Halina Ka³u¿a

120 H. Ka³u¿a STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe

l

tom VII

l

zeszyt 1

Halina Ka³u¿a

Akademia Podlaska w Siedlcach

WYNIKI PRODUKCYJNE I KOSZTY PRODUKCJI NA FERMIE PRODUKUJ¥CEJ KURCZÊTA BROJLERY

W 2002 I 2005 ROKU

THE RESULTS OF PRODUCTION AND PRODUCTION COSTS OF A SPECIALISED FARM PRODUCING BROILERS IN 2002 AND 2005

S³owa kluczowe: produkcja drobiarska, kurczêta brojlery, produkcja fermowa, koszty produkcji

Key words: poultry production, broiler chickens, farm production, production costs

Synopsis. Przedstawiono wybrane wyniki produkcyjne i koszty jednostkowe w produkcji kurcz¹t brojlerów.

W analizowanym okresie pogorszy³y siê relacje cen ¿ywca drobiowego do podstawowych œrodków produkcji.

Koszty produkcji kurcz¹t brojlerów w 2005 roku wzros³y o 11,2%. Europejski Indeks Produkcyjny mieœci³ siê w granicach 226,2-261,3 pkt. i by³ zbli¿ony do uzyskiwanego w krajach Europy Zachodniej.

Wstêp

Rynek drobiu w UE-25 zdaniem specjalistów bêdzie siê rozwija³ dziêki rosn¹cemu popytowi w nowych krajach cz³onkowskich. Wed³ug prognoz Komisji Europejskiej, produkcja drobiu wzroœnie z 10,9 mln ton w 2004 roku do 11,9 mln ton w 2010 [Biuletyn Informacyjny 2004]. W Polsce obserwuje siê systematyczny wzrost spo¿ycia miêsa drobiowego. W okresie ostatnich dziesiêciu lat, w odpowiedzi na wzrost spo¿ycia, produkcja ros³a 7,6% rocznie [Biuletyn Infor- macyjny 2004]. Wprowadzenie nowych przepisów unijnych dotycz¹cych warunków utrzyma- nia drobiu w chowie fermowym oraz wycofania m¹czek miêsno-kostnych z pasz dla drobiu spowoduje zdaniem specjalistów wzrost kosztów produkcji miêsa drobiowego o oko³o 5-15%

[Polskie Drobiarstwo 2001]. Decyzje te spowodowa³y równie¿ w naszym kraju wzrost cen pasz, co przy okresowych spadkach cen skupu ¿ywca drobiowego pogarsza op³acalnoœæ produkcji.

Celem podjêtych badañ by³a ocena kszta³towania siê kosztów i op³acalnoœci produkcji brojle- rów kurzych.

Materia³ i metody

Badania przeprowadzono w latach 2002 i 2005 w gospodarstwie specjalizuj¹cym siê w

produkcji brojlerów w powiecie siedleckim, woj. mazowieckie, uwzglêdniaj¹c w analizowanym

roku jeden cykl produkcyjny. Kurczêta do tuczu – Avian pochodzi³y z zak³adu wylêgowego

nale¿¹cego do Zak³adów Drobiarskich Drosed S.A. w Siedlcach. W ¿ywieniu stosowano stan-

Wyniki produkcyjne i koszty produkcji na fermie produkuj¹cej kurczêta brojlery... 121

dardowe mieszanki pe³noporcjowe typu: starter, grower i finiszer z firmy Pol-Pasz w Siedlcach.

W obu analizowanych latach pasza pochodzi³a od tego samego producenta. Kurczêta odcho- wywano w kurniku o powierzchni 870 m

²

na g³êbokiej œció³ce. W analizowanych cyklach pro- dukcyjnych rejestrowano informacje o kosztach produkcji, natomiast ewidencjonowane wyni- ki produkcyjne pos³u¿y³y do obliczenia Europejskiego Indeksu Produkcyjnego (EIP) wg wzoru:

œrednia masa cia³a (kg) x prze¿ywalnoœæ (%)

EIP = x 100

zu¿ycie paszy na 1 kg masy cia³a (kg) x liczba dni odchowu

W analizowanej fermie drobiu producent nie korzysta³ z kredytów bankowych.

Zgodnie z „Metodyk¹ liczenia nadwy¿ki bezpoœredniej i zasadami typologii gospodarstw rolniczych [Augustyñska 2000] obliczono podstawowe wskaŸniki, tj. nadwy¿kê bezpoœredni¹ i wskaŸnik op³acalnoœci.

Wyniki

Wyniki produkcyjne chowu kurcz¹t brojlerów przedstawiono w tabeli 1. W roku 2002 d³ugoœæ odchowu trwa³a 43 dni, a w 2005 roku wzros³a do 45 dni. Œrednia masa cia³a brojlerów, pomimo krótszego okresu odchowu, by³a wy¿sza w 2002 r. i wynosi³a 2,32 kg. Równie¿ zu¿ycie paszy na 1 kg masy cia³a

by³o ni¿sze w 2002 r. i wy- nosi³o 1,95 kg, podczas gdy w roku 2005 – 2,10 kg.

Europejski Indeks Produk- cyjny (EIP) w sposób syn- tetyczny, za pomoc¹ jednej liczby obrazuje wyniki pro- dukcyjne stada.

EIP w roku 2005 obni-

¿y³ siê o 35,1 pkt. By³o to spowodowane miêdzy in- nymi wiêkszym zu¿yciem paszy na 1 kg masy cia³a, d³u¿szym okresem odcho- wu brojlerów, ni¿sz¹ koñ- cow¹ mas¹ cia³a i nieco ni¿- sz¹ prze¿ywalnoœci¹ ptaków. Uzyskane warto-

œci EIP nale¿y uznaæ za do- bre i porównywalne z uzy- skiwanymi w krajach Europy Zachodniej [Soko-

³owicz, Ruda 2000].

Op³acalnoœæ produkcji

¿ywca drobiowego okre-

œlaj¹ g³ównie koszty pasz.

Z danych literaturowych wynika, ¿e najwy¿szy udzia³ w strukturze kosz-

w ó r e lj o r b t

¹ z c r u k u w o h c d o e n j y c k u d o r p i k i n y W . 1 a l e b a

T 2 0 0 2 i 2 0 0 5 .r w j e d n y m c y k l u p r o d u k c y j n y m w

e i n e i n l ó g e z c z s y

W R o k

2 0 0

2 2 0 0 5

].

t z s [ u w o h c d o o d h c y n o i w a t s w w ó k a t p a b z c i

L b s a d a [ s z t /. m

O

²

]

]t z s [ h c y n a w o h c d o w ó k a t p a b z c i

L Œ m i e tr e l n o œ æ i b r a k o w a n i e [ % ] ]i n d [ u w o h c d o æ

œ o g u

³

D Œ r e d n i a m a s a c i a ³ a [ k g ]

a

³ a i c y s a m g k 1 a n ] g k [ y z s a p e i c y

¿ u Z I P E

0 0 0 9 1 2 1 , 8

9 6 0 8 1 4 , 9

3 4 , 3 2 , 9 1 , 3 1 6 2

0 0 0 9 1 2 1 , 8

0 5 0 8 1 5 , 0

5 4 , 2 2 2 , 1 2 , 6 2 2 .

e n s a

³ w e i n a w o c a r p o : o

³ d ó r



w ó r e lj o r b t

¹ z c r u k g k 1 ij c k u d o r p w ó t z s o k a r u t k u r t S . 2 a l e b a T

e i n e i n l ó g e z c z s y

W 2 0 0 2 2 0 0 5

g k 1 a

n [ z ]³ s rt u k t u r a ]

%

[ n a 1 k g ]³ z

[ s rt u k t u r a ]

% [ tr

o p s n a rt + a t ê l k s i

P o s z t p a s z y K p ³ a t y O n e r g i a

E o s z t y s a n ti a r n o - w e t e r y n a r y j n e K o b o c i z n a d o r y w c z a

R n n e k o s z t y b e z p o œ r e d n i e I o s z t y p o œ r e d n i e r z e c z y w i s t e K o s z t y p o œ r e d n i e s z a c u n k o w e K o s z t y o g ó ³ e m

K

1 4 5 , 0 , 5 8 7 1 , 0 9 8 0 0 , 0 2 1 2 2 0 , 0 , 0 2 7 0 , 0 0 8 0 , 0 3 0 0 , 0 7 0 0 , 4 0 7 2

5 , 2 2 5 , 9 6 4 , 1 9 , 0 , 9 0 1 , 1 3 , 0 , 5 1 , 8 2 , 0 0 0 1

5 7 5 , 0 , 7 2 7 1 , 1 1 3 0 , 0 4 5 0 , 0 5 9 0 , 0 4 5 0 , 0 0 9 0 , 0 4 5 0 , 0 5 0 0 , 6 8 0 2

5 5 , 1 2 4 , 7 3 6 4 , 2 3 9 6 , 1 , 2 1 2 , 6 9 1 , 3 4 0 , 6 8 1 , 8 8 1 , 0 0 0 0 1 .

e n s a

³ w e i n a w o c a r p o : o

³ d ó r



122 H. Ka³u¿a

tów zmiennych tuczu broj- lerów kurzych zajmuj¹ wy- datki na zakup mieszanek paszowych (ok.70%) [Krawczyki in. 2002, Kraw- czyk, Soko³owicz 2001, So- ko³owicz, Krawczyk 2004].

W strukturze kosztów produkcji brojlerów domi- nuj¹cym by³ udzia³ pasz, który mieœci³ siê w grani- cach 64,7-65,9% (tab. 2).

Koszty zu¿ycia paszy ob- ci¹¿a³y kilogram wyprodu- kowanego ¿ywca kwot¹ 1,59 z³ w roku 2002 i 1,73 z³ w roku 2005.

Obci¹¿enie 1 kg ¿ywca kosztem zakupu piskl¹t i ich transportu wynosi³o w roku 2002 – 0,541 z³, a w 2005 r. – 0,575 z³.

W roku 2002 relacja ceny ¿ywca do ceny piskl¹t kszta³towa³a siê na pozio- mie 2,45:1 oraz ceny paszy 1,59:1. W roku 2005 pogor- szy³y siê relacje cen ¿ywca do podstawowych œrod- ków produkcji, zw³aszcza relacje cen ¿ywca do cen paszy (tab.3).

Znacz¹cy wzrost cen przemys³owych mieszanek paszowych dla drobiu przy- czyni³ siê do obni¿enia wskaŸnika op³acalnoœci do poziomu 102,9%, podczas gdy w 2002 roku wskaŸnik ten wyniós³ 110,5%. Ca³- kowite koszty produkcji kurcz¹t brojlerów w roku 2005 wzros³y o 11,2%

(tab.4.). Wzrost kosztów produkcji by³ zgodny z przewidywaniami specjalistów, którzy prognozowali ten wzrost o 5 do 15%. Jednostkowy koszt produkcji brojlerów w 2002 roku wyniós³ 2,40 z³/kg, natomiast w 2005 roku wzrós³ do 2,67 z³/kg. Uwzglêdniaj¹c wysokoœæ kosztów jednostkowych oraz wartoœæ

a c w y

¿ n e c e j c a l e r z a r o ij c k u d o r p y t z s o k e w o k t s o n d e J . 3 a l e b a

T o p o d s t a w o w y c h œ r o d k ó w p r o d u k c ij w w y b r a n e j f e r m i e d

e i n e i n l ó g e z c z s y

W J e d n o s t k i R o k

2 0 0

2 2 0 0 5 t

¹ l k s i p a n e C e n a p a s z y C e n a ¿ y w c a

C e l a c j e c e n ¿ y w i e c : p i s k l ê t a R e l a c j e c e n ¿ y w i e c : p a s z e R e d n o s t k o w y k o s z t p r o d u k c ij ¿ y w c a J W s k a Ÿ n i k o p ³ a c a l n o œ c i

t z s /³ z z /³ k g

g k /³ z -

- k g /³ z %

8 0 , 1 , 5 9 1 , 6 5 2 4 5 : 1 , 2 , 6 6 : 1 1 2 , 4 0

5 , 0 1 1

8 1 , 1 , 7 3 1 , 7 5 2 3 3 : 1 , 2 1 , 5 9 : 1

7 6 , 2 0 2 , 9 1 .

e n s a

³ w e i n a w o c a r p o : o

³ d ó r



z a r o w ó r e lj o r b t

¹ z c r u k a c w y

¿ g k 1 ij c k u d o r p y t z s o K . 4 a l e b a

T s k a Ÿ n i k i z m i a n 2 0 0 2 = 1 0 0 w

e i n e i n l ó g e z c z s y

W J e d n o s t k a R o k

2 0 0

2 2 0 0 5 ij

c k u d o r p t z s o k y ti w o k

³ a

C W s k a Ÿ n i k z m i a n

tr o p s n a rt + t

¹ l k s i p ij c k u d o r p t z s o

K W s k a Ÿ n i k z m i a n

ij c k u d o r p h c a t z s o k w

³ a i z d

U o s z t z a k u p u p a s z K W s k a Ÿ n i k z m i a n

ij c k u d o r p h c a t z s o k w

³ a i z d U n n e k o s z t y I W s k a Ÿ n i k z m i a n

ij c k u d o r p h c a t z s o k w

³ a i z d U

g k /³ z %

g k /³ z %

% k g /³ z %

% k g /³ z %

%

0 4 , 2 0 , 0 0 0 1 0 , 5 4

0 0 , 0 0 1 2 2 , 5 0

8 5 , 1 0 , 0 0 0 1 6 5 , 9 0

8 2 , 0 0 , 0 0 0 1 1 1 , 6 7

7 4 , 2 , 2 5 1 1 1 0 , 5 7

0 6 , 5 0 1 2 1 , 5 0

3 7 , 1 , 5 0 9 0 1 6 4 , 8 0

7 3 , 0 , 1 0 2 3 1 1 3 , 8 5 .

e n s a

³ w e i n a w o c a r p o : o

³ d ó r



w ó r e lj o r b t

¹ z c r u k y m r e f e n z c i m o n o k e i k i n

Ÿ a k s W . 5 a l e b a

T l a t a c h 2 0 0 2 i 2 0 0 5 w

e i n e i n l ó g e z c z s y

W 2 0 0 2 .r

³ z g k 1 a

n 2 0 0 5 .r n a

³ z g k 1 ij

c k u d o r p æ

œ o tr a

W o s z t y b e z p o œ r e d n i e K a d w y ¿ k a b e z p o œ r e d n i a N o s z t y p o œ r e d n i e r z e c z y w i s t e K o c h ó d r o l n i c z y b r u tt o D o s z t y p o œ r e d n i e s z a c u n k o w e K o c h ó d r o l n i c z y n e tt o

D W s k a Ÿ n i k o p ³ a c a l n o œ c i p r o d u k c ij [ % ] a c w y

¿ g k 1 a n u i n e z c il e z r p w a t a rt s b u l i k s y Z

5 6 , 2 2 , 3 1

4 3 , 0 , 0 3 0 0 , 3 1 7 0 , 0 , 2 5 0 , 5 0 0 1 1 0 , 2 5

5 7 , 2 , 5 6 2 , 1 9 0 , 0 5 0 , 1 5 0 , 0 5 0 , 1 0 0 , 9 0 2 0 1 0 , 0 8 .

e n s a

³ w e i n a w o c a r p o : o

³ d ó r



Wyniki produkcyjne i koszty produkcji na fermie produkuj¹cej kurczêta brojlery... 123

produkcji koñcowej, osi¹gniêty dochód netto z produkcji 1 kg brojlera (zysk) wyniós³ w roku 2002 – 0,25 z³, a w roku 2005 tylko 0,08 z³. (tab. 5).

Wnioski

1. W analizowanym okresie pogorszy³y siê relacje cen ¿ywca drobiowego do podstawowych

œrodków produkcji.

2. Europejski Indeks Produkcyjny mieœci³ siê w granicach od 226,2 do 261,3 pkt. i by³ zbli¿ony do uzyskiwanego w krajach Europy Zachodniej. Œwiadczy to o wysokim poziomie produk- cji kurcz¹t brojlerów w badanym gospodarstwie.

3. W analizowanym okresie wzros³y koszty produkcji 1 kg ¿ywca kurcz¹t brojlerów z 2,40 do 2,67 z³/kg, co wp³ynê³o na wielkoœæ wskaŸnika op³acalnoœci, który w roku 2005 zmala³ do 102,9%.

4. Koszty produkcji kurcz¹t brojlerów w roku 2005 wzros³y o 11,2%.

Literatura

Analiza produkcyjno-ekonomiczna sytuacji rolnictwa i gospodarki ¿ywnoœciowej w 2003 r. 2004: IERiG¯, Warszawa.

Banaœ K. 2003: Efektywnoœæ ekonomiczna produkcji brojlerów w wybranych fermach Ma³opolski.[W:]

Dzia³alnoœæ rolnicza oraz jej uwarunkowania w aspekcie integracji z Uni¹ Europejsk¹. Wyd. AP, Siedl- ce.s.39-46.

Biuletyn Informacyjny. 2005: Agencja Rynku Rolnego, nr.2 (164).

Krawczyk J., Cywa-Benko K., Wê¿yk S. 2002: Oszczêdne systemy ¿ywienia a efektywnoœæ ekonomicz- na odchowu kurcz¹t brojlerów. Zesz. Nauk. Zoot. Supl. z,16, 229-234.

Krawczyk J., Soko³owicz Z. 2001: Wp³yw czynników genetyczno-¿ywieniowych na op³acalnoœæ produk- cji kurcz¹t brojlerów. Zeszyty Naukowe PTZ, nr.7 287-298.

Soko³owicz Z., Krawczyk J. 2004: Op³acalnoœæ produkcji kurcz¹t brojlerów w latach 2001-2003. Wyd. IZ, RNZ, t.31,z.1,133-141.

Soko³owicz Z., Ruda M. 2000: Op³acalnoœæ odchowu kurcz¹t brojlerów w 1999 roku. Zesz. Nauk. Przegl¹du Hodowlanego, ser. Chów i hodowla drobiu, 49,485-492.

Summary

The article shows chosen production results and unit costs. The relation between poultry prices and base means of production made worse in analysing period. EIP (The European Production Index) was situated between 226,2 pt – 261,3 pt and it was close to one obtained in European Union Countries. The costs of broilers chicks production incresed of 11,2% in 2005.

Adres do korespodencji

prof. dr hab. Halina Ka³u¿a

Akademia Podlaska

Katedra Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa

ul. Prusa 12

08-110 Siedlce

tel (0 25) 643 13 17

e-mail: keior@ap.siedlce.pl