Zrozumiałam, że stało się nieszczęście - Roma Benatar - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

ROMA BENATAR

ur. 1926; Warszawa

Miejsce i czas wydarzeń Warszawa, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2017, II wojna światowa, okupacja niemiecka, getto w Warszawie

„Zrozumiałam, że stało się nieszczęście”

Moi rodzice wysłali mnie z warszawskiego getta na placówkę, na robotę, razem z grupą jeszcze siedemdziesięciu ludzi. To było już przez protekcję, ojciec urządził to, że może ja zostanę przy życiu. I tam ja się dowiedziałam, że moich rodziców wyjęli z getta. Przyjechał przyjaciel jego, ten niemiecki oficer, przyjechał tam i powiedział mi:

„Dzisiaj nie mam dla ciebie listów”. To ja już zrozumiałam, że nieszczęście się stało. I później on przyszedł do mnie i powiedział mi: „Nie wracaj do getta”. Ja mówię: „Ale gdzie ja pojadę?” I on mówi: „Ja bym cię wziął do mnie, ale nie mogę, bo ja jestem otoczony esesmanami. I nie wracaj do getta”. Ja nie wiedziałam co mam zrobić, nie miałam żadnej rady, musiałam wrócić do getta. I wróciłam do getta, to mnie chcieli zostawić tam na Umschlagplatz, to jest długa historia. W każdym razie ja wróciłam do getta. I tam znalazłam ciotkę i wujka, którzy mieszkali koło nas. Ale rodziców już nie było. Nie było rodziców, nie było mojego brata i nie było mego dziadziusia. Oni byli razem w czwórkę. Bo moją babcię wywieźli przed tym jeszcze, na Treblinkę.

Data i miejsce nagrania 2017-12-10, Kfar Shmaryahu

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Marta Tylus

Redakcja Maria Radek