Dominika Błasiak
Motywacje i oczekiwania studentów
związane z podjęciem studiów
socjologicznych - komunikat z
pierwszego etapu badań panelowych
Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne 11/1, 267-274
Saeculum Christianum
11 (2004) nr 1
DOM INIKA BŁASIAK
MOTYWACJE I OCZEKIWANIA STUDENTÓW ZWIĄZANE Z PODJĘCIEM STUDIÓW SOCJOLOGICZNYCH - KOMUNIKAT
Z PIERWSZEGO ETAPU BADAŃ PANELOWYCH 1. Założenia badawcze
W p aźd ziern ik u 2002 r. w spólnie z pracow nikam i naukow ym i K ated ry Psychologii R eligii, Pedagogiki i K atolickiej N auki Społecznej W ydziału T eologicznego U n iw er sytetu Śląskiego w K atow icach - dr M ark iem W ojtow iczem i ks. d r A rk ad iu szem Wu- w erem opracow aliśm y m iędzyw ydziałow y p ro jek t badaw czy na te m a t Motywacje
i oczekiw ania studentów zw iązane z podjęciem wyższych studiów socjologicznych i teolo gicznych.
Pow odam i, dla których zdecydowaliśrhy się w łaśnie na ten tem a t b a d ań było zain tereso w an ie m otyw am i studiow ania socjologii i teologii w tru d n ej sytuacji ekonom icz nej Polski, oczekiw aniam i stu d en tó w zw iązanym i z pra cą dydaktyczną o raz now opow stałym i jed n o stk am i naukow o - dydaktycznym i: w 2001 roku został założony W ydział Teologiczny U niw ersytetu Śląskiego oraz O śro d ek D ydaktyczny tegoż uniw ersytetu w Rybniku.
2. M etodologia i organizacja badań
Projekt b ad ań panelow ych zakłada czteroetapow e przeprow adzenie badań wśród studentów pierw szego roku studiów: w roku akadem ickim 2002/ 2003 i 2003/ 2004 - w dwóch turach - tuż po rozpoczęciu zajęć na uczelni oraz przed końcem roku a k ad e m ickiego (w październiku i w m aju).
B a d an ia p rzep ro w a d z o n o w śród w szystkich stu d e n tó w pierw szego roku 5 - le t niej, m agistersk iej socjologii na W ydziale N auk S połecznych U n iw e rsy tetu Ś ląsk ie go w K atow icach o raz w śród stu d e n tó w 3 - letniej zaw odow ej socjologii kończącej się p ra cą licencjacką w O ś ro d k u D ydaktycznym U n iw e rsy tetu Śląskiego w Rybniku. Z a sto so w a n ą tec h n ik ą badaw czą jes t a n k ie ta audy to ry jn a. D la au to ró w ważny był fak t p rz e p ro w a d z en ia b a d ań w śród stu d e n tó w , którzy w cześniej nie zetk n ęli się z p ra cą d ydaktyczną czy a d m in istracy jn ą uczelni, aby n a stę p n ie po ro k u stu d io w an ia i zdobyciu pew nych d ośw iadczeń zb ad a ć p o w tó rn ie m otyw acje i oczekiw ania stu dentów .
268
SPRA W O ZD A N IA I KRONIKA W Y D ZIA ŁU [2 ]3. Struktura społeczno - demograficzna badanej populacji
W próbie badawczej (w październiku 2002 ro k u 1) znalazło się 162 studentów - 104 oso by z Katowic i 58 osób z Rybnika. Uwzględniając podział na płeć zbadano 93 kobiety i 69 mężczyzn. Struktura miejsca zam ieszkania respondentów jest następująca: ze wsi pochodzi 15 osób, z miejscowości do 50 tys. mieszkańców - 33 osoby, z miejscowości od 50 do 100 tys. mieszkańców - 39 osób, a z m iasta o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. - 75 osób.
Jak m ożna było oczekiwać, badani studiujący w K atow icach i Rybniku różnią się ty pem miejsca zam ieszkania. Większy p ro cen t respondentów studiujących w Rybniku za m ieszkuje na wsi i w mniejszych m iastach, natom iast praw ie dw ukrotnie więcej respon dentów uczących się w K atow icach w stosunku do respondentów z Rybnika zam ieszkuje m iasta o liczbie m ieszkańców powyżej 100 tysięcy.
R óżnice widać także w poziom ie wykształcenia ojców respondentów z Katowic i Rybnika. Ojcowie z w ykształceniem zasadniczym zawodowym stanow ią p onad połowę populacji ojców studentów z Rybnika, natom iast tylko 16,7% ojców studentów z K ato wic. W ykształcenie średnie jes t udziałem praw ie połowy ojców studentów z Katowic i 1/3 ogółu ojców studentów z Rybnika. Podobnie, jeśli chodzi o wykształcenie wyższe, większy udział - ok. 37% m ają ojcow ie studentów z Katowic niż z Rybnika (10,3% ).
Aktywnych zaw odow o je st praw ie 80% ojców studentów z Katowic i 53,4% ojców studentów z Rybnika. E m erytam i w zględnie rencistam i jest 15,2% ojców studentów z Katowic i 44,8% ojców stu d en tó w z Rybnika. Z atem niem al połow a ojców studentów z Rybnika to emeryci (renciści). D o kategorii „b ezro b o tn i” należy 3,0% ogółu ojców z Katowic, n atom iast w Rybniku takich osób nie zanotow ano.
D o kategorii aktywnych zaw odow o należy około 70% m atek studentów z Katowic oraz około 60% m atek studentów z Rybnika. E m erytkam i względnie rencistkam i jest 8,7% m atek studentów z K atowic i 10,3% m atek studentów z Rybnika. U dział w katego rii osób bezrobotnych jest większy w przypadku m atek, niż ojców - ok. 1/5 m atek stu dentów z Katowic i ok. 1/3 m atek studentów z Rybnika.
4. Wyniki badań
Spośród podanych źródeł dotyczących uzyskiwania informacji o studiach socjologicz nych, studenci najczęściej wybierali publikację „Inform ator o studiach wyższych na Uniwer sytecie Śląskim” (52% ogółu uzyskanych odpowiedzi). Informacji na tem at tego kierunku studenci poszukiwali także wśród własnych znajomych, pracowników wydziału, nauczycieli oraz w wydawanych przez uczelnię m ateriałach takich jak np. ulotki, foldery, plakaty.
Porów nując wyniki uzyskane w obydwu ośrodkach m ożna stwierdzić, że większy p ro cent studentów z Rybnika uzyskał inform acje na tem at tego kierunku z ulotki (plakatu, folderu), zaś w Katow icach przez rozm ow ę z pracow nikiem uniw ersytetu.
1 W tej publikacji przedstawiam wyniki z pierwszego etapu badań przeprowadzonych w październiku 2002 roku.
Połow a badanych stu d en tó w decyzję o wyborze socjologii p odjęła w klasie m atu ral nej. Ten sam o d se tek osób - 20% ogółu badanych - zadecydow ało o studiow aniu tego k ieru n k u wcześniej - w szkole średniej (przed rozpoczęciem nauki w klasie m atu raln ej) lub później - po egzam inie dojrzałości.
Porów nując d an e uzyskane od stu d en tó w z obydwu ośrodków , m ożna stw ierdzić, że więcej stu d en tó w z Katow ic p odjęło decyzję o studiow aniu socjologii w szkole średniej o raz w innym czasie (osoby decydujące się na drugi k ieru n ek studiów ).
W przew ażającej m ierze decyzję o studiow aniu socjologii respondenci podejm ow ali sam odzielnie (83% ogółu uzyskanych odpow iedzi). N iektórzy ze studentów w skazali na udział rodziny i przyjaciół w tej decyzji (odpow iednio 7% i 6% ogółu uzyskanych o d p o w iedzi). Porów nując d an e uzyskane z obydwu ośrodków , w K atow icach m ożna stw ier dzić niew ielką przew agę nad Rybnikiem w liczbie odpow iedzi w skazujących n a wpływ rodziny w wyborze studiów socjologicznych.
A ż 88% ogółu stu d en tó w pierw szego roku 3 - letniej zawodow ej socjologii z o środka dydaktycznego w R ybniku m a zam iar ubiegać się o przyjęcie na m agisterskie studia uzu pełniające. Tak duży udział procentow y odpow iedzi odzw ierciedla zainteresow anie stu dentów zdobyciem wyższego w ykształcenia zakończonego uzyskaniem dyplom u m agi stra. N ikt z badanych nie odpow iedział negatyw nie na postaw ione pytanie, zatem m oż n a przypuszczać, że w przyszłości osoby, k tó re udzieliły odpow iedzi „nie w iem ” m ogą powiększyć listę osób pragnących u zupełnić dyplom licencjata o stopień m agistra.
R odzina i znajom i w przew ażającej części pozytyw nie oceniali fakt podjęcia przez re spon d en tó w studiów socjologicznych - 71,9% ogółu udzielonych odpow iedzi. N iektórzy resp o n d en ci spotkali się z reakcjam i m ieszanym i, inni ze zdziw ieniem . B ardzo niew iele pojaw iło się reakcji negatywnych.
O wyborze kierunku socjologicznego w największym stopniu zadecydow ało zaintereso w anie naukam i humanistycznymi, a szczególnie zainteresow anie człowiekiem, jego zacho w aniem oraz procesam i zachodzącym i w społeczeństw ie (50,8% uzyskanych odpowiedzi). S tudenci pierw szego roku wyrażali opinię, że socjologia to kierunek z przyszłością - widzą dobre perspektywy na zdobycie pracy po socjologii. Praca w zawodzie socjologa wydaje się im ciekawa, cenią możliwość pracy z ludźmi (13,9% ogółu odpowiedzi).
Co zadecydowało o tym, że wybrał Pan/Pani studia socjologiczne? zdobycie w y śzc g o inne
w ylsziałcenia —j 8,7% 3.2% | / J
chęć rozwoju intelektualnego 11,1%
270 SPRA W O ZD A N IA I KRONIKA W Y D ZIA ŁU [4] O wyborze tego kierunku w dalszej kolejności zadecydow ała atrakcyjność studiów (ciekaw e wykłady i ćwiczenia, wysoki poziom kształcenia, dobre usytuow anie wydziału, w przypadku niektórych odpow iedzi względna łatwość dostania się na studia, „łatwe stu d ia” oraz popularność kierunku (12,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Kolejny motyw, na który powoływali się respondenci, wiąże się z rozwojem intelektualnym , wszech stronnością kierunku, możliwością zdobycia ogólnej wiedzy oraz licznymi możliwościa mi jej wykorzystania. W Katow icach p arę osób wybrało socjologię jak o drugi kierunek studiów. Uzyskanie wyższego wykształcenia jak o motyw wyboru tego kierunku znalazło się w 3,2% ogółu odpow iedzi. Studenci z Katowic jako pow ód wyboru tego kierunku częściej wym ieniali rozwój intelektualny i d obre perspektywy zw iązane z pracą, zaś stu denci z Rybnika - zainteresow ania hum anistyczne. Podobny udział procentow y od p o wiedzi w obydwu ośrodkach stanow iło uzyskanie wyższego wykształcenia.
Najw ażniejsze oczekiw ania dotyczące studiow ania socjologii studenci wiążą z wła snym rozw ojem intelektualnym i zdobyw aniem wiedzy na tem at procesów zachodzących w społeczeństw ie. R espondenci prag n ą znaleźć właściwą „ rec ep tę ” na problem y spo łeczne, zrozum ieć świat, w którym żyją. C hcą poszerzyć swoje horyzonty in telektualne oraz poznać sam ych siebie. Z atem w iedza ta posiada aspekt praktyczny (39,0% ogółu uzyskanych odpow iedzi). K olejne oczekiw ania wiążą się z przygotow aniem do przyszłej pracy zawodow ej takim , aby stanow iło a tu t na rynku pracy (26,1% ogółu odpow iedzi). W 15,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi pojawiły się oczekiw ania zw iązane ze zdoby ciem wyższego w ykształcenia, dyplom u m agistra. P on ad to studenci spodziew ają się, że na tym kierunku rozw inie się ich osobow ość - nauczą się logicznego, krytycznego i kre atyw nego m yślenia, p osiądą um iejętność zdystansow ania się do otaczającej rzeczywisto ści (14,2% ogółu odpow iedzi). Studenci z K atowic częściej w swoich oczekiw aniach zwracali uwagę na rozwój intelektualny, n atom iast studenci z Rybnika na przygotow a nie do przyszłej pracy zawodow ej.
O czekiw ania, jak ie wiążą respondenci z zajęciam i na kierunku socjologicznym m oż na ująć w cztery podstaw ow e kategorie. Po pierw sze, studenci oczekują, że zajęcia będą ciekaw e i aktyw izujące (40,6% ogółu wypowiedzi), zachęcające i m otyw ujące do nauki, skłaniające do wymiany poglądów i dyskusji, angażujące, dające możliwość wykazania się i pracy indyw idualnej, oryginalne i n iebanalne, w ykorzystujące różne m etody p rzek a zywania wiedzy.
D ruga grupa oczekiwań dotyczy tego, aby zajęcia dawały konkretną wiedzę, były fa chowo, profesjonalnie prow adzone (80 wypowiedzi - 31,5%), przekazywały jak najwięcej informacji, były rzeczowe, poszerzały horyzonty, rozwijały um iejętności, uczyły sam odziel nego myślenia, dobrze przygotowywały do zaliczeń i egzaminów. Po trzecie, studenci chcą, aby zajęcia nie były stresujące, a przekazane treści intelektualne były dla nich zrozum iałe (41 wypowiedzi - 16,1%), aby na zajęciach panow ała przyjemna, sw obodna atm osfera. Po czwarte, studenci oczekują, że zajęcia będą zawierały w sobie także aspekt praktyczny, bę dą użyteczne i dobrze przygotują do wykonywania pracy zawodowej (19 wypowiedzi - 7,5%). Inne odpow iedzi (11 wypowiedzi - 4,3% ) dotyczyły organizacji pracy - responden ci pragną, aby zajęcia odbywały się regularnie, nie przepadały, nie były odwoływane, prze
kładane, przedłużane, a także jasnych zasad oceniania oraz rozwoju osobowości i szero kiej wiedzy nieograniczającej się tylko do „czystej „socjologii”.
P orów nując dwie grupy badanych - studentów z Katowic i Rybnika - m ożna zauw a żyć pew ne różnice. Większy procent studentów z Katowic oczekuje zajęć ciekawych i ak tywizujących o raz dających kon k retn ą wiedzę. Z kolei większy procent studentów z Ryb nika oczekuje zajęć niestresujących, zrozum iałych (najw iększa różnica w stosunku do studentów z Katowic o 13,5% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz praktycznych i uży tecznych.
Z nauczycielam i akadem ickim i studenci wiążą wiele różnych oczekiwań, które za sadniczo m ożna sprow adzić do dwóch typów. Pierwszy typ związany jest z cecham i oso bowości wykładowców, a drugi dotyczy ich kom petencji zawodowych. Rozwijając te dwie k ateg o rie m ożna pow iedzieć, że studenci liczą na w yrozum iałość i cierpliwość wy kładow ców, sprawiedliwość, konsekw encję, motywację do pracy i staw ianie wymagań, p om oc w studiow aniu oraz relację m istrz - uczeń. N iektórzy poszukują otw artości i ser deczności, p artn erstw a i dialogu, a także szacunku i pow ażnego traktow ania (48% ogó łu wypowiedzi).
D rugi typ oczekiw ań dotyczy kom petencji wykładowców. Studenci liczą na profesjo nalne, solidne i rzeczowe przygotow anie do zajęć, wysoki poziom wiedzy oraz na elo kwencję wykładowców (44% ogółu uzyskanych wypowiedzi).
N iektórzy chcieliby, aby wykładowca nauczył ich studiow ania, dostarczał wskazówek dotyczących lek tu r w artych przeczytania, był dla studentów pozytywnym autorytetem (nie tylko w spraw ach nauki) i posiadał w łasne zdanie. Inni oczekują aktywności, k re atywności, entuzjazm u i pasji w przekazyw aniu wiedzy oraz poczucia hum oru i p u n k tu alności (wypowiedzi „in n e” - 7,6% ogółu wypowiedzi).
Różnice w uzyskanych odpow iedziach respondentów z Katowic i Rybnika są nie znaczne. W K atow icach więcej studentów oczekuje kom petencji i profesjonalizm u, zaś w Rybniku więcej studentów zwraca uwagę na potrzebę wyrozum iałości i współpracy ze strony wykładowców.
Studenci posiadają także określone oczekiw ania w stosunku do swoich kolegów ze studiów . P onad połow a badanych spodziew a się miłej atm osfery na roku, tolerancji i ak ceptacji oraz koleżeństw a i przyjaźni.
Po drugie, studenci spodziew ają się pom ocy i współpracy (ponad jed n a trzecia ogółu odpow iedzi). Pom oc dotyczy spraw związanych z nauką. R espondenci przeciw staw iają w spółpracę „niezdrow ej” rywalizacji i konkurencji oraz w zajem nej zawiści. N atom iast zależy im na „zdrow ej” rywalizacji. Ponadto badani wskazywali na potrzebę wymiany poglądów i dyskusji (6,1% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz na potrzebę w spólnego spędzania czasu wolnego (5,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Różnice procentow e w odpow iedziach studentów z Katowic i Rybnika są niewielkie.
W ażną rolę w sprawnym funkcjonow aniu uczelni odgrywają pracownicy dziekanatu, se k reta ria tu i biblioteki. O czekiw ania, jakie kierują studenci w stosunku do tej grupy pracow ników uniw ersytetu, m ożna sprow adzić do trzech podstawowych kategorii. Po pierw sze studenci oczekują kultury osobistej i w zajem nego szacunku (44,6% uzyska
2 72 SPRA W O ZD A N IA I KRONIKA W Y D ZIA ŁU [6 ] nych odpow iedzi). Po drugie, oczekują, że do pracow ników adm inistracji będzie m ożna się zwrócić w przypadku jakichś problem ów na uczelni (38,2% ogółu uzyskanych o dpo wiedzi). Po trzecie, studenci liczą na to, że kontakty z pracow nikam i dziekanatu, sekre tariatu i biblioteki b ęd ą przebiegać sprawnie, bez długiego oczekiw ania w kolejce do dziekanatu, w dostępnych dla nich godzinach w ciągu dnia. Chcieliby, aby w bibliotece było więcej egzem plarzy książek i aby czas oczekiw ania na nie był krótszy (14,5% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Sześciu studentów z Katowic w skazało na pew ne trudności w kontaktach z w /w pracow nikam i i wskazywało na słabą d o stępność tych osób.
Co studiow anie socjologii zmieni w życiu studentów ? Respondenci uważają, że na stu diach rozwiną się intelektualnie, zmieni się ich spojrzenie na świat, zaczną dostrzegać róż ne zjawiska z życia społecznego i będą potrafili je nazwać (praw ie 40% ogółu odpowiedzi). Dzięki studiow aniu socjologii rozwinie się osobowość studentów , nastąpi pozytywna zmia na charakteru (ok. 1/5 ogółu uzyskanych odpowiedzi). Kolejny typ zmian wiąże się z lepszy mi szansami na zdobycie pracy (15,8% ogółu uzyskanych odpowiedzi) oraz zdobyciem wyż szego wykształcenia (8,8% ogółu uzyskanych odpowiedzi). Część respondentów nie potra fiła przewidzieć przyszłych zmian (7,5% ogółu uzyskanych odpowiedzi). Ponadto respon denci traktują studiow anie socjologii jako nowe doświadczenie życiowe, uważają, że dzięki tem u ich życie stanie się ciekawsze, bardziej barwne (kategoria „inne” 7,5% ogółu uzyska nych odpowiedzi). Porów nując dane uzyskane studentów obu ośrodków m ożna powie dzieć, że więcej studentów z Katowic przewidywało zmiany dotyczące rozwoju intelektual nego, natom iast więcej studentów z Rybnika - zmiany obejm ujące rozwój osobowości.
Jeśli chodzi o plany dotyczące przyszłej pracy zawodow ej, to sp ośród 160 studentów pierw szego roku socjologii najw iększa grupa (23,8% ogółu uzyskanych odpow iedzi) od pow iedziała, że jeszcze nie wie, czym chciałaby zajm ow ać się po ukończeniu studiów so cjologicznych. K olejna, m niejsza grupa bardziej sprecyzow ała swoje zam ierzenia i wska zała na pracę w zaw odzie socjologa (22 osoby - 11,4% ogółu uzyskanych odpow iedzi).
Ponad 10% ogółu odpow iedzi wskazywało na zainteresow anie p racą w ośrodkach b adań opinii publicznej, a praw ie 10% - pracą w reklam ie i m arketingu. P onadto re spondenci p rag n ą dalej się kształcić (studia doktoranckie, inne studia, szkolenia, kursy - 8,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz zająć się pracą naukow ą na uczelni (10 osób - 5,2% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Z ainteresow anie stu d en tó w pierw szego roku bu dzi także praca socjalna (7,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi) o raz p raca w adm inistra cji (centralnej i sam orządow ej - 5,7% ogółu uzyskanych odpow iedzi).
Stosunkow o liczna g ru p a badanych wskazywała na inne rodzaje pracy (18,1% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Było to m.in. zajm ow anie się polityką i biznesem , doradztw em personalnym , p raca w urzęd ach statystycznych, w środkach m asow ego przekazu, dzien nikarstw o, p raca w branży muzycznej, kulturalnej, w wydawnictwie, w szkole, praca ku ra to ra społecznego, w policji, praca z em igrantam i oraz w branży kosm etycznej.
Porów nując d an e uzyskane z obydwu ośrodków , m ożna stw ierdzić, że studenci z Ka towic m ają bardziej zróżnicow ane plany zawodow e. R ozkład procentow y odpowiedzi był nierów nom ierny, a poza tym uzyskano stosunkow o duży p ro c en t ogółu odpowiedzi w kategorii „in n e”. N ajm niej odpow iedzi z tego ośro d k a uzyskano w kategorii „adm ini
stracja”. Z kolei studenci z Rybnika odnośnie swoich planów zawodowych najrzadziej wybierali pracę naukow ą.
Jeśli chodzi o oczekiw ania związane z przyszłym statusem m aterialnym , to dało się zauważyć dwie tendencje. Pierwsza grupa studentów spodziew a się zarobków na pozio mie „średniej krajow ej”. W wypowiedziach pojawiały się określenia „aby wystarczyło na godne życie”, „aby starczyło na utrzym anie siebie i rodziny oraz na wakacje raz do ro k u ”, „aby wystarczyło na wykształcenie dzieci”, „pieniądze to nie wszystko”, „status taki jaki jest obecnie w mojej rodzinie”. Oczekiw ania te m ożna nazwać „m ałą stabilizacją” (oczekiw aniam i minimalistycznymi) lub oczekiw aniam i realistycznymi (51,0% ogółu uzyskanych wypowiedzi). N iektóre z uzyskanych wypowiedzi tru d n o było jednoznacznie przyporządkow ać. Taka sytuacja m iała miejsca w przypadku odpow iedzi „status o d p o w iedni do w ykształcenia” oraz „aby wystarczyło na norm alne życie”.
D ruga grupa studentów przew iduje, że po ukończeniu socjologii będzie zarabiać d u żo, „tyle, co d o b ra klasa śred n ia ”, „żyć d o sta tn io ”, „nie martwić się o ju tr o ”, „mieć pie niądze na w szystko”. N iektóre osoby wskazały naw et sum ę swoich przyszłych dochodów - powyżej 7.000 zł (te oczekiw ania m ożna nazwać indywidualistycznymi lub optym i stycznymi - 42,3% ogółu uzyskanych wypowiedzi). Tylko dziewięć osób (5,5% ogółu wy pow iedzi) nie m iało w ogóle oczekiwań, co do przyszłego statusu m aterialnego.
Pom iędzy wypowiedziami studentów z Katowic i Rybnika dało się zauważyć pew ne różnice. U dział procentow y odpow iedzi kategorii „m inim alistycznej” i „indyw iduali stycznej” w Katow icach był identyczny, natom iast w Rybniku zdecydow anie przew ażała opcja „m inim alistyczna” (60,7% ogółu uzyskanych wypowiedzi). Na takie różnice może wpływać kilka czynników: rodzaj studiów, rodzaj aspiracji edukacyjnych i zawodowych, typ m iejsca zam ieszkania, poziom w ykształcenia rodziców oraz studiow anie dwóch kie runków (w Katow icach).
. 5. Wnioski
W iedzę na tem at studiów socjologicznych respondenci zaczerpnęli głównie z publi kacji „ In fo rm ato r o studiach wyższych na U niw ersytecie Śląskim ” (52% badanych). Po łowa z nich decyzję o studiow aniu socjologii podjęła w klasie m aturalnej. Decyzję o wy borze kierunku studenci podejm ow ali zasadniczo sam odzielnie (83% badanych). Aż 88% studentów zawodowych studiów socjologicznych ma w przyszłości zam iar ubiegać się o przyjęcie na uzupełniające studia m agisterskie. Fakt podjęcia studiów socjologicz nych pozytyw nie oceniło 71,9% członków rodzin i przyjaciół badanych. O wyborze so cjologii zadecydow ało w głównej m ierze zainteresow anie naukam i hum anistycznym i, a szczególnie człowiekiem i procesam i zachodzącym i w społeczeństw ie (50,8% b ad a nych). O d studiów na kierunku socjologicznym studenci oczekują możliwości rozwoju intelek tu aln eg o i zdobywania wiedzy na tem at życia społecznego (39,0% odpow iedzi). K olejne oczekiw ania wiążą się z przygotow aniem do przyszłej pracy zawodowej (26,1% odpow iedzi), z możliwością zdobycia wyższego w ykształcenia (15,3% odpow iedzi) i roz w ojem własnej osobowości (14,2% ogółu odpow iedzi).
27 4 SPRA W O ZD A N IA I KRONIKA W Y D ZIA ŁU [8 ] O d zajęć studenci oczekują, że będą ciekaw e i aktyw izujące (40,6% wypowiedzi), bę dą dawały ko n k retn ą w iedzę (31,5% ), dobrze przygotują do wykonywania pracy zawo dowej (7,5% ) i nie będą stresujące (16,1% ). P ozostałe - inne odpow iedzi (4,3% ) doty czyły organizacji pracy na uczelni.
O czekiw ania staw iane nauczycielom akadem ickim odnoszą się z jednej strony do cech ich osobow ości i tutaj studenci liczą na w yrozum iałość, spraw iedliw ość i stawianie w ym agań (48% ogółu odpow iedzi). Z drugiej zaś strony studenci liczą na kom petencję wykładowców (44% ogółu uzyskanych wypowiedzi).
S tudenci posiadają także określone oczekiw ania w stosunku do swoich kolegów ze studiów . Ponad połow a badanych spodziew a się miłej atm osfery na roku i wzajemnej to lerancji. Studenci liczą na w zajem ną pom oc i w spółpracę (p o n ad jed n a trzecia ogółu od pow iedzi), jak rów nież na p o trze b ę wymiany poglądów i dyskusji (6,1% ogółu uzyska nych odpow iedzi) i p o trzeb ę w spólnego spędzania czasu w olnego (5,3% ogółu uzyska nych odpow iedzi).
O d pracow ników adm inistracyjnych badani oczekują kultury osobistej i w zajemnego szacunku (44,6% uzyskanych odpow iedzi), pom ocy w rozwiązywaniu problem ów uczel nianych (38,2% ogółu uzyskanych odpow iedzi) o raz organizacyjnych (14,5% ogółu uzy skanych odpow iedzi).
Jeśli chodzi o zmiany, jak ie ze studiow aniem socjologii w iążą respondenci, to m ożna pow iedzieć, że studiow anie socjologii zm ieni spojrzenie na świat badanych (praw ie 40% wypow iedzi), rozwinie ich osobow ość (ok. 1/5 ogółu uzyskanych odpow iedzi), będą mieć lepsze szanse na zdobycie pracy (15,8% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz możliwość zdobycia wyższego wykształcenia (8,8% ogółu uzyskanych odpow iedzi).
Jeśli chodzi o plany dotyczące przyszłej pracy zawodow ej to 23,8% studentów jeszcze nie wie, czym chciałaby zajm ow ać się po ukończeniu studiów socjologicznych, a część z nich wybrała pracę w zaw odzie (11,4% ogółu uzyskanych odpow iedzi). O koło 10% od pow iedzi wskazywało na zainteresow anie pracą w ośrodkach b ad ań opinii publicznej oraz p racą w reklam ie i m arketingu. N iektóre osoby zam ierzają po studiach kształcić się dalej (8,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz zająć się pracą naukow ą na uczelni (5,2% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Z ain tereso w an ie studentów pierw szego roku bu dzi także praca socjalna (7,3% ogółu uzyskanych odpow iedzi) oraz praca w adm inistra cji (centralnej i sam orządow ej - 5,7% ogółu uzyskanych odpow iedzi). Inne rodzaje p ra cy stanow iły 18,1% ogółu uzyskanych odpow iedzi.
P onad połow a studentów socjologii (51,0% ogółu uzyskanych wypowiedzi) przewi duje, że ich zarobki po skończeniu studiów b ęd ą się kształtow ać na poziom ie „średniej krajow ej”. Z kolei 42,3% badanych spodziew a się zarobków wysokich, charakterystycz nych dla zachodnioeuropejskiej klasy średniej.
