H.| .1.11
l'J^arict
•immWv
A N A L Y S E DECEMBER 2014Nieuwbouw radiothierapeutisch instituut te Roosendaal
Sta op tegen kanker
Een g e b o u w w a a r j e liever n i e t n a a r t o e
g a a t , m a a r als j e er t o c h m o e t z i j n , w i l j e
d a a r z o p l e z i e r i g m o g e l i j k v e r b l i j v e n . A a n
d i e v o o r w a a r d e w o r d t in h e t n i e u w e r a
-d i o t h e r a p e u t i s c h i n s t i t u u t t e R o o s e n -d a a l
z e k e r v o l d a a n , m e d e d a n k z i j h e t c r e a
-t i e v e b o u w -t e a m .
Tekst: Dirk Dubbeling Analyse; Winket bv
Medio 2014 opende het Zuidwest Radiotherapeutisch Instituut (ZRTI) uit Vlissingen een tweede vestiging, in Roosendaal naast het Fran-ciscus Ziekenhuis. Radiotherapie is zoals bekend een belangrijke be-handelmethode van kanker. Dankzij twee bestralingsruimten kun-nen hier jaarlijks ongeveer achthonderd kankerpatiënten worden bestraald, voornamelijk afkomstig uit de regio West-Brabant. Het ZRTI is een van de zes zelfstandige radiotherapeutische centra in Nederland. Het levert hoogwaardige radiotherapeutische zorg aan patiënten uit Zeeland, West-Brabant en delen van Zuid-Holland. Aanleiding voor de nieuwbouw was de lange reistijd die patiënten uit West-Brabant gedurende enkele weken dagelijks moesten maken. Patiënten uit de regio's Bergen op Zoom, Roosendaal en de Zuid-Hollandse eilanden hebben nu een alternatief dichter bij huis.
Bouwteam voor zeldzaam gebouwtype
Het gebouw heeft een villa-achtige uitstraling met geschakelde volu-mes van afwijkende hoogtes en een buitengevel van roodbruine baksteen, grote glasoppervlakken en enkele kleinere vensters in ijle kozijnen. Niets wijst erop dat zich in het hart van het gebouw een bovengrondse, grote betonnen bunker bevindt waarin de bestralin-gen plaatsvinden. De bouw van de bestralingsruimte - meer speci-fiek: twee gekoppelde ruimtes - plaatste bouwbedrijf Hazenberg TB! uit Vught en de rest van het bouwteam in eerste instantie voor een uitdaging. Projectleider Damie van Vianen: "Voor ons was dit een nieuw type gebouw en het moest ook nog eens in korte tijd worden gerealiseerd."
Hazenberg was gevraagd om in korte tijd te berekenen of het pro-ject haalbaar was. "De architect had zijn ontwerp al tot besteks-niveau gereed. We hebben bestudeerd of en hoe we het gebouw konden realiseren met inachtneming van de wensen van de archi-tect en ZRTI en hebben een prijsopgave afgegeven op ramings-niveau.Tijd voor het opvragen van offertes was er niet. Er is vervol-gens een bouwteam geformeerd.Tevens is in dit bouwteam voor de installatiesTBI-zusterbedrijf Wolter en Dros aangesteld waardoor zich geen afstemmingsverliezen voordeden."
Heel veel beton
De betonnen buitenwanden van de bunker moesten maar liefst 1,50 meter dik worden en binnen deels zelfs 2,50 meter in verband met de stralingswering. Voor het dak was 1,10 meter vereist en boven de
apparatuur was een dikte nodig van meer dan 2 meter. Er moest dus heel veel beton worden gestort. Van Vianen: "Met een traditio-nele bekisting en ononderbroken betonstort zou dat een lastig ver-haal worden. Het beton zou te veel opwarmen en er zouden haar-scheuren kunnen ontstaan als er in grote hoeveelheden zou worden gestort. We hebben met de hoofdconstructeur naar een werkwijze gezocht waarbij voldoende betonsterkte werd bereikt en het beton niette warm werd. De oplossing bleek gefaseerd storten in lagen. Dat leverde bovendien een bezuiniging op van vijftigduizend euro op de wapening, want hoe warmer beton wordt, hoe meer wape-ning je nodig hebt om krimp tegen te gaan. Als bekisting hebben we een hollewandsysteem gebruikt en deze met stelconplaten en extra ballastblokken gestut. Als bunkerdak hebben we een traditionele breedplaatvloer gebruikt en daarop hebben we eveneens in lagen gestort. Om het eigen gewicht van de bunker te kunnen dragen is deze op palen gefundeerd. Een ander winstpunt van deze aanpak is dat we de buitenwand van de bunker als randbekisting konden be-nutten door deze door te trekken. Dat verkortte de bouwtijd enigs-zins. De buitenwand was daarmee 6,50 meter hoog, inclusief fundering."
Indeling met aandacht voor uitzicht
De bunker bestaat uit twee delen met elk een bestralingsapparaat en een halve omgang, het 'labyrint' genoemd. Grenzend aan de bunker zijn kleedkamers en doucheruimtes geplaatst, bedieningska-mers en twee beddensluizen. Deze laatste zijn bedoeld voor moge-lijke patiënten uit het naastliggende ziekenhuis. Het instituut is via een afsluitbare corridor verbonden met het ziekenhuis. De appara-tuur in de twee bestralingskamers heeft een hoog energieverbruik en moeten worden watergekoeld. De rest van het gebouw, onge-veer twee derde van het oppervlak, is opgetrokken als
staalcon-'De betonnen bunl<er is laag voor
laag opgebouwd'
structie met kalkzandsteen binnenspouwbladen en een stalen dak. Bij binnenkomst bevinden zich links de balie en rechts enkele onder-zoeks- en voorbereidingskamers. Het hart van dit deel van het ge-bouw wordt gevormd door de ruimte voor de CT-scan en bijbe-horende ruimtes. Hier omheen loopt een gang. In de dakopbouw bevinden zich de technische installaties.
In de verre rechterhoek bevinden zich eveneens in een apart blok -enkele kantoorkamers, spreekkamers en de toiletten, douches en kleedkamers.
Door de ruimtes voor de verschillende functies vrij van elkaar te po-sitioneren, is een binnenplein ontstaan waar bezoekers kunnen plaatsnemen. Grote verdiepingshoge glasvlakken en een lichtstraat zorgen voor voldoende daglicht een ruim uitzicht op het parkachtige ziekenhuisterrein. Er is zoveel mogelijk geprobeerd om deze 'klini-sche' omgeving een huiselijke uitstraling te geven.
Aan het ontwerp en de inrichting van het gebouw ligt het concept 'healing environment' ten grondslag, dat het bevorderen van wel-zijn van patiënten, familie en werknemers tot doel heeft. Een huise-lijke omgeving, veel binnenstromend daglicht, zicht op een groene-^
DECEMBER 2014
• m o s
A N A L Y S E
a r let
IQ
Projectleider Damie van Vianen: "De oplossing bleel< gefaseerd storten in lagen..
omgeving, rustgevende Icleuren en ziciitbare natuurlijl<e bouwmate-rialen zoals tiout, zijn enkele ingrediënten waarmee dit concept wordt vormgegeven.
Gevel met robuuste uitstraling
"De arcliitect wilde een specifieke uitstraling van de gevel'; vertelt Van Vianen. "Daarvoor fiad hij een rode DuecoBrick van Daas bak-steen en roodgekleurd cement op het oog. Deze lange bak-steen heeft drie holtes en open zijkanten en wordt na het bakken in de lengte-richting gekliefd, wat grove keramische ribbels achterlaat. De ro-buuste uitstraling kon het gebouw goed gebruiken.
Voor de bunker en het dakopbouw had de architect een verticale verwerking van de DuecoBrick in het ontwerp opgenomen. Dit is om technische en budgettaire redenen gewijzigd naar horizontaal, zoals in de overige gevels. Als contrast wilde hij de gevelopeningen voorzien van structural glazing geen profielen maar gelijmd glas -wat echter budgettair eveneens niet zou lukken. Daarvoor in de plaats hebben we een standaard vliesgevel voorgesteld in combina-tie met standaard aluminium kozijnen. De ramen van de kantoor- en behandelkamers hebben aan de buitenzijde kunststenen kaders en vormen zo één geheel met de binnenzijde."
Gezamenlijke afwegingen
Het gebouw is in negen maanden gerealiseerd. Hoewel het geen bijzonder groot gebouw is, was een gezamenlijke aanpak hier vol-gens Van Vianen wel nodig. "In het begin van de samenwerking is niet gesproken van een lean-aanpal<, maar van een bouwteam. Dat betekende korte lijnen, snel reageren op vragen, de architect bij-staan in het belang van de opdrachtgever.Tijdens de bouw hebben we een aantal keuzes kunnen maken met gunstige gevolgen voor
de kosten. We hebben de kern met de CT-ruimte besproken. Dat zou eerst een staalconstructie worden met kanaalplaat, maar gezien de bouwvolgorde en beperkte beschikbare bouwtijd was lijmen, een vloer erop en doorstorten beter. De architect wilde de buitengevel-steen ook voor de gangen gebruiken, maar de buitengevel-steen heeft scherpe uitstulpingen en zou de gangen ook donker maken. De interieurar-chitect heeft de oplossing gevonden in een bekleding met loodte-gels. Die gaven de gangen en wachtruimtes een specifieke beleving en refereerden bovendien aan de staalplaten die in de vestiging in Vlissingen zijn gebruikt.
Terugkijkend naar het gehele proces was deze samenwerking een ideaal lean-scenario." B,V. Bouwbedriif Hazenberg Postbus 112 5260 AC Vught (073)6580580 www.hazenberg.nl
