od po wie dzi

0–4

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(3)

Numer

punktów 17. Przykładowe odpowiedzi:

pierw sza – pra wo do ży cia, wol ność oso bi sta, nie ty kal ność oso bi sta, rów ność wo bec pra wa

dru ga – pra wo do na uki, pra wo do pra cy, pra wo do wy po czyn ku, pra wo do ochro ny zdro wia

trze cia – pra wo do po ko ju, pra wo do roz wo ju, pra wo do czy ste go po wie trza, praw do do zdro we go śro do wi ska na tu ral ne go

Uwa ga! Na le ży uznać tak że in ne po praw ne od po wie dzi ucznia.

3 pkt – po da nie dwóch po praw nych przy kła dów praw do każ dej z trzech ge ne ra cji 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych przy kła dów praw do dwóch ge ne ra cji 1 pkt – po da nie dwóch po praw nych przy kła dów praw do jed nej ge ne ra cji 0 pkt – po da nie tyl ko jed ne go po praw ne go przy kła du pra wa do jed nej ge ne ra cji,

po da nie nie po praw nych od po wie dzi lub brak od po wie dzi

0–3

18. a) hi pi si b) USA

c) la ta 60. XX wie ku (1961–1970)

3 pkt – po da nie trzech po praw nych od po wie dzi 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych od po wie dzi 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej od po wie dzi

0–3

19. WHO – Świa to wa Or ga ni za cja Zdro wia ILO – Mię dzy na ro do wa Or ga ni za cja Pra cy

FAO – Or ga ni za cja Na ro dów Zjed no czo nych ds. Wy ży wie nia i Rol nic twa 3 pkt – po da nie trzech po praw nych peł nych pol skich nazw

2 pkt – po da nie dwóch po praw nych peł nych pol skich nazw 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej peł nej pol skiej na zwy

0 pkt – po da nie nie po praw nych pol skich nazw lub brak od po wie dzi

0–3

20. 0–10

Ko lum na A:

5 pkt – po da nie pię ciu po praw nych nazw państw 4 pkt – po da nie czte rech po praw nych nazw państw 3 pkt – po da nie trzech po praw nych nazw państw 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych nazw państw 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej na zwy pań stwa

0 pkt – po da nie nie po praw nych nazw państw lub brak od po wie dzi Ko lum na B:

5 pkt – po da nie pię ciu po praw nych przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię - dzy na ro do wych

4 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię dzy na ro do wych

3 pkt – po da nie trzech po praw nych przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię dzy na ro do wych

2 pkt – po da nie dwóch po praw nych przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię dzy na ro do wych

1 pkt – po da nie jed nej po praw nej przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię - dzy na ro do wych

0 pkt – po da nie nie po praw nych przy na leż no ści do po da nych or ga ni za cji mię dzy - na ro do wych lub brak od po wie dzi

A. B.

Nazwa państwa

Przynależność do UE

TAK /NIE

NATO TAK /NIE

1. Finlandia TAK NIE

2. Wielka Brytania TAK TAK

3. Szwajcaria NIE NIE

4. Norwegia NIE TAK

5. Turcja NIE TAK

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(4)

Numer

punktów 21. fak ty – 2, 3, 6

opi nie – 1, 4, 5

6 pkt – po da nie sze ściu po praw nych od po wie dzi 5 pkt – po da nie pię ciu po praw nych od po wie dzi 4 pkt – po da nie czte rech po praw nych od po wie dzi 3 pkt – po da nie trzech po praw nych od po wie dzi 2 pkt – po da nie dwóch po praw nych od po wie dzi 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej od po wie dzi

0–6

22. a) Przy kła do we od po wie dzi:

Pra co daw ca mo że roz wią zać umo wę, gdy:

– pra cow ni ca by ła za trud nio na w okre sie prób nym nie prze kra cza ją cym jed ne go mie sią ca,

– za cho dzą przy czy ny uza sad nia ją ce roz wią za nie umo wy bez wy po wie dze nia z wi ny pra cow ni cy,

– re pre zen tu ją ca pra cow ni cę za kła do wa or ga ni za cja związ ko wa wy ra zi ła zgo dę na roz wią za nie umo wy,

– umo wa za war ta z pra cow ni cą ule gła by roz wią za niu przed upły wem trze cie go mie sią ca cią ży,

– na stą pi ogło sze nie upa dło ści lub li kwi da cji pra co daw cy.

2 pkt – po da nie dwóch po praw nych oko licz no ści 1 pkt – po da nie jed nej po praw nej oko licz no ści

0 pkt – po da nie nie po praw nych oko licz no ści lub brak od po wie dzi

0–5

b) Pra cow ni cy przy słu gu je urlop ma cie rzyń ski trwa ją cy dłu żej niż 20 ty go dni w przy pad ku uro dze nia kil kor ga dzie ci przy jed nym po ro dzie (uro dze nia wię cej niż jed ne go dziec ka przy jed nym po ro dzie).

1 pkt – po da nie po praw nej oko licz no ści

0 pkt – po da nie nie po praw nej oko licz no ści lub brak od po wie dzi c) Pra cow nik -oj ciec mo że otrzy mać część urlo pu ma cie rzyń skie go, gdy:

– pra cow ni ca -mat ka zre zy gnu je z czę ści urlo pu ma cie rzyń skie go po okre sie co naj mniej 14 ty go dni urlo pu ma cie rzyń skie go, a pra cow nik -oj ciec zło ży pi sem ny wnio sek z proś bą o urlop ma cie rzyń ski.

2 pkt – po da nie dwóch po praw nych wa run ków 1 pkt – po da nie jed ne go po praw ne go wa run ku

0 pkt – po da nie nie po praw nych wa run ków lub brak od po wie dzi 23. a) Przy kła do we od po wie dzi:

– Moż na pra co wać w do mu.

– Czas pra cy jest ela stycz ny.

– Ła twiej po go dzić pra cę z opie ką nad dziec kiem.

1 pkt – po da nie dwóch po praw nych za let

0 pkt – po da nie nie po praw nej za le ty lub brak od po wie dzi

0–3

b) Ko bie ta jest zmu sza na do za ło że nia dzia łal no ści go spo dar czej pod groź bą utra ty pra cy.

1 pkt – po da nie jed nej po praw nej oko licz no ści

0 pkt – po da nie nie po praw nej oko licz no ści lub brak od po wie dzi

c) Tra ci przy wi le je zwią za ne z umo wą o pra cę, na przy kład płat ny urlop. W świe - tle pra wa nie jest pra cow ni kiem, więc nie chro ni jej ko deks pra cy.

1 pkt – po da nie jed ne go po praw ne go przy wi le ju

0 pkt – po da nie nie po praw ne go przy wi le ju lub brak od po wie dzi

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(5)

Numer

punktów 24. a) Samozatrudnienie kobiet w latach 1997–2007 się zmniejszało.

1 pkt – poprawne podanie jednej tendencji

0 pkt – podanie niepoprawnej tendencji lub brak odpowiedzi

0–6

b)

– W latach 1997–2007 zmniejszyło się ogólne samozatrudnienie, a więc także i samozatrudnienie kobiet.

– Wzrost bezrobocia w latach 2002–2005 nie sprzyjał zakładaniu ﬁrm.

– Część kobiet mających ﬁrmy mogło je zamknąć i wyjechać za granicę w poszukiwaniu pracy po wejściu do Unii Europejskiej.

Uwaga! Należy uznać także inne poprawne odpowiedzi ucznia.

1 pkt – podanie jednej poprawnej przyczyny

0 pkt – podanie niepoprawnej przyczyny lub brak odpowiedzi c) sektor pracowników biurowych

1 pkt – podanie poprawnego sektora

0 pkt – podanie niepoprawnego sektora lub brak odpowiedzi d)

Sektor sfeminizowany – pracownicy usług osobistych i sprzedawcy.

Sektor zdominowany przez mężczyzn – operatorzy i monterzy oraz robotnicy i rzemieślnicy.

Dysproporcja płci odzwierciedla utrzymywanie się tradycyjnego podziału na zawody „męskie” i „żeńskie”.

2 pkt – podanie poprawnych dwóch sektorów oraz poprawnego uzasadnienia dysproporcji

1 pkt – podanie poprawnych dwóch sektorów lub poprawnego uzasadnienia dysproporcji

0 pkt – podanie niepoprawnych sektorów, niepoprawnego uzasadnienia dysproporcji lub brak odpowiedzi

e) Polska – tendencja malejąca, UE – tendencja rosnąca 1 pkt – podanie dwóch poprawnych tendencji

0 pkt – podanie jednej poprawnej tendencji, podanie niepoprawnych tendencji lub brak odpowiedzi

25. a) Więcej kobiet niż mężczyzn bardziej szanuje kobiety pracujące zawodowo.

Więcej mężczyzn niż kobiet bardziej szanuje kobiety niepracujące zawodowo.

Uwaga! W swojej odpowiedzi uczeń musi zaznaczyć różnicę między stosunkiem kobiet do mężczyzn (lub odwrotnie). Jeżeli tego nie zrobi, nie otrzymuje punktów.

2 pkt – podanie dwóch poprawnych różnic dotyczących szacunku wobec kobiet pracujących zawodowo oraz kobiet niepracujących zawodowo

1 pkt – podanie jednej poprawnej różnicy dotyczącej szacunku wobec kobiet pracujących zawodowo lub kobiet niepracujących zawodowo 0 pkt – podanie niepoprawnych różnic lub brak odpowiedzi

0–5

b) Przykładowe odpowiedzi:

– Wzrosła liczba kobiet sądzących, że kobieta ma większe szanse na awans zawodowy.

– Spadła liczba kobiet sądzących, że kobieta ma ani większe, ani mniejsze szanse na awans zawodowy.

– Wzrosła liczba kobiet sądzących, że kobieta ma mniejsze szanse na awans zawodowy.

– Liczba kobiet wybierających odpowiedź „trudno powiedzieć” spadła, a następnie wzrosła.

2 pkt – podanie trzech poprawnych zmian 1 pkt – podanie dwóch poprawnych zmian

0 pkt – podanie jednej poprawnej zmiany, podanie niepoprawnych zmian lub brak odpowiedzi

c)

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(6)

Numer

punktów 26. Przykładowe odpowiedzi:

– propagowanie możliwości zatrudniania kobiet w niepełnym wymiarze godzin (uelastycznienie kodeksu pracy),

– dopłaty dla przedsiębiorców zatrudniających kobiety mające małe dzieci, – rozbudowa sieci żłobków i przedszkoli,

– pozyskiwanie dotacji unijnych na projekty umożliwiające kobiecie powrót na rynek pracy,

– szkolenia organizowane przez urzędy pracy pomagające kobietom pozyskać nowe umiejętności potrzebne na rynku pracy.

8 pkt – podanie i uzasadnienie czterech poprawnych działań

7 pkt – podanie czterech poprawnych działań i uzasadnienie tylko trzech z nich 6 pkt – podanie i uzasadnienie trzech poprawnych działań

– podanie czterech poprawnych działań i uzasadnienie tylko dwóch z nich 5 pkt – podanie trzech poprawnych działań i uzasadnienie dwóch z nich

– podanie czterech poprawnych działań i uzasadnienie jednego z nich 4 pkt – podanie i uzasadnienie dwóch poprawnych działań

– podanie czterech poprawnych działań i brak ich uzasadnienia – podanie trzech poprawnych działań i uzasadnienie jednego z nich 3 pkt – podanie trzech poprawnych działań

– podanie dwóch poprawnych działań i uzasadnienie jednego z nich 2 pkt – podanie i uzasadnienie jednego poprawnego działania

– podanie dwóch poprawnych działań i brak ich uzasadnienia 1 pkt – podanie jednego poprawnego działania

0 pkt – podanie niepoprawnych działań oraz uzasadnień lub brak odpowiedzi

0–11

Uczeń wykorzystuje materiały źródłowe.

2 pkt – poprawne wykorzystanie dwóch materiałów źródłowych 1 pkt – poprawne wykorzystanie jednego materiału źródłowego

0 pkt – niepoprawne wykorzystanie materiału źródłowego lub brak odpowiedzi Właściwa forma wypowiedzi to przemówienie – zwroty do adresata: „Wysoka Izbo” lub „Panie i panowie posłowie”, podziękowanie za wysłuchanie, prośba o pozytywne rozpatrzenie

1 pkt – zastosowanie poprawnej formy wypowiedzi 0 pkt – zastosowanie niepoprawnej formy wypowiedzi