Regelgebaseerde weergave
Inleiding
In deze oefening maak je kennis met de praktische werking van de regelgebaseerde laagopmaak. Het achterliggende idee is dat er voorwaarden kunnen worden gesteld aan elke weergave. Dat kan één voorwaarde zijn, maar ook een heel rijtje.
Aan de slag!
Open het gemeentebestand van het CBS (gem_2012_v1.shp) en ga naar de laageigenschappen (dubbelklik het bestand in de Table of Contents). Het tweede tabje is stijl. Daarin wordt geregeld op welke manier deze laag wordt weergegeven.
Je ziet hier een opengeklapt menu waarin de verschillende methoden van weergeven staan genoemd.
Enkel symbool, Categoriën en Gradueel zijn bekend. Daaronder is Regelgebaseerd te vinden. Maak deze
optie actief.
Het vak met regels is nu bijna leeg, alleen de regel (no filter) staat aan. Onder dit vak staan wat knoppen waarmee regels kunnen worden toegevoegd (groene plus), gewijzigd (kladblokje) en verwijderd (rode min).
Onderwerp van de oefening: roze-blauwe kaart
We gaan in deze oefening kijken hoe de verhouding tussen mannen en vrouwen in de verschillende gemeenten is (getalsmatig in ieder geval).
Acties
We gaan nu drie regels voor de visualisatie toevoegen:
• gemeenten blauw waar meer mannen zijn dan vrouwen • gemeenten roze waar minder mannen zijn dan vrouwen • gemeenten geel waar evenveel mannen en vrouwen zijn.
Start met een nieuwe regel (groene plus-knop). Het menu dat zich opent is van boven naar beneden door te werken. • In het vak Label komt het legendalabel te staan. Kies hiervoor een duidelijke en korte aanduiding.
• Het Filter is waar het hier voornamelijk om gaat. Hier komt de expressie te staat die de voorwaarde voor het programma duidelijk maakt. Door op de knop met de drie puntjes te drukken opent een submenu met de mogelijkheid de expressie bij elkaar te klikken.
Door handig te klikken (let op, soms dubbelklik, soms enkel) en een en ander erbij te typen, wordt hier de expressie gebouwd. In dit geval is het een hele simpele...
Nadat de expressie is gemaakt, is het tijd de goede kleur (of het patroon) in te stellen. Door op de kleur te klikken (naast het woord Kleur) kan deze worden aangepast.
Schaal laten we nog even uit. Maak vervolgens ook de regels voor meer mannen en meer vrouwen.
Weg met de Gele Zee!
Opvallend resultaat is dat al het buitenwater nu geel oogt. Dat is niet helemaal de bedoeling... daar staan waarden in die duidelijk iets als NO DATA aangeven. Die filteren we uit de 'gelijk aan' gegevens door te stellen dat er minstens nul mensen moeten wonen.
Dit levert al een veel wenselijker beeld op. Door het op deze wijze toevoegen van verschillende regels kan er nog enorm worden bijgeschaafd aan de visualisatie. Je kan het zo gek niet bedenken of het kan (of het ook zin heeft is vaak een ander vraagstuk...).
Schaalafhankelijkheid
Inzoomen op een paar gemeenten geeft weinig extra inzicht: zodra je rond de 1:50000 komt wordt de kaart eigenlijk te grof. Je kan ervoor kiezen om hem dan niet weer te geven.
Bewerk hiervoor de regels: heropen ze, zet het vinkje bij Schaal waarden aan en vul het gewenste schaalbereik in. Let op: Min en Max staan hier voor het schaalgetal. Min. Schaalwaarde is in dit geval dus 1:25000, Max. Schaalwaarde kan je bijvoorbeeld op 1:10.000.000 zetten.
Doe dit voor alledrie de regels. Controleer de werking met inzoomen en uitzoomen. Het resultaat ziet er dan zo uit:
Sla nu deze opmaak op via de knop Stijl Opslaan (knop rechtsonder). Gegevens ook per buurt
Bij het inzoomen zou het mooi zijn als we kunnen schuiven naar het niveau van de buurten. Dat geeft meer inzicht, aangezien de gegevens per buurt ook fors kunnen verschillen.
Lees nu ook het CBS buurtbestand in (buurt_2012_v1.shp). Ga naar de stijleigenschappen van deze laag. Laad nu vervolgens de stijl die we ook bij de gemeenten hebben gebruikt en opgeslagen: klik hiervoor op de knop Stijl laden en voeg het zojuist gemaakte stijlbestand toe.
Pas vervolgens de schaalwaarden voor de buurten aan (van 1:1000 tot 1:50000?). Bij inzoomen en uitzoomen langs 1:50000 verandert de kaart nu van buurten naar gemeenten en vice versa.
Werken met Plugins
Van zichzelf is QGIS niet eens zo heel erg groot (hoewel gezegd moet worden dat het hard groeit). De kracht zit vooral er ook in dat er een platform is gemaakt waarmee allerlei andere modules en tools worden aangeboden. QGISsen is dan ook handiger in een omgeving waar allerhande plugins kunnen worden geïnstalleerd. Sommige zijn handig, andere zijn gewoon keihard nodig om het werken een beetje aangenaam te maken.
Onder het menu Plugins zit de functie Beheer en Installeer Plugins. Hiermee wordt de Plugin Manager geopend.
Als eerste staat er onder het tabje Geïnstalleerd de plugins die al voorgeïnstalleerd zijn. Hier zijn ze ook aan en uit te schakelen: je wil wellicht niet alles continu aanhebben. Interessant hierbij is de OpenLayers Plugin. Hiermee is een aantal wereldwijd beschikbare datasets (Google, Bing, Yahoo als grote partijen, maar uiteraard ook OpenStreetMap en zelfs de visualisaties van Stamen) beschikbaar als achtergrondkaart.
Activeer een achtergrondkaart met behulp van deze plugin. Kies uit het menu Plugins > OpenLayers Plugin en dan vervolgens de kaart naar eigen keuze. Kijk ook hoe deze kaart verschaald bij in- en uitzoomen.
PDOK Plugin
Voor de Nederlandse overheid is hetgeen in PDOK staat relevant. Ook voor de data uit PDOK is een eigen plugin gemaakt. Die is niet standaard geïnstalleerd en zal dus moeten worden gedownload.
Ga naar het tabje Meer ophalen en typ in het zoekveld nu PDOK. Na de letters PD is deze plugin al de enige die opduikt.
Installeer deze plugin. Deze is daarna te openen op dezelfde wijze als de OpenLayers plugin, of via de knop met stekker die ergens op de menubalk is verschenen:.
