Sylwia Zacharz
"Wierna rzeka" : fragment rękopisu
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 25, 381
2010
Rocznik M uzeum N arodow ego w Kielcach Tom 25, Kielce 2010 SYLWIA ZACHARZ W I E R N A R Z E K A
FRAGMENT RĘKOPISU
Wierna rzekapapier, atra m en t czarny 20,5x16,2 cm
MNKI/Ż/117
F ragm ent brulionu, jednej z n ajb ar dziej znanych powieści Stefana Żerom skiego - Wiernej rzeki. A utor opatrzył ją podtytułem „klechda” (wydanie z roku 1912, 1913, 1921), później zm ienił pod ty tu ł na „klechda domowa” (wydanie z roku 1925). U tw ór m iał być częścią cyklu powieści historycznych, opisują cych dzieje XIX-wiecznej Polski.
U genezy Wiernej rzeki leży wyda rzenie, które miało miejsce w 1863 roku, opowiedziała o nim Żeromskiemu ciot ka, Józefata z Żeromskich Saska. Pisał o tym w liście Żeromski do kuzyna, w nuka Józefaty Stanisław a Piołun-
Noyszewskiego, ofiarowując m u swą 1- Fragment rękopisu powieść [...]Chciałbym przesłać Ci
ostatnią swą powieść na tle R u d y osnutą, a z opowiadań ciotki Saskiej, Twej Bab ki, poczerpniętą pt. „Wierna rzeka”1. Stąd pomysł pisarza n a takowy podtytuł.
Zachowany rękopis rozpoczyna się on od słów Salom ea dowlokła się..., które kończą rozdział XVI powieści. Jego unikatowość wynika z faktu, że je st on jedy nym ocalonym fragm entem powieści.
1 S. P io łu n -N o y sze w sk i, Stefan Żeromski. Dom, dzieciństwo i młodość, W arszaw a 1928, s. 361
