POZIOM PODSTAWOWY

(1)

dysleksja

MHI-P1_1P-072

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

POZIOM PODSTAWOWY

Czas pracy 120 minut

Instrukcja dla zdającego

1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 30 stron (zadania 1 – 38). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin.

2. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.

4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.

5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

6. Wypeánij tĊ czĊĞü karty odpowiedzi, którą koduje zdający.

Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej

dla egzaminatora.

7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datĊ urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. BáĊdne zaznaczenie otocz kóákiem i zaznacz wáaĞciwe.

ĩyczymy powodzenia!

MAJ ROK 2007

Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ

moĪna otrzymaü áącznie 100 punktów

Wypeánia zdający przed rozpoczĊciem pracy

PESEL ZDAJĄCEGO KOD

ZDAJĄCEGO

Miejsce

na naklejk Ċ

z kodem szko áy

(2)

Przeczytaj tekst i odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, wykonaj polecenia A i B.

[...] A zbudowane byáo tak porządnie, jak Īadne inne ze znanych nam miast. Naprzód biegnie dokoáa niego gáĊboki i szeroki rów peáen wody, potem idzie szeroki na piĊüdziesiąt królewskich áokci […] mur. […] Kopiąc rów, sporządzali jednoczeĞnie cegáy z ziemi wynoszonej z rowu.[…] Dokoáa muru byáo sto bram, wszystkie z brązu.[…] Miasto skáada siĊ z dwóch czĊĞci, bo dzieli je rzeka, która zwie siĊ Eufrat. […] W Ğrodku miejsca Ğwiątynnego wybudowana jest masywna wieĪa […], a na tej wieĪy stoi jeszcze jedna wieĪa, na drugiej znowu trzecia i tak dalej, aĪ do oĞmiu wieĪ. […]. W ostatniej wieĪy jest kaplica […].

ħródáo: Herodot, Dzieje, Wrocáaw 2005, s. 94-96

A. Podaj nazwĊ miasta opisanego w tekĞcie. ...

B. Podaj termin uĪywany dla nazwania budowli, której opis podkreĞlono w tekĞcie.

...

Zadanie 2. (4 pkt)

Przeczytaj uwaĪnie tekst i wykonaj polecenia A, B i C.

PostĊpowanie […] byáo takie: KaĪdy otrzymywaá skorupkĊ i pisaá na niej nazwisko czáowieka […]. TabliczkĊ zanosiá na umówione miejsce na agorze […]. Tam najpierw archonci przeliczali caáą iloĞü skorupek. Bo jeĪeli gáosujących byáo mniej niĪ szeĞü tysiĊcy, wynik […]

byá niewaĪny.

ħródáo: Plutarch, ĩywoty sáawnych mĊĪów, Wrocáaw 1977, s. 19

A. Podaj termin okreĞlający procedurĊ, której funkcjonowanie opisaá Plutarch.

...

B. Podaj nazwĊ miasta-paĔstwa (polis), w którym stosowano tĊ procedurĊ.

...

C. Odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, odpowiedz, czy ta procedura mogáa byü narzĊdziem walki politycznej. Swoją odpowiedĨ uzasadnij.

OdpowiedĨ: ...

Uzasadnienie: ...

...

(3)

Poziom podstawowy

Zadanie 3. (2 pkt)

Przeczytaj fragmenty dwóch prac, których autorami są historycy Christopher Dawson i Maria Jaczynowska. NastĊpnie wykonaj polecenia A i B.

Tekst 1.

Zasoby imperium poczĊáy siĊ zmniejszaü, natomiast wydatki ciągle wzrastaáy. Rząd musiaá zwiĊkszaü podatki i inne finansowe obciąĪenia miast, a bogata arystokracja municypalna, która dostarczaáa mieszkaĔcom bezpáatnych urzĊdników i administratorów oraz byáa odpowiedzialna za opáacanie podatków, zostaáa stopniowo zrujnowana. […] Zaáamanie siĊ imperium […] mogáoby nastąpiü […] nawet bez interwencji barbarzyĔskich najeĨdĨców.

ħródáo: C. Dawson, Tworzenie siĊ Europy, Warszawa 2000, s. 27, 92

Tekst 2.

Podawano róĪne przyczyny upadku Imperium, wyolbrzymiając czĊsto rolĊ jednego czynnika wewnĊtrznego, np. destrukcyjny wpáyw KoĞcioáa, wyniszczenie warstw Ğrednich, upadek niewolnictwa itp. Nie ulega wątpliwoĞci zasadnicze znaczenie siá zewnĊtrznych, ciągáych najazdów i przegrupowaĔ ludów, czego maksymalne nasilenie przypadáo na schyáek IV stulecia i wiek V.

ħródáo: M. Jaczynowska, D. Musiaá, M. StĊpieĔ, Historia staroĪytna, Warszawa 1999, s. 646

A. Podaj nazwĊ paĔstwa staroĪytnego, którego dotyczą oba teksty.

...

B. WyjaĞnij, czym róĪnią siĊ powyĪsze teksty w interpretacji przyczyn upadku tego paĔstwa.

...

Nr zadania 1.A. 1.B. 2.A. 2.B. 2.C. 3.A. 3.B.

Maks. liczba pkt 1 1 1 1 2 1 1

Wypeánia egzaminator!

Uzyskana liczba pkt

(4)

Zidentyfikuj postacie historyczne i legendarne, których dziaáania zostaáy przedstawione w cytowanych fragmentach tekstów antycznych autorów. Wpisz te postacie w kolejnych rubrykach tabeli (A, B, C).

Fragment tekstu Postaü

A. […] pogrzebaá Remusa […] i zabraá siĊ do budowy miasta. Posáaá teĪ do Etrurii po ludzi, którzy mogli byü jego […] nauczycielami w tym, co dotyczy ĞwiĊtych zwyczajów. […] ZakreĞliá granice miasta. Jako jego zaáoĪyciel wyposaĪyá páug w spiĪowy lemiesz, zaprzągá krowĊ i byka i sam je popĊdziá znacząc gáĊboką bruzdĊ wzdáuĪ wytyczonej granicy.

ħródáo: Plutarch, ĩywoty równolegáe, t. 1, Warszawa 2004, s. 149-150

B. KiedyĞ wojowaá on z Rzymianami i dostaá siĊ do niewoli, po czym sprzedano go do szkoáy gladiatorów. Przekonaá tu […] towarzyszy niedoli, Īe lepiej naraĪaü Īycie dla zdobycia wolnoĞci aniĪeli dla popisywania siĊ na widowisku […]. Uzbroiwszy siĊ […] schronili siĊ na górĊ Wezuwiusz […].

ħródáo: Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, t. 2, Wrocáaw 2004, s. 722

C. Wnet przeprawiá siĊ do Macedonii […] oblegaá Pompejusza […].

Wreszcie rozbiá go doszczĊtnie w bitwie pod Farsalos. Uciekającego Ğcigaá aĪ do Aleksandrii. […] NastĊpnie podjąá wojnĊ z królem Ptolemeuszem […]. Po zwyciĊstwie oddaá królestwo Egiptu Kleopatrze.

ħródáo: Gajus Swetoniusz Trankwillus, ĩywoty cezarów, Wrocáaw 1987, s. 44-45

Zadanie 5. (4 pkt)

Przyporządkuj reprodukcjom znanych dzieá malarskich informacje o tym, co byáo Ĩródáem inspiracji dla ich autorów. Wpisz w miejsce wykropkowane wáaĞciwą liczbĊ.

ħródáa: M. Levey, Od Giotta do Cezanne’a, Warszawa 1972, s. 43, 104, 107 Encyklopedia sztuki polskiej, Kraków 2001, s. 588

A. ...

(5)

Poziom podstawowy

B. ...

C. ...

D. ...

1. Dzieáo inspirowane mitologią staroĪytnych Greków i Rzymian 2. Dzieáo inspirowane obyczajami staroĪytnych Greków

3. Dzieáo inspirowane treĞcią Nowego Testamentu 4. Dzieáo inspirowane treĞcią Starego Testamentu

5. Dzieáo inspirowane dziejami wczesnego chrzeĞcijaĔstwa w Rzymie

Nr zadania 4. 5.

Maks. liczba pkt 3 4 Wypeánia

egzaminator!

(6)

PodkreĞl wáaĞciwy tytuá do poniĪszego planu.

ħródáo: Atlas historyczny, pod red. L. Horubaáy, M. Kurzbauer-Zaniewskiej, Warszawa 1994, s. 3 A. Bitwa pod Maratonem 490 r. p.n.e.

B. Bitwa w Wąwozie Termopilskim 480 r. p.n.e.

C. Bitwa u wybrzeĪy Salaminy 480 r. p.n.e.

D. Bitwa u przylądka Akcjum 31 r. p.n.e.

Zadanie 7. (3 pkt)

W kolejnych rubrykach tabeli (A, B, C) napisz, do jakich wydarzeĔ historycznych odnoszą siĊ cytowane fragmenty Ğredniowiecznych kronik.

Uwaga: nie musisz podawaü dat wydarzeĔ.

Fragment tekstu Wydarzenie

A. Kiedy w dzieĔ ĞwiĊtego Jana Chrzciciela starli siĊ z Mieszkiem, odnieĞli zrazu zwyciĊstwo, lecz potem [...]

Czcibor zadaá im klĊskĊ, káadąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy […]. Cesarz [...] wysáaá czym prĊdzej goĔców, nakazując Hodonowi i Mieszkowi, aby pod rygorem utraty jego áaski zachowali pokój [...].

ħródáo: Kronika Thietmara, t.1, Wrocáaw 2004, s. 59

(7)

Poziom podstawowy

B. Byá bowiem pewien czáowiek imieniem Miecáaw [Masáaw], czeĞnik i sáuga jego ojca Mieszka, a po Ğmierci tegoĪ we wáasnym przekonaniu ksiąĪĊ i naczelnik Mazowszan. […]

ufny w odwagĊ swego wojska, a nadto zaĞlepiony Īądzą zgubnej ambicji, próbowaá zuchwale siĊgnąü po to, co mu siĊ nie naleĪaáo […]. Stąd teĪ do takiej posunąá siĊ hardoĞci i pychy, Īe odmawiaá posáuszeĔstwa Kazimierzowi, a nadto z bronią w rĊku i podstĊpem stawiaá mu opór.

ħródáo: Gall Anonim, Kronika polska, Wrocáaw 2003, s. 45

C. Cesarz Henryk […] przesáaá Bolesáawowi wprzód poselstwo w te sáowa: Niegodnym jest cesarza […] wkraczaü zbrojnie do kraju wroga, a zwáaszcza swego wasala, zanim siĊ z nim nie porozumie […]. Dlatego winieneĞ […] przyjąü z powrotem brata swego, oddając mu poáowĊ królestwa, a mnie páaciü rocznie 300 grzywien trybutu […]. Bolesáaw odpowiedziaá:

[…] Do przyjĊcia […] buntownika lub do podzielenia siĊ z nim niepodzielnym królestwem nie zmusi mnie przemoc Īadnej [obcej] wáadzy […]. Zatem bacz, komu grozisz: jeĞli zaczniesz wojnĊ, znajdziesz ją!

ħródáo: Gall Anonim, Kronika polska, Wrocáaw 2003, s. 128-129

Zadanie 8. (3 pkt)

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia A, B i C. PodkreĞl prawidáowe odpowiedzi.

[…] stanąá we Wáoszech, wysáaá do nas przodem konne poselstwo, […] przyrzekając zachowaü bezwzglĊdne posáuszeĔstwo, byle tylko mógá uzyskaü od nas áaskĊ przebaczenia.

[…] zjawiá siĊ w mieĞcie Canossie, w którym przebywaliĞmy. Tam przez trzy dni stojąc u bramy zamku, zdjąwszy szaty […], boso, we wáosiennicy, nie pierwej przestaá báagaü […]

zmiáowania apostolskiego i przebaczenia, aĪ u wszystkich […] wzbudziá […] litoĞü.

[…] W koĔcu […] zdjąwszy zeĔ klątwĊ, przypuĞciliĞmy go do áaski wspólnoĞci i do áona ĝwiĊtej Matki KoĞcioáa.

ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 6, Warszawa 1959, s. 20 A. PowyĪszy tekst dotyczy

1. schizmy wschodniej.

2. schizmy zachodniej.

3. wypraw krzyĪowych.

4. sporu o inwestyturĊ.

B. Wydarzenie opisane w powyĪszym Ĩródle miaáo miejsce w 1. X wieku.

2. XI wieku.

3. XIII wieku.

4. XV wieku.

C. Autorem tego listu byá papieĪ 1. Leon III.

2. Grzegorz VII.

3. Innocenty III.

4. Grzegorz XIII.

Nr zadania 6. 7. 8.

Maks. liczba pkt 1 3 3

(8)

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia A i B.

Jan, z áaski boĪej król Anglii, pan Irlandii, ksiąĪĊ Normandii, Akwitanii, hrabia andegaweĔski, arcybiskupom, biskupom, opatom, hrabiom, baronom, wszystkim […] wiernym swoim pozdrowienie […].

39. ĩaden wolny czáowiek nie ma byü pojmany ani uwiĊziony, albo wyrzucony z posiadáoĞci, […] ani wygnany lub innym sposobem pognĊbiony; i ani na niego nie wyruszymy, ani nikogo innego przeciw niemu nie wyĞlemy, jak tylko na podstawie legalnego wyroku równych jemu, albo na podstawie prawa ziemskiego […].

ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 10, Warszawa 1959, s. 3-4

A. Podaj nazwĊ dokumentu, którego fragment zostaá przytoczony.

...

B. Podaj nazwĊ przywileju nadanego polskiej szlachcie, zawierającego podobne gwarancje.

...

Zadanie 10. (4 pkt)

Uzupeánij tabelĊ, wpisując w kolejne jej rubryki (A, B, C, D) wáadców Polski, za panowania których miaáy miejsce wymienione wydarzenia.

Wydarzenie Wáadca (imiĊ i przydomek)

A. Pokój w Budziszynie

B. ĝmierü biskupa Stanisáawa ze Szczepanowa C. Bitwa pod Páowcami

D. Unia w Horodle

Zadanie 11. (2 pkt)

Na stronie 9. przedstawiono mapĊ lokacji miejskich na ziemiach polskich w XIII wieku.

Po przeanalizowaniu mapy wykonaj polecenia A i B.

A. Podaj nazwĊ dzielnicy, na terenie której w XIII w. lokowano najwiĊcej miast.

...

B. Odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, wyjaĞnij, co byáo tego przyczyną.

...

(9)

Poziom podstawowy

Mapa. Lokacje miejskie na ziemiach polskich w XIII wieku

ħródáo: T. Jurek, ĝredniowiecze, Warszawa 1999, s. 233

Zadanie 12. (2 pkt)

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia A i B.

[…] Przeto My Kazimierz […] postanowiliĞmy w mieĞcie naszym Krakowie, wyznaczyü miejsce, na którym by szkoáa powszechna w kaĪdym dozwolonym wydziale kwitnĊáa, a dla przyszáoĞci na wieczne czasy tym pismem jej istnienie zapewniü chcemy. NiechĪe wiĊc tam bĊdzie nauk przemoĪnych peráa, aby wydawaáa mĊĪe, dojrzaáoĞcią rady znakomite, ozdobą cnót Ğwietne, i w róĪnych umiejĊtnoĞciach biegáe […]. Wszystkim […] przyrzekamy, niĪej wypisane artykuáy […], nienaruszone strzec i zachowaü, a w szczególnoĞci rektorom […], doktorom, mistrzom, scholarom, którzy by […] do wzmiankowanego miasta przybyli.

ħródáo: Teksty Ĩródáowe do nauki historii w szkole, nr 9, Warszawa 1960, s. 39 – 40 A. Podaj imiĊ i przydomek wáadcy, który wydaá ten dokument.

...

B. Nazwij instytucjĊ, która powstaáa w wyniku decyzji ogáoszonej w powyĪszym dokumencie.

...

Nr zadania 9.A. 9.B. 10. 11.A. 11.B. 12.A. 12.B.

Maks. liczba pkt 1 1 4 1 1 1 1

(10)

PoniĪej przedstawiono tablicĊ genealogiczną ukazującą związki Jagiellonów i Wazów.

Przeanalizuj jej treĞü i wykonaj polecenia A, B i C.

Tablica uwzglĊdnia tylko wybranych czáonków dynastii

Opracowano na podstawie Sáownika wáadców Europy nowoĪytnej i najnowszej, pod red. M. SerwaĔskiego i J. Dobosza, PoznaĔ 2002 oraz Pocztu królów i ksiąĪąt polskich, pod red. A. Garlickiego, Warszawa 1991.

A. Uzupeánij tablicĊ genealogiczną. W ramkach, które oznaczono 1 i 2, w wykropkowanych miejscach wpisz odpowiednich wáadców.

B. Podaj wáadcĊ, który panowaá w Szwecji, gdy doszáo do bitwy pod Kircholmem.

...

C. Podaj wáadcĊ, który panowaá w Szwecji, gdy wybucháa wojna trzydziestoletnia.

...

Zygmunt I Stary kr. polski i w. ks. litewski

1506-1548

Gustaw I Waza kr. szwedzki

1523-1560

...

w. ks. litewski od 1522, kr. polski od 1529, panowaá 1548-1572

Anna Jagiellonka

kr. polska, Īona Stefana Batorego 1576-1586

Karol IX SudermaĔski kr. szwedzki 1604-1611

Zygmunt III Waza kr. polski i w. ks.

litewski 1587-1632, kr. szwedzki

1592-1599

Gustaw II Adolf kr. szwedzki

1611-1632

Jan Kazimierz kr. polski i w. ks. litewski

1648-1668 Katarzyna

Jagiellonka kr. szwedzka 1569-1583

Jan III Waza kr. szwedzki

1568-1592

...

kr. polski i w. ks. litewski

1632-1648 2

Katarzyna, Īona Jana Kazimierza,

palatyna Dwóch Mostów

Karol X Gustaw, kr. szwedzki

1654-1660 Krystyna,

kr. szwedzka 1632-1654 1

(11)

Poziom podstawowy

Zadanie 14. (4 pkt)

PoniĪsze rysunki przedstawiają budowle wzniesione w róĪnych stylach architektonicznych. Wpisz nazwy odpowiednich stylów pod rysunkami.

A. ... B. ...

C. ...

D. ...

ħródáo: E. Charytonow, Zarys historii architektury, Warszawa 1981, s. 90, 105, 157, 168

Nr zadania 13.A. 13.B. 13.C. 14.

Maks. liczba pkt 2 1 1 4

(12)

WĞród wymienionych szeĞciu wydarzeĔ wskaĪ to, które chronologicznie jest pierwsze i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia chronologicznie pierwszego umieĞü liczbĊ 1, obok ostatniego liczbĊ 6.

A. RzeĨ hugenotów w noc Ğw. Bartáomieja

B. Ogáoszenie przez Marcina Lutra 95 tez naprawy KoĞcioáa C. Uchwalenie aktu konfederacji warszawskiej

D. ĝmierü Jana Husa

E. Ogáoszenie edyktu nantejskiego

F. Podpisanie pokoju religijnego w Augsburgu

Zadanie 16. (3 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy faászywe. W tabeli, w kolejnych rubrykach (A, B, C), dopisz obok podanych informacji: prawda, faász.

A. Piechota wybraniecka, skáadająca siĊ z cháopów wybieranych z dóbr szlacheckich, zostaáa utworzona za panowania Zygmunta Augusta.

B. Rokosz to zbrojne wystąpienie szlachty przeciw królowi w obronie zagroĪonych swobód i wolnoĞci.

C. Nobilitacja to nadanie szlachectwa osobom z innych stanów spoáecznych oraz ich potomkom.

(13)

Poziom podstawowy

Zadanie 17. (1 pkt)

Przeanalizuj treĞü zamieszczonej poniĪej mapy i zaproponuj dla niej tytuá. Powinien on zawieraü: okreĞlenie tematu, przestrzeni i czasu.

Opracowano na podstawie J. Gierowski, J. LeszczyĔski, Historia, Warszawa 1976, s. 214

Tytuá mapy: ...

Nr zadania 15. 16. 17.

(14)

Na podstawie analizy map i wiedzy pozaĨródáowej sformuáuj wnioski

x wynikające z porównania liczby miast powyĪej 50 tys. mieszkaĔców w Wielkiej Brytanii (Anglii) i Rosji w 1700 r. i 1800 r.

x dotyczące przyczyn zmian w liczbie miast na wskazanych obszarach.

Wnioski te zapisz w tabeli. Nie musisz podawaü liczby miast.

Mapa 1. Miasta Europy w 1700 r. (powyĪej 50 tys.)

ħródáo: E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 2000, s. 23

(15)

Poziom podstawowy

Mapa 2. Miasta Europy w 1800 r. (powyĪej 50 tys.)

Terytorium

Wniosek wynikający z porównania liczby miast

liczących w 1700 i 1800 r.

powyĪej 50 tys. mieszkaĔców

Wniosek dotyczący przyczyn zmian w liczbie miast liczących

powyĪej 50 tys. mieszkaĔców

A. Wielka Brytania (Anglia)

B. Rosja

Nr zadania 18.

Maks. liczba pkt 4 Wypeánia

egzaminator!

(16)

Na podstawie analizy Ĩródeá oraz wiedzy pozaĨródáowej wykonaj polecenia A, B i C.

ħródáo 1.

Wykres. Eksport zboĪa przez GdaĔsk w latach 1750-1790

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

1751-1760 1761-1770 1771-1780 1781-1790 Lata

tys. áasztów1

Opracowano na podstawie: A. Jezierski, C. LeszczyĔska, Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2002, s. 89

1 àaszt – jednostka objĊtoĞci áadunku okrĊtowego uĪywana dla artykuáów sypkich, ok. 3000 litrów (ok. 2,4 t pszenicy)

ħródáo 2.

ħródáo: A. Jezierski, C. LeszczyĔska, Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2002 s. 70

(17)

Poziom podstawowy ħródáo 3.

Druga poáowa XVIII w. […] przynosi nowe spojrzenie Ğwiatáych ziemian na problem paĔszczyzny i poáoĪenia cháopstwa. ZaczĊáo siĊ rozwijaü osadnictwo czynszowe (holenderskie i niemieckie), które z Pomorza GdaĔskiego, przez WielkopolskĊ, dotaráo na Kurpie. […]

W niektórych latyfundiach, zwáaszcza w ekonomiach królewskich, próbowano w gospodarstwach cháopskich wprowadziü czynsz. W 1765 r. Andrzej Zamoyski w dobrach bieĪuĔskich zniósá paĔszczyznĊ i zastąpiá ją czynszami. […]

Pojawiáy siĊ pierwsze zasady nowoczesnego rolnictwa, które moĪemy nazwaü naukowymi.

Ich propagatorem byá ksiądz, przyrodnik i pisarz Krzysztof Kluk. Jego […] dzieáo […]

zawieraáo praktyczne zalecenia dotyczące np. poĪytków wynikających z uprawy koniczyny, roĞlin okopowych […]. Propagowaá ulepszoną trójpolówkĊ, a nawet páodozmian.

ħródáo: A. Jezierski, C. LeszczyĔska, Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2002 s. 77, 78

A. Na podstawie Ĩródáa 1. wskaĪ okres, w którym nastąpiá spadek eksportu zboĪa przez GdaĔsk.

Okres ten to lata od ... do ... .

B. Odwoáując siĊ do Ĩródáa nr 2, wyjaĞnij, jaki czynnik wpáynąá na spadek eksportu zboĪa przez GdaĔsk we wskazanym okresie.

...

C. Podaj dwa skutki ekonomiczne wprowadzenia w rolnictwie zmian opisanych w Ĩródle 3.

x ...

...

x ...

...

Nr zadania 19.A. 19.B. 19.C.

(18)

Na podstawie analizy wykresu wykonaj polecenia A, B, C.

Wykres. Handel zagraniczny Anglii od 1700 do 1800 r. (w mln funtów szterlingów)

A. Sformuáuj wniosek dotyczący relacji miĊdzy eksportem i importem w ciągu caáego XVIII wieku w Anglii.

...

(19)

Poziom podstawowy

B. SpoĞród podanych niĪej przedziaáów czasowych podkreĞl ten, w którym nastąpiá najbardziej dynamiczny rozwój handlu zagranicznego Anglii.

1. 1710 – 1730 2. 1735 – 1755 3. 1760 – 1780 4. 1780 – 1800

C. Odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, podaj przyczynĊ dynamicznego rozwoju handlu zagranicznego Anglii we wskazanym okresie.

...

Zadanie 21. (2 pkt)

A. Powstanie Trójprzymierza

B. Zjednoczenie Niemiec w XIX wieku C. Wiosna Ludów

D. Bitwa pod Waterloo E. Wojna krymska F. Traktat w TylĪy

Zadanie 22. (3 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy faászywe. W tabeli, w kolejnych rubrykach (A, B, C), dopisz obok podanych informacji: prawda, faász.

A. Blokada kontynentalna polegaáa na zakazie wszelkich kontaktów, oprócz osobistych, miĊdzy Wielką Brytanią i Rosją.

B. ĝwiĊte Przymierze byáo sojuszem paĔstw europejskich istniejącym do I wojny Ğwiatowej.

C. Legitymizm gáosiá, Īe prawa dynastii do tronu są nienaruszalne, poniewaĪ wynikają one z woli Boga.

Nr zadania 20.A. 20.B. 20.C. 21. 22.

Maks. liczba pkt 1 1 1 2 3

(20)

Przyporządkuj fragmentom biografii zamieszczonym w tabeli odpowiednie osoby z podanej listy.

Maurycy Mochnacki, Piotr Wysocki, Joachim Lelewel, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Cháopicki, Józef Bem

Fragment biografii Postaü

A. W czasie powstania listopadowego byá prezesem Rządu Narodowego. Po upadku powstania przebywaá we Francji i byá przywódcą stronnictwa zwanego Hotel Lambert.

B. W czasie powstania listopadowego zostaá prezesem Towarzystwa Patriotycznego. Na emigracji próbowaá poáączyü wszystkie ugrupowania demokratyczne. Jest uwaĪany za ojca polskiego dziejopisarstwa.

C. W 1831 r. braá udziaá w bitwach pod Iganiami i OstroáĊką. W okresie Wiosny Ludów walczyá na WĊgrzech, gdzie zostaá mianowany wodzem naczelnym armii rewolucyjnej. Po upadku rewolucji udaá siĊ do Turcji.

Zadanie 24. (2 pkt)

Przeczytaj fragment pracy historyka Stefana Kieniewicza i wykonaj polecenia A i B.

Tymczasem za murami Cytadeli dojrzewaá proces […]. NajbliĪsi wspóápracownicy dyktatora zachowali siĊ z godnoĞcią. On sam ograniczyá siĊ do krótkiego „wyznania wiary”. […]

Komisja Ğledcza wiedziaáa, Īe byá on „naczelnikiem rządu”, Īe wszyscy inni byli tylko podwáadnymi. JednakĪe na rozkaz cara postanowiono wykonaü wyrok Ğmierci na piĊciu osobach.

ħródáo: S. Kieniewicz, Warszawa w …, Warszawa 1983, s. 200-201

A. PodkreĞl wáaĞciwą odpowiedĨ.

PowyĪszy tekst Ĩródáowy dotyczy 1. insurekcji koĞciuszkowskiej.

2. powstania listopadowego.

3. powstania styczniowego.

4. wydarzeĔ 1905 roku.

B. Podaj nazwisko dyktatora, o którym mowa w tekĞcie.

...

(21)

Poziom podstawowy

Zadanie 25. (4 pkt)

PoniĪej zamieszczono cztery fotografie pomników upamiĊtniających wybitne postacie historyczne. Przyporządkuj tym postaciom wáaĞciwe podpisy, umieszczając liczby pod fotografiami.

ħródáo: fotografie wáasne

A. ... B. ...

C. ... D. ...

1. Józef SowiĔski 2. Janusz Korczak 3. Tadeusz Rejtan 4. Józef Piásudski 5. Tadeusz KoĞciuszko

Nr zadania 23. 24.A. 24.B. 25.

(22)

PoniĪszy rysunek przedstawia urządzenie zastosowane w medycynie, w którym wykorzystano odkrycie z 1895 roku dokonane przez niemieckiego fizyka. Podaj nazwĊ tego odkrycia i wpisz ją w wykropkowanym miejscu pod ilustracją.

ħródáo: The Illustrated History of the World, Florencja 2001, s. 175

...

Zadanie 27. (3 pkt)

W tabeli zamieszczono hasáa programowe polskich partii politycznych z przeáomu XIX i XX w. Przyporządkuj im przedstawione niĪej nazwy partii. W kolejnych rubrykach tabeli (A, B, C) wpisz odpowiadające im liczby.

Hasáa programowe Partia

A. Rozwiązanie podstawowych problemów wsi, równouprawnienie cháopów w Īyciu politycznym, wprowadzenie demokratycznej ordynacji wyborczej

B. Walka o wewnĊtrzną spoistoĞü narodu oraz przeciwstawianie siĊ

obcym wpáywom i wynarodowieniu, w sprzyjających

okolicznoĞciach odbudowa niepodlegáej Polski

C. Poáączenie walki o niepodlegáoĞü z realizacją socjalnego

programu spoáecznego, budowa demokratycznego paĔstwa

polskiego i stopniowe wprowadzanie reform socjalnych

1. Polska Partia Socjalistyczna 2. Polskie Stronnictwo Ludowe

3. Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy 4. Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne

(23)

Poziom podstawowy

Zadanie 28. (3 pkt)

Przeczytaj fragment przemówienia wygáoszonego przez króla Anglii Edwarda VII w ParyĪu w maju 1903 roku i odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, wykonaj polecenia A i B.

Nie potrzebujĊ opowiadaü wam, z jaką szczerą przyjemnoĞcią po raz kolejny przybyáem do ParyĪa, […] z którym czujĊ siĊ związany przez tak wiele szczĊĞliwych i niezapomnianych wspomnieĔ. Jestem pewien, Īe dni wrogoĞci miĊdzy naszymi krajami szczĊĞliwie siĊ zakoĔczyáy. Nie znam dwóch innych krajów, których pomyĞlnoĞü jest tak wspóázaleĪna.

W przeszáoĞci wystĊpowaáy nieporozumienia i Ĩródáa waĞni, ale to wszystko jest szczĊĞliwie za nami i zapomnieliĞmy juĪ o tym. PrzyjaĨĔ miĊdzy nami jest mym staáym dąĪeniem i liczĊ na wszystkich was, którzy cieszą siĊ francuską goĞcinnoĞcią w ich wspaniaáym mieĞcie, Īe pomogą mi osiągnąü ten cel […].

ħródáo: P. Szlanta, Narodziny … [w:] Mówią wieki, nr 08/04 (536), s. 24

A. W tekĞcie przemówienia zostaáo uĪyte sformuáowanie: w przeszáoĞci wystĊpowaáy nieporozumienia i Ĩródáa waĞni. WyjaĞnij, jak je rozumiesz. Podaj przykáad z XIX wieku popierający Twoją opiniĊ.

WyjaĞnienie: ...

...

Przykáad: ...

...

B. WyjaĞnij, jakie byáy konsekwencje polityczne wizyty króla Anglii Edwarda VII w ParyĪu w 1903 roku.

...

Nr zadania 26. 27. 28.A. 28.B.

(24)

PoniĪszy rysunek jest fragmentem plakatu z 1920 roku. WyjaĞnij treĞü tego przekazu propagandowego. W argumentacji uwzglĊdnij wszystkie elementy rysunku.

ħródáo: J. Krawczyk, O Polsce i Polakach, Warszawa 2004, s. 279

...

(25)

Poziom podstawowy

Zadanie 30. (2 pkt)

PoniĪsza tabela przedstawia wskaĨniki produkcji przemysáowej w II Rzeczypospolitej w latach 1929-1935. Dokonaj analizy danych z tabeli i wykonaj polecenia A i B.

Tabela. WskaĨniki produkcji przemysáowej w latach 1929-1935 (1928 = 100) Miesiąc, rok WskaĨnik

ogólny

Dobra wytwórcze

XII 1929 99,7 94,8

VI 1930 87,5 84,4

XII 1930 84,9 80,9

VI 1931 80,8 76,8

XII 1931 69,7 63,8

VI 1932 63,0 54,1

XII 1932 63,5 60,6

VI 1933 71,8 66,9

XII 1933 76,6 73,3

VI 1934 77,2 80,1

XII 1934 82,8 84,7

VI 1935 85,4 86,5

XII 1935 88,4 91,1

Na podstawie: J. Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa 2005, s. 272 A. Podaj miesiąc i rok, w którym produkcja przemysáowa byáa najniĪsza.

...

B. Odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, wyjaĞnij przyczynĊ spadku produkcji przemysáowej w Polsce w tym okresie.

...

Zadanie 31. (1 pkt)

Przeczytaj fragment listu, w którym Ignacy Jan Paderewski 5 grudnia 1939 r. udziela odpowiedzi na propozycjĊ objĊcia funkcji przewodniczącego Rady Narodowej. Wykonaj polecenie.

Z caáym zaufaniem i gáĊboką wiarą, jaką pokáadam w Panu, Generale, w zrozumieniu wagi, jaką naród przywiązuje do wspóápracy Pana Generaáa z Panem Prezydentem Rzeczypospolitej, oddajĊ siebie do Ich dyspozycji.

ħródáo: M.M. Drozdowski, Ignacy Jan Paderewski. Zarys biografii politycznej, Warszawa 1981, s. 240

Podaj nazwisko adresata tego listu. ...

Nr zadania 29. 30.A. 30.B. 31.

(26)

Na podstawie fragmentu wspomnieĔ Karoliny LanckoroĔskiej¹ oraz wiedzy pozaĨródáowej wykonaj polecenia A i B.

Fizycznie […] czuliĞmy siĊ bezbronni w rĊku […] General-Gubernatora, który czynami swymi potrafiá przeĞcignąü wszystkich, którzy przed nim ten straszny tytuá na ziemiach polskich nosili. […] Kradá dzieáa sztuki (Leonardo Czartoryskich wisiaá u niego) […], a przede wszystkim wygáaszaá przemówienia, które pozostaną po nim na zawsze. […] Otwierając wybudowany bezpoĞrednio przed wybuchem wojny nowy gmach Biblioteki JagielloĔskiej, stwierdziá, Īe ta biblioteka jest niemiecka, skoro tylko narody tworzące historiĊ mają prawo do bibliotek.

ħródáo: K. LanckoroĔska, Wspomnienia wojenne, Kraków 2002, s. 85-86

1 Karolina LanckoroĔska (1898-2002), historyk sztuki, dziaáaczka konspiracji (AK), po wojnie przebywaáa na emigracji.

A. Podaj nazwisko General-Gubernatora, o którym mowa w tekĞcie.

...

B. Podaj tytuá dzieáa sztuki, które wskazano w tekĞcie przez podkreĞlenie.

...

Zadanie 33. (2 pkt)

Przeanalizuj tekst dotyczący powstania warszawskiego i wykonaj polecenie.

Polskie klasy posiadające, obszarnicy i kapitaliĞci, którzy przez caáy czas wojny przygotowywali siĊ do objĊcia wáadzy w Polsce dla restauracji reĪimu przedwrzeĞniowego w oparciu o pomoc interwencyjnych wojsk anglo-amerykaĔskich – odpowiedzieli na powstanie PKWN wybuchem nienawiĞci klasowej […]. Nie zamierzali oni zrezygnowaü z wáadzy. Postanowili za podszeptem swoich anglo-amerykaĔskich imperialistycznych protektorów za wszelką cenĊ nie dopuĞciü PKWN do stolicy […]. Wykorzystując ofiarny patriotyzm ludu warszawskiego […] uknuli plan zbrodniczej dywersji, plan powstania w Warszawie.

ħródáo: Historia Polski 1864-1945. Materiaáy do nauczania w klasie XI, [w:] A.L. Sowa, Wielka historia Polski, t. 10, Kraków 2001, s. 153

Podaj dwa argumenty, które Ğwiadczą o tym, Īe powyĪszy tekst pochodzi z okresu stalinowskiego.

x ...

...

x ...

...

(27)

Poziom podstawowy

Zadanie 34. (2 pkt)

PoniĪej zamieszczono fotografiĊ przedstawiającą wiec zorganizowany przez wáadze PRL. Odpowiedz na pytanie, w którym roku wykonano fotografiĊ. Wybrany rok podkreĞl, a nastĊpnie, odwoáując siĊ do wiedzy pozaĨródáowej, uzasadnij swój wybór.

ħródáo: Mówią wieki, nr 03/03 (519), s. 26

A. Fotografia zostaáa wykonana w roku 1. 1956.

2. 1968.

3. 1970.

4. 1976.

B. Argumentacja:

...

Zadanie 35. (2 pkt)

A. ĝmierü Stalina B. Kryzys kubaĔski C. XX Zjazd KPZR D. Utworzenie NRD

E. ZakoĔczenie interwencji amerykaĔskiej w Wietnamie F. Proces norymberski

Nr zadania 32.A. 32.B. 33. 34.A. 34.B. 35.

Maks. liczba pkt 1 1 2 1 1 2

(28)

W poniĪszej tabeli zostaáy przedstawione fragmenty tekstów Ĩródáowych. Wybierz tytuá tekstu i wpisz odpowiednią liczbĊ do tabeli.

Fragment Ĩródáa Tytuá

A. Prosimy Was, katoliccy pasterze narodu niemieckiego, spróbujcie na swój sposób obchodziü wraz z nami nasze chrzeĞcijaĔskie Millennium […].

W tym ogólnochrzeĞcijaĔskim […] duchu […] udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie.

ħródáo: A.L. Sowa, Wielka historia Polski, t.10, Kraków 2001, s. 187

B. Robotniczy protest przeciw wygórowanym podwyĪkom […] pociągnąá za sobą brutalne przeĞladowania. W Ursusie i innych miastach bito, kopano i masowo aresztowano demonstrantów. […] Stosowanie represji z reguáy związane byáo z áamaniem prawa przez organa wáadzy. […]

NiezbĊdna jest pomoc prawna, finansowa, lekarska. Nie mniej istotna jest peána informacja o przeĞladowaniach.

ħródáo: A.L. Sowa, Wielka historia Polski, t.10, Kraków 2001, s. 253 C.

1. Akceptacja niezaleĪnych od partii i pracodawców Wolnych Związków Zawodowych […].

2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeĔstwa strajkujących i osób ich wspomagających. […]

4. […] zwolniü wszystkich wiĊĨniów politycznych.

ħródáo:http://www.erazm.art.pl/postulaty.html

1. 21 postulatów MiĊdzyzakáadowego Komitetu Strajkowego w GdaĔsku, 17 sierpnia 1980 r.

2. OrĊdzie biskupów polskich do biskupów niemieckich, 18 listopada 1965 r.

3. List 34 intelektualistów w sprawie polityki kulturalnej wáadz, 14 marca 1964 r.

4. Apel wystosowany w związku z ukonstytuowaniem siĊ Komitetu Obrony Robotników, 23 wrzeĞnia 1976 r.

Zadanie 37. (1 pkt)

PoniĪej zamieszczono fotografie samochodów produkowanych w Polsce Ludowej. Który z nich staá siĊ symbolem okresu nazywanego „dekadą Gierka”?

W wykropkowanym miejscu wpisz literĊ odpowiadającą wáaĞciwej fotografii.

A. B. C.

ħródáo: www.polskaprl.rejtravel.pl oraz fot. wáasne

Samochód bĊdący symbolem „dekady Gierka” jest przedstawiony na fotografii ...

(29)

Poziom podstawowy

Zadanie 38. (3 pkt)

PoniĪsze zdania odnoszą siĊ do rysunku satyrycznego bĊdącego komentarzem do spotkania Jana Pawáa II z Lechem WaáĊsą w czasie II pielgrzymki papieĪa do Polski w 1983 r. Rozstrzygnij, czy są to informacje prawdziwe, czy faászywe. W tabeli, w kolejnych rubrykach (A, B, C), dopisz obok podanych informacji: prawda, faász.

ħródáo: J. ĩaryn, KoĞcióá w PRL, Warszawa 2004, s. 163

A. PowyĪszy rysunek odsáania metody dziaáania wáadz komunistycznych.

B. Spotkanie Jana Pawáa II z Lechem WaáĊsą miaáo charakter nieoficjalny.

C. Spotkanie to odbyáo siĊ przed wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce.

Nr zadania 36. 37. 38.

(30)

POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

POZIOM PODSTAWOWY

Czas pracy 120 minut

MAJ ROK 2007

Miejsce

na naklejk Ċ

z kodem szko áy

Zadanie 2. (4 pkt)

Zadanie 3. (2 pkt)

Zadanie 5. (4 pkt)

Zadanie 7. (3 pkt)

Zadanie 8. (3 pkt)

Zadanie 10. (4 pkt)

Zadanie 11. (2 pkt)

Zadanie 12. (2 pkt)

Zadanie 14. (4 pkt)

Zadanie 16. (3 pkt)

Zadanie 17. (1 pkt)

Zadanie 21. (2 pkt)

Zadanie 22. (3 pkt)

Zadanie 24. (2 pkt)

Zadanie 25. (4 pkt)

Zadanie 27. (3 pkt)

Zadanie 28. (3 pkt)

Zadanie 30. (2 pkt)

Zadanie 31. (1 pkt)

Zadanie 33. (2 pkt)

Zadanie 34. (2 pkt)

Zadanie 35. (2 pkt)

Zadanie 37. (1 pkt)

Zadanie 38. (3 pkt)

BRUDNOPIS