View of GOVERNMENT STIMULATION OF TOURISM DEVELOPMENT IN RUSSIAN FEDERATION

Pełen tekst

(1)Oeconomia 9 (4) 2010, 489–497. PASTWOWE STYMULOWANIE ROZWOJU TURYSTYKI W FEDERACJI ROSYJSKIEJ Grzegorz Srolak Uniwersytet Jagielloski Streszczenie. Stan biecy turystyki w Federacji Rosyjskiej (FR) jest pochodn dwóch zasadniczych grup czynników. Z jednej strony, stanu zasobów materialnych i oczekiwa spoecznych wywodzcych si z poprzedniego systemu spoeczno-politycznego, a z drugiej – konsekwencj biecych moliwoci nansowych spoeczestwa (bardzo zrónicowanych) oraz jego aktualnego stanu wiedzy i oczekiwa. W rezultacie uksztatoway si okrelone tendencje na rynku turystycznym w Rosji. Wzrostowi liczby kosztownych wyjazdów organizowanych przez biura podróy, bdcego efektem wzrostu liczby zamonych klientów, towarzyszy zauwaalny wzrost liczby niskobudetowych wyjazdów organizowanych samodzielnie, czsto na zasadzie trampingu. Zadanie rozwizania tych problemów przypisywane jest w FR pastwu, które wykorzystuje okrelone metody dziaa: organizacyjnych, prawno-regulacyjnych czy materialno-nansowych. Stosowane s one na ogó komplementarnie i stymuluj rozwój turystyki zgodnie z przyjtymi i na bieco korygowanymi celami polityki turystycznej i makroekonomicznej. Sowa kluczowe: Federacja Rosyjska, turystyka, stan biecy, perspektywy rozwojowe. WSTP Stan biecy turystyki w Federacji Rosyjskiej to pochodna dwóch zasadniczych czynników. Z jednej strony to stan zasobów materialnych i oczekiwa spoecznych wywodzcych si z poprzedniego systemu spoeczno-politycznego (nie cakiem przezwycionego), z drugiej natomiast to biece moliwoci nansowe spoeczestwa (bardzo zrónicowane) oraz jego aktualny stan oczekiwa i wiedzy na temat oferty turystycznej, szczególnie krajowej. W rezultacie uksztatoway si okrelone tendencje na rynku turystycznym w Rosji. Wzrostowi liczby kosztownych wyjazdów organizowanych przez biura podróy, bdce-. Adres do korespondencji – Corresponding author: Grzegorz Srolak, Uniwersytet Jagielloski, Wydzia Zarzdzania i Komunikacji Spoecznej, Katedra Zarzdzania w Turystyce, ul. prof. S. ojasiewicza 4, 30-348 Kraków, e-mail: grzegorz.sroslak@uj.edu.pl.

(2) 490. G. Srolak. go efektem wzrostu liczby zamonych klientów, towarzyszy istotny wzrost liczby niskobudetowych wyjazdów organizowanych samodzielnie, czsto na zasadzie trampingu. Jednoczenie mona zauway brak oferty dla tzw. klasy redniej czy przecitnie zamonego klienta. Potwierdza to sytuacja na wewntrznym rynku usug hotelarskich, gdzie odnotowuje si istotny niedostatek miejsc noclegowych redniej klasy (wedug midzynarodowych standardów) w rosyjskich centrach turystycznych.. PRAWNE I ORGANIZACYJNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA RYNKU TURYSTYCZNEGO W FR Podstawowym dokumentem prawnym regulujcym funkcjonowanie sfery turystycznej w FR jest ustawa o zasadach turystycznej dziaalnoci w Federacji Rosyjskiej z 05.02.2007 roku [www.rg.ru]. Ustawa ta stwierdza, i przez pojcie turystyczno-rekreacyjnej dziaalnoci rozumie si dziaalno osób prawnych i indywidualnych przedsibiorców w zakresie budowy, rekonstrukcji i eksploatacji obiektów o charakterze turystycznym, obiektów o charakterze sanatoryjnym, w tym obiektów przeznaczonych do celów leczniczych, rehabilitacyjnych i wypoczynkowych. Przez pojcie dziaalnoci turystycznej rozumie si take przedsiwzicia w zakresie wykorzystania miejsc wydobycia wód mineralnych, bota leczniczego i innych zasobów o charakterze leczniczym, ich wydobycia i wykorzystywania w dziaalnoci zdrowotnej, rehabilitacyjnej czy te wypoczynkowej, a take przemysowe wytwarzanie wód mineralnych [Fiederalnyj Zakon FR ob turistikie ot 24 nojabria1996]. Wprowadzenie do sfery turystyczno-rekreacyjnej takich zagadnie, jak dziaalno sanatoryjna, rehabilitacyjna czy lecznicza uwaane jest za przeomowe w rosyjskiej nauce rozwizanie, odpowiadajce aktualnym potrzebom rozwoju tej gospodarki w caoci, w szczególnoci rozwoju okrelonych regionów. Uwag zwraca fakt wczenia w sfer turystyczn orodków rekreacyjno-wypoczynkowych i stworzenia przez to nowej w gospodarce rosyjskiej kategorii ekonomicznej. Od strony organizacyjnej funkcjonowanie turystyki na poziomie ogólnopastwowym reguluj obecnie w FR nastpujce instytucje: – Ministerstwo Sportu, Turystyki i Polityki Modzieowej Federacji Rosyjskiej, – Komitet ds. polityki ekonomicznej, przedsibiorczoci oraz turystyki w Dumie Pastwowej, – Federalna Agencja ds. Turystyki (Rosturizm), – Ministerstwo Kultury Federacji Rosji (w okrelonych zagadnieniach). Ministerstwo Sportu, Turystyki i Polityki Modzieowej Federacji Rosyjskiej jest federalnym organem wykonawczym powoanym do penienia funkcji formuowania i wdraania polityki pastwa, jak równie do podejmowania incjatyw w zakresie proponowania rozwiza prawnych i organizacyjno-regulacyjnych w dziedzinie kultury zycznej, sportu, turystyki i polityki modzieowej. Ministerstwo to jednoczenie koordynuje i monitoruje dziaalno podporzdkowanej mu Federalnej Agencji ds. Turystyki (Rosturizmu). Rosturizm zosta powoany jako agencja rzdowa do realizacji pastwowej polityki w sferze turystyki, prowadzenia dziaa regulacyjnych o charakterze prawno-normatywnym, wiadczenia usug o charakterze turystycznym przypisanych pastwu oraz zarzdzania waciwym majtkiem pastwa. Acta Sci. Pol..

(3) Pastwowe stymulowanie rozwoju turystyki w Federacji Rosyjskiej. 491. TENDENCJE ROZWOJOWE RYNKU TURYSTYCZNEGO W FR Oceniajc rynek turystyczny w Rosji z historycznego punktu widzenia, mona stwierdzi , i rozwija si on dwuetapowo. Pierwszy etap to okres do 1991 roku, kiedy to obowizyway prawo i praktyka ZSRR. Drugi natomiast rozpocz si po 1991 roku, wówczas doszo do zapocztkowania przebudowy struktury gospodarki narodowej i rozpoczcia wprowadzania mechanizmu rynkowego. Zasadniczym zjawiskiem, jakie zaistniao od pocztku lat dziewi dziesitych w turystyce, bya reorientacja charakteru i kierunku wyjazdów zagranicznych. Przejawem tego byo znaczce zmniejszenie si liczby wyjazdów subowych i wzrost liczby wyjazdów prywatnych – tych ostatnich z 18,6 do 27,6% w okresie od 1990 do 1994 roku [www.gks. ru]. Tendencja ta utrzymaa si w nastpnych latach. Nastpia take zmiana kierunków wyjazdów zagranicznych: z Europy rodkowej (a szczególnie Polski i Bugarii) oraz Austrii w pocztkowym okresie transformacji ustrojowej do Europy Zachodniej i basenu Morza ródziemnego w ostatnich latach. Zaznaczy naley, e segment drogiego wypoczynku stanowi okoo 20% rosyjskiego rynku turystycznego [www.gks.ru]. W Federacji Rosyjskiej znacznie szybciej ni turystyka krajowa rozwijaa si turystyka zagraniczna. Sytuacja ta moe jednak ulec zmianie w konsekwencji istniejcych aktualnie problemów nansowych w gospodarce rosyjskiej, przekadajcych si na si nabywcz Rosjan, jak równie ze wzgldu na priorytety rozwoju turystyki przyjte przez waciwe organy administracji pastwowej. Na podstawie wypowiedzi urzdników Ministerstwa Turystyki i Sportu z 2008 roku mona stwierdzi , e biecym celem dziaa rzdu bdzie wspieranie krajowych producentów, co w odniesieniu do turystyki oznacza promowanie turystyki wewntrz FR1. Wraz z t reorientacj priorytetów rozwoju turystyki w FR nastpio zmniejszenie wielkoci donansowania ze strony pastwa o okoo 15% w 2008 roku [www.jookeros.pp.ua]. Taka reorientacja celów bdzie wymagaa znacznych wysików prawno-regulacyjnych i propagandowych w sytuacji realnie niskiego dotychczasowego zainteresowania turystyk wewntrzn, charakterystycznego dla rynku rosyjskiego, do którego przyczyniy si m.in.: – jej niska rentowno , – niedostateczne poinformowanie potencjalnych klientów o turystyczno-rekreacyjnych zasobach pastwa, – niewielki zakres realnie proponowanej oferty turystycznej, – niski poziom infrastruktury turystycznej, – brak nowoczesnych pocze komunikacji ldowej, wodnej i powietrznej, – szerokie rozprzestrzenienie informacji o kryminalnej sytuacji w pastwie, – niski poziom przygotowania zawodowego pracowników przedsibiorstw i instytucji turystycznych.. 1. wiadczy o tym wypowied

(4) dyrektor Departamentu Sportu, Turystyki i Polityki Modzieowej w Ministerstwie Sportu, Turystyki i Polityki Modzieowe FR w zakresie Organizowania Dziaalnoci Turystycznej – Nadiezhdy Naziny. www.tourbus.ru Oeconomia 9 (4) 2010.

(5) 492. G. Srolak. Niezalenie jednak od istniejcych ogranicze na rynku turystycznym w FR mona wyróni dominujce tam produkty, oferowane przez specjalistyczne turystyczno-wycieczkowe przedsibiorstwa, organizacje i instytucje: – produkty turystyczne w zakresie zakwaterowania (miejsca w hotelach, kempingach, pensjonatach, prywatnych kwaterach i innych), – produkty w zakresie wyywienia (restauracje, bary, stoówki i inne), – produkty transportowe: autobusowe, lotnicze, rzeczne i inne, – produkty obsugi turystycznej (biura turystyczne, biura wycieczkowe, turystyczne agencje i inne). Rynek produktów turystycznych tworzony jest w Rosji take przez przedsibiorstwa nieturystyczne w postaci produktów wasnych okrelonych podmiotów rynkowych i instytucji: – przewozy transportu morskiego, rzecznego, kolei pastwowych, – oferta restauracyjna przedsibiorstw handlowych, – usugi hotelarskie resortu spraw wewntrznych. Podsumowujc problem oferty rynku turystycznego w FR, mona stwierdzi , e dominuj na nim obecnie nastpujce rodzaje ofert: a) wypoczynkowe (morskie lub plaowe), które tworz dominujc cz rynku i stanowi 55–60% jego wartoci, b) wycieczki, c) wyjazdy subowe. Oferty te mona podzieli take wedug kryterium redniej ich wartoci: a) „tani wypoczynek”: warto wyjazdu do 1000 USD, odnosz si do grupy klientów o dochodach od 300 d0 800 USD na miesic na czonka rodziny, b) „drogi wypoczynek”: warto powyej 1000 USD, odnosz si do grupy klientów o dochodach powyej 1000 USD na miesic na jednego czonka rodziny.. REGULACYJNA I FINANSOWA ROLA PASTWA W ROZWOJU TURYSTYKI W FR Turystyka uwaana jest za dzia gospodarki, który stanowi istotny element dynamizujcy rozwój caego pastwa, jak równie – co w przypadku FR jest szczególnie wane – rozwój regionalny. Przyjmuje si, e wielko dochodów pastwa z turystyki zaley od wielu czynników, do których mona zaliczy : zamono spoeczestwa, dostpno. usug turystycznych, caoksztat potencjau turystyczno-usugowego pastwa, metody dystrybucji dóbr turystycznych. Stan wielu z tych czynników, jaki istnieje obecnie w FR, prowadzi do ograniczonego wykorzystywania tego potencjau – udzia turystyki w tworzeniu PKB wynosi na pocztku XXI wieku okoo 1%2. Mimo istotnego wzrostu tego wska

(6) nika – w 2009 roku 2 Wedug ocen specjalistów zajmujcych si rynkiem turystycznym w Rosji, jego warto wynosi 1–1,25 mld USD rocznie. Oceny te nie s jednak jednoznaczne z powodu braku penej i wiarygodnej informacji na temat tego rynku. Specjalici pracujcy dla gazety „Turbiznes” oceniaj wielko. rosyjskiego rynku turystycznego na 3% wartoci rynku wiatowego (www.tourbus.ru).. Acta Sci. Pol..

(7) Pastwowe stymulowanie rozwoju turystyki w Federacji Rosyjskiej. 493. wyniós on 2,5% [www.rg.ru] (liczba turystów na rynku wewntrznym w 2009 roku wyniosa 32 mln i wzrosa w porównaniu z 2008 rokiem o ponad 1,6% [www.rg.ru]) – traktowany jest on jako niesatysfakcjonujcy dla pastwa o „istotnym kulturowo-historycznym i przyrodniczym, w skali gospodarki wiatowej, potencjale”. W konsekwencji stawiane s zadania rozwoju, zwaszcza prawnych uregulowa, rozwiza organizacyjnych oraz infrastruktury turystyki rosyjskiej – zarówno w jej aspekcie wewntrznym, jak i midzynarodowym. Eksperci dostrzegaj konieczno ponownego przeanalizowania koncepcji rozwoju rosyjskiej turystyki i wprowadzenia niezbdnych rozwiza o nowatorskim (w stosunku do rynku wiatowego) w tej dziedzinie charakterze. Zadania te powinny by. speniane (w powszechnej opinii rosyjskich ekspertów tej brany) przez odpowiednie instytucje pastwa3. Obowizujca ustawa stwierdza, e „pastwo traktuje dziaalno turystyczn jako jedn z priorytetowych gazi gospodarki narodowej Federacji Rosyjskiej; równoczenie wanym obszarem pastwowego regulowania sfery turystyki jest pomoc w rozwoju wewntrznej, zagranicznej, socjalnej i spoecznej turystyki (tzw. samo-turystyki) [Fiederalnyj Zakon FR ob turistikie ot 24 nojabria 1996]. Znaczenie aktywnoci pastwa w dziedzinie turystyki uzasadniane jest take przykadami z rynku wiatowego. Stwierdza si bowiem, e turystyka midzynarodowa w wielu gospodarkach narodowych staa si istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego, czsto w wyniku odpowiednich dziaa pastwa. Przytaczany jest przykad Hiszpanii, która w okrelonych latach notowaa wikszy przypyw walutowy z tytuu sprzeday usug turystycznych ni z caego eksportu. Punktami odniesienia (i przykadami do naladowania) dla rosyjskich autorów s Turcja, Egipt i Chiny, w których wpywy z turystyki sigaj 25–30% ogóu dochodów budetowych. Niezalenie od trendów wzrostowych, rynek turystyczny jako cao nie spenia oczekiwa rosyjskich konsumentów, oraz ekspertów i polityków. Tych pierwszych ze wzgldu na nisk jako oferowanych usug, a drugich ze wzgldu na niedostateczny udzia turystyki w tworzeniu dochodu narodowego FR. Zdaniem obu grup, zadanie rozwizania tych problemów naley do pastwa, które wykorzystuje okrelone metody dziaa: organizacyjnych, prawno-regulacyjnych czy materialno-nansowych. W praktyce gospodarczej pastwo wykorzystuje rónego rodzaju instrumenty, niezalenie od ich systemowej kategoryzacji, wród których naley zwróci uwag na: – federalne programy celowe, – tworzenie systemu nansowego wspomagajcego rozwój brany turystycznej, – tworzenie „Turystyczno-Rekreacyjnych Specjalnych Stref Ekonomicznych”, – pomoc dla maych i rednich przedsibiorstw o prolu turystycznym, 3 Zaznaczy przy tym naley, e aktualna struktura zamonociowa spoeczestwa rosyjskiego stawia odmienne, w stosunku do klasycznego (zachodnioeuropejskiego) spoeczestwa zadania i oczekiwania w stosunku do pastwa. Wzrost bowiem „rosyjskiego wolnego rynku” oznacza wzrost zamonoci i wadzy wacicieli przedsibiorstw i urzdników pastwowych kosztem znakomitej wikszoci spoeczestwa. A przy istniejcych obecnie w Rosji tendencjach spoeczno-ekonomicznych wzrost zamonoci tych grup spoecznych nie przekada na wzrost inwestycji w pastwie, ale powoduje wzrost efektu majtkowego, którego skutki widoczne s poza granicami Rosji (Por.: Simonov V.V., Suliakszin S. S., Podporina I.V., Pogorielko M.J., Budzhet i nalogi v ekonomichieskoj politikie Rossii, Moskva 2008).. Oeconomia 9 (4) 2010.

(8) 494. G. Srolak. – bezporednie nansowanie dziaalnoci turystycznej w FR pochodzce ze rodków budetu centralnego. Instrumenty te stosowane s na ogó komplementarnie i stymuluj rozwój turystyki zgodnie z przyjtymi i na bieco korygowanymi celami polityki turystycznej i makroekonomicznej. Istotnym mechanizmem, przez który pastwo oddziauje na sfer turystyki, szczególnie w zakresie budowy infrastruktury turystycznej, s programy celowe, realizowane w rosyjskiej praktyce gospodarczej m.in. przez Rosturizm. Jako e jest to instytucja rzdowa, pastwo moe odgrywa dziki niej w turystyce rol koordynujc i inspirujc. Przykadem dziaa w tym obszarze byo opracowanie w 2009 roku przez Ministerstwo Sportu, Turystyki i Polityki Modzieowej FR koncepcji federalnego programu celowego: „Rozwój wewntrznej i zagranicznej turystyki w Federacji Rosyjskiej na lata 2011–2016”. Jej gównym celem jest istotne podniesienie konkurencyjnoci instytucji rosyjskiego rynku turystycznego, które powinny dostarcza rosyjskim i zagranicznym turystom usugi na odpowiednim poziomie. W programie przewidziano udostpnienie odpowiednich rodków budetowych w celu rozwoju infrastruktury, doskonalenia rozwiza normatywnych w sferze turystyki, podniesienia poziomu profesjonalizmu kadr, stworzenia waciwego wizerunku rosyjskim kurortom i ogólnie rosyjskim produktom turystycznym. Zaznaczy naley, i zgodnie z ogólnymi zaoeniami dotyczcymi perspektyw rozwoju turystyki, budowa obiektów turystycznych i infrastruktury otoczenia turystycznego (hotele, sale i obiekty wystawowe, obiekty rozrywki) bdzie realizowana ze rodków pozyskiwanych od inwestorów i innych

(9) róde pozabudetowych. Zgodnie z tymi zaoeniami, do 2016 roku powinno doj do zwielokrotnienia liczby miejsc noclegowych na caym terytorium FR, a cay kompleks turystyczny pastwa bdzie móg obsuy dodatkowo 13 milionów turystów krajowych i 9 milionów turystów zagranicznych4. Praktycznym przejawem dziaa pastwa w zakresie realizacji programów celowych o charakterze turystycznym jest realizowany obecnie program „Poudnie Rosji” (2008 – 2012). W ramach tego programu podjto dziaania skierowane na rozwój turystycznego potencjau republik Pónocnego Kaukazu (oprócz Czeczenii i Inguszetii). Szczególne znaczenie w ramach federalnych programów celowych uzyskay te skierowane na rozwój terenów perspektywicznych, prorozwojowych. Przykadem moe by tutaj pomoc pastwa Republice Dagestan w stworzeniu turystyczno-rekreacyjnych kompleksów „Novokajakient”, „Niemieckaja Dierevnia: Port-Pietrovsk”, Chindier-Chiero” i „Darvag-Chaj”. Podobne dziaania skierowane na pomoc w tworzeniu konkretnych obiektów turystyczno-sportowych czy caych ich kompleksów instytucje pastwa podejmoway take w innych miejscach. Ogólna warto nansowa dla programów celowych wyniosa w 2009 roku ponad 200 mln rubli, z czego z budetu federalnego pochodzia kwota 151,48 mln rubli. Jednak przyjte w ostatnim okresie rozwizania prawne wskazuj na zmniejszenie rodków przewidzianych w budecie centralnym na te cele o 25% w 2010 roku, a nastpnie o 70% i 80% w kolejnych latach. W takiej sytuacji Ministerstwo Turystyki FR zaleca, aby dalszy 4. wiatowa Organizacja Handlu ocenia, e Rosja mogaby przyjmowa do 40 mln turystów rocznie (www.tourbus.ru). Acta Sci. Pol..

(10) Pastwowe stymulowanie rozwoju turystyki w Federacji Rosyjskiej. 495. rozwój turystyczny poszczególnych regionów w Rosji dokonywa si na podstawie programu „Rozwój turystyki krajowej i przyjezdnej w FR w latach 2011–2016”. Form pomocy przedsibiorstwom nie tylko turystycznym ze strony pastwa, której przypisuje si szczególne znaczenie w reorganizowaniu (przynajmniej deklaratywnie) rosyjskiej gospodarki, jest tworzenie nowoczesnej infrastruktury nansowej. Przykadem dziaa podejmowanych w tym kontekcie jest midzy innymi powoanie specjalnego banku nansujcego przedsibiorstwa (z zaoenia bdce nonikami nowoczesnych rozwiza technicznych i organizacyjnych) w postaci Rosyjskiego Banku Rozwoju oraz wczenie do programu pomocy nansowej innych banków, np. „Wnieszekonombanku”. W ramach tej dziaalnoci zostan udostpnione rodki kredytowe oraz pomoc ze strony przedsibiorstw licencyjnych i faktoringowych oraz innych organizacji wspomagajcych przedsibiorczo . Szczególn rol w dziaalnoci nansowego wspomagania odgrywa jednak Rosyjski Bank Rozwoju przez nastpujce mechanizmy: – mikropoyczki, – rodki udostpniane w postaci leasingu, – nansowanie pod zastaw wasnych nansowych nalenoci przedsibiorstw, – inne rodzaje usug w zwizku z charakterem wasnej dziaalnoci przedsibiorstw. Jednym z rozwiza prawno-nansowych brany turystycznej w FR, majcym w zaoeniu promowa i wymusza jej rozwój, jest powoywanie „Turystyczno-Rekreacyjnych Specjalnych Stref Ekonomicznych” (T-RSSE). Tego rodzaju strefy s nie tylko czynnikiem „pro-turystycznym”, ale s take perspektywicznymi modelami rozwoju wybranych regionów pastwa, dysponujcych odpowiednimi dla danego kierunku rozwoju (specjalizacji gospodarczej) warunkami [Boguslavskij 2004]. Z prawnego punktu widzenia strefy turystyczno-rekreacyjne to podmioty tworzone na jednym lub kilku wybranych terenach Rosji bdcych wasnoci pastwa lub samorzdu terytorialnego na okres 20 lat. W 2007 roku Rada Ministrów FR powoaa siedem stref turystyczno-rekreacyjnych. Wybór tych siedmiu miejsc sporód wielu zgosze zosta dokonany na drodze konkursowej. Istotny nansowy udzia w tworzeniu tych stref bdzie mia budet pastwa – sporód niezbdnych, planowanych potrzeb nansowych na poziomie 325,2 mld rubli do 2016 roku budet federalny zapewni 44,54 mld. Mechanizm ww. stref zakada stosowanie preferencyjnych rozwiza w zakresie kluczowych dla powstawania przedsibiorstw problemów, takich jak: – ulgi podatkowe (zwolnienie na 5 lat z majtkowego i ziemskiego podatku, obnienie stawek podatku socjalnego z 14% od wynagrodzenia do kwotowej wielkoci na poziomie 280 tys rubli na rok, 4% ulgi od podatku od zysku), – ulgi celne (moliwo funkcjonowania na zasadach wolnej strefy celnej), – pastwowe nansowanie tworzenia odpowiedniej infrastruktury, – ograniczenie administracyjnych barier. Stworzenie w poszczególnych regionach T-RSSE z nowoczesn, rozbudowan infrastruktur powinno – wedug ocen rosyjskich ekspertów – przyczyni si do zwikszenia liczby turystów, co w konsekwencji przyczyni si do stworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu dochodów budetowych w tych regionach. Najbardziej widoczne rezultaty w tym obszarze mona zauway w Kraju Atajskim, gdzie kompleks turystyczny „Biriuzovaja Katun” przyj w 2009 roku 190 tys. osób. Oeconomia 9 (4) 2010.

(11) 496. G. Srolak. W kompleksie tym funkcjonuj trzy caoroczne zespoy hotelowe, otwarto te dwie nowe trasy narciarstwa zjazdowego. Korzystna sytuacja jest take w Buriacji, gdzie oprócz Turystyczno-Rekreacyjnej SSE (okrelona prawnie na poziomie Federacji Rosyjskiej) powstao 7 obszarów o charakterze turystyczno-rekreacyjnym, prowadzcych aktywn dziaalno organizacyjn i gospodarcz. Przewiduje si take, i w najbliszym czasie zostan ponownie podjte prace nad projektem T-RSSE „Altajskaja Dolina” w Republice Altaj, a take nad projektem kolejnej (ósmej) SSE na Wyspie Russkij w Primorskim Kraju. Infrastruktura, jaka powstanie w wyniku tego projektu nie ma charakteru z denicji turystycznego, ale zakada si, e po odbyciu si spotkania Azjatycko-Pacycznego Stowarzyszenia Gospodarczego w 2012 roku cz z wybudowanych obiektów mona bdzie przeznaczy na cele turystyczne. Czynnikiem, który zgodnie z zaoeniami polityki rozwoju turystyki w FR powinien w istotny sposób przyczyni si do sukcesu w tej dziedzinie, jest tworzenie maych i rednich przedsibiorstw (MSP) o charakterze turystycznym. Zadania pastwa take w tym obszarze powinny polega na modernizacji systemu regulacji prawnych i promowaniu nowych rozwiza organizacyjnych oraz wprowadzeniu MSP do systemu nansowej i ogólnej pomocy przeznaczonej na rozwój turystyki. Pomoc ta powinna dociera do MSP (turystycznych) nie tylko przez system budetowy, ale i przez wspóczenie rozwijany w FR system nansowy. Wane jest w tym przypadku nansowanie MSP za porednictwem systemu kredytowego, a szczególnie za porednictwem systemu bankowego, jak równie za porednictwem podziau ryzyka nansowego w odniesieniu do MSP midzy banki i systemem pomocy nansowej udzielanej przez pastwo tym przedsibiorstwom. Finansowanie tych MSP, które nie maj zobowiza kredytowych lub zej historii kredytowej, powinno zosta wsparte na szerok skal porczeniami pastwowych funduszy gwarancyjnych. Ponadto, konieczne jest take szersze wprowadzenie subsydiowania stawek procentowych od kredytów udzielanych MSP oraz rozszerzenie wielkoci nansowania banków wspópracujcych z mikronansowymi organizacjami. Przejawem dziaa pastwa w zakresie bezporedniego nansowania przedsiwzi. o charakterze turystycznym i sportowym (w szerokim rozumieniu) jest nansowanie edukacji odpowiedniego prolu oraz promowanie wiedzy na ten temat. Ministerialna lista instytucji nansowanych bezporednio z budetu centralnego FR zawieraa cznie 56 pozycji (stan w styczniu 2009 roku), obejmujc m.in.: – federaln pastwow instytucj „Sankt-Petersburski Naukowo-Badawczy Instytut Kultury Fizycznej, – federaln pastwow instytucj edukacyjn redniego zawodowego szczebla: „Braski Koled Kultury Fizycznej”, – federaln pastwow instytucj edukacyjn redniego zawodowego szczebla „Jekaterynburski Koled Kultury Fizycznej”, – federaln pastwow instytucj edukacji wyszego stopnia „Kamska Pastwowa Akademia Kultury Fizycznej i Sportu”, – Federalne Pastwowe Muzeum Kultury Fizycznej i Sportu. Podobnie jak w innych sferach aktywnoci instytucji pastwa, i w tej dziedzinie przewidywane s ograniczenia wydatków. Wskazuj na to dane Ministerstwa, które zmniejsza te wydatki w 2010 roku do poziomu 2 786 114,2 tys. rubli z poziomu 2 937 083,2 tys. rubli w 2009 roku i przy wydatkach 2 654 265,7 tys. w 2008 roku [www.minstm.gov.ru].. Acta Sci. Pol..

(12) Pastwowe stymulowanie rozwoju turystyki w Federacji Rosyjskiej. 497. PODSUMOWANIE Oczekuje si, e zastosowane rozwizania i mechanizmy pastwowego stymulowania rozwoju turystyki w FR zaowocuj nastpujcymi zasadniczymi efektami: a) wzrostem roli i znaczenia sektora turystycznego i gazi zalenych w tworzeniu PNB Rosji i wzrostem dywersykacji gospodarki, b) rozwojem zacofanych regionów o niskim potencjale przemysowym, c) popraw sytuacji zdrowotnej i jakoci ycia ludnoci w wyniku wzrostu dostpnoci usug o charakterze turystycznym i sanatoryjno-leczniczym, d) ochron rodowiska naturalnego, wartoci przyrodniczych i kulturalnych, e) wzrostem wielkoci rynku turystycznego, f) wzrostem liczby miejsc prac w samej turystyce i w gaziach wspódziaajcych, g) rozwojem infrastruktury budowlanej, transportowej i socjalnej. PIMIENNICTWO Boguslavskij M.M., 2004. Miezhdunarodnoje chiastnoje pravo. Jurist, Moskva. Fiederalnyi zakon ot 24 nojabria 1996 g. N 132 „Ob. Osnovah turistichieskoj diejatielnosti v Rosijskoj Fiederaci”. Simonov V.V., Suliakszin S.S., Podporina I.V., Pogorielko M.J, 2008. Budzhet i nalogi v ekonomichieskoj politikie Rossii. Naucznyj Ekspiert, Moskva. www.gks.ru www.jookeros.pp.ua www.minstm.gov.ru www.rg.ru www.tourbus.ru. GOVERNMENT STIMULATION OF TOURISM DEVELOPMENT IN RUSSIAN FEDERATION Abstract. Current state of tourism in R.F. is im uenced by two main groups of causes. On one side we have a pool of materials and resources, followed by the society demands created in the previous political system, while on the other hand we have the economical condition of the society [very diversed] and its actual state of knowledge and demands. As a result it led to reation of peculiar tendencies on the tourism market in Russia. There is a growth in the number of costly endeavours organised by the travel agencies, had caused a noticeable rise in the number od wealthy clients, which, on the other side is accompanied by a low – budget of vacations organised by the people on their own, sometimes even as tramps. The task of resolving those problems is lying in the hand of of the Russian Federation administration which utilises a number of organisational, legislational and nancial initiatives.They are mainly used at once and that results in stimultaion of tourism in corelation to objectives of tourism and macroeconomic politics. Key words: Russian Federation, tourism, current state, perspectives of development. Zaakceptowano do druku – Accepted for print 06.10.2010 Oeconomia 9 (4) 2010.

(13)