Szlaki, 2015, nr 12 (94)

(1)

szl

Mikołaj Rykowski od kilku lat spędza

a ^ki

Wigilię nietypowo, bo nie tylko w gronie rodzinnym. W tym roku Mikołaj organizuje Wigilię dla trzech tysięcy osób w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach!

wolne miejsce przy stole

3

Do 15 grudnia 2015 roku wydano

16 388 sztuk kart ŚKUP. W raporcie

„Szlaków” zamieszczamy odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pasażerów pytania dotyczące Śląskiej Karty Usług Publicznych.

To, co chcesz wiedzieć o karcie ŚKuP

4

Rozległe, niezbyt wypiętrzone

wzgórze Klimont w Lędzinach, jest widoczne z daleka. Lędziński kościół świętego Klemensa należy do najpiękniej położonych świątyń w diecezji katowickiej.

Święty Klemens na Górce

8 Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

nr 12 (94)/2015

Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

kątem ok a

Do 13 stycznia 2016 roku

trwa konkurs dla pasaże- rów „Fotka z Kartą ŚKUP”, organizowany przez Ko- munikacyjny Związek Ko- munalny GOP. Jeśli lubisz robić zdjęcia, masz kartę ŚKUP i chcesz zdobyć nagrodę, zapraszamy Cię do udziału w konkursie fotogra- ficznym, a warunkiem jest prze- słanie zdjęcia z kartą ŚKUP. Mogą to być fotografie z dowolnego miejsca, obrazujące używanie karty. Zgłoszenia, wraz z wypeł- nionym formularzem, można nadsyłać do 10 stycznia 2016 roku na adres elektroniczny: konkurs@kzkgop.com.pl lub pocztą, na adres KZK GOP, ulica Barbary 21a, 40-053 Katowice, z dopi- skiem „FOTKA Z KARTĄ ŚKUP”.

Prace oceniać będzie komisja konkursowa. Co tydzień do wy- grania 6 zestawów gadżetów.

Dodatkowo każdego tygodnia jedna osoba zostanie nagrodzona elektronicznym biletem 30-dniowym. Lista zwycięzców publikowana będzie w każdą środę, do 13 stycznia 2016 roku włącznie, na stronie internetowej KZK GOP.

31 grudnia Urząd Miasta wraz z Telewizją Polsat zapraszają na Sylwestrową Moc Przebojów 2015. Po raz pierwszy w samym sercu Katowic, na placu Hono- rowym pod symbolem miasta – Spodkiem, wystąpią artyści, a ich wielkie przeboje będzie mógł za- śpiewać każdy – na placu i przed telewizorem. Aby wszyscy mogli bezpiecznie dotrzeć pod Spodek, KZK GOP przygotował zmiany w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej na terenie Katowic.

Na razie szczegóły ustalane są z Urzędem Miasta w Katowi- cach, dlatego też pełna informacja na temat komunikacji na terenie Katowic w Sylwestra będzie dostępna wkrótce na stronach internetowych KZK GOP i Urzędu Miasta w Katowicach.

Dla wszystkich Czytelników „Szla- ków” najlepsze życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia i No- wego Roku – niech przyjście na świat Chrystusa przyniesie ze sobą radość, pokój, nadzieję i miłość.

Redakcja

W

okresie zimowej przerwy świątecznej w szkołach w dniach: 23, 28, 29 i 30 grudnia 2015 roku komunikacja miejska będzie funkcjonowa- ła jak w dni robocze, z ogra- niczeniami obowiązującymi na niektórych liniach w ferie i wakacje.

Rozkład na Wigilię

W Wigilię będzie, jak zawsze, obowiązywał sobotni rozkład jazdy, ale z nielicznymi wyjątka- mi. Linie numer: 120, 236, 288 i 860 będą kursowały według rozkładów jazdy na dni robocze.

Od około godziny 18.00 tramwaje i autobusy będą zjeżdżały do zajezdni. Na liniach pozosta- ną jedynie wozy, które wykonują kursy nocne. Szczegóły są przedstawione w rozkładach jazdy, oznaczonych jako „Wigilia Bo- żego Narodzenia”.

W Wigilię zawieszone zostanie kursowanie linii tramwajowych numer: 23, 33, 39 i 43.

24 grudnia br. uruchomione zostaną specjalne linie autobusowe, oznaczone jako: „Wigi- lia 1” (Siemianowice Śląskie − Katowice MCK), „Wigilia 2”

(Chorzów Plac Hutników − Katowice MCK), „Wigilia 3”

(Katowice Os. Odrodzenia – Ligota − Katowice MCK) i „Wigilia 4” (Katowice Giszo- wiec − Katowice MCK), które umożliwią dojazdy na kolację wigilijną dla osób samotnych

z Katowic, Chorzowa i Siemia- nowic Śląskich do Międzyna- rodowego Centrum Kongreso- wego w Katowicach przy ulicy Olimpijskiej.

Weekendowe linie nocne numer: 692N, 905N i 906N będą kursowały w nocy: z 24 na 25 grudnia, z 25 na 26 grudnia, z 26 na 27 grudnia oraz z 27 na 28 grudnia 2015 roku (ostatnia data nie dotyczy linii nr 692N).

Świąteczne zmiany

Najwięcej zmian będzie doty- czyło pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia. Nie będą kursowały linie tramwajowe numer: 23, 33, 38, 39 i 43 oraz linie autobusowe numer: 2, 26, 42, 61, 71, 88, 90, 91, 98, 100, 104, 106, 116, 139, 140, 154, 188, 200, 219, 220, 230, 250

662, 669, 673, 676, 690, 721, 722, 750, 807, 959 i 998. We- dług rozkładów jazdy waż- nych w dniu 25 grudnia po- jadą linie tramwajowe numer:

3, 4, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 21, 22, 24, 26, 27 i 49 oraz linie autobusowe numer: 6, 8, 12, 32, 41, 47, 58, 59, 115, 126, 156, 165, 186, 193, 194, 201, 231, 259, 292, 296, 600, 616, 617, 637, 677, 692, 699, 840, 910 i 937.

Według rozkładów jazdy waż- nych jak w dni wolne od pracy w centrach handlowych będą kursowały linie autobusowe numer: 39, 52, 109, 146, 155, 255, 710 i 850, natomiast we- dług rozkładów jazdy ważnych jak w niedziele i święta, ale ze zmniejszeniem pojemności taboru na wszystkich wozach, będą kursowały linie autobuso-

we numer: 34, 35, 55, 260, 723 i 808.

W drugi dzień świąt komunikacja będzie funkcjonowała jak w niedzielę i święta. Nie będą kursowały linie tramwajowe numer: 23, 33, 38, 39 i 43 oraz autobusowe numer 250 i 750.

Rozkłady jazdy ważne w dniu 26 grudnia będą obowiązywa- ły na liniach tramwajowych numer: 3, 4, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 21, 22, 24, 26, 27 i 49 oraz na liniach autobusowych numer 41 i 47. Według rozkładów jazdy ważnych jak w dni wolne od pracy w centrach handlowych będą kursowały linie autobusowe numer: 39, 52, 59, 109, 146, 155, 194, 230, 255, 710 i 850, bez obsługi przystanków przy centrach handlowych.

Katarzyna Migdoł-Rogóż

Każdego roku w okre- sie świątecznym do- chodzi do zmian w funk- cjonowaniu komunikacji miejskiej. W tym roku te zmiany rozpoczną się 23 grudnia br. i potrwa- ją do 6 stycznia 2016 roku. Rozkłady jazdy będą dostosowane do zmniejszonych potrzeb przewozowych, wystę- pujących zawsze na przełomie roku.

Komunikacja

na święta

Świąteczne zmiany w komunikacji KZK GOP potrwają do 6 stycznia 2016 roku

(2)

W oczekiwaniu na zbliżające się Święta Bożego Narodzenia

pełni nadziei spoglądamy w przyszłość.

Składamy zatem życzenia:

zdrowia, pogody ducha i spełnienia wszystkich marzeń, zawodowej satysfakcji i wielu sukcesów

oraz dobrego i pięknego Nowego 2016 Roku!

Zarząd i pracownicy

Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP oraz redakcja „Szlaków”.

Czym żyją Gminy

2

^{KzK GoP}

Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja

Anna Koteras, Emil Markowiak, Paweł Wieczorek

Korekta

Renata Chrzanowska Opracowanie graficzne M-art poligrafia Marcin Korus Druk:

COMSOFT Sp. z o.o.

Nakład:

20 000 egzemplarzy Wydawca:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji:

Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 14

szlaki@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl

szl

Wpisane do rejestru dzienników

a ^ki

i czasopism pod poz. Pr 1979

KATOWICE

Katowice zostały Miastem Kre- atywnym UNESCO jako Mia- sto Muzyki. Tym samym dołą- czyły do prestiżowej Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Sieć Miast Muzyki łączyła do tej pory 9 ośrodków: 6 w Europie (Bolonia, Gandawa, Glasgow, Hanower, Mannheim i Sewil- la) oraz 3 pozaeuropejskie (Bo- gota w Kolumbii, Hamamatsu w Japonii i Brazzaville w Kon- go). Katowice są pierwszym Miastem Muzyki z Europy Środkowo-Wschodniej i drugim, po Krakowie (Miasto Li- teratury), Miastem Kreatyw- nym w Polsce.

ZABRZE

W ramach Kongresu Nowo- czesnej Gospodarki w Warsza- wie, który odbył się 10 grudnia 2015 roku, prezydent Zabrza Małgorzata Mańka- Szulik otrzymała szczegól- ne wyróżnienie „Syzyfa Roku 2015” w kategorii „Prezydent Miasta”. Kapituła przyznała tytuł Syzyfa za wkład w rozwój przedsiębiorczości w mieście, w szczególności za utworzenie Zabrzańskiego Centrum Roz- woju Przedsiębiorczości oraz Biura ds. Inwestora, a tak- że za wsparcie w utworzeniu w Zabrzu Akademickiego In- kubatora Przedsiębiorczości.

w skrócie...

glIWICE

Od 13 grudnia 2016 roku Pendolino rozpoczyna re- gularne kursy z Gliwic.

Do Warszawy będzie odjeż- dżał z gliwickiej stacji o godzinie 5.10. Natomiast o godzinie 10.19 będzie kursował z Gliwic do Gdyni (przez Warszawę – po drodze za- trzymując się także w Za- brzu). Aktualne rozkłady jazdy są dostępne na stronie PKP.

SOSNOWIEC

Od 15 grudnia br. w centrum Sosnowca będzie można ślizgać się na lo- dzie. Lodowisko powsta- ło na parkingu przed Urzę- dem Miejskim przy alei Zwycięstwa. Będzie do- stępne dla mieszkańców do końca lutego. Jeśli bę- dzie cieszyło się popularno- ścią, a warunki pogodowe na to pozwolą, być może pozostanie otwarte do koń- ca marca. Ślizgawka o wy- miarach 22x18 metrów jest oświetlona oraz odgrodzo- na bandą, a do dyspozy- cji mieszkańców są szatnia oraz wypożyczalnia ły- żew. Lodowisko jest czynne od 9.00 do 21.00, z przerwą na konserwację lodu między 15.00 a 16.00.

Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

W Sylwestra oraz w okresie noworocznym komunikacja miejska KZK GOP zostanie nieco zmodyfikowana. W związku z imprezą sylwestrową, organizowaną przez Urząd Miasta i Telewizję Polsat, będzie obowiązywać odrębna komunikacja na terenie mia- sta Katowice. Szczegóły dostępne będą na stronie www.kzkgop.com.pl oraz stronie Urzędu Miasta Katowice.

31

grudnia br. obowiązy- wać będą rozkłady jazdy ważne w Sylwestra (wyjąt- kowo na liniach numer: 120, 236, 288 i 860 jak w dni robocze), z tym że tramwaje i autobusy zaczną zjeżdżać do zajezdni około godziny 20.00. Zawie- szone będą tylko linie tramwajowe numer: 23, 33, 39 i 43.

Komunikacja nocna będzie kur- sowała według rozkładów jazdy oznaczonych jako „Sylwester”.

Oprócz tego dla wszystkich kur- sów linii autobusowych numer:

30N, 76N, 77N, 130N, 297N, 657N, 672N, 830N, 840N i 911N zostanie zwiększony ta- bor. Natomiast weekendowe linie nocne numer: 692N, 905N i 906N będą kursowały w nocy:

z 31 grudnia br. na 1 stycz-

nia 2016 roku, z 1 na 2 stycznia 2016 roku, z 2 na 3 stycznia 2016 roku i z 3 na 4 stycznia 2016 roku (ostatnia data nie dotyczy linii numer 692N) oraz z 5 na 6 stycznia 2016 roku i z 6 na 7 stycznia 2016 roku (ostatnia data nie dotyczy linii numer 692N).

W Nowy Rok komunikacja KZK GOP funkcjonować bę- dzie jak w niedziele i święta.

Tego dnia nie będą jeździły linie tramwajowe numer: 23, 33, 38, 39 i 43 oraz autobusowe numer:

2, 71, 98, 139, 154, 219, 230, 250, 662, 669, 673, 676 i 750.

Według rozkładów jazdy waż- nych w dniu 1 stycznia będą kursowały linie tramwajowe numer: 3, 4, 5, 7, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 21, 22, 24, 26, 27 i 49 oraz

Zmiany w okresie noworocznym

autobusowe numer: 6, 8, 12, 32, 41, 47, 58, 59, 115, 126, 156, 165, 186, 193, 194, 201, 231, 259, 292, 296, 600, 617, 677, 692, 699, 840, 910 i 937.

Linie autobusowe numer: 39, 52, 109, 146, 155, 255, 710 i 850 będą kursowały według rozkła- dów jazdy na dni wolne od pracy w centrach handlowych.

W Święto Trzech Króli, 6 stycznia 2016 roku, będą obowią- zywały rozkłady jazdy ważne w niedziele i święta. Nie będą kursowały linie autobusowe numer 250 i 750, natomiast linie numer: 39, 52, 59, 109, 146, 155, 194, 230, 255, 710 i 850 będą jeździły według rozkładów jazdy na dni wolne od pracy w centrach handlowych.

kmr

Komunikacja miejska w okresie noworocznym zostanie nieco zmodyfikowana

kzk gop

(3)

rozmowa „szlaKów” 3

KzK GoP

Fot. Barbara Jendrzejczyk Fot. Barbara Jendrzejczyk Fot. Arkadiusz Ławrywianiec

W Wigilię Bożego Narodzenia zaprasza Pan po raz kolejny do świątecznego stołu wszyst- kich samotnych. Nie chce Pan, żeby w tym wyjątkowym dniu ktoś czuł się opuszczony, bez względu na jego status spo- łeczny.

Nie jest dobrze człowiekowi, gdy jest sam. To werset biblijny, który w dzisiejszych czasach jest bardzo aktualny. Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy, kto z naszych pracowników, wspól- ników, sąsiadów jest napraw- dę sam. Dokładnie trzynaście lat temu postanowiliśmy zapeł- nić puste miejsce przy naszym wigilijnym stole. Wraz z rodzi- ną zaprosiliśmy do niego jednego mężczyznę, który czuł się samotny. Co roku nas przyby- wało. I to trwa do dzisiaj, ale już nie w naszym domu i nie dla kilku osób. W tym roku spodzie- wamy się ich trzy tysiące. Poza tym tegoroczna Wigilia będzie wyjątkowa pod każdym wzglę- dem. Odbędzie się w centrum Katowic w Międzynarodowym Centrum Kongresowym. Miej- sce wymarzone dla tego typu wydarzenia.

Ta Wigilia jest również wyjąt- kowa dla Pana i Pana restaura- cji „Wioska rybacka”. Niedaw- no dotknęła Pana tragedia.

Dokładanie tak. Pożar zaczął się od przewodu kominkowego i strawił część piętra restauracji.

I cały dach. Teraz i mnie przy- szło doświadczyć tak namacalnie pomocy od innych, bo naprawdę jesteśmy w ogromnej potrzebie.

Przed nami trudny czas, ale wie- rzę, że Pan Bóg chciał mi przez

to wiele nowych rzeczy poka- zać. Zawsze to robi. Otworzyć mnie na nowe wyzwania i perspektywy. Chociaż to przeważ- nie ja pomagałem innym, muszę teraz stanąć po tej drugiej stronie. Przyznam, że to naprawdę nie jest łatwe. Kiedy pomagam, czuję, że mogę góry przenosić i w ogóle to swego rodzaju takie moje powołanie – pomagać innym. A teraz…

A teraz Pan Bóg chce Panu po- kazać, że ta druga strona meda- lu, czyli bycie obdarowanym, też jest wyjątkowe. Chyba musi się Pan nauczyć przyjmować po- moc innych i bardziej zaufać.

Rzeczywiście, nie patrzyłem na to z tej perspektywy. Mam nadzieję i wierzę, że z tej trage- dii wyjdzie więcej dobrego, ale to objawi się dopiero później.

Choć już widzę to dobro, wielu wspaniałych ludzi, którzy mi po- magają, przyjaciół, znajomych, ale też ludzi dobrej woli, których nie znam. Tak naprawdę nie po- trafię chyba prosić o pomoc dla siebie. Co innego dla innych, dla których organizuję wigilie dla samotnych czy też śniadania wiel- kanocne. Wierzę, że Pan Bóg nie zostawi mnie samego i będzie dobrze. No i przede wszystkim wigilia się odbędzie, bo niektó- rzy myśleli, że po pożarze nic nie będę organizował. Wręcz prze- ciwnie. Przecież ma być trzy ty- siące gości!

Co roku Wam ich przybywa.

Tak wiele osób jest dzisiaj sa- motnych?

Samotność to jest bardzo szerokie pojęcie. Nie wnikamy w to, dla-

czego człowiek czuje się samotny, ale działamy i otwieramy drzwi dla wszystkich, którzy potrze- bują być z drugim człowiekiem.

Nie oceniamy, tylko jesteśmy dla wszystkich, którzy tego właśnie dnia potrzebują bliskości, ciepła i rozmowy. Przyjmujemy ich bez względu na status społeczny czy stan finansowy. Wstęp dla każde- go jest bezpłatny.

No właśnie – to nie jest wigilia dla ubogich.

Bardzo często ludzie myślą, że kar- mimy osoby tylko i wyłącznie ubogie, ale tak nie jest. Spotyka- my się zarówno z tymi, którzy nie mają co jeść, jak i z tymi, którzy chcą być z drugim człowiekiem.

Staramy się podawać rękę potrze- bującym i zagubionym. Sukcesem tych niezwykłych spotkań jest to, że przez te kilkanaście lat wiele osób, które dzisiaj są wolonta- riuszami, przyszło kiedyś na taką wigilię, bo byli właśnie samotni, bez nadziei. Dziś ich życie się od- mieniło i to jest prawdziwy cud.

Bo cuda naprawdę dzieją się każ- dego dnia w nas i obok nas, tylko chciejmy je zauważyć.

Dajecie innym nadzieję, to pięk- ne. I ważne, że to właśnie jest wigilia w Wigilię, a nie dzień lub tydzień wcześniej.

Chcieliśmy, żeby to właśnie była prawdziwa Wigilia, ten wyjąt- kowy czas, popołudnie, wieczór.

Bo wtedy też samotność najbardziej doskwiera. Kiedy jesteś sam w swoim domu i słyszysz za ścia- ną, jak ludzie śpiewają kolędy, cieszą się, są razem, to nie mo- żesz czuć się dobrze. Dlatego organizujemy taką wigilię, jak

w domu. Stół, przy którym za- siadają ludzie i nie są samotni, przeżywają coś razem. Gdzie do- chodzi do interakcji, gdzie moż- na się poznać, zbliżyć do kogoś, a nie tylko przyjść i nakarmić swój brzuch. Chcemy dawać to, co jest w nas najlepsze. A tego dnia najlepszym jest nasz czas i obecność. To nasz autentyczny dar dla innych. Nasi goście do- ceniają tę szczerość. Dlatego zapraszamy wszystkich 24 grudnia o 15.00, choć drzwi MCK otwieramy już o 14.00.

Jakich potraw można się spo- dziewać na Waszym wigilijnym stole?

Karp pod różnymi postacia- mi, kapusta z grochem, śledzie, barszcz z uszkami i zupa rybna oraz ciasta. Tego nie może za- braknąć na wigilijnym stole i nie zabraknie również podczas jednej z największych kolacji świą- tecznych w Polsce. Ale nie chodzi tylko jedzenie, ważna jest też rodzinna atmosfera. W spotkaniu biorą udział również duchowni z kościołów: katolickiego, ewan- gelicko-augsburskiego i mamy nadzieję, że dołączy do nas w tym roku także duchowny prawosław- ny. Będą też oczywiście prezenty, ale nie będę zdradzał jakie. Prze- cież nie byłoby niespodzianki.

A jak można do Was dotrzeć, bo przecież komunikacja w Wigilię nie funkcjonuje tak, jak w dzień powszedni?

Przyznam szczerze, że gdyby nie KZK GOP, byłoby to niemożliwe.

Wiadomo, że tego dnia komunikacja funkcjonuje trochę inaczej niż w zwykły dzień i aby wszyscy chętni mogli dotrzeć do nas, uruchomiono specjalne cztery linie autobusowe, oznaczone jako:

„Wigilia 1” – z Siemianowic Ślą- skich, „Wigilia 2” – z Chorzowa Placu Hutników, „Wigilia 3” – z Osiedla Odrodzenia przez Li- gotę oraz „Wigilia 4” – z Kato- wic-Giszowca. Wszystkie te linie pojadą oczywiście do Międzyna- rodowego Centrum Kongresowe- go w Katowicach, które mieści się przy ulicy Olimpijskiej. Powrót też mamy zapewniony. Także mo- żemy spokojnie świętować. Szcze- gółowy rozkład jazdy znajduje się na stronie KZK GOP i na www.

facebook.com/WigiliaDlaSamot- nych. Można sprawdzić, gdzie i o której godzinie będzie naj- bliższy transport. Naprawdę za- praszam wszystkich. To wolne miejsce przy naszym wigilijnym stole w katowickim Międzynaro- dowym Centrum Kongresowym czeka właśnie na Ciebie! n

Rozmawiała Katarzyna Migdoł-Rogóż

Mikołaj Rykowski od kilku lat spędza Wigilię nietypowo, bo nie tylko w gronie rodzinnym, ale i w otoczeniu ludzi samotnych. Inspiracją stali się znajomi, którzy dotychczas zasiadali samotnie do stołu wigilijnego. Na pierwszej takiej Wigilii po- jawił się jeden mężczyzna, w tym roku Mikołaj organizuje Wigilię dla trzech tysięcy osób w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach!

Wolne miejsce przy stole

1600 osób wzięło udział w ubiegłorocznej wigilii dla samotnych, która odbyła się w Parku Śląskim Mikołaj Rykowski, śląski restaurator, który organizuje wigilie dla samotnych

Puste miejsce przy stole czeka właśnie na Ciebie

(4)

Zdjęcia Arkadiusz Ławrywianiec

Automat ŚKUP na katowickim Rynku Czytnik karty ŚKUP w autobusach KZK GOP

raPorT „szlaKów”

4

^{KzK GoP}

To, co chcesz wiedzieć o karcie ŚKUP

• Dlaczego należy zakodo- wać kupiony bilet okresowy na karcie ŚKUP? Ta czynność wydaje się zbędna i niepo- trzebnie komplikuje proces.

Bilety muszą się znaleźć na karcie, do czego wymagany jest kontakt karty z urządzeniem ŚKUP. Bile- ty okresowe kupione w punktach obsługi oraz w automatach ko- dują się automatycznie. Nie ko- dują się natomiast bilety kupione przez portal i do ich zapisania wymagany jest kontakt karty z urządzeniem ŚKUP. Są zapisane w systemie, zaś po przyłożeniu karty na przykład do czytnika bilet zapisuje się na karcie. Zako- dowanie biletu trwa sekundę, na- prawdę nie stanowi to zbytniego utrudnienia.

• Dlaczego mam odbijać kartę z biletem okresowym?

Ponieważ wymaga tego taryfa komunikacyjna. Aby uzyskać prawo do przejazdu, muszą być spełnione łącznie dwa warunki – posiadanie biletu oraz rejestra- cja przejazdu poprzez sczytanie karty przy wejściu. Dodatkowo dokonywanie rejestracji przy użyciu karty przy wychodze- niu z pojazdu umożliwi korzystanie z preferencyjnych stawek taryfowych (promocje), na za- sadach określonych w taryfie.

Dzięki temu KZK GOP może między innymi dostosowywać komunikację do występujących potrzeb.

niż ten o najdłuższym okresie ważności, należy wskazać, który bilet zostanie aktywowany.

• Kiedy należy przyłożyć kar- tę do czytnika, żeby zarejestro- wać WYJŚCIE?

Przed przyłożeniem karty spraw- dzamy, co wyświetla się na czyt- niku. Na odcinku między przystankami wyświetlają się na przemian nazwy obu przy- stanków z charakterystycznymi strzałkami, na przykład Kato- wice Dworzec< >Katowice Mi- kołowska. Gdy autobus dojeż- dża do przystanku, wyświetla się już tylko nazwa tego przystanku, na przykład Katowice Mikołow- ska. WÓWCZAS przykładamy kartę do czytnika i następuje re- jestracja wyjścia. Powyższe zasady obowiązują również na przystanku końcowym i początkowym.

• Czy mogę zrezygnować z przejazdu, jeżeli autobus jeszcze nie ruszył?

• Kiedy należy przyłożyć kar- tę do czytnika, żeby zarejestro- wać WEJŚCIE?

Kartę przykładamy do czytnika wsiadając do pojazdu. Na czytni- ku powinna wyświetlać się nazwa przystanku, na którym pojazd się znajduje. Korzystanie z karty jest bardzo proste. Jeżeli na karcie zapisany jest jeden bilet okresowy, wystarczy ją przyłożyć do dowolnego czytnika ŚKUP i powtarzać tę czynność przy każdym wsiada- niu do pojazdu. Jeżeli na karcie zostało zapisanych więcej bile- tów, ale przynajmniej dla jednego z nich określono przy zakupie okres ważności, również wystarczy zwykłe przyłożenie karty do czytnika. Podobnie w sytuacji, gdy pasażer chce aktywować bilet o najdłuższym okresie ważności spośród posiadanych na karcie.

Jeżeli na karcie zapisanych jest więcej biletów okresowych, któ- rych okres ważności rozpoczyna się od pierwszego skasowania, a pasażer chce wybrać bilet inny

Do 15 grudnia 2015 roku wydano 16 388 sztuk kart ŚKUP. Pasażerowie mogą ko- rzystać z kart spersonalizowanych i niespersonalizowanych. Tych pierwszych wyda- no 14 960 sztuk, a niespersonalizowanych ponad tysiąc. W raporcie „Szlaków” za- mieszczamy odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pasażerów pytania dotyczące karty ŚKUP.

Rezygnacja z przejazdu jest możliwa, nawet jeśli wejście zo- stało już zarejestrowane. Wystar- czy przyłożyć jeszcze raz kartę do czytnika. Na ekranie wyświe- tli się pytanie: „Wymusić wyj- ście?” Naciskamy wtedy przycisk przy odpowiedzi „Tak” i jeszcze raz przykładamy kartę. W tej sytuacji przejazd nie zostanie odję- ty z posiadanego limitu.

• Co się stanie, jeśli nie odbi- ję przy wejściu/wyjściu karty z biletem okresowym?

Zgodnie z regulaminem należy zarejestrować wejście, bo inaczej przejazd traktowany jest jako jazda „na gapę”. W przypadku braku odbicia karty przy wyj- ściu, pasażer może jedynie stra- cić prawo do zakupu kolejnego biletu okresowego w cenie pro- mocyjnej.

• Jak zapłacić za elektroniczny bilet okresowy środkami zgro- madzonymi na karcie ŚKUP?

Środkami zapisanymi na karcie ŚKUP (e-portmonetka) można płacić za kupno biletów w punktach obsługi (POP i POK) w 109 automatach biletowych oraz w 800 kioskach. Kupu- jąc bilet przez Portal Klienta nie ma możliwości zapłaty środkami z karty ŚKUP, bo do tego wymagany jest kontakt karty z urzą- dzeniem ŚKUP.

• Co zrobić, kiedy czytnik nie działa w autobusie lub tram- waju?

W okresie uruchamiania systemu część czytników w pojaz- dach może jeszcze nie działać właściwie. Pasażer z zapisanym na karcie biletem może podróżo- wać bez obaw. W razie kontroli sprawdzający bilety za pomocą posiadanego urządzenia będzie w stanie stwierdzić, że na karcie jest zapisany bilet.

• Przelałem pieniądze z mo- jego konta, ale nie ma ich na karcie.

Aby na karcie ŚKUP znalazły się pieniądze z zasilenia doko- nanego na portalu, należy zbli- żyć kartę do urządzenia infra- struktury ŚKUP – może to być w POK, POP, w kasowniku w pojeździe, w SAD-ach (stacjonarnych automatach doła- dowania), a w niedługim czasie również przy użyciu urządzenia mobilnego (smartfon, tablet) z obsługą NFC.

(5)

Punkt Obsługi Klienta w Katowicach przy ulicy Staromiejskiej

raPorT „szlaKów” 5

KzK GoP

To, co chcesz wiedzieć o karcie ŚKUP

Okres świąteczno-noworoczny to między innymi czas refleksji, ży- czeń, ale też zobowiązań oraz planów. Ponieważ te ostatnie zwykle solidnieją, jeżeli wcześniej przemyślą się i uleżą, pomyślałem sobie już trochę wcześniej, co mogłoby być szczerym życzeniem dla regionalnej komunikacji publicznej na 2016 rok, co chętnie bym widział jako czyjeś zobowiązanie, a co po prostu uznał za dobry plan.

Sam życzyłbym ludziom zajmującym się komunikacją trochę szczęścia, więcej pracy i jeszcze więcej ambicji. Szczęście czasem potrzebne jest przy trudnych projektach, przy wyborze wykonaw- ców czy też codziennym rutynowym działaniu, funkcjonowaniu.

Jasne, że bez dobrej pracy tu się nie obywa, ale doza szczęścia zwykle też jest tam przydatna.

Więcej pracy życzę w tym dobrym znaczeniu. Takiej, która napę- dza, motywuje, wiąże się z dobrymi prostymi pomysłami, spraw- nym przepychaniem ich przez biurokratyczną rzeczywistość, dobrymi kontaktami z organizatorami, operatorami, kontrahentami czy pasażerami. Dobra praca – jeśli nie zmienia nic w szerszym otoczeniu – powinna być choć częścią dobrej rzeczywistości.

Ambicji chciałbym życzyć w kontekście nowych wyzwań. Mam wrażenie, że w skali regionu czasem dotąd ich brakuje, na przykład przy planowaniu rozwiązań komunikacyjnych. Już przed realizacją wydaje się, że wiele naszych przyszłych centrów przesiadkowych, przygotowywanych pod kątem nowych środków unijnych, będzie za mało funkcjonalnych, a związana z ich powstaniem poprawa ja- kości komunikacji publicznej – niekoniecznie znacząca.

W przyszłym roku z radością usłyszałbym zobowiązanie samo- rządów do pilnego utworzenia regionalnej metropolii. Powin- no to instytucjonalnie ułatwić rozwiązywanie problemów między innymi z zarządzaniem komunikacją publiczną – z wykorzysta- niem istniejących kadr i kompetencji. Zgodnie z obecnymi rama- mi prawnymi dałoby to również samorządom finansowy zastrzyk, wspierający ich budżety, przy nie do końca jasnych perspektywach wpływów, na jakie będą mogły liczyć.

Zakładając większą dozę intencyjnego myślenia, ucieszyłbym się ze zobowiązania pasażerów – że chociażby wpiszą się w specyfi- kę nowego systemu Śląskiej Karty Usług Publicznych. Takie odbi- janie kart i przy wejściu, i przy wyjściu naprawdę wiele daje orga- nizatorowi. Można narzekać na niektóre cechy ŚKUP w miejscu i czasie, w których zaczyna działać. Ale ich kontestowanie będzie wiązało się raczej z mniejszą efektywnością niż poprawą.

Bardzo dobrym planem byłoby natomiast dla mnie rozszerzanie funkcjonalności ŚKUP. Mam na myśli nowych uczestników pro- jektu (naprawdę nie rozumiem niechęci Kolei Śląskich), ale rów- nież szybkie unowocześnienie nośników systemu. Równolegle z dystrybuowaniem starzejących się kart u nas, jeden z sąsiednich regionów upowszechnia bardzo podobne funkcje, ale obsługiwane przez smartfonowe aplikacje.

Pośród dobrych planów chętnie przywitałbym też szybką reali- zację skomplikowanych projektów, na przykład tramwajowych.

Nowe linie czy remonty istniejących wiążą się – jak pokazała miniona perspektywa – z długimi procedurami oraz realnymi perspektywami relokowania części środków. Na to jednak rów- nież potrzeba czasu. Bieżąca zwłoka przełoży się na jego mniej- szą ilość w 2022 roku.

Dużą radość przyniosłaby mi informacja o faktycznym skoordyno- waniu przyszłych systemów transportowych w regionie. Większość z zakładanych jest obecnie w stadiach plano-

wania lub przedprojektowania, nie widać jednak dotąd szerszej myśli ich zintegro- wania w zakresie aglomeracji czy regionu.

Efekty – jak w przypadku centrów przesiadkowych – mogą być nieimponują- ce. W tym kontekście wyrażenie „dobry plan” nabiera dodatkowego znaczenia.

Jeśli pomyśleć, część powyższych wniosków ma tak zwane punkty styczne. To hasłowo: postulaty roz- sądnego, wspólnego planowania i za- rządzania (wspólna metropolia?), otwartości na użyteczność i ambicji wprowadzania dobrych zmian.

Choć w tej chwili rok przyszły i ko- lejne mogą wydawać się mniej prze- widywalne niż poprzednie lata, może to akurat dobry kontekst dla akcentowania tych spraw. n

Życzenia,

zobowiązania, plany

felieTon

Mateusz Babak, Polska Agencja Prasowa

• Z jakim wyprzedzeniem ku- pić bilet na Portalu Klien- ta, by móc z niego skorzystać w pojeździe?

Od momentu zakupu biletu przez portal do pełnego roz- prowadzenia w systemie może minąć do 24 godzin. Dlatego warto kupować bilet z odpo- wiednim wyprzedzeniem.

• Czy jeśli mam na karcie kwo- tę niższą niż najdroższy bilet, a system na początku ściąga zawsze cenę najdroższego bile- tu, to czy mogę przejechać dy- stans odpowiadający posiada- nej kwocie?

System pozwoli na przejazd.

Wyświetli się komunikat, jaką sumę pobrano i nazwa ostatnie- go przystanku, do którego moż- na dojechać – po uruchomieniu funkcjonalności opłat jednora- zowych w 2016 roku.

• Czy mogę odebrać kartę dla mojej mamy?

Zgodnie z Regulaminem Śląskiej Karty Usług Publicznych moż- na odebrać kartę innej osoby, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wnioskują- cego o wydanie karty spersonalizowanej. Wzór pełnomocnic- twa znajduje się w załączniku numer 1 do Regulaminu Śląskiej Karty Usług Publicznych.

• Jak wyrobić kartę ŚKUP dla dziecka?

Zgodnie z postanowieniami Re- gulaminu Śląskiej Karty Usług Pu- blicznych, karta spersonalizowa- na może być wydana na wniosek następujących osób fizycznych:

osoby pełnoletniej, osoby o ogra- niczonej zdolności do czynno- ści prawnych (na przykład osoby małoletniej mającej co najmniej 13 lat albo osoby znajdującej się pod kuratelą w rozumieniu art.

16 par. 2 Kodeksu cywilnego), rodzica w imieniu dziecka znaj- dującego się pod jego władzą ro- dzicielską, opiekuna w imieniu osoby, nad którą sprawuje opiekę.

Przed złożeniem wniosku o wydanie karty spersonalizowanej w POK weryfikowana jest: toż- samość wnioskodawcy – na podstawie dokumentu pozwalającego stwierdzić tożsamość wnioskodawcy, okazanego przez wnio- skodawcę lub jego przedstawiciela – oraz podstawa ewentualnego stosunku przedstawicielstwa – na podstawie odpowiedniego dokumentu (na przykład aktu uro- dzenia dziecka, postanowienia sądu o ustanowieniu opieki albo pełnomocnictwa).

Oznacza to, że dziecko po ukoń- czeniu 13. roku życia może samo złożyć wniosek, natomiast w imieniu młodszych dzieci muszą to zrobić rodzice/opie- kunowie. Jeśli wniosek składa 13-latek, wystarczy, że będzie miał dokument pozwalający stwierdzić jego tożsamość, a je- śli w imieniu dziecka robi to rodzic/opiekun, dodatkowo musi posiadać odpowiedni dokument

poświadczający tytuł prawny do złożenia wniosku.

• Co to jest konto grupujące?

Konto grupujące daje możliwość zarządzania kilkoma kartami jednej osobie. Jest to przydat- ne w rodzinach lub w firmach.

Po utworzeniu takiego konta i przypisaniu do niego innych kart jedna osoba może wykony- wać operacje na kilku kartach, na przykład przelewać na nie środki pieniężne lub kupować bilety.

• Czy osoby, które mają pra- wo do przejazdu bezpłatnego, muszą mieć kartę ŚKUP? Jak mają jej używać?

Nie ma obowiązku wyrobienia i używania karty ŚKUP. Doty- czy to również osób uprawnio- nych do przejazdów bezpłat- nych. Osoby takie będą mogły nadal podróżować komunikacją KZK GOP bez karty ŚKUP, ale z ważnym dokumentem upraw- niającym do przejazdów bez- płatnych. Ale mogą również wy- robić kartę ŚKUP, zakodować na niej tytuł do ulgi i rejestro- wać przejazdy bez konieczno- ści posiadania przy sobie dokumentu uprawniającego do ulgi (bo ulga będzie zakodowana na karcie).

• Czy jeśli kupię nowy bilet, analogiczny do poprzednie- go, przed upływem terminu ważności starego (na przykład 2 dni wcześniej), tracę te dni i dalej czas jest liczony dla no- wego biletu?

Przy zakupie biletu dokonuje się wyboru momentu rozpoczę- cia ważności biletu. Może to być określona data lub pierwsze skaso- wanie. W pierwszym przypadku pasażer sam wybiera, kiedy bilet rozpoczyna ważność, natomiast w drugim zostanie skasowany, kiedy pierwszy straci ważność.

• Kiedy mogę skorzystać z pro- mocji za regularną rejestrację wyjść?

Z promocji można skorzystać dopiero po zakończeniu waż- ności danego biletu. Czas sko- rzystania z promocji nie jest określony. Pasażer może ku- pić następny bilet podczas waż- ności pierwszego, a z promocji

skorzystać przy kolejnej tran- sakcji. Bilet zakupiony po pro- mocyjnej cenie nie może mieć dłuższego okresu ważności niż bilet, za który mamy naliczo- ną promocję. Na przykład pro- mocję uzyskaną przy bilecie 30-dniowym można użyć przy zakupie biletu 14-dniowego, ale nie na odwrót.

• Zgubiłem/zniszczyłem/ukra- dziono mi kartę. Jak ją zablo- kować/odzyskać? Czy za wyro- bienie nowej muszę płacić?

W przypadku zgubienia karty należy złożyć dyspozycję blo- kady. Można tego dokonać w POK lub w POP (w przypadku karty niespersonalizowanej należy mieć potwierdzenie wy- dania karty, w przypadku karty spersonalizowanej zweryfikowa- na zostanie tożsamość użytkow- nika). W przypadku karty spersonalizowanej blokada może zostać wykonana także telefo- nicznie lub na Portalu Klienta.

Karta niespersonalizowana może zostać zablokowana przez Portal Klienta. Odblokowanie karty możliwe jest wyłącznie w POK, w którym należy złożyć wniosek o odblokowanie. Operacja ta jest bezpłatna. Jeśli zablokowana karta nie zostanie odblo- kowana w ciągu 90 dni, zosta- je automatycznie zastrzeżona (to znaczy nieodwracalnie dez- aktywowane zostają wszystkie jej funkcje). W przypadku utra- ty lub uszkodzenia karty moż- liwe jest wydanie jej duplikatu.

Za jego wydanie pobierana jest opłata. Na taki duplikat mogą zostać przeniesione wszystkie uprawnienia zapisane na starej karcie.

• Czy bilety papierowe zostaną wycofane?

Obecnie dostępne są wszystkie rodzaje biletów papiero- wych. Będą one sukcesyw- nie wycofywane, ale proces ten przewidziany jest na okres od 6 do 12 miesięcy. Dodatko- wo jednorazowe bilety papierowe pozostaną w stałej sprzeda- ży w stacjonarnych automatach doładowania oraz u kierujących pojazdami.

Zebrali:

Katarzyna Migdoł-Rogóż, Emil Markowak

(6)

Wieczór wigilijny. Cała rodzina gotowa, stół zastawio- ny, czekają tylko na pierw- szą gwiazdkę. Oczywiście przy stole jedno dodatkowe, puste miejsce. Nagle pukanie do drzwi.

– Kto tam?

– Strudzony wędrowiec, czy jest dla mnie miejsce?

– Jest.

– A mogę skorzystać?

– Nie.

– Ale dlaczego?!

– Bo tradycyjnie musi być puste!

Jasio mówi do mamy:

– Mamusiu, chciałbym ci coś ofiarować pod choinkę.

– Nie trzeba, syneczku. Jeśli chcesz mi sprawić przyjem-

ność, to popraw swoją jedynkę z matematyki.

– Za późno, mamusiu. Kupiłem ci już perfumy.

Przed świętami Święty Mikołaj rozdaje prezenty na ulicy. Jasio po otrzymaniu jednego z nich mówi:

– Święty Mikołaju, dziękuję ci za prezent.

– Głupstwo – odpowiada święty Mikołaj. – Nie masz mi za co dziękować.

– Wiem, ale mama mi kazała.

Tata pyta Jasia:

– Dlaczego chcesz, aby Święty Mikołaj przyniósł ci dwa kom- plety kolejki elektrycznej?

– Bo ja też chcę się bawić, kiedy jesteś w domu.

Dzieci mówią, kim chciały- by zostać w przyszłości. Wybie- rają zawody aktorek, piosen- karzy, strażaków, policjantów i tym podobne. Tylko Jaś mówi, że chciałby zostać Świętym Mi- kołajem.

– Czy dlatego Jasiu, że Świę- ty Mikołaj roznosi prezenty? – pyta nauczycielka.

− Nie. Dlatego że pracuje raz w roku.

Dwa karpie oglądają program tele- wizyjny „Ryba na każdym stole”.

Gdy prowadzący audycję poka- zuje telewidzom, jak usmażyć karpia w piekarniku, jedna z ryb mówi:

– Wyłącz natychmiast ten te- lewizor. Ostatnio pokazują za dużo przemocy!

Burek mówi do Azora:

– Już nie mogę się doczekać tych świąt!

– Dlaczego?

− Nie dość, że dostanę dwa wor- ki świeżuteńkich kości, to jesz-

cze ludzkim głosem będę mógł powiedzieć swojemu panu, co o nim myślę!

W grudniu Jasio napisał pocz- tówkę do Mikołaja:

„Mikołaju! Mam biednych rodziców. Proszę Cię, przy- nieś mi rower górski i klocki LEGO”. Na poczcie jedna z urzędniczek niechcący przeczytała pocztówkę Jasia.

Zrobiło jej się smutno i po- kazała ją kolegom z pracy.

Wszyscy postanowili zrobić Jasiowi niespodziankę. Złoży- li się na klocki LEGO i wy- słali mu je w paczce. Po świę- tach ta sama urzędniczka czyta drugi list od Jasia:

„Mikołaju, dziękuję za klocki.

Rower pewnie ukradli na poczcie”.

TaKie ByŁy PoCząTKi

6

^{KzK GoP}

Plac Wojciecha Kilara przed siedzibą NOSPR-u w Katowicach Wojciech Kilar – Ślązak z wyboru Grób Barbary i Wojciecha Kilarów na katowickim cmentarzu

PATRONi NASZyCh UliC

U

rodził się 17 lipca 1932 roku, właśnie we Lwowie, tym „przepięknym, cudownym, polskim mieście” i ciężko przeżył przymusowe wysiedlenie przez sowieckie władze w 1944 roku.

Przez cztery lata szukał swego miejsca tułając się po zachodniej Galicji. Przez krótki czas miesz- kał w Rzeszowie, gdzie nawiązał kontakt z doskonałym, jak sam powiedział, muzykiem, pianistą i jednocześnie wspaniałym czło- wiekiem, profesorem Kazimie- rzem Mirskim. To on poradził młodemu pianiście, aby zajął się komponowaniem, i to on pierwszy zapoznał go z muzyką Ravela, Debussy’ego i Szymanowskiego.

Okres krakowski

W Krakowie, gdzie zamiesz- kał u państwa Riegerów, jak sam ze wstydem przyznaje, nie miał czasu na naukę, a nawet zanie- dbał grę na fortepianie. W peł- ni chłonął artystyczną atmosferę miasta. Zwiedzał Wawel, muzea, spacerował po Plantach, zachwy- cał się dziełami Stanisława Wy- spiańskiego i Jana Matejki. Szalał za teatrem, chodził na koncerty.

Jego młodzieńcze zachwycenia temperowali nieco Maria Biliń- ska-Riegerowa i Artur Malawski, którzy przymuszali go do eduka- cji muzycznej. Jak się potem oka- zało, z niezłym skutkiem.

entuzjazm publiczności („Krze- sany”, „Kościelec”, „Siwa mgła”,

„Orawa”). I choć nie uważał się za „kompozytora religijnego”, to jednak jego osobista potrzeba przeżycia mistycznego skierowała go w sposób szczególny ku twór- czości sakralnej. Wyrazem jego głębokiej religijności stały się takie dzieła, jak na przykład „Bogu- rodzica”, „Exodus” czy „Angelus”.

Dla uczczenia drugiej pielgrzym- ki Jana Pawła II do Polski Kilar napisał „Victorię” na chór mie- szany i orkiestrę. Po raz pierwszy dzieło wykonano w obec- ności papieża, 20 czerwca 1983 roku, w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Jako tekstu kompozytor użył fragmentu listu Jana III Sobieskiego, wysłanego do pa- pieża Innocentego XI po bitwie pod Wiedniem, ze słynnymi sło- wami: „Venimus, vidimus, Deus vicit!” – „Przybyliśmy, zobaczyli- śmy, Bóg zwyciężył!”. Utwór oka- zał się kolejnym, po „Exodusie”, zawoalowanym, a jednak nie- trudnym do rozszyfrowania ko- mentarzem do polskiej rzeczywi- stości społeczno-politycznej.

Wojciech Kilar zmarł dwa lata temu, 29 grudnia 2013 roku w Katowicach. Jego pamięć miasto utrwaliło w postaci nazwy placu przed nową siedzibą Naro- dowej Orkiestry Polskiego Radia.

Paweł Wieczorek Współpracował z wieloma reży-

serami, między innymi z Andrze- jem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim, Krzyszto- fem Kieślowskim, Romanem Po- lańskim. Światową sławę przy- niosła mu napisana w roku 1992 muzyka do filmu „Dracula” w re- żyserii Francisa Forda Coppoli.

Jednak wiodącym nurtem w twórczości Wojciecha Kila- ra była muzyka poważna. Pisał w różnych stylach, miał w swym dorobku „okres neoklasyczny”, ale uznawano go też za czołowe- go przedstawiciela polskiej awan- gardy muzycznej. (Według En- cyklopedii Muzycznej PWM był to okres „konstruktywizmu so- norystycznego”.) Wkrótce kompozytor uprościł swój język mu- zyczny, zaczął tworzyć dzieła inspirowane folklorem podha- lańskim, które stały się przebo- jami sal koncertowych całego świata, niemal zawsze wywołując

Niespodziewana meta

W wieku szesnastu lat trafił do Katowic i tu już zakotwiczył na stałe. Może dziwić, że po kra- kowskim szaleństwie znalazł przystań w mieście wówczas nieco prowincjonalnym, ale zade- cydowali o tym wybitni ludzie, których tu poznał. Ukończywszy średnią szkołę muzyczną w klasie Władysławy Markiewiczówny, trafił do klasy Bolesława Woy- towicza w Wyższej Szkole Mu- zycznej. To było dla niego obja- wienie, edukacja kompletna, jak sam mówił. Uczył się gry na fortepianie i kompozycji, ale przede wszystkim nawiązał z nauczycie- lem prawdziwą relację uczeń − mistrz. Studia ukończył z wyróż- nieniem i został asystentem swego mistrza. Wówczas już z powodze- niem komponował. Nagrodzona w warszawskim konkursie jego

„Mała uwertura” była pierwszym utworem Wojciecha Kilara wyda-

nym przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. W tym samym czasie przeżył może największe uniesie- nie swego życia – poznał przyszłą żonę Barbarę. Jak to u wrażli- wych artystów bywa, odkryli się nagle i przypadkiem. Miłość od pierwszego wejrzenia, mi- łość pierwsza i zarazem dozgon- na. Pobrali się w kwietniu 1966 roku w nieukończonej jeszcze katowickiej katedrze. Żona umarła wcześniej, ale od dwóch lat oboje leżą we wspólnej mogile na kate- dralnym cmentarzu.

Twórczość

Mniej zorientowanej publiczno- ści Wojciech Kilar jawi się głów- nie jako wybitny kompozytor muzyki filmowej. Napisał jej rze- czywiście bardzo wiele – i to naj- wyższej klasy. Czasem nawet nie wiemy, że nucąc jakiś melodyjny fragment, cytujemy Kilara. Napi- sał muzykę do ponad 160 filmów.

Znam osoby, które bywały w świecie, widziały Rzym, Paryż, Londyn, Nowy Jork, Ateny i które odwiedzając po raz pierwszy Lwów mówią: Mój Boże, nie wiedzieli- śmy, że pochodzisz z tak cudownego miasta. To najpiękniejsze, najwspanialsze pol- skie miasto − mówił kiedyś Wojciech Kilar. Historia wygnała go jednak stamtąd, znalazł więc swą nową miłość – Katowice.

Ślązak ze lwowa

Fot. Paweł Wieczorek Fot. Paweł Wieczorek

Fot. pl.wikipedia.org

uŚmieChnij się!

(7)

szlaCzKi KzK GoP 7

KzK GoP

Wśród liter ukryto osiem imion wagonów tramwajowych Twist, które należą do floty Tramwajów Śląskich. Znajdź je i wykreśl, pozostałe litery utworzą hasło.

W E S O P Y J T E R Ł Y C H K A R O L I N K A Ś W I Ą T B O Ż A N D Z I A E G O N A B E R C I K R O D Z E B A R B Ó R K A N I A I S Z C Z Ę C I L A Ś L I W E G O A L O J Z N O W E G O M A Ł G O S I A R O K U

Wykreślanka

Czy znasz to miejsce?

Przed wami 6 fotografii z autobusami lub tramwajami KZK GOP, z różnych miast naszej aglomeracji, ponumerowanych od 1 do 6. Czy znacie obiekty i miasta przedstawione na zdjęciach?

Ś

więta Bożego Narodzenia na- zywane są na Śląsku „Goda- mi”. Słowo to określa cały okres

„dwunastnicy”, czyli wszystkie dni od Wigilii po święto Trzech Króli.

Wigilia była i jest chyba najbardziej oczekiwanym dniem w roku, nie tylko wśród najmłodszych.

W tradycyjnej śląskiej rodzinie wigilijny stół do dziś dnia musi być nakryty lśniąco białym obru- sem, pod który chowa się siano.

Dekoruje się go gałązkami jodły, a na stole zostawia wolne nakrycie dla bliskich, którzy odeszli, nie- spodziewanego gościa lub samego Pana Boga. Pod każde nakrycie wkłada się pieniążek, aby rodzina nie zaznała biedy. Bogactwo mają zapewnić także rybie łuski, które wkłada się do portfeli. Do stołu rodzina zasiada odświętnie ubra- na, a wigilijna kolacja zaczyna się w momencie, gdy na niebie za- świeci pierwsza gwiazda.

Na Śląsku wierzy się, że „co się złego dzieje w Wigilię, dziać się będzie przez cały rok”, dlatego też

w ten dzień nie można kłócić się z najbliższymi czy karać dzieci.

Wieczerzę rozpoczyna się mo- dlitwą i czytaniem fragmentu Ewangelii. Po modlitwie na- stępuje najbardziej uroczysty moment wieczerzy wigilijnej:

łamanie się opłatkiem. Zwycza- jowi temu towarzyszy wierze- nie, że jeżeli ktoś kiedyś zagubi się w życiu, powinien sobie przy- pomnieć, z kim się dzielił opłat- kiem, wówczas odnajdzie właści- wą drogę. W chwili łamania się

Śląska Wigilia

Zbliżają się jedne z najpiękniejszych świąt, które każdy z nas na pewno lubi – Boże Narodzenie. To nie tylko prezenty, które znajdujemy pod choinką, ale przede wszyst- kim ciepła i rodzinna atmosfera sprawiają, że na ten czas z utęsknieniem czekamy przez cały rok. Dlatego wszystkim naszym najmłodszym Czytelnikom chcemy przypomnieć, jak to z Wigilią na Śląsku bywało – a w niektórych domach bywa do dziś. Zapraszamy także do rozwiązania świąteczno-komunikacyjnych zadań, może wspólnie z rodziną, w przerwie od śpiewania kolęd. Odpowiedzi ukryliśmy na 7 stronie „Szlaków”.

opłatkiem powinny ustać wszel- kie spory, a nieporozumienia pójść w niepamięć. Od wigilijnego stołu nie można też wsta- wać aż do zakończenia wieczerzy, bo może to przynieść pecha.

Na śląskim wigilijnym stole królu- ją moczka, zupa rybna, makówki, groch z kapustą oraz pierogi z ka- pustą i grzybami. I obowiązkowo oczywiście karp. Dawniej wszystkich potraw, które znajdowały się na stole, należało skosztować, aby niczego w nadchodzącym roku

nie brakowało. Dzisiaj bywa z tym różnie, zależy od domu.

Kiedyś po wieczerzy w śląskich domach wróżono, jaki będzie nadchodzący rok, w obecnych czasach wróżby to już rzadkość.

Najczęściej wróżono z siana, ja- błek i orzechów. Wyciągano źdźbło spod obrusa i jeśli było zielone, zapowiadało to szczę- ście, powodzenie lub rychły ślub, jeżeli zżółkłe albo sczerniałe – kłopoty, niepowodzenia, a nawet staropanieństwo.

Jabłka krajano w poprzek. Je- śli pestki układały się w gwiaz- dę, oznaczało to szczęście, jeśli w krzyż – był to zły znak. Orze- chów do wróżenia brano cztery, tyle ile pór roku, albo dwa- naście, tyle ile miesięcy w roku.

Jeżeli orzech był zdrowy – wró- żyło to powodzenie, jeśli pusty lub sczerniały – była to wróżba na chorobę lub niepowodzenie.

Dość częstym zwyczajem, prak- tykowanym na terenach wiej- skich, było dzielenie się wigilij- nymi potrawami ze zwierzętami.

To zadanie należało do gospo- dyń. Młode dziewczyny natomiast wychodziły na dwór i słuchały, z której strony szcze- kają psy – miała to być strona, z której do danej panny przybę- dzie w nowym roku narzeczo- ny. W Wigilię starano się nic nie pożyczać, aby nie czynić tego w nowym roku i aby nie wynieść szczęścia z domu.

Życzymy Wam pięknych Świąt i dobrego Nowego Roku!

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Krzyżówka

Rozwiąż krzyżówkę i poznaj hasło, ukryte w zaznaczonych na niebiesko polach.

1. Może być szkolny lub miejski. 2. Porusza się po torowisku.

3. Na przykład ŚKUP. 4. Poprosi o bilet podczas kontroli. 5. To imię znajduje się od września na 12 nowych tramwajach. 6. Łamiesz się nim podczas wieczerzy wigilijnej. 7. Pod nią prezenty. 8. Inaczej podarunek. 9. Może być miesięczny, kwartalny lub elektroniczny

1.

3.

5.

2.

4.

6.

KRZYŻ ÓWKA: 1.

Aut obus. 2.

Tram waj.

3. Kar ta. 4.

Kon troler . 5.

Skarbek . 6.

Opła tek . 7.

Choink a. 8.

Prez ent. 9.

Bilet sło: . HA TR ANSPORT • CZY ZNA sZ T o MIE JsCE?

1.

Dąb row a

Gór nicz a – Pa łac Ku ltu ry Z agłę bia.

2.

Byto m – Op era Śląs ka. 3 . Ka tow ice – NOS PR.

4. P ieka ry Ś ląs kie – Ba zyli ka NM P . 5.

Bę dzin – Zam ek.

6. C hor zów – Śląs kie Wes ołe Mias tec

zko ego Roku ego Now enia i szczęśliw ego Narodz t Boż ch Świą Wesoły sło: lojz, Małgosia • HA a, Cila, A , Barbórk ercik a, Andzia, B arolink er, K Pyjt ANKA: • WYKREŚL

(8)

Zdjęcia Paweł Wieczorek

na szlaKaCh z KzK GoP

8

^{KzK GoP}

katowickiej i sprzyja powstawa- niu legend. Można domniemy- wać, że pierwsza świątynia ist- niała na wzgórzu jeszcze przed wprowadzeniem na tym terenie osadnictwa na prawie nie- mieckim. Zebrany materiał przemawia za faktem, że tę in- stytucję ufundował ród Gryfi- dów, który słynął z wielu fun- dacji klasztorów czy świątyń.

Zdaniem historyka Śląska Lu- dwika Musioła, nie można cał- kowicie wykluczyć przypuszcze- nia, iż to Jaksa z Miechowa był fundatorem lędzińskiej świąty- ni. Jednak pierwsze wzmianki źródłowe na temat kościoła po- jawiają się dopiero na początku XIII wieku. Ta data jest dotąd dla nauki najwcześniejszą, jeśli dotyczy ona dziejów zarówno kościoła, jak i parafii.

Drewniany i murowany

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: odkąd zaczynają się dzieje kościoła świętego Klemensa za- przątało myśli wielu badaczy i historyków. Podejmowane ba- dania archeologiczne wzgórza nie przyniosły nowych faktów.

Dostępna literatura naukowa również nie udziela jednoznacz- nej odpowiedzi. Przyjmuje się, że początki dziejów kościoła wy- znaczają najstarsze znane ma- teriały źródłowe. Jest to dokument z 1242 roku, w którym

to książę Konrad Mazowiecki zatwierdził między innymi Lę- dziny na własność klasztoru Be- nedyktynek w Staniątkach oraz

„Liber Beneficiorum dioecesis cracoviensis” Jana Długosza.

Trudno przyjmować ów za- pis Długosza za w pełni wiary- godny, gdyż nie ma możliwo- ści zweryfikowania go w innych niezależnych źródłach. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy moż- na powiedzieć jedynie, że parafia w Lędzinach istniała już w 1325 roku, a pierwszy, drewniany ko- ściół powstał około 1241 roku.

Obecny kościół barokowy, murowany, jednonawowy z wieżą, orientowany, zbudowany został w 1769 roku na miejscu ko- ścioła drewnianego. Fundato- rem kościoła był długoletni za- rządca folwarku lędzińskiego Piotr Wehowski (względnie Wiechowski), co ciekawe – protestant. W podziemiach kościoła pochowane są szcząt- ki budowniczego i jego rodziny.

W trakcie budowy miejscowym proboszczem był ksiądz Bie- roński, a poświęcenia dokonał ksiądz proboszcz Krupski z My- słowic, 9 września 1770 roku.

Kościół był i jest niewielki, zresz- tą większy nie był potrzebny, skoro dane z 1688 roku wska- zują na liczbę „1225 penitentów wielkanocnych” (czyli powyżej 14. roku życia). Jednak posta-

wienie na sporym wzniesieniu powiększa go optycznie, a projekt budowli, choć nie zna- my jego autora, wykazuje duży kunszt architektoniczny: pro- porcje świetnie zachowane, smu- kła wieża z typowym dla czasów i okolicy barokowym hełmem, wkomponowanie bryły w natu- ralne, ale ciągle zmienne tło nieba, wszystko to nadaje kościoło- wi szczególnego uroku. Budowla

T

akie magiczne miejsca są za- zwyczaj bogate w legendy i podania. Do nich należy za- liczyć niedostatecznie potwier- dzone źródłowo przekazy o po- jawieniu się tu miejsca kultu już w IX lub X wieku, z przybyciem pierwszych misjonarzy Konstan- tego i Metodego, którzy wznieśli tutaj jedną z pierwszych na Gór- nym Śląsku świątyń obrządku wschodniego, w miejscu zwanym pierwotnie przez pogan Górką Piorunową. Ta chrystianizacyj- na misja miała miejsce w czasach, gdy tutejsze ziemie wchodziły w skład Państwa Wielkomoraw- skiego, rządzonego przez księ- cia Rościsława i jego następcę Świętopełka. Inna legenda gło- si, że początek chrześcijaństwa na tym terenie wiąże się z osobą misjonarza Klemensa, który gło- sił Słowo Boże na najwyższym wzniesieniu w okolicy, potocznie zwanym Klimontem, czyli wła- śnie na Górce Klemensowej (305 metrów n.p.m.).

Papież Klemens

To nie on został jednak patro- nem kościoła. Jest nim inny Klemens, który był trzecim na- stępcą świętego Piotra (po Li- nusie i Klecie), a więc czwartym papieżem. Kierował Kościołem w latach 88-97. Jego wyobraże- nie znajduje się w głównym ołta- rzu, pochodzącym z około 1803 roku, autorstwa mistrza Scheffle- ra z Krakowa. Kościół na Górce istniał zapewne od bardzo daw- na, ale brak jakichkolwiek do- kumentów aż do polowy XII wieku, a w przypadku Lędzin do początków XIII stulecia, nie pozwala jednoznacznie usta- lić początków życia chrześcijań- skiego w granicach archidiecezji

jest jednonawowa z węższym, trójkątnie zamkniętym prezbi-

terium. Strop drewniany, poli- chromowany.

Jasny kościół

Wnętrze bardzo zadba- ne, choć ubogie w warto- ściowe zabytki. Wyposaże- nie z jasnego drewna nadaje

mu pastelowe, miłe oku bar- wy. Główne wejście znajduje się od strony północnej,

z boku. Po przejściu dę- bowych okutych ćwie- kami drzwi, widzimy przede wszystkim pod- świetloną figurę świętej Barbary oraz kolorowe, fi- guralne witraże rozświetlające nawę. Do najstarszych elemen- tów wyposażenia kościoła nale- żą: chrzcielnica z 1657 roku, re- likwiarz w kształcie drewnianej ręki, żyrandol z 1792 roku, wy- konany w hucie szkła w Wesołej, oraz dziesięciogłosowe organy z 1773 roku. Ołtarz główny autorstwa mistrza Schefflera z Kra- kowa pochodzi z 1803 roku.

Paweł Wieczorek

Święty Klemens na Górce

Rozległe, niezbyt wypiętrzone wzgórze Klimont w Lędzinach, dzięki niskiej przeważnie zabudowie gminy, jest widoczne z dale- ka. Niezalesione, pokryte polami. Nawet w grudniowej szarudze, na tle nieba, maluje się harmonijna sylwetka barokowego ko- ściółka na szczycie, tworząc niezapomniany widok. Lędziński kościół świętego Klemensa należy do najpiękniej położonych świątyń w diecezji katowickiej.

Zabytkowa ambona

Kościół świętego Klemensa w lędzinach

Kościelne organy

Maryjny witraż

Figura świętej Barbary